15 Mei. Den Haag heeft Amsterdam verre overtroffen Zoo fel en aanhoudend als h-.t hier d.-n geheelen nacht en voormiddag heeft geregend, behoort \a\ ie zeldzaamheden. Het was daarby koud en het w.ci vrij sterk. Onder zulke omstandigheden toebereidseleu tot een volksfeest te gaan bezichtigen, kan tot geen by zon der diepen indruk leide-,. We wyten het daaraan, dat we, na de stad in alle richting :n doorkruist te hebben, even kalm waren als te voren. We gelooven niet dat we ons vergissen, wanneer wo de meening uitspreken, dat de residentie met bet kroning-feest meer uitsluiten 1 het oog heeft gehad op eene algemeene illuminatie. Versieringen zyn zeer schaarsch, zoodat de stad, waarin bijna alle winkels gesloten zyn, niettegenstaande het wapperen van de driekleur en de toestellen voor de illuminatie, er tamelijk doodsch uitzag. Uitzondering maakten daarop vcrscueideu buurten, vooral die waar de stoet moest vorbij trekken. Voor het Koninklyk paleis links en rechti van het ruiterstandbeeld dts Zwygers, masten, met schilden en tiopheën, zich aansluitende aan een fraaien eereboog van frisch groen, met een prachtige kroan in de spits. Van daar frisch groen lang-t de huizei tot aan de Markt, die eenvoudig maar smaakvol is versierd door middel van masteu en sparguirlandes. Aau die masten schilden met de buste des Konings en relief, beurtelings in goud of iv rilver, met een zilveren lauwerkrans en de jaartallen 1849-IS7I. Deze manier van versiering schijnt, hetzy' door het Gi-meenttbes uur httzjj door de Feestcommissie, als regel aangenomen te zyn, want men vond dezelfde soort masten en schilden op verscheiden vaa de voornaamste punten waar de stoet moest passeeren.
Verderop zagen Venestraat, Spui en vooral de Vlamingstraat er zeer goed uit. By den aanvang van de Wagenstraat stremming in den feesttooi, totdat men goheel aan het einde op een eerepoort stuit, met masten en schilden als hierboven zijn omschreven, en verderop tot aau den weg, die tot het statiou van den Hollandschen Spoorweg leidt, aan beide kanten een korte ry' elegante wimpelmasten met kleine tropheën.
Enkele andere straten (de buurt van de Gedempte Gracht, een paar zijstraten aan Qen Stationsweg, de buurt van het Ledigerf. ei.z) dragen nog versieringen. Zoo ook zyn op verschillend» plaatsen enkele huizen veisieid, maar veel meer is er niet.
Afzonderlyk zou vermelding verdienen de eerepoort met zuilen voor het paleis van Prins1 Frederik, de prachtige versiering van het Monument in het Willemspark (aau het hekwerk was een dubbele ry' guirlandes bevestigd met bouquetten), de piramide voor de werkplaats van de Gebroeders Jacobs (Hofstraat), maar bovenal eetie in waarheid magnifieke piramide van bloemen en gewassen in het Voorhout opgericht door de Maatschappij van Tuinbouw. Het bleef intusschen mét de meest onbarmhartige felheid doorregenen. De optocht en het gezang van de kinderen der gemeentescholen, die legen 8 ure des morgens een aauvaug zou nemen, had niet plaa's. De uit Scheveningen overgekomen kinderen werden met vier tiamweywagens in allerijl teruggevoerd. Treurig — maar tcch ecu navolgenswaardig vootbeeld. Als het zoo boos regent, moet geen optocht doorgezet worden; kinderen of volwassenen moeten zich geen ziekte ep den hals halen.
Later in den ochtend was het bedroevend te zien hoe al de corporatien, do eerewacht, de zangvere.eniging, de schutterij en de militaie wacht, achtereenvolg ns door dik en duu naar het station vau deu Hollandschen spoorweg oprukt.n, waar Zyne iVJrjes'eit ten half één zou aankomen.
Iv regen, wind en medder vormde zich da stoet voor het station. Het was er recht guur en onaangenaam. De tapyten en de diapeiiën, buiten de nette, geïmproviseerde wach'kamer, drop«n van het water, lerwyl ten deel der draperiën eens zelfr doer den wind werd overhoop gewoipeo.
Een aantal autoriteiten verschenen achtereenvolgens op het terrein, de M n ;Ur-, de Cemmis-aris des Konings, de bevelhebber van de eerste militaire afdeeling, de plaatselijke commandan', de. Burgermeester, leden vau den Baai enz.
