De Sumatra post

In het Kolrni » 11 Tqdichrift bespreekt dc ouc dsl&Valette «en ■ werkje v__a cL.*.,. » Judksr, getiteld: „Die Deutsche Kolonien". Dit kleine boek — zegt de schr. — trekt vooral aan om hetgeen 't zonder erg geeft in een inleidend algemeen overzicht. Het is onbetaalbaar van praktischer, zin voor zaken doen in en m. t koloniea. Niet cynisch, volstrekt niet; eenvoudig: oprecht. B e kenntnisse einer schonen Geschaftsseele.

Dt gepromovterdt sehrgvtr van het geschrift staat door zijn titel en als onderwgissr voor dien intellectueelen middenstand oen schrap hooger, maar ademt «n leeft toch in dien kring. Msn gevoelt dat hg d« daar h««rsch«nd« denkbeelden deelt en eerbiedigt. Als staatsambtenaar, gepromoveerd*, gymnasial-profestor vertegenwoordigt en leeraart hg wat da*, voor gezond, degclgk en betamelijk toargaat. En hg doat dit ter goeder trouw, uit overtuiging. Vandaar de representatieve waarde van hetgeen hg zelf zegt, of, nog litvtr, mtt instemming aanhaalt vaa Duitsche gezaghtbbtnden inaake koloniën. Etn kortt inltiding behandelt dteeratt ovtrzeesoht nederzettingen der Daitsoheri in de 17e en 18s etawen, eerlang door ons en Frankryk in beslag genomtn. Daarna volgt dt twttdt, dt eigtnlgkt koloniale ptriodt, aanvangend met de vestiging van dtn Bremer Koopman Lü derits in de bocht van Angra-pequena aan de Z.-W. kust van Afrika, het vtrstst der nagvarige regtering van dt Kaapkolonie tegen dt Duitsoht overeenkomsten met dt hoofde i dor iuuoo „; _i en het historisch ««worden telegram door Bsnarck den 24 len April 1884 aan dan Duitsehea consul te Kaapa^ad geseind: „Volgens mededeeling vau den heer Lüleritz trekt de (Britsche) koloniale regeering in twijfel of zija nederzettingen bsnoordea de Oranjerivier op bescherming van hat rijk aanspraak kunnen maken. U gelievt ambtshalve tt vtrklartn dat hij tn zijn ntdtrsettingen onder 's rijks btschtrming staan". Een telegram, dat sedert beschouwd wordt als de geboorttacte van Daitschland's koloniale politiek en koloniale geschiedenis. D*za geschiedenis verder, van de afzonderlijke koloniëa tn dt geografische, tthnografischt an tconomische ovtrzichttn in het werk gsgtven, mogen hier verder onbesproken blijven. Htt is hitr om iets anders te doen, om kennisneming van enkele hoofddenkbttlden o?er koloniën tn haar behttr, welke gemeen goed geacht kuonen worden in Duitschland; niet om de aankondiging van etn botk met een min of meer volledigt bisprtking van den inhoud. Daartoe behoeven wg ons slechts tt bèpalea tot dt reeds aangehaalde alg»meena inltiding.

