De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

's-Gravenhage, 96 Februari. De diploma. tieke vertegenwoordiger van den Dultashen Keizer, Graaf De Pourtalès, genoot heden avond de hooge onderseheidiog van de aan» wezigheil vin Hare Majesteiten de K<«taginnen en van den Prins en Prinses yan Waldeck en Pyrmont op de avondpartij, welke hy sedert eenigen tyd voornemens was ssa te bieden aan de diplomatie ende aristocratie der hofstad. Voor deze gelegenheid waren de prachtige zalen van de gezaotschapswoning op den L. Vyv rt>erg op schitterende wy ze ingericht tot receptie- en danssalons. De Koninginnen en haar gasten verschenen om ongeveer 10 nre in de salons, na ta de vestibule ontvangen te zyn door waaf De Pourtalès. den gezantschapsraad den Heer Von Flotow en den militairen attaché, luitenant Von Goecking. By den ingang vsn den aan de danszalen grenzenden ontvangsalon boden de Gravin De Pourtalès sn een der dochters van den Britschen gezant, Sir Henry Howard, ruikers aan de Koningioneu en aan de Prinses. De Prins en de Prinses van Waldeck kwamen even vóór de aankomst van de Koninginnen. De Prins droeg de Uhlanen-uoiform. Toen Hare Majesteiten het gebouw betraden, werden sy door de boven vermelde heeren, die zilveren luchters met ontstoken bougies droegen, naar den receptie-salon begeleid. De gezant ende leden van het gezantschap droegen het voor hoffeesten voorgeschreven kostuum. De Koningionen werden by Haar verschynlng in de salons begroet met het in onde toonzetting uitgevoerde Wilhelmus.

»-Gravenhage 14 Februari De Oost-Indische Kiesvereeniging heeft in haar heden namiddag gehouden vergadering tot bestuursleden gekozen, in plaats van de Heeren Van Soest, Van Baerle, Biljart en Moreau, die hun benoeming niet hebben aangenomen, de Heeren W. H. P. Mirandolle, i. L Van Der Toorn, D. P. F. Jentlnk en O. P. R. R. Gonggrijp.

Wie nu meent, dat de Javaan— op d>zen oogenbjjfc — tot opstaan, neêrhu' ken weer opstaan en kwfieplanten te dwingen is op andere wijze, dan ik meedeelde in mijn zeer verkorte geschiedenis van de >edele" compagnie, bedriegt zich. Multatuli.

Opheffing der GouveroemeDts-kofTecultuur zonder dat zich een vrije koffieeultuur ontwikkeld heeft, die aan de bevolking de voortduring verzekert van de inkomsten, die z_ thans uit de Gouvernementscul» tuur trekt, en zonder maatregelen, die a»n de schatkist vergoeding schenken voor wat haar zou ontvallen, zou niet te verdedigen zijn.

Memorie van antwooru op het voorloopig ver- SLAO OER TWEEOE KAMER.

