(Van den Parijscheu corr. dar Loc.)
[Parijs, 24 Februari
. Geheel Europa, geheel de beschaafde wereld beeft op dit oogenblik de oogen gevestigd op de ruwe sehetskaai. tjes dia de bladen geven vau het terrein van de Modderrivier tusschen Jacobsdal en Bloemfontein. In den namiddag bij vijven vonden de avondkranten een aftrek zooals ik het niet gezien heb sedert het einde van de Dreyfus-zaak. Ea by het openslaan van het blad, vond men slechts de voortzetting, niet het eindresultaat der geweldige worsteling. De toestand van Generaal Cronjé schijnt ernstig, maar er bestaat een zekere tegenspraak tusschen de berichten van Lord Roberts en de voor de Engelschen veel gunstiger telegrammen der dagblad correspondenten. Roberts beweert niet, als deze laatste, dat Cronjé omsingeld is. Hij verklaart alleea dat de vijandelijke po« sitie te sterk is om stormerderhand genomen te worden, en bij er zich toe bepaalt haar te bombardeerea, en de overige kolonnes, die Cronjé komen helpen, op een afstand te houden. De on - derstelling van de Temps dat Roberts alleen te doen heeft met Cr on j e's ach terhoede en leger trein, niet met het gros van zijn leger, neemt de moeilijkheid niet weg. Zonderling is dat het War office geen berichten geeft later dan Dinsdagavond, dus drie dagen oud. En terwijl de ontzettende strijd voort« duurt, blijft het politieke Europa even kalm toezieu. Zelfs Rusland zal niets doen, schijnt het, om zijn ouden vijand gevoelig te hinderen. Men spreekt steeds van koncentraties vaa Russische troe pen op de Afgha&üsche grens, en ook zou de officieele wereld in Britsch- Indië in rep en roer zijn gebracht door de verschoning van een Russisch panterschip te Bender Abbas, in de Perzische golf, maar daar staat tegenover dat, volgens den correspondent vandeDat- Jy Telegraph te Petersburg, de Czar persoonlijk verklaard zou hebben dat hij nimmer een politiek zou goedkeuren die tot doel zou hebben partij te trekken van Engeland 's moeilijkheden: hij wil strikt neutraal blijven, ondanks de sympathie van het Russische publiek voor de Boeren. Het zou bij gelegenheid van de ter taf el-brenging van een plan om Herat te bezetten zijn geweest dat de Czar zich aldus uitliet. — Het fond van dit bericht is misschien niets meer dan een Petersburgsch stadpraatje; een vertelsel van lieden die weten » wat Jupiter aan Juno in het oor heeft gefluisterd", zooals de Romeinen zeiden, en wat voorvalt in de geheimste beraadslagingen eener autokratische regeering; maar het stemt toch verrassend overeen met den geheelen loop der Russische politiek, des te meer verrassend omdat een dergelijk lijdelijk toezien niet in de tradities is der Russische Regeering; men herinnert zich hoe zelfs de voorzichtige Gortchakof in 1870 van den Europeeschen toestand partij trok om de voor Rusland ongunstigste artikelen van het tractaat van Parijs van 1856 te doen vernietigen. Blijkbaar is de vredelievende gezindheid van Nicolaae II persoonlijk nier een hoofdfactor. In Oostenrijk begint, zooals te voorzien was, het parlementair gekrieuw van voren at aan, zoodra de Kamers geopend zyn. Het ziet er uit als een ware Bioks berg, waar allerlei wonderlijke rondedansen worden uitgevoerd. Het spektakel begon in de eerste zitting meteen scheldwoordenwisseling tusschen Pro» gressisten en Antisemieten, over de regeling van de orde van den dag; toen kwam, by de behandeling van hei wetsontwerp over het militair contingent, te midden van een oorverdoovend geschreeuw van Antisemieten, Pa-germanisten en Socialisten, een heftige redevoering van den jong-Czech Dolezal, die den Minister van Oorlog voor een leugenaar uitmaakte. En toen de arme Minister zich liet ontvallen dat het leger ook geroepen kon zijn tegen buitenlandsche vijanden te ageer en, kwam er «en geweldig tumult der socialisten. Maar dit alles was nog niets vergeleken bij de opwinding veroorzaakt door de rede van den Minister van Landbouw Over de werkstakingen, ditmaal nam het pu» bliek in de tribunes aan den strijd deel. De socialisten omgaven dreigend de bank van den Minister en verweten hem zich door Rotschild te laten vetmesten, terwijl de werklieden van honger om» kwamen. De voorzitter maakte een «inde aan de zitting, waarop één der socialisten triomfantelijk riep: »3luit dea winkel 1" Ea eu i_ de eigenlijke obstructie der C.eenen niet eeas begoaneul Eea tyd.lijke min of meer langdurige schorsicg vau het patlementair regime ia Oostenrijk is iv deze o__st_.i_dig-.adaa te voorzien.
