De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Wij hebben bet genoegen dei» ieasra van de ijOoomoZief made te doelen dat binaei; kort een m£\7Vr SIËL LEIIS&Z voor het blad verwacht wordt. iyiieuwe abonnê3 op de ..LOCOMOTIEF" ontvangen het blad van af heden tot ultimo Juni 1900 FOOR / &89. DS ADMIftESmATIB. U®r is lraiiB?aalsoka Strijders t öij tiet !)a?ttes-co uifcé ontvangeu: Vorige opgaat. 116.70Ü.88i/2 Bij Os Loo. ontvangen: Vorige opgaat. f öaSKOSi/s

(Gassh reven voor De Locomotief).

Onderstand schrijven ontvingen wij we der van het jon^eonensch dit van hier per Regina naar Lorenjo Mirquej vertrok. Hier in wordt verhaald zgu reis en wedervarer van Pretoria naar Modderspruit en dit is dun van ouderen datum dau zyn brief opgenomen in De Loc. van 18 April j, I, waarin hetligerleven te Modderspruit geschetst werd De Engelsche censor-manieren in aanmerking temend, is het geen wonder dat de brieveo niet regelmatig aankomen. * *

12 Februari 1900.

Als ik me niet vergis, heb ik u dcc laatsten keer uit Pretoria geschreven, even voordat ik naar het front zou vertrekken. Of val mijn brieven ontvangen hebt, ik hoop het, maar betwijfel het. Esn klein voorbeeld, wat een vertraging brieven kan» nen ondervinden. Tien dagen geleden onl ving iemand hier brieven uit Holland, allvan vóór den oorlog, dus ongeveer 4 maan dea oud. Te Kaapstad had men die brievei: maar zoolang aangehouden, Evengoed aU men de post te Kaapstad aanhoudt, kan me ook de brieven voor Indië te Aden aanhou den, dat is misschien dan ook wel dereden dat eea adviesbrief voor een wissel, dien ik in October in Indié nam 8 Januari nog niet in Pretoria was aangekomen. Brieven van en naar commando's zijn vrij van port, alleen brieven van eo naar het buiten lae i niet. Om nu hun buitenlandsche betrekkingen een genoegen te doen, worden die br e ven beplakt met postzegels van de kleinst* waarden, om maar veel postzegels van de Zuid-Af rikaansche Republiek te verkrijgea u-it stempels van Natal- en Kaapkolonieplaat sen erop.

Laat ik u evenwel meededen welken weg ik moest volgen om op commando te komen. Ik meldde mij aan als vrijwilliger bij den veldkornet te Pretoria voor het Pretoriadorp commando (er zijn ook Pretoria-district» commando's) Den dag, waarop ik om 12 uur 's middags met den trein vertrekken zou moest ik me voorzien van een geweer en bandelier. Er waren geen Mausers meer; men krijgt dan een Martini-Henry om dat geweer aan »t front in te ruilen tegen een Mauser, een Lee«Metford of een staalpunt-geweer; het laatste geweer behoort ook tot de klein-kalibergeweren, ofschoon van iets grooter kaliber dan de Mausers. In plaats van een nikkelen kogelmatte!, hebben de kogels van deze geweren een stalen mmtel Het is een enkellader. De Lee-Metford, die de Boeren gebruiken, zy& buitgemaakt van de Engelschen, enkelladers zoowel als magizijngeweren. De ammunitie voor de Lee-Metfordgeweren eveneens door de Boeren buitgemaakt, bestaat uit de gewone patroon, ook dumedums, verder uit kogels, waarvan de nikkelen mantel voorzien is van drie insnijdingen in de lengte van den kogel, de patroons gemerkt met E. B. Een Boer met wien ik in den trein, zat had in zjjn bandelier 3 verschillende soorten Lee- Metford-patronen. Als de Engelschen al die verschillende soorten pitrocen gebruikt hebben als proefneming om de uitwerking ervan te zien op de lichamen der Boeren, dan kan die proefneming vrijwel als mislukt beschouwd worden, daar ze al zeer zelden meester van het slagveld gebleven zijn. De bewering van de Engelschen, dat iy geen dum dums en uit elkaar slaande kogels gebruiken, wordt geheel te niet gedaan door het vinden ervan in de bandeliers van de gesneuvelde en gevangene Engelschen en in de achtergelaten munitie-kisten. Logisch dat de Boeren alle gevonden Lae-Metford-patronen zonder het minste gewetensbezwaar gebruiken en de Engelsche officierea zullen op deze wijze uitstekend in staat worden gesteld om by hun eigene solditen het verschil te den van de kleine wond van den Mauserkogel en de gescheurde wonden van de dum-dums en explosifikogels.

