De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Den 13en Januarj 's avonds om 9 u. 40 minu'en weid aan boord van het wachtschip ecu schot gehoord, en onmiddelijk dairop het luiden van een klok. Dadely'k werden de spuiten klaar gemaakt, hoewel er geen brand te zien was, en weldra waren da sloepen in de richting vau de plaats vanwaar hst geluid gekomen was aan het roeien. Tien miuuten later sloegen de vlammen uit het achterschip van de Nederlandsche bark Aërcliel; by' het langs zij komen der brandsloepen stond de bark in lichtelaaie vlam

De Ie Officier, met de leiding der sloepen belast, constateerde, dat de Aeroliet, die tot aan den grooten mast in brand sloud, terwijl de vlemmen tot aan de bezaansmast ieikten, door de bemanning vorlaten was, liet met twee brandspuiten werken en tevens door brandemmers een groote watermassa in bet vuur werpen, maai- moest tegen elf uur tot de overtuiging geraken, dat. de kans cm de balk te behouden volkomen vervlogen was: de vlammen toch tastten het groottuig aan, eu het beuedeaschip brandde reeds tot ver voorby dieu mast. Daatby' kwam, dat, toet men eindelijk een matroos vaa de Aeroliet gevonden had, verklaard werd, dat de bark behalve kapok, tabak, suiker en ijzerwerk in het achteischip ongeveer 50 poud buskiuit inhield,

De Commandant van het wachtschip gaf om die redenen — de onmogelijkheid van de redding en het gevaar van in de lucht te springen — bc.cl, !.et dak te verlaten, en te beproeven cm het schip in den grond te boren.

't Laatste bleek echter ondoenlijk. Wèl werd op twee plaatsen getracht, gaten in Let schip te hakken, en werden daarna, cmlat het te lang duurde, eer men het gewenschte resultaat verkreeg, door ecu gewapende sloep acht schoten gedaan, waarvan 3 twaalfduinu granaten op de waterlijn troffen, zoodat er water in 't schip kon strosmen, maar toen ook moesten de poguigeu, om de bark te doen zinken, e u ei-ide nemen: stroom ei deiaing werkten ten sterkste tegen, de hute was ouverdragelyk, en het neervallende tuig deel het grootste gevaar ontstaan. Van een anderen kant was het gevaar, dat de brandende bark drift, raken, en andere vaar.uigen bedreigen-zou, ur.eist gering, want, Ac twee kettingen, wasrvoor de Aeroliet ten anker lag waren om deu g.ooteu mast bevestigd, terwijl zy' met drie tornen om h.-.t spil lagen, dat door die massa y'zer optornen moesl voor de kluizen. Voort? werd aan dn beneden st,ro)rn-> liggende vaartuigen order gegeven, om klare kluizen te m^ken, en gereed te zy'n af te drijven, voor hot geval dat het wiak les mocht laken.

Om 4 uur iv deu margen, totn nch'ereen .-eigens de bezaans-, de groote en fokkesiast gevallen waren, liepen de kettingen van de Aeroliet eeDige vademen uit: zij waren rood gloeiend, en braken weldra af. De oorlogsloepen volgden het wrak, ca kwamen langi zij vau het Engelsche schip Gem, op welk vaa.tuig ook het brandjude schip afkwam. Het bevel over da Gem werd door ecu zeeofiicier overgenomen, de kettingen werden losgelaten, en zoodia het wra1' op blijkbaar genoegzamön afstand zou passeer„n, liet meu een worpanker vallen. Werkelijk ging ook de Aeroliet laags de Gem, doch hield ongelukkig de vleet op ecu der geslipte ankerketiiiigen, waardoor do vuurzee langs de Gem kwam. lot oveimiat van ramp dreef de Gem voor • den boeg van de Oounly of Forfar. Bjide schepen wareu| in "root gevaar. De biandbarkassen raakten bij het tus schen do twee schei, eu uit werken in drift. Slechts een officier en zes matrozen bleven aldus met emmers voor de Engt-Lche vaartuigen beschikbaar. Op het achterschip van de Gem en iv het tuig van de Gem en County of Forfar ontstond brand. Met alle klacht werd die bestre den; gelukkig slaagden na een half uur twee sloepen met spuiten er in, de Gem te bert iken eu het vuur te blussehen; de Forjar kon zy'n kettingen laten slippen, eu met. een uiigeb.acate tros rondzwaaiende, kwam de Aeroliet benedenstrooms der twee schepen, en geraakte vrij.

