De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Ruïnes, bouwvallen, vooral zoo ze in nauw verband staan met ecu grooisch, een glorierijk en vooral een lang verleden, ie maken meestal op den beschouwer een ejgenaardigen, oveiweldigenden indruk. Uitdie wankelende, verweerde muren toch fluistoit on 3 eene stemme toe, en die stem, zij \erhaalt ons dikwijls geschiedenissen van grootsche daden en ridderlijken zn, die ons tot benoude» ring eu gee3td'ift opwekken, maar soms ook hooren wy verhalen van laagheid en knevelaTy', die ons eene huivering door de leden jagen. Maar pijulij'i wordt daarenboven het gemoed aangedaan, als de bouwval, waarvoor we staan, en waaruit ons een stem verhaalt van vervlogen dagen, een geknakte grijsaard, een menschelyk ruïne is. Onverschillig, zonder te gissen wat daar soms voor ons in te iezeu en daaruit te leeren valt, gaan wy iv ons leven dikwijls zulke overblijfselen der oudheid, zulke menschely'ke bouwvallen voerbij. Móar van een mocht 'k de geschiedenis vernemen, de geschiedenis van een afgeleefien grijsaard, die zich langzamerhand geheel vereenzelvigd had met een rijk en schitterend verleden, waarin hij leefde en werkte, en van welk verleden nu nog slechts cci enkel spoor bleef bestaau. Het is de geschieden':! vau Samuel Baruch Louzada. Stof tot ecu heldendicht is er iv die geschiedenis niet te vinden; eenvoud'g en waar, zooals ik die varaam, geef ik ze hier weder, maar wel gelool ik dat zyne persoonlijkheid, en de bittere humor, die u daaruit tegeuitraalt een dichter stof zouden kunnen geven. Israëliet, zooals de n :ar» aaudujlt, van een geslacht in oude tijden edel en bbeiend ia Portugal, weken zyne vwo.ouders met meer andere aanzienlijke Israëlieten naar Brazilië uit, om daar eene volkplautiug te stichten Ongestoord konden echter de nakomelingen I unne rijkdommen en bezittingeu niet uitbreiden en vergroo en. Wederom scheepten zy' zich in en vestigden zich »n Suriname, in onze West-Indische bez'tnngen. En Suriname werd huu een nieuw Vaderland. De namen hunner nakomelingen, waarvauernog velen aldaar wonen en haudeldryven getuigen er van. In grooten getale van Brazilië gekomen, werd dezen Israëlieten tot verblijfplaats aangewezen eene plek gronds, boven de stad, aan de Suriiame rivier gelegen, daar waar de alluviale g.ond in het hooger land overgaat; nog heet die piek daar Joden Savanuah. Zy' bouw.'eu er zich eene synagoge, en deze vormde weldya het middelpunt van eene stad. De slavernij was destijds iv Suriname in vollen bloei. Men behoeft de werken, die door een ooggetuige daarover geschreven zyn, slechts door te bladeren, om een bloe van veroi.twaardi>j;iog op het gelaat te doen komen, bij het lezen van d> behandeling dier ongelukkigeu door die opïechte, ehrentfeste Hollanders. De bewoners der Joden- Savani ah volgden dit edele voorbeeld niet ten halve Hunne bezittingen bloeiden; zy' werden ryk en vermogend. De oerkonden eu annalen gewagen van de rijkdommen der bewoners, van de p-aebt der synagoge en van de feesten en gastmalen, gegeven ter eere van gouverneurs, die hunne ryke onderdanen kwamen bezoeken. En nu — voor hem, die thans die streek bezoekt, i-> geen spoor zelfs meer van de stad te ontdekken. Zandheuvels geven de plaats aan, waar vroeger leven en beweging heerschten; alleen nog de synagoge verheft zich dnar verweerd en vervallen, te midden der graven van hen, die eenmaal binnen hare muien hoogtij vierden '). Hier en daar eene armzalige hut, bewoond door agenten van bouthandelaars. Deze handel wordt gedreven met de boschnegers der boven-rivier. En in deze eenzame, tieurigc omgeving ontmoette jk by een bezoek aldaar gebracht, den menschelijkeu bouwval Samuel Baruch Louzada. 