Deze vangt aau met de aanteekening, dat d« Duitsch» koloniën een gebied omvaten van 2.938\449 v. K. Kilomtters met 13 000.000 inwoners, „ein gewaltiger Kclooialbesiti, dtr drittgö.zte der E-de". Waar blijft Rusland met ayn onmetelijke Aziatische nederisttÏBg ondtr rtchtstrteksch gtzag, tn zijn protectoraten Boakharije tn Khiwa? Nadtrland met ttn gezamtnlijkt oppervlakte voor Oistetn West-lndië van 2 045 647 v. K. KUomtttrs, dus wel ttn kleine 948.000 mindtr dan het totaal gebied voor Duitschland, maar daartegen mtt een 40 000 000 inwoners? Zou dit niet eer- Her het i/drittg; Ö3ite' Koloniaalrgk zijn ? Fransche en Engelsche statistieken oordeclen an ws', re'tsata? hiulsai oik mit de uitgestrekte, ongetande en voor kolonisatie vrij wel waardelooze gedeelten van Duitsch Ooet-Afrika vooral, tan deelt ook van Ouittch West- Afrika en Nieuw-Guinea. Intusschen, aan oppervlakte, aan vierkante mijlen grondgebied in tik geval „drittgtésite", wanneer man Rusand nitt mtdtrekent. duitschland kau toch ook welstaanshalve niet achter Nederland aanko* man. Doch dit slechts in 't voorbijgaan- Htt belangrijkste detl dtr algemetnt btschouwingtn vormen de hoofdstukken, handelend over de Wirtichaftlichtßsdeutung en over de Verfassung und Verwaltung der Koloniën.

Wat is kolonisatie en waartoe dient zg ?

Op deze vragen haalt de schrijver met volledige instemming eén uitspraak aan van Dernburg, den eersten staatssecre'eris voor koloniën, en nu nog ds voornaamste Dnitsche specialiteit op koloniaal gebied. Esn uiterst merkwaardige uitspraak en die ik, om haar volkomen zuiver te laten, hier onvertaald afschrijf: „Kolonisation heiszt, die Nutzbarmachung de Bodens, seiner Scba'z», der Flora, der Fauna und vor Allen der Menschen zugunsten der koionisierenden Nation". Aldus woordelijk de aanhaling op blz. 32 van dr. Jankers boek.

Wannetr men aan zulk ten tin komt, krijgt men even ttn schok. Men heeft behoefte om htm ovtr tt ltttn, tn nog ttnt ovtr te lezen, om tt weten of men goed las. Dernburg, de moderne groot-fiaanci«r en handelsman, een van Duitschlands schrandaratt kopptn, Duitschlands voornaamste koloniale specialiteit, segt niet ia ten onbewaakt ooganblik ziju meening ovtr htt dotl van koloniaal bezit. Wannear dit dus klinkt, als hoordan wij etn Coen of Speelman, of een dtr Httren Bswindhtbbsren, hun meester der V. O. O; klinkt als instemming met vhun metdoogenloos «xploitttrtn van Oost tn West", dan kuuntn wij slechts aannamen, dat hij in gtlgktn geest denkt. Werpt men wellicht tegea, dat de aanduiding vvmeedoogenloos" hier in elk gtval te veel, althaas niet gewettigd is, daa mogen wij vragen waar in Dernburgs koele, straffa, zakelijke dsfioitie ook maar iets te vindtn is, ge« tuigend van «enig mtdedoogtn mtt de vtrworvtn Koloniëa ? Waar daarin uitgesproken of gedotld wordt op de plichten van rtchtvaardightid, welwillendheid, 70ogdschap tagenover de onderworpen btvolkingP Van de taak om haar te btschermen, haar recht tt vtrtchaflUn, haar te ontwikkaltn P

Dat het brutale f_cploite«rstels«l, door Dsrnburg ten doel gesteld ia zija overgenomen wooïden, bg die Duitschers ingang vindt, daarvan getuigen meer uitlatingen in dr. Junkers merkwaardige inleiding. r/Bij de waardepaling van ons koloniaal grondbezit', luidt hat toch verd«r bg hem. //dient vóór alles gelet te worden op zgn beteekenis «oor het Duitsche volksleven, voor de Duitsche volkthuishouding. Welk nut brengen ons dezs groote 07c;zsescke landstreken, welks voordaelen bieden tij het moederland?'* Dit behoeft g««n tegenspraak; alleen is et nog esn andere kant aan het bezit van koloniën; tr is óók de vraag, welk nut tn wtlkt voordteltn het motderland aan dt ovtrzeescht buittingtn, mst namt aan dt tigtn bevolking daarvan brengt, aan die yvóó* alles ten bate dtr kolonisetrendt natie tt gebruiktn' btvolking? Daarvan wordt nitt gerept. Uitsluitend tr op geweien, dat Duitschland, sedert den oorlog van 1870/71 ean groote industritstaat gtworden, nieuwe afzetgebieden moet hebben voor de voortbrengselen daarvan, «n wal «ig«n afzetgebieden, voor Duitschen handel en industrie openstaand z/ohne dass neidische Kookurrenten «ingreifan këuncn". Wel erkent de schrijver dat het Duitsohe fabrikaat, het *made in Gtrmany' tegenwoordig geheel de w«r«ldmarkt überschwemmt, maar dit is onvoldoende, en hoe lang zal het nog duren ? Hg houdt de koloniëa dan ook in de eerste plaats aangewezen ala spu.gel«ge__heid voor de overdadig voortbrengende Duitsch* nijverheid.