Hec passeeidi echter, door de sloepeu der Marine ge vol"d, no" verscheiden koopvaarders, en kwam eindelyk buiten de ter reede liggende schepen voor de vleet ten anker Met 8 spuiten en nl de beschikbare matrozen met b-andemmers werd toen nogmaals beproefd, het vuur te blusscheu, terwijl het wrak verder voor twee werpankers werd verankerd. Niettegenstaande het krachtigste pogen echter werd de brand niet bedwongen, het ingespoten water veidampte terstond op het gloeieude ijzer der lading. Noodo werd daarna het bevel, om het wrak in den grond te boien, herhaald; een achttal granaa'schoten maakte het werk der by'len gemakkelijk; spoedig waren dan ook twee groote gaten gekapt.

Voor den Commandant van het wtchts^hip was het moeilijk, tot het doen zinken der Aeroliet te besluiten; het wrak toch, «ifschoon inwendig door het vuur grootendeels verteerd, vertegenwooidigde nog altyd een «roote waarde, daar het f 4ir00l) aan zilvergeld, en ƒ 50,000 aan tin inhield. Maar tietgrootegevaar.dat bij het verbranden van den achtersteven waaromheen de kettingen der werpankers waren bevestigd, het wrak opnieuw loskomende wederom over de reede zou drijven, dwong tot dat besluit, docr alle ter plaatse aan wezige deskundigen, waaronder de expert Vader, trouwens volkomen gebillijkt, I Te 10 u. 35 min. zonk de Aeroliel; daarmede eiudi een treurspel, dat aan het bestaan van vele der fchoo schepen ter reede van Soerabaia een eind had kun maken. Het behoud der t*-ee Engelsche schepen h men in de eerste plaats aan de officieren en matrozen Marine te danken, die met gebrekkige middelen afdoe hulp wisten te verschaffen.—

Op deu 7den Januari 1873, des avonds opgemaa krachtens art. 18 van het Octrooi en Reglement (Staatsbl 1870. N°. 34), en ingevolge besluit van den Gouvernei Generaal, dd. 14 Augustus 1871. N°. 23. Disconto-rekening / 11.C26.145 20 Kapitaal 6.000.000. Beleening-rekening „ 3.241.906 65 Reservefonds.» 77.783. Hypotheek-rekening „ 1.788.825.67 Bankbiljetten in om- Belegd reservefonds... „ 75.905.62 loop „ 43.596.452. Specie in de kassen „34.811215.52 Bank-assignatiën in Mnntinatcriaal , 764.803.70 0m100p.... „ 1.191.983 Gebouwen en inven- Rekening-courant taris , 461.44i.91 saldo's „ 2.455.764.3 Diverse rekeningen , 1.648.984.34 Diverse rekeningen , 1.127.248.7 / 54.449.232.61 / 54 449.232 l

Huwelijks-, Geboorte- en Doodberichteii ('Uit alle Indische bladen bijeengebracht.) GETROUWD. E- E. V. Janssen en M. C. Neuendorlt', Batavia 1 Jan. 1874. BEVALLEN. S.S. Rikkers, geb. Fischer, D., Djocja 10 Jan. 187-1 ,f. Hecht, echtg. van K. F. A. Bachmann, D., Batavia 10 Jan. 1871 W. J. P. Baud, geb. Steenstra Toussaint, Z., Meester Cornelis 12 Jal 1874. O. Wiselius, geb. Lagerweij. D., Tegal 5 Jan. 1874. OVERLEDEN'. M. H. P. von Denlzsch, 26 jr., Modjokerto 9 Jai 1874. II M. Buiteling, Soerabaia 13 Jan 1874. G. Krol, geb. Haz» winkel, 27 jr., 1'asoeroean 4 Jan. 1874. Gerrit Jan, jongste zoon val Krol, Probolingo 11 Jan 1874. Jacobus Adrianus Headrikus, jongst) zoon van A G. Vorderman, 13 md , l'oenvafcarta 11 Jan. 1874.