11. Meer dan 80 jaren ond, leelt deze grysaard, die zich noemt ..fstammeliug der hertogen vau Louzade, in een armoedige, vervallen houteti stulp, waarin zelfs bijua de hoogst noodige menbeleu niet te vinden zijn. Ziji een'g gezelscbap bestaat uit eene oude, afzichtelijke inlandsche vrouw; ik zou haar den titel van keukenmeid geven, ware deze naam geen bittere ironie op den aan hongersnood grenzenden toestand waarin de grysaard verkeert. S'nds langen lijd ongeneeslijk doof, leeft hij alleen in de herinnering van hetgeen by nog zag van dien rijkdom en pracht, treurende over verdwenen grootheid, die hy als ware het voor zijue voeten in het zand zag verzinken. Dat leven in geest en gedachte in een vroegeren tyd is by hem overgegaan tot een soort zachten waanzin, de zich uit in het doen van tiudc'oos lange en verwarde verhalen over hetgeen hij hier vroeger zag eu bijwoonde. Mocht ge ooit, lezer, den voet in onze West Indische koloniën zetten eu do trotsche Suriname rivier u tot een tocht langs hare boorden verlokkeu, toef dan eenige oogenblikken iv de Joden-Savanah. De militaire post, aldaar vroeger aanwezig, doch nu ook opgeheven, gaf er den naam aan van Post-Gelderland. Nauwelijks aan wal gestapt, zult ge op u zien teekomen een eeibiedwaaidigeu giy'saard, van hooge gestalte, doch nu door de jaren gebogeu en leunende op een langen staf. Diep buigende, met ontblooten hoofde, treedt hij nader" hij zal u tot gids in zyn eeuzaam eu afgelegen gebjed strekken. En nog nauwelijks is de eerste groet gewisseld, cf reeds met een onophoudelyken, dikwy'ls onverstaaubaren woorden. stroom beginnen zyne verhalen en veTzuchtingeu over het verleden van deze zijne gel efie Savannah, pijnlijk voor u, 100 ge den bl.k over de zandvlakte om u heen ilaat. Zy'n lang gerokt, eentoouig verhaal wordt van tijd tot tyd alleen afgebroken door een uitroep van welgevallen, nu hy aan dat alles denlt, of door eeue voor zich heen gemompelde verzuchting, die u door de ziel gaat. En of ge zy'ne woordenrykheid al tracht af te breken door eene vraag, al im niet; by kan u niet hooren, maar als hy eindelijk begrypt, dat, ge hem iets vraagt, dan zucht hy, dat het zoo jammer is, die doofheid, op een toon. alsof dit het een:ge is dat er aan zyn geluk ontbreekt. Intusschen zyt ge bij zyne woning gekomen, waarvan hy u de honneurs bewijst, als ware het een paleis, en na U den eeuig-aanwezigen stoel te hebban aangeboden, vestigt hy' or.middelyk uwe aaudacht op een drietal portretten 'n olieverf, verkleurd en verbleekt, in oude, vermolmde ly'sten. Twee daarvan stellen voor zy'n vader en grootvader; gij verueemt van den kleinzoon, dat zij beiden ontzaglijk oud werden, en beiden waren hoogwaardigheidsbekleed'rs in die synagoge, welker bouwval nu hy', de k'einzoon, onze gryze monomaan, bewaart en vereert De bewaring, ze Strekt hem tevens tot levensonderhoud, ') Langzamerhand geraakte de stad in verval; de bewoners trokken zich terug op de handelstad Param tribo en cog geen halve eeuw geleden werd zy' geheel verlaten. daar de Israëlitische gemeente te Paramaribo hem hiervoor een paar honderd gulden 's jaars toekent. Of deze som echter den ouden hertog voor den hongerdood zal vrijwaren, staat