Het is half een. De rruziek kondigt de na lering aan van den trein uit Amsterdam ... eri een oosftnblik later verschijnt Zyne Mejeat'eit met 11. Al. de Koningin, den Prins van Oranje, Prius Alexander, i'rim Frederik, Prins Htiidrik, deu Hertog eu de Hertogin vhu Saksen Weimar en een aanzienlyk gevolg. E.u aantal in het wit gekleede mei'j :s, met groene kransen in de slechts met, weerzin bedwongen hareu — ki'ideren uit Ik t volk, door dr. Wap, die zich bv deze feestviering ontzsg ijk verdienstelijk heeft gemaakt, daartoe opgeroepen — boden bouquetjes aau en he-dioaiden HH. MAI. met bloemen — eene ovatie die beiden zien'baar uiet onaar.g_aam was. De omstanders juichten het hooge ieisgezelschap toe.
De Burgemeester nam alsnu het woord, om in eene korte maar warme toespraak Z. M. met het zilveren feest geluk te wenschen. Hy' roemde de deugden, die den Koning sieren, herinnerde hoe het Vaderland onder alle omstandigheden op den Vorst kon rekenen, en wees er op, hoe dan ook geen natie in gansch de wereld meer dan de Nederlandsche aan den Koning uit het stamhuis van Oranje was gehecht. Spreker besloot mvt een Leve de K.oniag! waarmede al de aanwezigen instemden.
De Liedertafel Caecilia viel in met een Welkomstgroet, treffende woorden vau dr. Wap. door Hichard Hjl op uitstekende wij je op muziek gebracht. De omstandigheden in aanmerking genomen, mag de uitvoering vau het tamelijk uitvoerige nummer onder 'eiiin - vaa den heer Hekkiug voortreffelijk wordeu genoemd. Men deelt ons zelfs mede, dat HH MM. er hunne tevredenheid overhebben betuigd.
De stoet voor deu intocht werd alsnu zoo spoedig mogelijk georganiseerd en stelde zich in beweging. Toen HH. MM. in het rytuk stegen, had het schiur plotseling opgehouden te regenen en brak een zonnestraal door de zwarte wolken, hetgeen hst in de laafste dagen geschokte geloof in de Oraajezoti neder gesterkt heeft.
Eerat een detachement huzareu nut muziek. Dau de Vereenigiog voor belangrijke krygsbedryven met hare banier; de uerate on tweede sectiën van het Metalen Kruis nut hare bauiereu. en eveuzoo de Vereeniging Nieuwland, de Israêlieüsche handwerkslieden, de Nationale Zangechoel, het Genootschap Kunstoefening, Vereeniging Joost Van den Vondel Fulchri -studio, enz.
Daarop volgde een eerewageo, voorstellende 's Gravenhages Oranjetuin, een waar bloemprieel, omlyst door de standaarden en wapens der verschillende proviucien, ter linkeren rechterzijde vau het Rjjkswapen geplaatst. Voorop de wapenschilden van de vorstelijke Huizen van Oranje en Wurtemberg, eu achter het wap-:u van 's Gravenhage.
Onmiddellijk hierop volgden Burgemeester en Wethouders van 's-Graveuhage, in open rijtuigen gezeten, en daarachter de eere»-acht uit den adelstand te paard iv haar keurigcostuum. Eindelijk het open ry'tuig met HH. MM. den Koning en de Koningin en HH. XX. HH den Hertog en de Hertogin vau Saxen Weimar Eiseuach met de commandanten der beide esrewachteu, de heeren Vau der Oudermeulen en Sam. Verveer ter zijde van het ry'tuig.
Daaraan sloot zich: I°. de Burgereerewacht te paard in hair fraai costuum met de oranjebanier voorop en aangevoerd door den ondercommandant den heer A. C. Waldeck; en 2°. de Buru;ereerewacht te voet, waarop ecu open rytuig volgde waarin de Prinsen Frederik, Hendrik en Alexander der Nederlauden gezeten waren. De Prins van Oranje nam geen deel aan den intocht.
De verdere volgorde was deze: Het Haagsche Mannenkoor ; de grootmeesti-resse van het Huis van H. M. de Koningin, mevrouw Vau der Oudermeulen, in open rytuig; de kamerheeTen Van Randwyek en Fa^el, ordonnance-offrcieren des Konings; de Directeur van 's Konings Kabinet en eenige van Hl), adjudanten, allen mede in open rytui^en ; de Stukadoor.-vereeniging Vriendschap zij ons doel; de Schoen- en Laarzenmakers vereenigimr Vooruitgang zij ons doel; de I.iederiafel Caecilia ie sociëteit Clio en lolyhymnia. Het schutterycorps en dat der grenadiers en jagers, voorafgegaan door hunne muziek, besloten den optocht, die reeds omstreeks ] ]/t uur arm 's Konings palcis aankwam.
