De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

*ar aanlei 'ing van bet veel besproken 'Pport der commissie tot herziening •r daarvoor geldende bepalingen. Indertijd werd van die vergadering Jjt kort verslag uit de mailbladen in * Locomotief overgenomen, maar het "i meen ik, velen aangenaam zijn ik uit de per jongste mail ont 'ogen officieele notulen nog eens sa|*övat, welk stelsel door de voornaam* deelnemers aan hf»t debat werd J*enscht. Ik laat daaraan voorafr*n een réaumé van het voorstel der "^missie zelve, tiet stelsel der

*atn neer op het volgende [Benoembaar tot candidaat-ambtenaar °^r den administratieven dienst in Ned. '*)e zijn : lij, die aan eea Nederlandsche uniciteit een doctoralen gra«d hebben _Worven, dan wel met goed gevolg Jaar een candidaatsexamen hebben «olegd; , "rtsen en zij, die geslaagd zijn in he'. 'Bede natuurkundig examen; , *ij, die een diploma van ingenieur dan ** van technoloog var* de Polytechni*s School te Delf; bezitten, en zij die * der aldaar afgenomen wordende B met goed gevo'g hebben Wegd; van de land- en zeemacht, ponder begrepen adelborsten le klas' ?Q adjunct-adminis'rateurs; t,IÖ, die een diploma bezitten van de Reling hoogere land- en bosebbouw» *°ol rjer rijkslandbouwschool teWatj'ögen; l'öibteDaren voor Chineesche zaken in [^erlandsch-lndie; f*IJ. 'üe met voldoenden uitslag heb[s a%«legd het examen voor vice*«Ul; der registratie; I der directe belastingen, ] °6rrechten en occijnztjL ; L^rtiumerairs dor directe belastingen »yan bet kadaster. ipt deze staalkaart beno mt deminis- L van koloniën, voorgelicht door een L^°.e intestellen permanente commis P (die de voordrachten doet) jaarlijks, L™ gelang der behoefte van den bst» een zeker aantal »candidaati^bnambtenaren". L*6.2*» candidaten studeeren slech's L. jaar in hun eigenlijk vak (speciale studie), niet aaneen bepaalde L . iu4? maar WJ*ar zij willen (liefst j^iden omdat daar voldoende onder* jachten zijn) en leggen dan een (niet Rijkend) examen af, loopende over : hoofdtrekken der land- en volken\*r*> van den Indischen archipel, daarbij °egrepen de godsdienstige wetten, llingen en gebruiken ; geschiedenis der voornaamste volta Van den Indischen archipel en iniL^heid van de vestiging en ontwikte vau het Nederlandsch gezag ; boofdttekken van de staatsinstel» van Nederlandsch-fadie ; Maleische taal, waaruit met vol- qö vaardigheid een eenvoudig proza\l^ moeten worden vertaald in het \^handsch, terwijl rekenschap zal 1iketl worden gegeven van de gebrui,A^ Zalvormen, hen, die zulks verlangen, zal gelegen beid worden gegeven om bovendien op denzelfden voet als in de maleische taal examen af te leggen in de Javaan, schedan wel in een andere in Neder» landsch-Indie inbeemsche taal.

De gratificatie voor uitrusting, dia thans voor de administratieve ambtenaren f 400 bedraagt, wil de commissie op f 1000 vaststellen, welke verhoogd wordt met. f 1000. voorban dia een voldoend examen in de javaansche taal hebben afgelegd en met f 750 voor ben, dia een voldoend examen afleggen in een andere in Ned.-In dié inbeemsche taal. De gedegenheid tot opleiding voor Indisch ambtenaar in lndie zelf vervalt, waarvoor aan lndie een a quiv tier' zal worden gegeven,zonderdat wordt gezegd welk. Aldus het stelsel der door minister Cremer in commissie gestelde heeren De Louter, Muilemeister, Groeneveldt, Kern en De Vries. De

stelde hiartege rover ongeveer het volgende : Decandidaat Indisch ambtenaren worden gekozen ui' hen, die eindexame gymnasium of een daarmee gelijk gesteld staatsexamen hebban afgelegd; de kfeuze zal ge-cnie- lea door een daarmee belaste commissie; op aanwijzing van den minister kunnen ook speciale personen, die denandere voorbereiding hebben genoten, door de commissie worden gekozen, met dispensatie van eindexamen gymnasium of staatsexamen;