te betwijfelen. En uu, va het bezoek aan de beelden zijner voorouders, volgt dat aan de synagoge. Binnen die verweerde muren, hoewel vermclnd en vergaan, is alles nog evenals toen de opperrabbijn er zy'n laatsten zegen uitsprak; met diepen eerbied wy'st uw geleider u op het halfvergane roodlluweelen kleed, dat de tafel des voorgangers bedekt.... en intusschen ziet ge angstig naar beneden, ieder oogenblik vreezende door de veimolmde planken naar beneden te zullen storten. Nog wijst hy u de vertrekken, waarin de burgerlijke geschillen door de oppersteu der gemeente uitgemaakt werden, en ge verlaat daarna met een gevoel van verruiming het vervallen heiligdom. En als Louzada nu dadelijk wedor u begint te veihalen, hoe men hem veiongely'kt heeft, en hoe men steeds zijne brieven van adeldom voor hem ve borgen hield, en hy' nu met elke mail de bewijzen van zy'n heitogelijken titel kan erwachten, dan zult ge u, innig bewogen haasten, hem vaarwel te z°ggen, en zeker drukt ge hem een klinkend bewijs van uw diep modeljden in de hand Duizend- en duizendmaal roept hy dan Gods beste zegeningen op uw hoofd neder Wilt ge ham verder nog bespieden, dan kunt ge hem, zoodra de zon is ondergegaan, de synagoge zien biuuen trelen En binnen die waggelende muren de et hy op dien tijd eiken avond een lang gebed, alvorens den aan zyne zorgen toevertrouwden tempel te sluiten. En op den Sabbathdag kleedt by' zich iv een ouden, vereleten zwarten rok, en breugt een bezoek aan het verlaten en vervallen huis, waarin vroeger de commandant van den mili'airen post woonde. Toen de post bezet was, bracht hij den commandant op den Sahbath dit beleefdheidsbezoek. Thans zet hy die gewoonte voort, zit etnigen tijd iv eene der kamers en vertrekt weder, voldaan zijn plicht vervuld te hebben. Wie, en wat hy' zy'n moge, hertog of gemeene, Louzada is medelijdenswaardig. Wensehe 1 wy' hem daarom toe, dat de hongerdood voor hem niet het einde, niet de laatste schok aan den verweerden bouwval zij. Een einde, waar door hy in de ure des gebeds met zijn geliefd heiligdom, waarin zich al zijn herinneringen vereenigea, in een zelfde puinhoop vereenigl werd, zou dan zeker een beter einde voor hem zju, N. B. C.

Ui r db Batavtasi:hk bladen. — Naar ons i» medegedeeld zyn. nu-' he 3 oorusch'p Holland de zoo lang verwachte b:ieil aar'en aangebracht, liet :s o:;ri uog uei Dekend v\ auiuei de?e voor het publiek vcrkitgbaar culleu woiden gesteld. — Met toepass'ug van art. i! 4 Wetboek van Strafrecht, heeft het Hoog-Gereclitshof vau N. L, op grond vau het geiinge naceel, door de openbaarmaking der circulai'e van deu GouverucmentsSekretaris over de wieken van vreemde oosterlingen, te wteg gebracht, de lan deu heer Chattlin, Redacteur der iumatra-Couranc. opgelegde boet van f 1000, wegens overtreding der Publ. vau Stsb. 1858 no. J 8 verminderd tot f 25. — He kapitein Van Son, laatst van Atsjin wegens kwetsuren hier in 't hospitaal verpleegd eu tuaiis van zijne wouden hersteld, veitrekt morgen weder naar het, ocrlogstooueel. — Den 16en vertrok de Vice president Prins met munitie en troepen, benevins koelies vaar Aisjin. — Meu deelt ons mede, dat de heer R., klerk aan het Marue Etablissement te Soerabaia, spoedig zal worden benoemd tot verificateur der 4e klasse te Somampir, — Het Lalauaasch Handelsblad verhaalde dat de regee ring voornemen is, een verificateur bij de recherche, alloeu omda", uy een bos rotting meteen pikol heeft