In Frankrijk had het Ministerie weder den aanval te doorstaan. Die was interessant, ook met het oog op de buitenlandse-, politiek, want het betrof de Marine en de verdediging van Mal .«as* car. De Regeering was voornemens aa raadpleging met Ganeraal Gallieni, den Gouverneur van Madagascar, thans met verlof in Frankrijk, 100 Artillerie* soldaten van het leger naar Madagascar te zenden voor de verdediging van Diego-Suarez. De oppositie, bij monde van den Heer Le Hérissé (nationalistradikaal) beweerde dat de Minister het recht niet had zulks te doen, daar de wet bepaalt dat alleen krachtige, tegen bet tropisch klimaat geharde mannen naar de koloniën gezonden kunnen worden, en de Marine-Artillerie in dit op/ zicht meer waarborg geeft dau de lan d- Artillerie. Over deze 100 Artillerie-sol* dateu is een ware parlementaire veld* slag geleverd, daar de oppositie volhield dat de Regeering, door te handelen zooals zij deed, in de fouten verviel die Generaal Mereier had begaan tijdens de organisatie der groote expeditie naar Madagascar (merkwaardig genoeg werd de generaal bij deze gelegenheid door zijn vrienden, de nationalisten, gehael verloochend) en de R egeering natuurlijk beweerde dat de zending van land-artilleris.en of zea_artilleristen op hetzelfde neerkwam, en zij bovendien niet anders had kunnen handelen dan zy deed. Ten laatste was de Minister- President Waldeck-Roussaau genoodzaakt zelf het woord te nemen ca in bedekte termen eea votum van vertrouwen utt te lokken. Een diepen in-.dk maakte olijkbaar de verklaring van den Heer Waldeck-Rousseau, dat men goen ba roep koa doan op dn Marine-Artillerie, omdat men anders de verdediging der Frausch-i kusten in gevaar zou hebben gebracht. Wilde de Kamer dat andere manehappen zouden gezonden worden, dan zou een vertraging net gevolg zijg waarvan hij de verantwoordelijkheid niet wilde dragen. Dit knauwen over een honderdtal artillerieën bewijst op nieuw dat men in Frankrijk beter zou gedaan hebban aanstonds na dé verovering vau een groot koloniaal rijk ean koloniaal leger te organiseren, in plaats van er eea plan van te ontwerpen op het papier, plan dat na vijftien jaren nog niet aangenomen is door de Kamers, terwijl de Regeering ondertusscben genoodzaakt is iich te helpen zoo goed en zoo kwaad als het kan. Een komisch en tevens jammerlijk gevolg van de ellendige wijze waarop Generaal Mereier de expeditie van 1895 organiseerde, is dat Ma* dagascar voor een soort pesthuis doorgaat waar men niet heen gezonden kan worden zonder gevaar ie loopen nimmer thuis te komen, terwijl 12 a 1500 blanken te Diego Suares woon» achtig, gejond zijn ais visschen. Maar wat de discussie vooral bewijst is de ongerustheid van de Regeering te Parijs op een zeker oogenblik, met het oog op een mogelijken zeeoorlog, bepaaldelijk in verband met Madagascar. Het denkbeeld v.n een mogelyk konflikt met Engeland begint meer en meer in valer verbeelding post te vatten : dezer dagen nog gaf Paul'de Cassagnac een artikel la guerre avee l'Angkterre.