Veel gewichtiger nog acht daschrgvrr d« koloniën voor het spuien der tt)tk toenemende Duitsche bevolking vau hat rijk in Europa. Daaromtrent maakt hij zich blgkbaar illusies, wannesr hg schat, dat oog«v««r de helft dier bezittingen geschikt is, 't zij voor eigenlijk gezegde volksplano tingen, 't zg voor tgdelgk verblijf van langeren duur voor Europeanen. Iv de derde plaats moeten de koloniën dienen om aan het moederland grondstoffen voor verdere bewerking te leveren (rubber, copra, katoen, palmolie, koffie, cacao, kruiden, mineralen, «na.), welke anders sleebts veel duuider uit vreemde koloniëa te verkrijgen zgn. Eindelijk ziju dt koloniën noodig als steunpunten voor handel en scheepvaart: ver keer s- en oorlogahavtns en kolensta* tions.

Gsheel de wirtschattliohe Bsdeutung dtr koloniëa wordt aus in dit ovtrzicht teruggebracht tot de bsteekenit der voordtelen, welke zij het moederland dienen te bieden. Geen wjord van hetgeen het moederland, „wirtschafilich* en zede. lijk, voor de kolom'Sa te beteaken en heeft. Men kan bij Allard Pierson, P*ul Bourget, Aodrew Lang, bg anderen nog, de opmerking vinden, dat de Duitscher van vóór Sandowa en Sidan tr een andere was dan dia van daarna. Fransche schrgvers vooral plegen, wanneer irj deze vergelijking uitwerken, van den eerderen Duitscher een min of meer idyllisch beeld te ontwerpen a's van een dichterleken droomer, «en g«-moedsmensch, vroom, trouw, eenvoudig, in politiek gedwee en onderworpen, in zaken naïsf. B»n wat sullige, maar sympathieke Michel. Hoeveel er op dit beeld valt af te dingen, zg hier niet nageepeurd. Groote staatkundige en maatschappelijke omslagen oefenen sonder eenigen twjjfel grooten invloed uit op de houding en het optreden der volkeren. Of tij den aard van een volk veranderen, valt te betwijfelen. Vermoedelijk heeft slechts plaats een zich schikken naar de gtwijtigde omstandigheden. Eigenschappen, bruikbaar voor vroegere toestanden en te sterker ontwikkeld naarmate desa langer aanhielden, worden minder of geheel onnoodig, uiten aich das niet metr, verdwijnen schijnbaar. Andere eigenschappen, welke vroeger niet tot han recht konden komen» ontwikkelen zich en overheerschen. Esn volk, dat druk, verdaeldheid, vernedering geledea heeft en met kracht van gewald zgn zelfstandigheid herwint, treedt daarna geheel anders op. Zslfbewustsgn, gevoel van eigenwaarde, vertrouwen op eigen kracht laten zich vooral geld in. De dan voaruitdringende, den omstandigheden 't best aangepaste andere eigenschappen neigen, evenals die van vroeger, tot overdrijving. Zslfbswustiga tot overmoed, kracht tot g«.weld. Ein dargelgkan omzwaai gat de zich telkens .herhalende wereldgeschiedenis ook ia Duitschland te aanschouwen in het tijdvak na 1866 —'71. Het is gaan voeren eon krachtige, meer daa eens brutale Rsalpolitik, naar B.smarck*e wachtwoord. Niet hat volgen vau sentimenteele leuzen, maar het dienen van tastbare, rcë.le belangen. Zija die er niet mee geuoeid, dan is de geheels geschiedenis nie. de knoken waard van ééa enkelen pommerschen grenadier.