SAMARANG, 17 Jan. Ned. Ind. Stb. Koningin der Nederlanden W. Veltmsn, Batavia, Mc. Neill & Co. BA IA VIA, 11 Jan, Eog. schip Maddaloni, Bozonni, Singapore Fr. schip Neva, Bateman, Singapore; Ned. schip Gebr. v. d. Beek, V d. Woude, Shields.

SAMARANG, 16 Januari Eng. Stoomboot Bentao, W. Moppett, CheriboD, BATAVIA, 11 Jan. Ital. schip Adelina, Mezzano, Samarang; Ned. schip Hollandia, Hissink, Nederland; Eng. schip Water Lily, Doble Cbxribon.

Jan. 8 Eng. schip Beemah, Blakstone. van Japan n. Kanaal. Orders. „ — „ „ Caranjah, Cawae, van Whampoa naar Hamburg. „ — • „ Lncerni, Hussel, van Foochow naar London. „ 10 „ » Hawk, Helbin, van Australië naar Singapore.

Van SINGAPORE, met bet Fransche, stoomschip Neva, kapitein Bateman, de heeren Cardinaal en echtg., Rengt, van Liinden, Henson, Anemaet, Holsey en echtg , Hofmann, Albers, Gultschon. Jnil'r. Coster.

Maar NEDERLAND met het Nederl. schip Hollundia, kapitein Hissink, de heer K. Grevelinck, 2 gepasp. militairen.

— Den Bsteu Dcc zal van het koloaiaal werfdepót ta Harderwijk naar het Nieuwe Diep vertrekken een detachement suppletie-troepen, sterk 300 man, waaronder 20 onderofficieren, om dien dsg aldaar to embanpieereu aan boord van h«;t via Su?z naar Java bestemde stoomschip Madura. Het bevel o,er dat detachement is opgedragen aan den kap.tem der infanterie van het O. I. leger E. Heek, onder medegeleide van den lsten luiteuant der infanterie K. H. L. Himpe, de 2de luitenants der infanterie VV. Dumortier eu J. J. S. van Kempen, deu 2den luitenaut der artillerie K. G. A. Vermer, en du 2de luiteuants-kwartiermeesters H. L. Diecke en F. L. J. de Jeer, allen van het O. I. leger. Kapitein Heck, de Iste luitenant IDmpe en de 2de luitenants Dumortier en van Kempen, keeren van verlof uaar Java terug. — Treuriger cijfers, zegt de Iraneker Cl, kunnen zeker op geen staatsbegrooting vooi komen dan de volgende: iv 1870 opbrengst der belastiug op het gedisteleerd /• 14,453 6t)5 52'/2; in 1871 f 14,927 220.41; in 1872 ƒ 16,197,934 37^. Elk mannelijk persoon hovende 12 jaren heeft alzoo in het uueloopeu jaar 5U liters gebruikt, dt or elkander gerekend. Als ;n, ii nu iv aanmeiking neemt, dat deze schatten wordea opgebracht ten bate van de schatkist, maar ten koste van de gezondheid enten verderve vau het gezin, dan • eett men voorzeker wel recht dat overmatig gebruik een pest te noemen. En wie zyn het, die zich hoofdzakelijk aan het misbruik se hu ld'g maken? Meusc!i. n uit den werkenden stand, meuschen die zich ii.klageu over te l.ige da^looneu, meuschen die doorwerk' stakingen hunne looueu naar boven zoeken te dryven. Dat d-i werkloonen in vele deelen van ons vaderland veel te laag gesteld zy'n, valt niet tj ontkennen, maar wanneer de werkman zyne penningen besteedt tot een overmatig gebruik van verpestende dranken, dan zyn de loonen hoog gevoeg. Het verhoogde ioou komt dikwijls niet ten bate van hun hongerend hu.sgezlu, maar strekt alleen om vrouw en kroost ju dieper poel van jammiren te storten, en zich zelven langzamerhand te ontzedtlyken en ejndeiy'k te vermoo:deu. — Te 's Gravenhage overleed de Heer G J. Hoffmann, een in de school vau Louis Meyer gevormd schilder van mariuestukken. Da thans >n Arli et Amicitiae aanwezige stukken o. a. zijn de sprekeude bewjjzeu cat de Kunst in den overledene ecu waardig vertolker heeft verloren. — Het Nedeilaudschd stoomschip Go trad, van Batavia in het Nieuwediep aangelcomen, hetit vanaf 23 November in de Noordzee vliegenden storm nut hooge zeeëu gehad, waarin schip en mactiiue veel te verduren hadden, doch oogenschyrjlyk geen belangryke averij bekwamen. By het openen der luiken vertoonde de lading zit h in uitmuuteiden toestaud. Hjl is echter noodig, om z.iowel schip als machine goed na te zien, en zal dientengevolge het vertrek voor de nieuwe reis, dat op 10 December bepaald was, tot 17 Dcc worden verschoven. — Meu leest in het Mainzer Journal van 21 November 11., dat het comité uit de Vereeniging tot restauratie van de in de iOe en 12e eeuw gebouwde Domkerk te Maintz ien vorigen dag eene zitting gehouden had, waarin mededeeÜng gedaan was van het verslag van dei tegenwoordigen bouwmeester, den heer P. J. H. Cuypers, van Amsterdam, over de we kzaamheden vau het kopende en hot volgende jaar. Met het einde van het loopeude jaar zal de goheele ondeibouw voltooid zy'n; reeds is de krypt grootendeels hersteld en zijn hare vroegere ingangen en vensters weder goopeud en gerestaureerd. In het volgende jaar zal met ien bovenbouw atngevangen en de koepel tot aan de •raltirij voltooid kuunen worden. De heer Cuypers heeft de plannen van zijnen ambtsvoorganger Dauwkeurig onderzocht eu 'bevonden, dat geen daarvan in den jmsten bouwstijl is ontworpen. Zyne n:euwe teekenitgen én de daarvan g-geven toelichtingen hebben by het comité grooten byval gevonden.