de studie en bet (ntrf-vergelijkend) examen voor Indisch ambtenaar zullen o. a, behelzen:

he' raaleisch en een dar andere io de kolonie gesproken inlandsche talen als verplichte vakkei, met, verbinding van een gratiticatie aan het ex men in Javaansch; de Islam, niet alieea voor zoover dir reeds in de inlandsche maatschappij is doorgedrongen maar ook wat betreft do kenmerken der propaganda; verplicht) kennis der Indische wet boeken. De studietijd zal zija tune jaren, zon der tusschenexamen. De Delftscue inrichting zal althans voorloopig worden gehandhaafd als rijks inrichting, en de studie voor den in' disch-ambtenaar aldaar verplichtend zijn De gelegenheid tot opleiding voor ladisch-ambtenaar in lndie zalf word: gehandhaafd, en wel door de oprichting in lndie v tri een of meer eigenlijke gym nasia (grieksch, laijn enz.). Zoo lan\ deze nog niet bestaan, mag het eindexamen aan een ladische hoogere burgerschool toegang geven tot het candidaat-ambtenaarsebap.

De meeste volgende sprekers, de heeren van Soest, Kielstra, van Sandick, van Valkenburg, maakten naar aanleiding van deze inleiding slechts eenige opmerkingen, maar ontvouwden geen eigen stelsel. De heer Kielstra wil wel de gelegenheid tot opleiding in India opheffs-, maar daa aan ieder die in lndie eindexamen hoogere burgerschool met 5 jarigen cursus hooft ge.-daan een toelage van f 800 's jaars, gemiddeld gedurende 5 jaren, toekennen om, zoo hij zich daartoe aanme

Met een gsheel eigen ca zaer belan j ■ 'ijk stelsel daarentegen kwam voor Aiv, lag onze gewezen stadgenoot

die, pas Js lid vaa het genootschap aangenomen, zich in deze eerst bijgewoonde vergadering door zijn gezosd oordeel en degelijk woord — waarschijnlijk ook door het veelzijdig succes van zijn ffiijaartikal »Eareschuld" — ter - stond een invloedrijke positie verover - de, zoodat zelfs tot behandeling van het door hem ontwikkelde stelsel door den voorzitter Pijnacker Hurdijk een nieuwe vergadering werd aangekondigd. Het systeem van Mr. vau JJavénte i is het volgende:

Van da eatididratarabtenaren voor den Indischen dienst, die jaarlijks kunnen worden toegelaten, wordt een vast gedeelte, bijv. lj3, gekozen uit jongelieden die in lndie eindexamen H. fl. S. hebbeo afgelegd. Oe van dit eindexaman over eenig jaar opgemaakte rang « lijst geeft aan, wie bij voorkeur voor dit candidaatscbap in aanmerking komen. De overige 2/3 worden gekozen uit jongelieden die iv het jaar, waarin da keuze geschiedt, voldoend eindexamen H- B S. of gymnasium hebben afgelegd en b.j een spoedig daarna afgenomen vergelijkend examen de besten blijken te zijn. Bedoeld vergelijkend examen loopt over de volgende vakken : Nederlandsche taal, in het bijzonder Nederlandsen opstel; ééi vreemde taal, ter keuze vanden aspirant; geschiedenis (verdeeld in groote tijdvakken, w.iaruit de aspirant een keuze doen mag); wis-, natuur-, schei-, plant- of dierkunde, ter keuze van den aspirant. De toegelaten candidaven hebben bij een behoorlijk verder verv uilen van hun studiën recht op een plaatsing bij den fndischen dienst. De vakstudie duurt vier jaar, verdeeld ia twéé tijdvakken elk vaa twee jaar. Aan het eind vaa bet eerste tweetal wordt een examen afgenomen in de iavoigende vakken: 1. de beginselen van het Maleisen : 2. de geschiedenis van Nederlandsen j lodie; 3. de aardsijkskunda van Neder landsch*lndie; 4. de begiaselen der natuurlijke hia» torie; 5. da beginselen der staathuishoud kunde ; 6. de hoofdbeginselen van het bnrgei lijk-, straf- en staatsrecht (soort van moderne instituten): 7. gymnastiek. Ook van dit examen wordt een rang. lijst opgemaakt, die, zooveel mogelijk ia ovefeeostemaoiag met de keuze der candidaten, tot grondslag dieat voor een splitsing der candidaten in toekomstige ambtenaren voor Java «o voor de Buitenbezittingen. Na verloop van twee jaren heeft het (niet vergelijkend) eind«?xamen plaats, omvattende : _. a voor toekomstige ambtenaren op Java: de Ja vaansche taal en haar letterkunde en de hoofdbeginselen van het Soendaasch en het Madoereesch; b voor toekomstige ambtenaren in de Ruiten bezittingen: de Maleisen a taal en haar letterkunde en de boofdDegioselao der vergelijkende studie van polynesische talen; 2. de hooülrekken dar land- en volkenkunde (in het bijzonder van Uva. ot van een dar bezittingen buiten Java); daaronder b >grepan da godsdienstige wetteD, instellingen en gebruike >. 3 da booldtrekkeu vaa het staats- en administratief recht van Nederlandschlndie; 4 de hoofdtrekken van het geschreven Nedarlandsca-lodisch burgerlijk en strafrecht, voor zoover dit van toepassing is voor iolanders; 5. een overzicht der voornaamste kultures in Nederlandsch-Indie; 6. paardrijden. Zij die aan de eischen van dit eindexamen voldoen worden aangenomen als ambtenaren. In lndie gekomen gaan de voor Java bestemde voor ééa jaar naar Magelang, die voor de Buitenbezittingen naar Fort de Koek. Da volgorde, waarin deze ambtenaren na verloop van één jaar geplaatst wor. den, wordt g regeld naar de resultaten dier eenjarige studie. Ziedaar het stelsel van Mr. van De* center. Ik kan slechts zeggen, dat er uit de zee van gedachtenwisseling over onze ambtenaarsopleiding m. i. nog geen logischer is opgedoken. Hij breekt met het paskwil, dat Indische ambtenaren de eenige sociaalmenschan zouden zija, die voor hun vak het meest geschikt worden door de studie van heel andere vakken ; hij bezweert böt, uit de commissie» voorstellen zoo dreigende, gevaar van nepotisme;

hij verzoent den strip tusschen klassieke en natuurwetenschappelijke voorbereiding ; hij — dit vooral trokt mij aan — knoopt aan degelijke vakstudie nog ecu praktisch proefjaar in lndie vast.een copy trouwens van het voorstel des commis* I? jlids Mulle meister in diens afzonder • -Ijke nota, om de toegelaten ambtenaren in Kedoe onder leiding der ouderwijzars aan de scholen voor zonen van inlandsche hoofden nog een jaar taaistudie te laten maken (Wong Tanie stelde in zijn belangrijk artikel in De Loc. van 26 en 27 Mei 1898 nog een veel uitgebreider Indische proef voor) ; hij wil, schoon dan ook afl. B. van Gymnasium Willem 111 opheffende, een vast deel (*/,) dar candidaten zien genomen ait Indische hoogere burgers, en — schoon bij het in zijn résumé niat vermeldde— blijkens zijn voorafgaande toelichting, met den heer Kielstra voor de verdere studie dier jongens iv Nederland een gouvernemeuts-toelage beschikbaar stellen.

Van harte hoop ik dat de Regeering aan Mr. v. Diventers stelsel alte aan* dacht zal schenken en het in hoofdzaak belichamen in het koninklijk b - sluit, dat nu toch langzamerhand al he t geredeneer wel eens dient te komen vervangen.

jlo de verga lering van het Indisch **oo!schap van 16 Janu.ri ward door *h heer J. H. Boudevijnse ingeleid het Verwerp der

en het met recht door een chef aan een ondergeschikte ten kwade duiden, dat hij zich

Deze vraag doet zich weer voor naar aanleiding van het feit dat de hoofdininspecteur der spoorweg-diensten en van het stoomwezan, waarnemend directeur van B. O W., de heer Ta. \ M. Huys, den adjuact-chef der 4da afdeeling bij de spoorweg-exploitatie, dea heer J. J. Loke, heeft gesteld voor de keus tusschen zijne betrekking en het

» Voorwaarts", (*) au wel omdat dit blad een zear bezadigde verdediging heeft opgenomen van dea tot stationschef 2a klasse teruggestelden lïte kl. chef Nolthenius de Man.