Dat de arme Marcel Habert, de vriend .au Dérouléde, die eerst, tijdens da eerste vervolgingen van den Patriottenbond, een goed heenkomen had gezocht, maar later zich ter beschikking van de Haute Cour had gesteld, door dan Senaat tot vijfjaar ballingschap is veroordeeld, zal de telegraaf wal gemald hebben. Ware hij in Frankrijk gebleven en met de overigen gevat en te recht gesteld, hij zou waarschijnlijk zijn vry* gesproken, daar de Senaat blijkbaar tot regel had aanganomen, alleea de hoo- dleiders der beweging te straffen, de overigen vrij te laten, en bepaaldelijk Marcel Habert niets anders was geweest dan de rechterarm van Dérouléde. Nu werd hij het slachtoffer van -ijn eigen vrienden, de getuigen d décharge, die aen ondragelijk pedante hou..mg aannamen, en den Senaat en de parlementaire Republiek uit de hoogte behandelden, een van deze heeren, Generaal Jacqney, ging zelfs zoover, gedurende de zitting een Senator, den Heer Maxime Lecomte, uit te dagen. Ware dit alles gebeurd bij het eerste proces, deze impertiuen» ties zouden in de massa van de toen verkondigde enormiteiten zijn meegesleept en nauwlyks opgemerkt; maar het geduld der Senatoren was door dit anti-proces uitgeput, en Marcel Habert werd het kind van de rekening. In Italië staat, even als ia Oostearijk, obstructie voor de deur. Men herinnert zich dat het Ministerie middel bad gevonden, een reeks maatregelen tegeu de socialisten en anarchisten, buiten de Kamers om, per dekreet te doen afkondigen: men vermeed op dia v^j* ze ecu lastig debat in de Kamer. Ongelukkig voor de Regeeriug is een volgens dit dekreet veroordeeld anarchist in beroep gekomen bij het Hof van Cassatie ; dit hoog geplaatste lichaam heeft plechtig verklaard, tot schrik der Regeering, dat het decreet geen kracht vau wet had, en de veroordeeling van den anarchist vernietigd- Hoven van Cassatie zijn soms onhan» deibare lichamea: mea deake aan da Dreyfus-zaak. Wil het Ministerie zich dus niet ridikuul maken, dan moet het dekreet door de Kamers worden goed' gekeurd, va debatten waarbij juist al de middelen van spektakel maken en obstructie, die de Regeering zoo gevreesd had, door de specialisten kunnen worden aangewend. En nu moet die onaangename zaak van de Maffia weder op vet tapijt komen; de Regeering zal zeker doen wat zij kau om dat debat ten miuste te verschuiven. 28 Februari. Het gordijn is gevallen op de tweede akte vau de tragedie die in Zuid-Afrika wordt afgespeeld. De nederlaag der Engelschen bij Colenso eu de daarop gevolgde uitzending van Roberts en Kitchener was het einde van het e erste badryf, thans beteekent de kapituiatie vau Cronjé hat einda van het twaede. Da tijding van Croujé's overgave na eea heldhaftige verdediging van ongeveer een week, heeft in de verschillende Ëuropeascha hoofdsteden de meest verschillende aandoeningen gewekt. Te Londen steeg de vreugde tot zy de grenzen van den waanzin bereikte. »Slactns eens", zei eea employé vaa Maasion House, «slechts eens neb ik zulk _eu opwin ling gezien, het was den dag vaa het overlijden van dea Prins Coa. sort. Men had de dépêche van Roberts aangeplakt op het bord bestemd voor de Koninklijke proklamaties. Zy werd o verluid gelezen, ca de toespeling op de thans juist op denzeifden dag gewroken nederlaag