Zich voorzien van een geweer op het bureau van den veldkornetgaatal heel eenvoudig. Men zoekt uiten neemt wat het IwhW aanstaat. Een co««ludo-brief (w»wbjj «*« opgecommandeerd wordt), een zitplaats lste klasse in den trein vaar Ladysmith, eeo pas» poort naar die plaats ia» is a!le3 vlug gereed. Papieren enz. behoeft m*>n niet over ta leggen, om te bewijzen wie en wat men is. »Burger worden ? Zek-;r, dat gebeurt \ hier uit oek. Je kunt hier van alles krijg het is bier precies eea snoep winkeltje 1 dat was het. Zooals u weet, kan tegen woo; ieder, die bereid is er » voor die land te vecht1' bv ger worden en in den eed, dien men legt, vóórdit mea vol burger wordt, k< dit ook uitdrukkelijk voor. Die eeiw afgelegd in het Goavernements geboa.v, waarover ik u in mijn vorige brieven al gesproken heb, voorden Staatsesecretaru zijn plaatsvervanger. Het valt u zeker op, dat het tarief be kend wordt lste klasse voor de burgers ei vrijwilligers, die nar commando gaan. Veel verschil voor het Gouvernement, dat al deze ' plaatsbewijzen betaalt, heeft dit niet. Van de wiost toch, die de N. Z. S. M. maakt, komt 85 pet. aan het Gouvernement, 10 pet. aaa aandeelhouders en 5 pet. aan het personeel, een regeling die mea niet veel bij andere maatschappijen zal aantreffen. Bijna al het vervoer, dat na op den spoorweg plaats heeft, heeft betrekking op den oor« log en de Z. A. S. M. zal na wel geea schitterende zaken maken. Aaders moet dit geweest zijn vlak vóór den oorlog, toen alle Engelschen, aitlanders in 't algemeen, die dea oorlog ni?t wildea m»êm->ken, verder daizenden Kaffers van En» gtlscti en Portugeesch gebied, die na de slui« ting van de meeste mijnen geen werk meer hadden, door het Gouvernement uit het land gezet werden. De treinen moeten toen opgapropt zijn geweest met Kaffers, Britsch-ludiers, uitlanders en verscheidene v_.ouwen moeten gewoonweg dood gedrukt zyn. De stations, waar meu uu langs komt zija als uitgestorven, dezelfde toestand als diea ik u beschreven heb op de lgn van Komatipoort naar Pretoria. De reis is gruwelijk vervelend roor iemand, die het land kent, daar de treinen zeer langzaam rijden en op de stalioa3 lang stilhouden, doch voor iemand die, ik, voor de eerste maal deze reis deed en pas 5 dagen in 't laad is, heeft dit lang. 34 me reizen het voordeel, dat mea alles eens goed kan opnemen. O/er het terrein, waardoor de trein loopt, nl ik u maar niet veel zeggen. Het bosc'irijksta gedeelte zou Jen wjj in Indiè ooi met de Ainkauers te spreken een >vlakka wereld" noemen. Ik zat in een cou» pé met een viertal Boeren, die yllen van een veertiendaagsch verlof terugkwamen, allen vsn verschiiienden leeftijd. De oaiste »ts hen, een oude Boer met een baard zonder de

minste krul erin, die tot ap zyn borst afhing, een man v-.n 54 jaar, zat naast iemand van 30, wat verder een paar jongens, dia zeker niet ouder w^ren da¦> 15 jaren.