De heer Ruys redeneert blijkbiar zóó: indien ik een mijner hoofdambte - naren toesta medetawerken tot openbare kritiek op mijne handelingen, dan gaan de discipline, achting, gehoor* zaamheid bij de meer ondergeschikten er uit. •

Welnu, deze redeneering schijnt mij heelemaal er naast. Het is een even algemeen als intens dwaalbegrip, dat vrijheid van gepaste kritiek het ontzag voor chefs en plichtmatigheid in den dienst zou ondermijnen. Integendeel stemt niets meer tot verzat, verbittering, haat, minachting zelfs jegens meerderen, dan het ondragelijk gevoel van op genade en ongenade aan hen te zijn overgeleverd. Het redres, dat de wet verleent, is onvoldoeade. Verantwoording tegenover den chef zeil, die zijn een - maal opgevatte meening heaft e o den gestrafte natuuilqk beschouwt als den preeker pour sa paroisse, verandert zela den iets aaa de zaak. Bij den Gouverneur-Generaal, zelfs den rechtschapensten, is ook zelden herstel van onrecht <>f vanoverdreven strengheid te viaden,waut er moet veel gebeuren vóór Z. £. zich door klachten van een beweerd verongelijkte laat afbrengen van bet advies zijns departement-chefs. Onder zulke omstandigheden is een-orgaan, waarin de ambtenaar op gepasten toon maar vrijuit kan spreken, eene instelling die de verstandige chef moest scheppen zoo zij niet bestond. Zal de heer Auys ooit voorstellen, de veiligheidsklep van zijne locomotieven te verwijderen? Welnu, wanneer hij maat* schappelijk even verstandig was als technisch, zou bij het evenmin de Voorwaart» willen doen, of juister gezegd den waarborg dat die Voorwaartê zal blijven een gematigd en presentabel vakblad. Dezen waarborg gaf het mederedacteurschap van een onderchef als Loke, en daaraan maakt de heer Ruys nu moedwillig een eind, alleen omdat het zijn gevoel van gewichtigbeid steekt dat een ondergeschikte tegen een be(*) Ia een verschrikkelijk omslachtig artikel van de heden hier ontvangen Voorwaarts van 22 Maart deelt de heer Loke rneè, dat hij vrijwillig aftreedt, maar klaagt toch eenige kolommen lang over de belemmering dia door de «hooggeplaatsen in den Lande" aan de vrije gedachtenuiting wordt in den weg gelegd. Van dat vrijwillig aftreden mag das ieder het zijne denken.

sluit van hem, directeur, in een persorgaan is mogen opkomen Waut men bedriege zich en anderen niet: dair, en daar alleen, wringt de schoen. Het is ren slotte alleen die kleine hoogheids* hansworst, die zelfs in de eenvoudigste ambtenaarsziel ligt te dommelen en bij de niet-eenvoudigen met allerlei zotte «prangen naar buiten springt, die handelingen als Ruys contra Loke io 't leven roept. De heeren zelve in hun verstandige uren — bijv. Ni een frisch bai — moeten hiel goed weten dat al hu i gebazel over prestige slechts drogreden is ten gerieve van het duiveltje der ijdelheid. Integendeel, hat stelselmatig verstikken van alle klachten der inf meuren schaadt het pres'ige, wekt verbittering en onwil. Wanneer een ambtenaar, zoo algemeen geacht als Nolthenius de Man, 18 jaren bij den atationsdienst, nog geen jaar geleden wegens zijn verdiensten bevor* derdtot Iste klasse en nu plotseling, omdat een onder hem staande klerk aan het hoofd der goederenloods niet heeft gemerkt dat collis zonder betaling werden afgehaald, door zijn afdee'ingschef in alle oplichten ongeschikt verklaard en door den departemantschef gedegradeerd, met weigering van een aangevraagd verlof om de zaken persoonlijk aan den Directeur te gaan uitleggen — wanneer zulk een ambtenaar stelselmatig zich beroofd ziet van alle gelegenheid om zich te verdedigen, zelfs tegenover zijne vakgenooten, zal dit dan het prestige bevorderen of senaten ? En een maatregel als die van den heer Ruys kan geen ander doel hebben, dan zulke ambtenaren die fatsoenlijke gelegenheid te ontnemen. Wat zal het gevolg zijn ? Dat zij in veel heftiger taal zich zullen gaan verda 'igen in niet- vak