vau Majuba-hill, toespeling die Roberts, oudgediende die het klappen «raa de zweep kant, er heel handig in had gebracht, werd methoerahs ontvangen. Vrouwen weenden, mannen lachten. Ia de vendu-zalen van Mausi.u-house -ongan vendumeesters God save the Queen. Op de Beurs werd vaderlandslievend gedobbeld, geschreeuwd eu champanje gedronken. In net Huis der Lords ging de Prins van Wales Lord Salisbury de naad drukken. Ia de straten verKocht men twaalf pance een krant van één p-any- Kortom, de angst die iv Engeland gevoeld is kan mea afmeten naar de tegenwoordige overmatige vreugde. Op net vasteland is de stemming elegisch. lader heeft sympathie met de Zuid-Atrikaansche Republieken ; ieder uawoadert Cronjé en zijn mannen die gedurende zooveel dagon het hoofd uodea aau een tiea maat sterkere overmacht ; maar niemand zegt: »indien wy de brave lieden eens een nandje hielpen ?" Hier te Parijs plaatsen de Temps eu de Dèbats artikelen over het weuachelyke van den vrede; te Berlijn is de toon der artikelen, als gewooalijk, pedaatea doce-iand'. de JSational Zeitung maakt de juiste opmerking dat da Oranje-Vrijstaat met ongeneigd zou zyn om den vrede te sluiten, maar dat de bekende anue» xatie-plannen vaa Engeland daze Republiek waarschyulyk bewegen zullen .ich zoo lang er eenige hoop is aan de Fraasvaal vast te klemmen Oadertusschea loopt het gerucht dat Keizer Wilhelm ecu telegram zou gezonden hebben aan zijn grootmoeder, om haar mat de behaalde overwinnig te fehciteereii. Ce serail le bouqwt l ac kroou opgezet aau de jammerlijke en karakterlooze politiek van den telegrammen-keizer gedurende deze krisis I Wat de toekomst na de nog verafliggende, maar ougelukkig waarschijn* lyk geworden overwinning d^r Engel» schea in Zuid.Atrika brengen zal, kan olijken uit een merkwaardig overzicht van den toestand door iemand die geen Engelschman, geen Boer en ook geen Franschman is, verstrekt aan den korrespondeut van Bigaro te Londen. Volgens ne__ zal de oorlog uitloopen op een rassenstrüd waaraan door de vrouwen evenzoo zal worden deelgenomen als door de mannen,, En dan zullen de overwinnende Engelschen op nieuw staan voor een Hollandseh element dat zij niet uitroeien en ook niet vervangen kunnen. De oorlog zal ia de ziel van de overblijvende Hollanders der Republieken en ook der Afrikaanders der Kaap- Kolonieouui_wi3___a._ sporen vaa haat eowrok achterlaten. Ea __-,_ Eagalsche element iv Zuid-Afrika zal nooit zeer sterk zijn. De »uitlan* ders" zijn vertrokken om aooit terug te keeren. De financiers die de goudmijnen exploiteeren zyn zeer tevreden er van ontslagen te zyn. Zij zullen de blanke arbeiders vervangen door Kaffers, zoo als zij dit reeds in de diamant-mij nen te Kimberley gedaan hebben; een hunner geheime grieven tegen de Tran3vaalsche Regeering en een van de oorzaken vau den oorlog was juist dat de Trans» vaalsche wetgeving het gebruik van .warte mijnarbeiders belemmerde. Ia plaats van blanke werklieden die dertig pond sterling per maand kosten, zalmen, als te Kimberley, Kaffers gebruiken in ecu staat vaa halve slavernij, die zich te« vreden zullen moeten stellen met een loon vau twaalf ghillings per maand. De vier groote groepen financiers die m het bezit zjja van negen tienden der mijnen zullen dus veel