leder in zijn eigen kleeding. De Engelschen in Durban vertelden dat de Boeren evenals hun soldaten ook khaki-unifarm gebruikten en in huu couranten waren ook dergelijke diugen te vinden. Van alle Boeren en vrijwilligers, die ik tot nog toe gezien heb, droeg zeker geen i 5 % een vokedige khakf-uaiform Ean uitzondering make > natuurlijk de artilleristen e? politiecorpsen, die hun vaste uniform hebben. Jas, broek en vest, een sporthemd dat de plaats van overhemd innee.ut, een das die met dat over* hemd thuis gelaten is, e?n hoed, met korten of breeden raid, dikwijls de ééne zjjde van den hoed door het Transvaalsche wapen naar boy .n geslagen a»o dea bol bevestigd. Een paar stevige schoenen, meest hooge rijschoenen, siedaar de kleeding vaa Boer en uitUnders. Van deaééa is die bruin, een an* der heeft voorliefde voor grys ma ir sciielle kleuren zijn er niet. Het eenige kleurige aan hun kleeding zijn veelal de groen-rood-wit en bl uwe strikjes op de jas, of bandjes vao dezelfde kleur om den hoed. Sommigen voegen daarbij oog de kleur van den Vrijstaat, het oranje. Tot Volkrust wordt in gewonen tijd de treia geëiploiteerd door de Z A. S. M, vau Volksrust tot in Natal exploiteert het Gouvernement met geleend personeel en materieel vau de Z. A.. S. M. In Volksrust. het grensstation van Transva»!, krijgt men het gezicht op den Majuba, die zooais u weet, nog al op Nataj-grondge« bied ligt. Na het stadje Charlestown, dat men van uit Volksrust kan zien liggen, voorhjjgestoomd te zija, gaat de spoorweg in tdlooze kronkelingen langs den Majoeba, zoodat men van verschillende zijden op dezen historischen berg, ook wel Collegskop genoemd, eea gezicht krijgt. Enkele zijden zijn zeer sterk, vooral de hellingen van de terrassen, die men aan dezen berg aantreft. In Durban had men hoog opgegeven van de vernidzucht van de Boeren en verhalen opgedischt hoe zij hoeven platgebrand, stations hadden to de lucht Uten vliegen, bruggen vernield enz. Het eenige vernielde evenwel, en nu reeds door de Boeren hersteld, was één brug, die de Engelschen nog den tyd h dden gehad in de lucht te laten vliegen. Da tunnel, spoorbruggen, stations en verder spoorweg-materieel was nog uitstekend in orde. Da verklaring v n het riet vernielen van bruggen en tunnel by het terugtrekken der Engelschen, zoeken de Boeren hierin, dat d« Eogel-chen er geea tyi voor hadden en in zulk een paniek verkeerden bij bun terug' tocht, dat zy er niet «an dachten. Het eerste komt me niet zeer waarschijnlijk voor, dat de laatste trein waarmee de En* gelsche troepen terugtrokken geen tyd zou gehad hebben om na elke brug even te wachten tot het leggen der noodige mynen om de brug te laten springen, wil er bjj my niet in. Den spoorwegtunnel hebben zy ook uitstekend in orde gehten zoodat tegenwoordig de Transvaal-treiaen tot Ladysmith rijden. Als een bewijs hoezeer de bewering der Engelschen, dat de Boeren groote vernielin» gen aan deu spoorweg zoulen toegebracht hebben gehwi m fr iwht U «egrepa», iterkt ook dat bijv. de bordao aan de tations met Natal Oovernment Bailway in de Natalsch» dienstregeling geheel ourerlet zijn gelaten. In den trein hoorton we reeds den uitslag van de bestorming ran de Engelsche schansen op den Platrand en de rooiracdjes om Ladysmith. Een verlies na 54 dooden en 105 gewonden, één van le zwaarste verliezen in dezen oorlog voor to Boeren. De algemeene opinie is, dat, wanneer de bestorming met de noodige kracht «are doorgezet, de Platrand genomen zou lijn geworden. De Engelschen geven hun reriieien op als 410 man aan dooden en (¦wonden.