(«t is bekend, dat de Regeencg de uit den diepgezouken staat lk op te beuren, waarin zij sedert Sute jaren 13 vervallen. wt een nieuw beginsel voor oogen, I zij die cultuur, van haar geboorte 1 dwaogcultuur in optima forma, **r drukkend op de schouders der tt« inlandsche bevolking, zoo mogei «naken tot een vrije cultuur, tot een N^taan, waaruit die zeilde bevolf, in de naaste toekomst, voordee-4&1 kunnen behalen. « Dr Burck nu vindt die richting, l>k jui.t heb ingezien, een warmen [tachtigen voorstander eu leider, die Nnig door alles heen, doch oiet dool r juiste en gegronde aauwijziogen, N uit de pract ijk, zijn op weten- gronden en op de ervanu- N opgedaan door verschillende amb ef*n en neergelegd in da aan de Regee!«* ingediende bescheiden, gebaseerde Jkbeelden ingang tracht te doen viu- P bij allen, die belangstelling loonen 'Jt* kolfiecultuur. hertulad als bij is, dat da kolfie% ptiur nog een toekomst heeit op Java 1?U volkscultuur eenmaal een zegen Snen worden voor het ÏDlaodsche v lei wül zij jaren lang voor dat volk een F»- is geweest, en dat die cultuur «oor P Slaat eveneens een rijk vloeiende Jö vaninkomsten zal wezen, blijft bg pd»g den sügd volbouien tegeu al* |' die bern hinderpalen in den weg P"n.' welke hem belemmeren om tot L^tvoeriPg en voltooïog van zgn fj. te geraken: »de ver helling van de •'ecultuur". ' . ?»Gouvernements-koffiecultuur moet Sdhiafd werden, de gronden moel gereserveerd blijven en allengsï« moet de eerste overgaan tot ean Sul-uur, en de laatste daar *oor fj;hjkbaar blijven. . . ,}» is, als ï< mij niet bedrieg, bet .'van Dr. Barok. S zullen in zeer korte trekken Kv, 0f de thans ingeslagen weg »> kan lot de verwezenlijking van i de crealie van een volkakoiïJ»Uuur £* eerste stap, dien de Regeering J t gedaan in de goederichting w de CaK, een nieuw woord eigeilijk voor bj geldelijke vergoeding van de gel»Neerde cultuurdiensten die te n>* zijn in verhou ling tot den lagen E>«iogsprijs. Overal, waar de kpifienU*r voor de inlandsche planters wet

loooeud was, d. w. z. hun volgens de bestaande regelingen minder opleverde (wantloonènd is de koffi, «cultuur altijd), dan de cultuur van inlandsche producten (gedrukt als die kolfiecultuur is door den lagen inleveringsprijs) werd bijslag betaald, berekend naar de opbrengst van ééa bouw met genoemde producten beplant. De uitslag van de geheele berekening echter, gevolg van een domineerende krenterig beid 11 die z. g. bij3lag is een miniem bedrag, te luttel om de kracht van een opwekkingsmiddel, want dat moest het immers zijn? te bezitten. De inlander, koud als hij is voor het aardsche slijk, doch niet geheel en al daarvoor onverschillig, tevreden met een weinigje voor zijn dagelijksch onderhoud, mits hem rust wordt gegevao, blijft ongevoelig voor zoon slap opfris. schertje. Er moet een krachtiger prikkel worden gebruikt 1 De uitwerking van dien bijslag op den planllust der inlandsche bevolkiQg is dan ook zoo goed als nihil; althans zoo gering, dat sij niet waarneembaar is. Dit erkent d