— Omtrent de stranding van de Duitsche paketboot König Wilhelm, op de hoogte van Huisduinen, deelt de Heldersche Courant het volgende mede: Woensdagavond, omstreeks 7 uren, strande bij Vallcga, op korten afstand van Kijkduin, de Bremer paketboot König II il/ielm, groot p. m. 2500 ton, komende van New- Vork, geladen met iabak, katoen, enz., aan booid hebbende verscheidene passagiers bestemd naar Hamburg. Omstreeks %Vi uren werd door den stuurman, die met eene vlet aan wal was gekomen, de hulp der sleepbooten ingeroepen, iv de hoop dat, zoo die spoedig kwamen, er kans bistotd hit schip af te kunnen sleepen. Daar de wind al meer eu meer opstak en de lucht zeer dik was, was het niet zonder overweging, dat de agent der sleepdienst besloot daartoe over te gaan. De stoomsleapbooten Stad Amsterdam en Noordzee weiden met den meesten spoed in gereedheid gebracht en stoomden de haven uit; doch in de nabijheid der plaats van het onheil gekomen, bemerkte men er niet dicht genoeg by te kunnen stoomen, cm de sleepers over te krygen, en wegens deu nacht en de gevaarlijke ligging van het schip moest men besluiten naar de haven terug te keeren, om mededeeling van dien toestand te doen. Des midJags te 12 uren vertrok de Stad Amsterdam (na gedurende den geheelen nacht vruchtelooze pogingen te hebben aangewend om het schip te nadeien) weder met de reddingboot naar buiten en toen gelukte het de reddingboot, in vier reizen, vier eu vijftig meuschen aan booid der sleepboot te brenger. Een dubbele vlet, genaamd drie Gebroeders, die mede op sleeptouw der Stad Amsterdam was gegaan, was ook, na onnoemelijke inspanning, zoo gelukkig in twee reizen zestien menseben af te halen en op de stoomsleepboot te brengen. Intusschen stond de Huisduiner reddingboot den geheelen morgen op het strand gereed, maar kon pas des namiddags, by' eb, er aan denkeu, om van het strand te komen. Tot vier malen toe werd dit beproefd en slechts de laatste keer gelukte het, daarmede nog vyf meuschen af te halen en op de sleepboot Noordzee over te geven. Te ongeveer 4j/2 uur namiddag kwamen de beide stoom- eu reddingbooten in de haven terug en daarmede warden aangebracht vyf en zeventig volwassenen en kinderen. Volgens beschrijving der redders moet het een zeer aandoenlijk tooueel geweest zijn, toen de viouwen, die onder de eerstgeredden behoorden, met hunne kinderen van de eclitgenooten afscheid nam»n. Het hart van den zeeman werd daarbij klein. — Uit Hardei wijk bericht men aan de A. A. Cl. dat met de driehonderd vrijwilligers die aldaar vertoeven cm op 6 Dec. met de Madura en de Cosmopoliet vaar Java te vertrekken, het getal van 3UOO voltallig is, de sedert het uitbreken van deu oorlog met Atsjin n dienst getreden en