Het weder iv aanmerking genomen, was er veel volk op de been. Dat HII. MM. en de overige Vorstelijke personen met veel geestdrift begroet werden, behoeft nauwely'ks gezegd te worden. De aandrang was zóó groot en de orde werd zóó slecht gehandhaafd, dat de stoet geheel iv de war geraakte.
Aan het Paleis — waarvoor het corps Haagsche Scherpschutters als eerewacht post had gevat —- werden bjj het naderen van den stoet door een der muziekcorpsen de nationale liederen aangeheven. De verschillende coiporatiëa rangeehikten zich om en voor hjt ruiterstandbeeld, terwijl Hunno Majesteiten en de overige Vorstelijke personen ui: de rjjluLeu stegen. De, beide eerewachtan to paard plaatsten zich rechts en links van den hoofdingang en daarachter de eerewacht te voet en verschillende deputatiëu uit VereenigiDgen.
Weldra verschenen de Vorstelijke personen voor de 'amen van het paleis, en werden met levendig gejuich begroet, dat niet eindigde, voordat Z M. buiten op het balkon was getreden en herhaaldelijk de g.oote volksmeni^te, die op het plein voor 't paleis en in den omtrek geschaard stond, met de hand had toegewuifd.
De optocht werd hierna ontbinden en de verschillende corporatien met hunne banieren gingen langzamerhand uiteen.
Torn het plein voor het Paleis ontruimd was, werd een aanvang gemaakt met de toebereidselen aldaar voor de muziekuitvoering; die ten 2 uur zou plaats hebben.
Het werd echter ruim half drie voordat de zangers het plein konden bereiken. Daar schaarden zich de zangers en zangeressen, en 'een aantal jeugdige knapen en meisjes in een halven cirkel voor het paleis, terwy'l de leden van het orkest daarachter plaa's namen. De meeste der zangers maken deel uit van Haagsche Zangvereenigingen, en een aantal verschillende banieren zetten dan ook uiterly'i vertoon by' aan de uitvoering, die onder de leiding van den heer Hekking, directeur vau de Mannen-zangvereeniging Caecilia, plaats had.
Nadat het Volkslied was voorgedragen ving de uitvoering aan van het Te Deunt Landamus, van Sigismund Neukom, voor deze gelegenheid — al werd het naar den Laty'nschen tekst gezongen — op meesterly'ke wjjze door dr. Wap in 't Nederlandsch oveTgedicht. Voor hen die 't niet weten, kan dienen, dat de compositie van Neukom naar aanleiding van den aiouden Ambrosiaan9chen lofzang üet van oude dagteekening is. Bedriegen we ons niet, dau is zij voor de eerste maal uitgevoerd by' de inwyding van het standbeeld van Gutenberg, in Duitschland. De groote indruk, dien het werk maakte, had ten gevolge dit het sedert bij vele groote gelegenheden werd uitgevoerd Het is etu keraalzaup; sopranen, bassen en koorknapen zingen unisono, eenstemmig. Slechts een enkel oogenblik wisselen de stammen elkander af, maar het is en biyft van het begin tot het eind een soort pjalm< eza,:g, gelijk het in de kerken met orgelbegeleiding in zwang is. By het Sanclus behooren naar den wil van den componist kauonnen, en de geweren van heele compagniën te worden afgeschoten. By eene complete uitvoering ontbreekt het derhalve niet aau kualeffect — maar uit vrees voor de ruiten vaa het Paleis heeft men zich ditmaal met een trouwens heel leelijke tamtam v, r e.noe d. Afgescheiden hiarvan is de werking van deze compositie * zeer groot. We mochten tegenwoordig zijn bij eene repetitii in Ditigenlia en kunnen "etuigen dat de indruk w«ar!yk verpletterend was. Iv de open lucht ging veel ian kracht verloie i, niettegenstaande ivl 500 uitvoerenden by'eeu waren en de vleugel* van het Paleis bijdroegen om de kracht van het massale geluid niet te snel te doen vervliegen. De uitvoering ouder leiding van. den heer Hekking was zee- lofwaardig Dr. Wap werd iv het. Palt-is outbadeu, waar hem, uqar we ve-ondcrstellen, 's Koniogs tevredenheid werd ketibaar gemaakt.