Na Volksrust, dat op ruim 5000 voet hoogte igt, paat de spoorweg vrij snel naar beneden, to gewone treinen loopen naar Elandstaagte, mv rde noodlottigs slag is gevallen, wa rviu to Engelschen zu'k een ophef gemaakt htb)en : >M»joeba gewroken". Ik herinner me Kg de verliezen van de Boeren in dien si g ;elezen te hebben in de Engelsche telegram-» nen. Ze waren toen minstens 5 m al te groot ipgegeveo. Het gevolg van den slag bij Eland»-aagte was evenwel, het uit eikair gaan vao iet Hollander-corps, trouwens een zeer klein ;orps, daar de meeste Hollanders tusschen to Boeren en andere uitlander-corpsen zijn, :n ik denk ook, dat ze daar meer nut kun - en stichten dan door een afzonderlijk corps ,a vormen. Van Elandslaagts tot Modderspruit oopen slechts kleine treinen voer persenen m kleine goederen, daar Modderspruit een tat on is nu pas door de Boeren gemaakt, in dus geen groote laadinrichtingen heeft, >m veel paarden, vee enz. enz. op en af te aden.

Onbekend maakt onbemind en dit is wel de voornaamste reden, waarom, publiek meestal met eea schouderop.<• halen ca eea glimlach een vereeniging begroet, die bo/anstaand doel beoogt Het zij mij daarom vergund de le zers van dit blad eenigszins op de hoogte te brengen van de taak die dergelijke vereenigingen zich hebben opgelegd. Treurig is 't, maar waar, dat er-zelfs nu nog velen zija, die niets wetea van aatgeea de dierea te lijden hebben van den measch ca die 't aiet gelooven ot geloovea willen als men 't hua zegt. Vooroordeelen zija moeilijker te overwinaen daa iets anders ter wereld.

Ssscharm eerst da manschen, is de zoo vaak gehoorda tegenwerping, die echter absoluut goen zia heeft, aangezien dierenbescherming geen mea» scheabegeherming uitsluit. Da measch kaa zich uiten, 't dier niet. Boven» dida, wie eea gevoelig hart heeft voor zija eveameascb, zal ook eea disr ciet aaa martelingen tan prooi laten en omgekaerd. Da tijd waarin wa leven, verschaft aas daarna eea treffend voorbeeld ia dea grooten diareavriend Emile Zola, dia alles ia de waagschaal stelde om eea vardrukt landgenoot ta helpea. Eea redevoering door hem ge' houien pp de jaarlijksche bijeenkomst der Parijsche Veraenigiug tot bescherming van dieren, zal hoop ik later in dit blad worden opganomea. _ Ook ia 0r TOl3i waars ia, wat de president de* Neierlaadscha veroeaiging in een jaarvergadering opmerkte:«Wanneer man zich van ocis streven onpartijdig reken-chap geaft,. blijkt dut schier alles hetgeen door oosten behoeve der dieren werdt verlangd, ook dea men» schea tea goede komt.

Zoo heeft o. a. ter illustratie van deze laatste opmerkisg;, het hoofdbestuur der Nadarlaadsch-1 sdische Vereenigiag tot Baschermtag van ditarea, gevestigd te Batavia, ecu mjuast gepresentaerd aan dan Gou/erueu r^Grenaraal, waarbij gewezen ward op d e wijze waarop het slacht ersbedrijf op da groote hoofdplaatsen vaö Java wordt uitgeoefend, aa dat deze zaer fcaa achter staat bij Europa, dat daarom veirzoctt werd over lö willen gaan tot de opriehtiug van abattoirs, waardoor eea dubbel doel kan wordaa bareikt, a. m. I. tegeogang vaa mishandeling va» sïaciitvea ca verhooging der publiek» gewondheid.

In een tweede r<-qu»ast, uitgegaan van dat zelfde hoofdbestuur, werd gewazju op 't transport per spoor van slachtvee, waarbvi 't aan oo dragelijke kwellingen blootstaat, want is 't reeds een marteling — zoo heet 't verder — dat de runderen gedurende eea traject vaa verscheidene dagea kort aangehouden moeten staan, gedurende dien tjjd krijgen zij voedsel noch drvnken ca dat lerwijl nauw opeaugepak!, met 13 èls ia één wagen, onder het plaatijzeren dak, da hitte ondragelijk is; de dieren vallön dan ook erg af, verscheidene zija ziek ca het komt zelks voor dat er eokele gedurande de reis bezwijken.