nieuwe winsten maken, maar het gevolg zal zijn dat de blanke bevolking van de Raad, eveu als thans die van Kimberley, zal afnemen. En zij zal geheel verdwijnen op het oogenblik de mijnen uitgeput zullen zijn, wat indien geen aderen ontdekt worden — hetgeen niet waarschijnlijk is — over dertig jaar het geval zal zijn. Dan zat Zuid"Afrika zijn wat het voor de opening der mijnen was: een arm land, met een landbouwende bevolking. De Engelsche emigrant zal weinig neiging hebben er zich te vestigen: de Europeesche ar* baiders kan er niet koncurreeren met da Kaffers, die voor een zeer gering loon het grove werk doen, de Boeren kunnen er alleea bestaan omdat zy zoo weinig behoeften hebben. Engelschen zullen dus eerder naar Australië of naar Canada gaan. Zuid» Afrika zal dus steeds -ijn wat hei thans is: een nominaal i-ogelsch land, dat van de eerste de baste krisis in het Engelsche koloniaal iyk gebruik zal maken om op nieuw in opstand te komen. »Da Engelschen zaaien wind, en zullen storm oogsten". Dat overigens Engeland voor het oogenblik zich zeker vaa zijn zaak gevoelt en niet gelooft dat de mogendheden tusschen beiden zullen komen blijkt uit de woorden van den Heer Goschen, den Minister vaa Marine, bij de discussie over ha. budget vaa zija Departement dat de door sommige gewenscote mobilrsatie der vloot geheel onnoodig was, daar de aldus gemobiliseerde schepen niets doen zouden dan het Kamal op en afvaren, in afwachting van een vyand die nimmer verschijnen zou. Cecil Rhodss, wien men te Kimberley eoa standbeeld wil oprichten, is niet minder tevreden: nauwelijks was Lady smith ontzet, of de telegraaf liet aan de newoners der planeet weten dat deze financier besloten had dea Raad der administratie der De Beers-myn bijeen te roepen; de Raad kwam bijeen en Rhodes verkondigde in een speech dat da oorlog een heerlijk ding was geweest, omdat by de prijzen der diamanten had doen stijgen ; profeteerde van nu af aan onwrikoare heerschappij vaa h.t Eageische element en vooral der Eagelsche fluanciéa ia Zuid-Afrika. Eu kritiseerde m eenige hartige waordan den oazin volgels welke de Holiaaders de meesters vaa net laad waren als eerste okku.panten. Da Republieken, zeide hij, waren slechts .ijf'eu"twiatig ot dertig jaar ouder daa de Komst der Uitlaaders, over zulk een nietig verse_.il had men zich iv.t te bekommeren. Eea hymne aan de Engelsche vlag, »die het grootste haadub-aktief der wereld dekt, besloot deze expectoratie.
Weder een succes der fiag .lschea : na een reeks geweldige g« vec__ ca, waarbij de luniskiUen-tusaliers zware verliezen leden, slaagde Generaal Bulier zien van Pieters Heuvel meester te maken; en heden-morgen kwam een telegram te Londen aan meldeud dat Lord Uuudoaald met de karaoiaiers vaa Na* tal ca een gemengd regiment er in geslaagd was, Ladysmitn te bereiken. Het wu. net ontzet, en ditmaal was de vreugde te Loudea eea waar delirium. Sedert ket jubiié der Koningin had de stad er zo o leestelijk niet uitgezien; de zon s_i_een, vla^g_n wapperden, en te andden van de vreugde o _er de Devryding der overlevenden te Ladysmith vergat men de arme drommels die er gevallen en begraven zija als slachtoffers vaa dat afschuwelijk beleg, — ia de eerste Plaats dea gemalen oorlogs-korrespou»
dent Steeyens.