Uit ziju eitjen zal de inlander geen koffie planten,mat het oogmerk om naast later te plukken voordcelen (?), f 15 of 7,50 per picol kofFn, than3 den bijslag te ontvangen, want deze is te geai ng. De cultuurdienstplichtige denkt: »AI werk ik niets meer en desnoods minder dan een ander, ik krijg toch net. zoo goed en niet meer of minder bijslag, waarom zou ik mij vermoeien." Hij blijft even lastig en moeielgk naar de koftietuinen te leiden en alleen zoogenaamde rachte dwang eu vrees voor straf dry ven hem daarheen. Typisch i 3 bet antwoord, dat ik toen ter tijd kreeg vaa ecu desaboofd. wieu ik naar de uitwerking van deo bijslag vroeg, nl: »De bijslag heeft alleen de ie eenige goede uitwerking, dat wanneer de tijd daar is om dien te ontvangen de planters of bun gemachtigden (waki1) reeds om 5 uur 's morgens voltallig voor mijn deur staan, zonder dat ik de minste moeite heb gdiad voor hun bijeenroepiog en ik kreeg onmiddellijk het hoof igeld geïad." De Javaan is nog wars van alles, wat de koffieeultuur betreft en de bij slag is niet in staat hem met die cultuur te verzoeaen. Een inlan ler. die voor zijn gevoelen durfde uitkomen, antwoordde mij eens op mijn vraag, betrelfende den bijslag, dat hij liever meer belasting (hoofdgeld) wille betalen, als hij maar van al die cultuurdiensten vrijgesteld werd. Wat ziet men hieruit? De inlander zou nog liever geld willen geven dan ontvangen, wanneer hij maar vrij kwam vin die diensten ; men «iet hier ook uit, dat hij weinig om den bij dag gieft en dien ook gaarne missen wil. Van alles sfzijn, voua tout 1 dat is h3t ideaal van den Javaaa 11 Doch ik wil hi«r ook al da delijk bijvoegen, dat hij dat verUugt uit pure legeoiirgenomenheid, zonder nagedachte of het hem ook voordeden zou „nnen aanbrengen; wordt hij gemoedelijk in voor hem verstaanbare taal daarop gewezen, dan erkent hij volgaarne, dat de koifiacuUuur voor ham voordeelig zou kunnen zijn, wanneer cultuurdiensten, bijslag, prijaji- en ambtenaar-bemoeienis en alles wat er aan annex is naar de hel werden verbannen Wil het Gouvernement een vrge koffieeultuur in het leve» roapen, daa moet het ook in de allereerste plaats beginnen met alles af te schatten, wat naar dwang gelijkt of dwang is. De inlander wil vrij zijd, hg is tot walging» toe beu van dat in alle op* zichten al te bezorgde baboeschap — alleen leeriDg en leiding moet het werk zijn der ambtenaren. Na de vrijmaking zal de Javaan wel" licht niats doea( maar bekommert u daarover niet, als hij later ziet dat hij wat met die cultuur verdienen km, dan zal bij langzamerhand van zelf tot de beöatenipg van de koflie-cultuurovergaan, want wie is er in deze wereld, di i niet gaarne iets verdienen wil ? De tweede stip, welke nog slechts het karakter beeft van proefuemin ;en, is bet toekennen van tegemoe'komingen; voor elke bouw aanplant word', een zeker bedrag aan deu planter u t'ietaa'd en wel in payemeateu naar . gelat g vin de boo^to die de planter met zijn cultuur bereikt heelt.