Het vae dat te Samaraug voor de consumptie wordt geslacht komt hoofd* zakelijk vaa Salatiga, waar da baestea uren ver uit den omtrek wor iea heea gebracht om daarna, aa enkele urea rust, door de koopers ia één dag weer vaa daar naar Samarang te worden ga» dreven, zoodat 't meer daa eens voorkomt dat die dieraa niet alleen vermagerd en gedeeltelijk ziek hier aankomen, doch dat vaa enkelen da hoevan afvallen ten gevolge van de doorgestaae vermoaiaai^sen, een feit dut door den veaarts a,U niar meer daa eens is geconslateerd.,

Om nu dergelijke ca nog tal van andere hier niet te noemen, schandelijke dierenmishandelingen bij 't groots publiek bekend te maken ca tegentegaan, ziedaar esn gedeelte vaa de taak dar b g. ». vereanigingen, waarbij nog komt de uitroeiïig tegeEtegaan vaa nuttige ca merkwaardige diersoorten- Doch niet alleen diaresbeschermiög hebben ze op hun vaandel geschreven, en daarom rest ma nog te wijüea op eea aader gedeelte vaa huri werkkring ca wel het schooaste. Zij stellea n. m. 1. pogingen ia 't werk om te steunen eu te bevorderen 't oprichten vaa z. g, a kiaderboadea ia dea geest vaa de» Bands of Marcv", die selert 1868 ia Engeland en sedert 1882 ia Amerika zija opgericht en thans duizenden leden tellen

Deze >Bands of Mercy" zija opgericht met de bedoeiiag: esn kruistocht tegea wreedheid ca baldadigheid jageas alle levende schepselao, ia 't bijiooder de di&rea, ca pogiag tot ophelüng ca veredeling vaa het volk ca zijn gezindheden. Zij willen dat grootsche doei trachteu te bereiken:

>door een manschangeslacht voorte» bereidea, dat liefde en heilige deernis zal hebbea voor alles wat leeft ca lijdt";

•door bij het volk der toekomst, d. i. de kiadereo, rechtvaardigheiden meegevoel jegens al wat leeft aaa te kweeken ca ruwheid en baldadigheid tegeu te gaan; »door de middelen hen gegeven, en die nog ver vaa toereikend zija voor het groote en heerlijke doel, hat kind op te voeden tot een mensch, die het echte mensch-zija zal ga/oelea eu begrijpen, die niet meer onverschillig daarheen zal leven, vatbaar alleen voor wat hem zei f of hoogstens zija familie raakt, maar voelend het lijden, ook het moraele lijdec der menschheid, voelend ook evenzear da smarteu der dierea, niet rustend voor hij gedaan heeft wat hij kan om te verzachten, te v&r» beterea en zija eigen verantwoorde* Ijjkheid gevoelend voor het welzijn va>i maosch en dier (G v. d. H., tijd* schrift Vrede 1 Mei i 898). Wat drfzeifda schrijver verder zegt is ook behartigingswaard. . . want er bestaat een zeer nauw verband tusscber> al de draden die van ons zielen weefsel iets heel grofs en ruws m&kaa of iets Leel moois en fijns. »A 1 hat goede in den measch welt ten slotte uitééa zelfde bron. Als die broa zuiver is, zijn ook de da ten ca aspiraties der meoschen zuiver en goed. Wie voor da rechten der dieren strijdt en doof is voor het onrecht den menschen aau ge« daau is éénzijdig; hij hem is de broa troebel. Sa wie alléén de belanden der menschhaid bevordert en voor het lijden der diarea oaverschillig is, ook bij diea is de broa van goedheid niet zuiver. Het menschelijk^ hart moet vol zija van één groot medelijden met alle smarten, die op aarde geleden worden en van een diep religiause,groote liefde voar alles wat schuldeloos en zwa* is, an die groote liefde aantakweeker is de plicht van elk weldenkend mensch

Ik hoop, \éi r, dat ge door dit wai - nige, eenigszins een idéa hebt gekre gen, omtrent den werkkring van cc z. g. o. Vereeniging voor Dierenbescherming ca ik hoop ook dat ge zult iaziei. dat de taak dia de oprichters vaa dergelijke vereenigingen zich op de sehou ders laden waarachtig i>iet voortvloeu uit eea soort ziekelijke philantropie ti uit eea beetje li fhabberij op buma nitair gebiad, doch dat hun taak is: d bevorderiog vaa een groot maatschap pelijk belang. X. IJ. Z. Sent 9. 5.—1200