gely'k gesteld, te ontslaan. Dat klinkt te ougeloofelyker uit hoofde van het bijgevoegde: „vau rotting worden geen uitgaande rechien geheven". De verificateur zou dus octslugen worden, alleen wegens een gebrek aan theoretische en in dit geval nuttelooze kennis, Voorts is het onjuist, dat alles geregeld marcheerde, zoolang de heer Schuyleubuig in persoon toezicht hield. Alles liep iutegeudeel in de war, er werd geheel en al in stiijd met de reglementen gehandeld, en daar niemand wiet wat hy doen moest, werd er maar toegegeven aan de eifchen (f wenschen der firma's. Eindelyk: de hetr Schuyleuburg mag evenmin als ambtenaren van lagereu rang „op eigen autoriteit" handelen. Hy is wel inspecteur van de In- en Uitgaande rechten, maar niet chef aan den Boom. — In het hospitaal te Padang liggen thans ruim 730 man. — Een inlaudsch brievenbesteller heeft e.n paar dagen geleden getracht zich te verrijken door het willekeurig hellen vau portgeld. Loor den posteommies, die den besteller den brief ter bezorging had afgegeven, was daarop geschreven 60 cents; de pos'looper veranderde het cyf r 6 iv 8 en bood den geadresseerde alzoo den brief aan. Dese weigerde mier dan 60 cents te betalen en toen de mlauder hiermede geen genoegen nam, begaf hy' zich naar het postkantoor om zyn beklag 1e doen, overtuigd dat hu-r bedrog schuilde. De inlander werd dien ten gevolge in hauden der politie gesteld. — In Buiteuzjr? klaagt men over de gestrengheid, waarmee de ambtenaren te wcik gaan ten opzichte van de bepahegen op den accy'ns. Terwyl de Chinees-fhe tokohouders niet de minste aanschrijving hadden gekregen omtrent de verpl.enting tot aangifte van hun voorraad gedistilleerd, waarvan de Hollaudsche publicatie hen moeielyk op de hoogte kon stellen, is men plotseling hun toko's gaan onderzoeken en neemt men onbarmhartig het nietaaugegeveu gedistilleerd meê. Het Eng. stoomschip Record da', eergister vau Saigon hier te icede kwam, bracht eene voor deze plaats bestemde lading rijst aan. Naaewij veUnemen hebben zich weder vele liefhebbers voor ii betrekkingen van directeur eu cipier in de centrale gevangenis alhier per request aangemeld om voor benoeming tot die charges in aanmerking te komen. Eehgister nacht werd een hardnekkige aanslag beproefd •p den eigendom van de aan het havenkanaal naby de embarquementsplaats eenzaam wonende herbergierster, echter zonder den door de :oovers gewenschten uitslag. Op uiet minder dan vier plaatsen is gepoogd inbraak in het huis te plegen, doch op geene enkele plaats is de toeleg gelukt, terwijl by' de vierde poging de zoon des huizes wakker werd en de dieven verjaagde. De collecte ten bthoeveder onverzorgd achtergebleven kinderen vaa den heer Amstel is in deae residentie geëindigd. Op de dooi het bestuur rondgezonden lijsten is ingeteekend voor een bedrag van circa ƒ 1500. Aan het bureau vau dit blad werd voor hetzelfde doel bijna/" 700 ontvangen, zoodat van hier in het geheel ia by'gediageu ougevetr f 2200.—