Hat geval is een variant op de perkara Fokkens-Kleian. En mag ik naar aanleiding biervan Zijne Excellentie den Gouv. Generaal eens herinneren, dat wij op ons journalisten-rekest voor Kleian de dato 13 Nov. '99 oog geen antwoord hebben ontvangen ? Of is zelfs dit tegenover persmanaen niet meer noodig? Het schijnt mij anders, dat het ons door art. 112 Reg. Regl- toegekend recht om verzoeken aan de bevoegde macht schriftelijk intedienen meebrengt, op die verzoeken ook ant< woord te mogen ontvangen. De zaak der

march eert. Het Preanger-commando met den heer Kerckhoff als aanvoerder en 180 deelnemers, is zoo goed als geconsti» tueerd. In Oost-Ja va bijt Malang op zijn ouwerwets de patroon af. En op Miaden- Java is de poging der voorbereidende commissie om te vinden een bestuur met bekende namen voor een centraalvereeniging, die in verschillende gewesten of afdeelingen van Java's middel moot commando's zal trachten te vormen, boven verwachting geslaagd, waarover men hierachter enkele bijzonderheden kan vinden. Ik teeken hier tot juister waardeering van deza beweging nog aan, dat zeer zeker hetgeen wij beleven in Zuid- Afrika den stoot er aan heeft gegeven, maar dat daarom nog niet het hoofdmotief en evenmin het hoofdnuf der zaak is gelegen in een eventueel naast het leger optreden tegen den B. V. Den geest onzer jongelieden mannelijker maar daarom nog niet bloeddorstig te maken; hen strijdvaardiger te doen zijn tegenover buitenlandsche of binnenlandsche gevaren; hen aan te moedigen tot een der beste en opwekkendste takken van sport: gezamenlijke marsenen, wapenoefening, schietvaardigheid; hun karakter te vormen door gemeenschapsdaden en tucht, zonder dwinge» landij ; de Europeesche en Indo-elementen in onze maatschappij nader tot elkaar te brengen; ten slotte der Regeering te toonen dat ook vele Indo's voor hun vaderland onder dit Gouvernement iets over hebben, en haar daardoor optawekken tot betere vervulling van den zedelyken plicht om deze landskinderen io den dl zwaarderen strijd om 't bestaan te steuaen — ziedaar mijns inziens da> hoofdfactoren die zamen moeten geven' de som :