Na afloop vau het Te Deum hadden er vau alle kluten toejuichingen plaats. H. M. de Koningin, de aan een rartra mj herk n\ wurd met geestdrift begroet, hetgeen H. M igoópte op het balkou te verschijnen waar zy d jubelende volksmtnig'e mee hare bekende minzaamheid groette.
Met het oog op het weder (alhoewel het sedert den in-
tocht tamelijk droog bleef) werd de gecostumeerde optocht vrn de leerlingen van het Gymnasium en de Hoogere Burgerschool uitgesteld. Ook werd van wege het Gemeentebestuur afgekondigd, dat om dezelfde reden de illuminatie geen voortgang zou hebben. 16 Mei. Door 't schoonste weder begunstigd, had den 16den de gecostumeerde optocht door de leerlingen van het gymnasium en der hoogere burgerschool plaats. Duizenden menschen waren langs den vry' laagen weg, dien ds trein, volgeus programma, zou nemen, geposteerd en ieder was tevreden over het goed ensemble van den optocht, die Prins Willem van Oranje voorstelde, omgeven van die b :rosmde en bekende mannen, die met hem den moeilyken strjd hebben gestreden voor het beh 'ud van het Land. Alhs is goed geslaagd. De costumes waren frisch en historisch getrouw. De Oranjehelden en de edellieden trokken de algemeene opmerkzaamheid. De» avonds had de illuminatie plaats, welke zeldzaam goed is geslaagd. Heel de stad was in eene zee van vuur herschapen, eu gansch de bevolking was op de been om het prachtige schouwspel te genieten. Schitterend was de verlichting van het Voorhout. Reeds op de Plaats trok de oogverblindende verlichting van een muziektempel in Chiueesehea vorm ieders aandacht. Allerwege een vierdubbele ry guirlandas van lampions, afgewisseld met giorno-lichten. Een perspec'ief op een tweeden muziektempel en later op een derden, tegenover den Schouwburg. Vele particuliere huizen in die buurt prachtig verlicht. Bijzondere vermelcing verdienen het paleis van den Piins van Oranje, de Miuisteriën van Financiën eu Marine, allen met gas, en de magnifieke lampionsverlichting van het paleis van Prins Hendrik. In de onmiddellijke naby'heid trok de gasverlichting vau den schouwburg het oog en de lampion-illuminatie voor het Paleis van Pr'ius Frederik. Het Bszuidenhout maakte, vooral van den kant van het Voorhout gezien, een prachtig effect. Elders Wekte bewondering de illuminatie van meest alle Miiristeiien, speciaal van Oorlog, Buitenlaidsche Zaken en Kolouiën, welk laatste met een gasilluminatie groot effect maakt. Zoo ook het gebouw der Tweede Kamer. De residentie heeft, wat de verlichting betrtft, gelyken tred gehouden met het beste wat ooit is geleverd. Twee elkander volgende stoeten werden allerwege met geestdrift en eindeloos gejubel begroet. In den eersten bevond zich Zyne Majesteit de Koning met de Prinsen Hendrik en Alexander iv zyu rijtuig, verder de Groothertog vau Saksen- Weimar en gevolg. In den Tweeden Hare Majesteit de Koningin met gevolg Beiden vergezeld van eörewacht en militair escirte. De orde en geest waren uitmuntend en werden door niets gestoord. Door de dames Bisschop, Mesdag, Rooseboom en Van do Sande Bakhuizen te 's-Hage, allen meesteressen iv de beoefening der schilderkunst, is naar het Vad. meldt, aan H. M. de Koningin eene verrassing bereid by' de feestviering van deze dagen. Op één paneel is door hen een, pronkjuweel geschilderd: een allerliefst weesmeisje uit het huis van Benswoude, heef. uit de walvoorziene voorschoot van hare jongere en meer bedeesde lotgenoot uit het Diaconieweeshuis een roos genomen, om die aau H. M. by' het inkomen harer appartementen als ware ean te bieden. Twee kleine Scheveningers, een meisje en een jongen slaan met belangstelling de handelingen der weezen gade. Dit medaillon, van de band vau mevr. Bisschop, is omgeven door een smaakvollen bloemenkrans van de dames Rooseboom en Van de Sande Bakhuizen, terwijl onder het medaillon een prachtig gezicht op Den Haag met een helder licht is aangebracht door mevr. Mesdag. Het schilderstuk is -omvat door ecu keurig gebeeldhouwde lyst.