Vookuitgang Zondag 11. had bij een Chinees te Ngambengan eene huiszoeking plaats door den wedono, niet geassisteerd door e;nig politie-agent, geheel naar den geest en de letter van het staatsblad van 1865 No. 84. —■ De nieuwe bepalingen voor in- en uitvoer gaan voort het bewijs te leveren, dat de Indische wetgevers, sedert de komst vau den Hr. Schujjlenburg, in het produceeren van ongerijmdheden of belemmeringen voor handelen industrie nog belangrijk zy'n vooruit gegaau. Een kan arak by voorbeeld werd gisteren door een particulier vaneen Chinees gevraagd: 30 cent was de pry's, zeide Babah, wanneer de kooper zelf de soesab wilde nemen om voor ecu pas te zorgen, maar andeis kon hij de kan voor niet minder dan een gulden leveren! De Hr. Schuylenburg neme het aanbod aan, dat hem te eeniger tyd door don geïmproviseerden koning van Araucaoië gedaan moet worden —om in dat land als minister van fiuanciën, of specialiteit voor het heffen van in- en uitvoerrechten en accyosen op te treden !— Koffieprijzen. Een partijtje door zeewater beschadigde koffie werd ïisteren op publieke vendutie tegen hooge piyzen verkocht: 20 zakken tegen / 51 en 100 tegen ƒ «3.- Stof en modder — aan 't een of ander lijdt Samaiaug. Vandaag was het weer stof. Den geheelen dag byna dwarrelden dichte stofwolken rond tot schade voor veel tokohouders en ten nadeele van allen die zich op straat moesten wagen. Het schynt, dat er te Samarang een epjdemie moet uitbarsten, voordat de politie zich om de hygiëne bekreunt.— Uit Bagelen schry'ft men ons: Den 12en arriveerden te Gombong negen weesjcngens, om als pupil te worden aangenomen. Twee dagen later overleed er een aan de cholera, en weer een dag later trof nog een ander der weezen hetzelfde, ongelukkige lot. De cholera was te Gumbong niet vóór de komst dier jongens; een onderzoek naar de wy'ze waarop de aspirantpupillen op hua re's vau Samarang naar Gombong gekleed en gevoed weiden, zou zeer nuttig zijn.—

dd. 19 Januari 1874. {Reeds gisteren gedeeltelijk verspreid.) Tusschen Frankrijk, Duitschland en Italië beston>l, volgens sommigen, eenige daiien ecu spanning; volgens Reuter zjn echter die berichten ongegrond. Verder meldt Reuter: De officieuse Nord Deutsc/ie Zeilung zegt dat de verhouding tusschen Frankrijk en Duitschland afhangt vau de houding, welke Frankrijk legen de ultramontanen aanneemt. De Numancia en de tot de galeien veroordeelden hebben zich overgegeven aan het Spaansche gouvernement — Reuters agentschap meldt dat volgens de Penang Gazelte ziek weder een boofd bij de Atjineezen heeft gevoegd. Uit geloofwaardige bronnen wordt medegedeeld dat een macht vau 2 000 Atsjineezen het hoofdkwartier der expeditie in den rug beeft aangevallen doch teruggeslagen werd. Aangekomen: Medea van Hellevoetsluis, Loitrens Cosler van Shields, Ida Geerlruida van Hellevoetsluis, Batavia van Buenos Ayres, Bastiaan Pot van Cardiff. De EugeLche mail van 12 December kwam gister avond aan. Vertrokken: Holland naar Samarang. «ÏErO SOS <^-{w dd heden. Aangekomen: de Grondwet van Cardiff, en het Eugelschj schip Queen van Bangkok. Anjer gepasseerd den 19en Jan: het Noorweegsch schip Amoelhea van Rotterdam naar Batavia.—

Advertentiën. Vendutie wegens vertrek. Op Woensdag 21 Januari, ten huize van den Wel Edelen Heer J. R. W. CLAASEN, H-Oi-tademstraat, vaa ZEd., goed onderhouden inboedel. (.168) A. MEIJER. j\a afloop van de Vendutie bij deu üeer CLAASEN, op Woensdag 21 Januari, zal precies te 10 uren, in het vendulocaal van A. MEIJER, worden vukocht. CjT A 675 1 Kist inh. 300 pakjes elk vau '/2 kilo. Schweiniürter Grün, door zeewater beschadiëd ex H.AM.PÏON. VERDER: L A 1 Kist 200 ps. Cambrics No. 15/16. 1 „ 100 „ Prints. 1 „ Saucijs de Bologne. 1 „ Zwitsersche Kaas. J- „ Postpapier. Alskoo ; F, m. 600 Picols Sufker. (183) A. MEiJER Woensdag 21 Januari, zal nog worden verkocht: Rolpens, Spek, Saucijsjes en Worst in stopflesschen. (195} A. MEIJER.