overgevoerd zy'n. Personen van allerlei slag zy'n er onder, zoowel de Duitsche Graaf en Fieiherr als de Fransche communeman en Zwitsersche bergbewoner. Vreemd — zegt de schrijver — is het dat ons gouvernement dezeu panas tier maatschappij hot handgeld van f 200 uitkeert en ze daarna uog de meest volledige vrijheid geeft om te gaan waar zy willen. Dit niet allen heengaan om niet terug te komen, kan alleen daaruit verklaard worden, dat zy' niet weten waarheen. Hun vaderland is voor beu gesloten; en wellicht wacht ook in andere landeu de rechter op hunne komst. Sommigen hebben toch van de vrijheid gebruik gemaakt cm goed gevoed, gekleed en met ƒ 200 in deu zak ons gastvrij land te verlaten. Enkelen hebben zelfs dit hei haalde malen gedaan; een Lothannger, die als Martin zyu handgeld had ontvangen, en daarmede was we^geloopen, kwam als Lefèbre weer terug, en ontving opnieuw het handgeld, dat hy ditmaal echter niet over de grenzen mocht brengen, daar hy in de infirmerie daor ecu oppasser herkend werd, 't geeu de zaak aan het licht bracht. Een auder ging met zyn handgeld naar Pary's, zond van daar uit zyne kleederen aan den commandant vau het werfde.pöt terug met een vriendelrk schrijvm, waarin hij dozen beleefd bedankte vjor de genoten gastvrijheid en het verkregen handgeld, Wy haasten ons er by jte vcegeu dat deze beleefde heer een Hollander was, opdat zy', die oveial nationalen roem in zoeken, zich ook in dezen beleefden landgenoot kunnea verheugen— In een Belgisch blad lezen wij de volgende klacht, waarover wy' Nederlanders ons echter uiet al te vroolyk mogen maken. „By Koninklijk besluit vau 19 Noi'em'ier, bekomt M. Carnaey, koetsier vau een gevangemvagen, een psnsioen van 1182 fr., en bij besluit vau deuzelfden dag, word', aan M. Lammens, ouderwyzer te Ondingen (Limburg), een pensioen toegekend van 282 fr., zoo iets van 77 eentimen per dagl O, gelukkig België! Eldorado van Europa! .Land vaa. vrijheid en beschaving, waar de afgesloofde volksonderwijzer.... 77 centirnen daags ontvangt!!! „Ouders, die uve de onlangs te Utrecht gehoudene verkoopiug van paaiden en rytuigen enz. van wjjlen den heer van der Hagen van den Heuvel, voor een Isabel en een Blauw moorkop ieder f 1200, behalve 10 pCt opgeld, besteed werd. — Het eiland Marken is den 22 November, 's avonds te 11 ure, bij een waterstand van 1.15 M. boven volzee, ondergelcopeu; den volgenden dag, 's morgens te 3 ure was de waterstand, zoowel binnen als buiten het e.land, 1.50 M. boven volzee. Doo- wijlen den heer AleXauder Craandyk, is aan de commissie tot het bestuur over de kerkgebouwen, goederen, fondsen en inkomsten t!er Ned. herv. gemeente te Amsteidam een legaat besproken van ƒ 42,000 oblig. 3'/„ pCt. Thesaurie Amsterdam.