De bevrijding van Lady smith door Lord Dundonald is een waar pendant van die van Kimberley door French — alleen zal Generaal Joubart, die een spoorweg tot zyn beschikking heeft, minder moeite hebben dan Cronjé om zijn troepen eu vooral zijn geschut ia veiligheid te brengen. Blijk» baar heeft de noodzakelijkheid met het oog op de bewegingen van Ro» berts in den Oranje-Vrijstaat, d kommunitaties met de Transvaal open te houden, meer tot den terugtocht van Joubert en het ontzet van Lady.mi.h bijgedragen, dan het militair genie van Generaal Buller. Het stoute plan der Boeren, een gedeelte der Engelsche territoren bazet te houden en zoo een vrede af te dwingen, is mislukt. Met aandoening leest men het telegram dat beschrijft hoe Cronjé met zyn lange reeds grijzende haren, zyn gebruind gelaat, een overjas van ruwe stof om de schouders, zich voor Lord Roberts vertoonde en hem salueerde. Het was het sinde van een schoonen droom.
Van de mogendheden hebban de Boeren niets te hopen, dit blijkt meer on meer. Het bevestigt zich dat Keizer Wilhelm na de kapitulatie van Gron» jé aan Koning a Victoria getelegra* feerd heeft om haar geluk te wenschen Met groote kieschheid wordt gemeld, zou Z M. vermeden hebben in dat telegram te gewagen van de nederlaag der Boeren: er is alleen sprake van de dapperheid der Engelsche troe» pen. Men moet een Hohenzollérn zijn om den lieden op zulk een zkiesche" ma» nier te verloochenen. Ea vaa een tus» schenkomst elders is niet veel te ver* wachten. De Heer Montagu White, de officieuse vertegenwoordiger van de Trrnsvaal in de Vereenigde Staten, zou gezegd hebben dat er geen hoop bc* staat op een Europeesche interventie)— als de Czar niet tusschen beiden komt, wat niet waarschijnlijk is. Nikolaa.. II _ou wel gaarne een eind maken aan den oorlog — maar weet niet hoe het aan te leggen. De eenige hoop voorde Boeren is Amerika; als Amerika wilde, zou de oorlog binnen veertien dagen geëindigd zijn. Maar op Amerika valt niet te rokeren. Zooeven hebben de Vereenigde Staten een nieuw bewijs gegeven Tan hun egoïsme en van bun neiging alles op te offeren aan bun handelsbelang, of liever aan het belang der groote financiers, die feitelijk meester der Unie zijn. Het onlangs bij Amerika geanne» xeerde Porto Rico heeft gedaan wat het kan om den vrijen invoer van zijn produkten in de Vereenigde Staten te verkrijgen ; het heeft er op gewezen, hoe onrechtvaardig het zijn zou een feitelijk Amerikaansch territorium ekonomisch buiten Unie te sluiten. President Mac Kinly-zelf is voor Porto Rico in de bres gesprongen. Het heeft niet gebaat. De trust der suikerproducenten met zijn chef» den Heer Havenmeyer, heeft gezegevierd Porto Rico zal nog niet geruïneerd zijn, maar de Amerikaansche tabaksplanters en suikerlords blijven meesters vau het terrein met een voor de lieden van Porto Rico moordend tarief. De nieuwe wereldheerschappij van het Angelsaksische ras zal ook al geen aardsch Paradys zijn. G Busken Hoet. P.S.Dakorraspoadeat vaa ie Figaro ts Londen beschrijft de manifestaties in de stad, die den geheelen dag en den halven nacht geduurd hebben en zóó waren dat men niets dergelijks gezien heeft bij de jubil.'s van 1887 en 1897. In he; Huis der Lords heeft Lord Lansdowne aangekondigd dat voor 1 April 26 schepen met 38030 man naar Zuid-Afrika gezonden zullen worden. De militaire medewerker van het Berliner Tagnblalt is van oordeel dat de Boeren Bioemfoatein zullen moeten verlaten eo zich te Win burg koncen- Ireeren, Rij gelegenheid van de discussie over het budget vaa Buitenlandsche Zaken heeft Van Bülow in een lange redevoering die niet veel nieuws bevatte inlichting gegeven omtrent de Haagsche konterentie en de houding van Duitschland aldaar, maar niet geantwoord op de woorden van den sociatist BAckel, die de politiek van Duitschland bij die gelegenheid in verband had gebracht met de thans dreigende vernietiging der Afrikaansche Hepa blieken.