Iv de jongste Zuid-Afrika*berichtenj treft en ergert het meest de stuitende zelfverheffing der Engelschen na de: eerste zegepralende wapenfeiten, die zij — zoomen het onbeteekenenda Elandslaagte uitzondert —in dezen toch zoo ongelijken oorlog kunnen aanwijzen. Hetgeen Roberts nu heeft volbracht, — act ± 80.000 man ± 10.000 Boeren noodzaken terugtetrekken —is vol-1 gens de Jingo*pers door geen enkelen veldtocht vroeg of laat overtroffen I Kan grootspraak dommer en ombeschaamler zijn? Laat toch de Londensche pers eens terugdenken aan de zes maanden, waarin de engelsche generaal, slechts deden wat Napoleon I met snijdend sarcasme noemde: »L'art de faire battre de grande» armées par de petites, et de ne rien faire avec des mogen* immense»". Eo willen zij nog meer terechtwijzingen van het Fransche oorlogs-genie, dat door Wellington trots énorme tak» tische misslagen /erd overwonnen met behulp eener overmachtige Europeesche coftlitie, laat zij zich dan nog eens herinneren de talrijke capitulaties van engelsche commandanten in dezen oor* log, tegenover Boerenmachten van gelijke of kleinere sterkte, en dan lezen wat Napoleon antwoordde op de door hemzelf gestelde vraag : *Les lois de la guerre. le» principe» de la guerre autorisentih vn géniral a orionner a ses soldats de poser le» armes, de les rendre a leurs ennemis, et d constituer tout vn corps prison . ter de guerrel Neeo, zei de fransche vel lh9er, die,wat hij ook verder moge zija geweest, op het punt van soldateneer wel mag worden aangehaald ais een autoriteit, oeaa, de soldaten zijn zelfs bij zulk ean bevel geec gehoorzaamheid schuldig aan hunne rupérieurea. Les armes tont remise» au soldat avec le serment militaire de les défendre jusqu'd la mort. Un ginéral a recu des ordres et des in»truc* tion» pour employer »es troupes. Comment peut-U avoir l'autorité d'ordomner a ses soldats de livrer leurs armes et de reeevoir des chatne»? Il nest presque pas de batailles ou quelques compagnies, souvent quelques bataillon», ne soient momentanementcernés dansdes maison», de» cimetiérei, des bois. Le capttatne ou le chsf de bataillon, qui, une foi» le faü constaté qu'il est cernè, ferait sa capitulmtion, trahirait son princ» ou ton honneur. 11 nest presque pas de batailles oü la conduite tenue dan» de» dr* constances analogues n'ait décidé de la victoire. Les capitulation» faites par de» corps cernés, soit pendant une bataille, soit pendant une campagne aethe, sont vn contrat,dont toute» le» dames avantageuses sont en faveur de» mdi» vidus qui contractent et dont toutes les clauses onéreuses sont pour le» autre» soldats de l'armee. Se toudraire au pêril pour rendre la position ds ses camarades plu» dangereuse, est évidem* ment une Idcheté. Un totdat qui dirait d vn commandant de cavalerie: »Voild men fusil, laissez-moi m'*n aller dans mon village," serail vn deserteur en prèsence de Vennemi les Uns le condamneraient & mort. Que fait autrechoselegénéral de division, le chef de bataillon, le capitaine qui dit: »«*--cevez-moi chez vous et je vous donne mes armes?" Il nest qu'une manier* honorable d'ètre fait prisonnier de guerre, €est d'ètre pris isolement le»larme* d la mam d lorsque Pon ne peut plu» s'en servir.

Mats que doit donc faire vn générai qui est cernépar des farces superieure» 9 Nous ne saurions faire d'autre réponee que cello du vieU Horace. Dans une situation extraordinaire il faut une résolution extraordinaire-, plu» la ré. sittance sera optntdtre et plu» on aurm de chances d'ètre secouru ou de pereer. Que de chotes qui paraissaient impossibles ont ttè faites par des hom* mes rtsolu», n'ayant plus d'autres retm sourees que la mort! Plus vous ferez de rêeistance, plu» vous tuerez de monde 4 l'ennemi, et moins il en aura le jour mime ou le len» demain, pour se porter contre le» autre» corps de l'armée; cdte question ne nou» paralt pas suscepUble d'une autre solution sans perdre l'esprit militaire d'une nation et sexpossr aux plus grands malheurs. Non, non, non! jamais de capitulation en pleine campagne, si vous voulez avoir des soldats d une armee. Jüns oamVuMQw t**4» ****** ÜODOO hommes, nevaudra pas le tort que fait d l'état la violation de ce principe."

Ik ben alles behalve een fanaticus voor krijgsroem, en bezie het zich ten doode wijden van duizenden krachtige mannen meer uit het oogpunt der in rouw gedompelde, van bun broodwinners beroofde gezinnen ert vernielde welvaart, dan uit dat van valsche moordenaarsglorie. Maar die zedelijke zijde van bet vraagstuk is hier nu niet in het geding. De Engelschen verheffen hunne soldaten hemelhoog, wijl zij drukkende hitte, regens, hevige zandwinden en weet ik wat meer hebben getrotseerd om bun aanvoerder te doen slagen in het nooit geëvenaarde krijgsbedrijf van 10.000 man met 80 000 op de vlucht te jagen. Tegmover die goedkoope opgetogenheid wijs ik hen op de uitspraak van ecu specialiteit in soldatenroem, en vraag hun: wat getuigen daaromtrent uwe talrijke voetbalspelers te Pretoria?

Nog iets wil ik bij dez^ gelegenheid vragen, ditmaal ook aan de Boerencommandanten. Welke is nu eigenlijk in dnzen oorlog de