Het Koloniaal Verslag van 4898/9» zegt op blz. 145: »la at wachting dit omtrent de verder ten aanzien van de Gouvernements-'koffiecultuur te volgen gedragslijn een beslissing zal kunnen worden genomen, ligt bet in de bedoeling de bijslag-proef op den tot dusver gevolgden voet, d. i. ten aanzien van jn cultuurdienst aan te leggen e»n te onderhouden jong plaatso«n, na afloop van het caUuurjiar 1897/98 niet verder voort te zetten dan voor zoover de aan de bevolking in uitzicht gestelde betalingen dit vorderen, maar daarentegen op behoed, zame wijze met een andere toepassiig van hat bij slagstelsel voort te gaan op den voet als waartoe in 4896/97, zooals verleden jaar is medegedeeld, reed» in zeer enkele gevallen machtiging werd verleend namelijk om, tot aanmoediging van vrijwillige kottiecultuur, aan mlandsche contractanten, onder zekere voorwaarden, een tegemoetkomiog per bouw gedurende de eerste drie leveas»ren van het tot stand te brengen plantsoen toe te kenoen". Dflze wijze van aansporing van den lust van den inlander om koffie te planten zou een krachtig middel kannen wezen, wanneer de toegekende som niet al te gering was Een belooniog van bijv. f 1W per bouw per jaar zou zeker pakken. Maar zoo ais die thans wordt toegepast, zal de uitslag even treurig wezen als debgslag. tteld weggooien zonder nut 13 het der Regeering ernst om de dwangkoi_ecultuur te transformeeren in een vrijwillige volkscultuur, dan staat haar n. b. m. slechts ééi weg open, nl: 10. Zij moet alle cultuurdiensteo afschaffen en den kleinen man vrijlaten of hij koffie plauteh wil of niet ; 2j. de beslaande tuinen moeten in vrijen arbeid onderhouden worden en die door vrije koelies laten bijplinten, onder Eiropeesch toezicht (op /iPïiCiTS V 3o dV oogst en de bereiding dieneo plaats te vinden door vr.e koelies io ia_loon; , .. 40 den vrijen planter moet de vrijheid gegeven worden om zijn eu-eu koilie afkomstig van, na de vrijmaking aangeplante tuinsn te verkoopen aan wien hg wil; - 50 de inleveriogspnjs aan het uou vernetnent zal zoo verhoogd moeien «orden, dat die den werke.gkeo prijsvan de koffie, na aftrek vaneen matig» wio« (bijv. 5 of 6%, dus^J.anebepa len omdat de kottieprqwu niet sta» tiono-ür blijven.) nabg komt; 60 laodrente te bellen van de nieuwe met kotliebeplante gronden (01. een zekere percentage van de telken jare geschatte productie berekend naar den iuleveringsprijs) ..... Wordt de kolfiecultuur op boven aangegevene wijze geregeld, dan is schrijver dezes overtuigd, dat die^cul uu langzamerhand over zal gaan tot ééa voor volk en Regeering ™°JA*flf°°f}^ terwijl vermeden word • dat «tolt'M» de koffieteelt gaat verfoeien. Ik heb hier o*er reeds menigmaal met »»»ndscüe ambtenaren en met den k einen man gesproken en van be.de zijl en hebben mijn ideeén steeds de grootste sympathie ondervonden,daarom gevoel ik mij,ondanks dat ik thans niet meer met kotfie heb te maken, gedrongen aan mijn deakbeelden publiciteit te geven, wellicht in bet belang van den Javaan en de Regeering, welke ik dien. Ean algeheele afschaffing van de kolfiecultuur met prijsgeving van de be^ staande tuinen (ik meen dergelijke stemmen te hooren) moet voorkomen worden, daar het een ramp zal zijn voor den inlander, die uit den regen in den drop komt, want het gelag blijft hij betalen. Dia meewerkt tot de afschaffing van de kolfiecultuur, weet niet, dat bij bezig is den inlander een kolissale bron van inkomsten te gaanontrooven, hem deo kost uit den mond te nemen. Da dwang-kofficcultuur is laakbaar, maar de vrije cultuur moet de Regeering tegen eiken prijs in het leven roepen. De Staat moet den koffie «plantenden Javaan waarboi gen dat hij zijn product altijd tegen een zekere som aan nem kan verkoopen, maar wanneer bij njn koffie teg m een hoogeren prijs aan anderen kwijt kan raken, mag de Staat het hem niet beletten (zooals het thans ge. beurt), Hierin vooral ligt het hatelijke van de dwaog-koffiecultuur. Da inlander zal het u zelf zeggen, wanneer hu weef, dut hij vrij en ongestraft tot u mag spieken, dat hij dien dwang tot inlevering van het product het onbülgkst vindt, niet den dwacg tol dan aaiiplaut,

Wordt de koffieeultuur als boven aangegeven vrijgemaakt, dan zal zij een gelielda teelt der Javanen kumen worden, en zullen velen haar beöafenen. Immers vrij inferieure soorten kan hij tegen f 30 4 f 40 op de plaats zijner inwoning verkoopen. U b-t niet waar, dat de inlander ♦hans jiar in jiar uit zijn velden met 1 ?e«-,waardige producten beplant zonder -ueüibnsAaardige voardeelen té" kunnen behalen? Is het niet waar, dat de inlander al meer en meer verarmt, men begeve zich in da desa, maar houd s. v. p. uwe oogen niet gesloten, zooals velen het doen, maar gebruik ze. Wordt het niet tijd de inlanders producten te laten produceeren, geschikt voor do grojtemarkt ?»0 I daar komen die Van Dan Bosch-denkbeelden weer bovendrijven", zullen de liberalen zeg» gen, »an welk een ramp hebben die niet over de inlanders gestort ?" Naenl het grondidee van Van Den Bosch om de inlanders producten voor de Europeesche markt te leeren cultiveren was nooit kwaad, maar het winstbejag heeft b^t verbasterd en vergiftigd. Door deiaanplaat van waardelooze gewassen lijdt de Javaansche landman jaar op jaar schade, geraakt ia schulden en veramt. Anders moet het worden, als hem onder go3de leiding geleerd wordt, wat beters op zijn sawahs en tegalan» te planten.

Broekius.