Vendutie op Donderdag 22 Januari 1874, op Pengapon, a 2% vendusalaris van prachtige, Balken, Kromhouten en Chineesche doodkistplanken, en na afloop daarvan van het perceel in wijk Lt. A. No 127 door (214) P. BUIJS Hz. Commissie Vendutie Vrijdag 23 Januari, (IE4) by G. A WERMUTH. Op mijne Vendutie van Vrijdag a. s., zal zorder reserve, worden verkocht: Een partij fijn Glaswerk, waaronder stellen Wyu-, Water-, Madera-, Rhy'nwyu- en Champagneglazen, Karaffen en meer ander. (215) G. A. VUtKMUTH. Op Vrijdag den 23 dezer, zullen wij vendutie houden ten huize van Mevrouw de Weduwe B ROEDELE T. in de Heerenstraat van HEd. goed onderhouden zoo goed als nieuwen inboedel bestaande uit: Bataviasche en Mahoniehouten Meubelen, ronde, vier' kante en ovale Tafels, Petroleum Hangi en Tafellampen, Ledikanten, Keukengereedschappen enz. enz. (191) SOESMAN k Co. Vendutie wegens vertrek. Op Dinsdag den. STste Januari, ten huize van den WelEdH. Heer MULLER, Controleur te Salaiiga, van ZEd, goed onderhouden inboedel, ook een prachtig Rijpaard en Melkgevende Koeien. (210) W. J. JOKIS>EN. OPENBARE VERKOOP: Op Dinsdag den lOen Februari 1874, des voo.'middags te 10 uie, ten behoede van den eersten verbandhouder in het locaal en ten overstaan van het Vendukautoor te Samarang van: EEN ERF, bebouwd met een Steeneu met Pannen gedekt Uuis, gelegen te Samarang aan de Oostzijde van den weg naar de Maleisch.e ÏLamp, wijk La Q no. 1 7 ioebehoorende aan SAID ABOE BAKAR bm ABDÜL UACHMAN MAS3AWA. (67) VAN OSSENBRUGGEN, qq Op een nader te bepalen dag in de maand Maart eerstkomende zal voor rekeuiDg van wien zulks zal mogen aangaan, worden verkocht: H. JULLIEN /s 8 Kisten xMachineriën, inhoudende een SNELPEEiS met Ramen eaz. (format colombier.) door zeewater beschadigd gelost uit het Stoomschip Hainpton kapt. BLVCKLIN. (.202) A. MEIJER. De PERS is opgesteld te bezichtigen in het locaal naast het Vei.du-locaal van A MEIJER.

WEGENS VERTREK finale uitverkoop van GOUD EN ZILVERWERKEN, als: Gouden Heeren Vestknoopen fi ps. in etui f 15 tot f 20. Ma gouden Manchet- en Ilemdknoopjes in etu> f 30. Diverse Heeren Horologie Kettingen f 60 tot f 110. Heeren en Dames-Gouden Ringen van f 8 tot f 25. Horolog.esdeutels f 6. Flacons met gouden en zilververgulde Doppen f 5 tot f 15. Bloedkora'en Oorbelhn van f 5 tot f 12. Zilveren Naaldenkokers en dito Borduurpriemen af 2.50 per stuk. Z lveren Rammelaars f 5 tot f 15. Zilveren Servetbanden f 8 tot f 12. Voobts : Karaffen met zilver gemonteerd, dto Milieux Sigarendragers, Blakertjes, Waterglazen met zilveren voet en deksels, zilveren Soeplepels, Salaietaugeu, Saus- en Gebaklepels. Zuurvorkjes, zilveren Beker- f 8, f 10 en f 12, etc. etc. (166) D. SCHUIJMER, in liqn da^ie. DUBBEL- STIKSTEEK HAND- NAAIMACHINES. Nog slechts enkele voorhanden! Systeem Wanzer en Victoria. Eenvoudige constructie! Kwaliteit geguarandeerd! (218) P. ZWAGER. SAMARANG — SOERABAIA. ZADELMAKERIJ MOSCH &.Co. Heeren- i Watersnaffels. Dames- [ ZADELS. Rosborstels. Kinder- J Roskammen. Stulpbandschoenen. Manenkammen. Zadeltasscben. Manentrekkers. Pistoolholsters. g_J Hoevenkrabbers. Viltenschabrakken, Paardescharen, Rij kappen. Longeertuigen. £2 w Dressuurgebitten. «3 Wagenzweepen. Rijhoofdstellen. 2 J agenstangen. Stijgriemen, 1 WAGEN Staartriemen. PS „, , eiL 1 Buiksingels. Ge*l- WoIIen.)LEIDSELS. Rijstangen. gg ——— Stijgbeugels. «j Laudmailkoffers. Sporen. jjg Geldtasschen. Karwatsen. Geldgordels. Stalhalsters. f Rugs+iaps. BESTELLINGEN op WAGEN-en BK>fDIETUIGEN met Zilveren-, Berlijnsch Zilveren-, Koperen- en IJzeren beslag gemonteer t Vordea met spoed en accuratesse geëffectueerd.