Die nuchtere, zakelijke zin uit zich ook in Duitsch lat: d'? koloniale staatkunde. Zg vo«rt R9alkoloniaipolitik. Liatst an bijna te laat gekom«n in de mededinging naar koloniën, had zg nog juist dea tgd om links en rechts allerlei overschot, en daaronder veel uitschot, binnen te halen. Was het grootendeels niet schitterend, men moeit tr htt beste van zien tt maken, 't metste uit ziea te haltn. Duitschers zelven, en nitt dt minsten ondtr hen, verkondigen het: ten Dernburg, tn lymnasial-proletso.tn, zwtrend bij het woord van den meester in koloniale aangelegenheden, na hem. Koloniëa? Esn Geschaft. Koloniale staatkunde ? Rvalpolitik, Geseb af tsfü.lrung. Nu moge sentimentaliteit in deze misplaatst zijn, ar is toch ook nog iets anders dan ten sakenkant aan het behter van koloniën vtrbondtn. Koloniëa zgn nitt bloot ttn bezit, waarvan mea ten winst- tn verlitsrtktning tn een balans opmaakt. Laat da nationalt ter liquidatie cf vtrkoop tot, wanneer dt schaaepjtten tt belangrijk worden? Immtrs nten, tn op welke gronden dan ook, htt optnbaar gewtteo trkent, dat kolon.ëa nog iets andeis betsekentn dan een bedrijf om winst te behalen, dat zg zedelijke verplichtingen opleggen aaa dtn houder of eigenaar daarvan.

Dé onnoostlheid, dat etn D^aburg, etn dr. Junktr dit nist zouden weten, begaan wij natuurlijk nitt. Verder zij aangenomen, dat dr. Junktr in zijn ovtrigens wtlvtrtorgd handboek Djrnburg oartcht gedaan httft door als diens koloniaal program slechts ditn ééatn noodlottigen zin t« geven. Maar dat Dernburg zelf, tusschen het aanvangswoord en de slotpunt dezer als leus, als stelsel gegeven bepaling, van geen an dart gedachtt üet blijken; dat een docent aan ttn gymnasium, schrijvend voor htt groott, ontwikkelde publiek in zgn land, zondtr tanig bezwaar zulk etn btpa'ing «onder meer aanhaalt, als hat stelsel, dat zijn land voor zijn koloniën te volgen heeft; dit is wel teektnend, wtl van gewicht. Het duidt er tce'i op, dit deGnctitt-opvatting in desa ai het ander» overheertcht.

Onder ff Koloniale Zaken* heeft men het gisteren kunnen leien: er Ja een vrijzinnig comité in Indië opgestaan, dat bij de aanstaande verkiezingen in 't Moederland Linke financieel wil steunen tegen Rechts. Tegen 't clerikalisme, is de leus. Men wil het tot een algemeene koloniale actie makun. hoopt op comité'a op alle groote plaatsen: een monster-geldinzameling oue Rechts in '13 te doen vallen.

Nu vragen we: Indien de latente politieke gevoelens in de kolonie zullen worden aangewakkirl tot een massa-be» weging — valt «r dan geen andere dan een actie voor een negatieve zaak (e beginnen ? Heeft de bargerg' in lndiè geen beteren strgd te voeren dan dien, welke uitgedrukt wordt in den roep: ./'é;en Kuyper", «tegen het clerikalisma' P Valt er niet, instede van ergens tegen, ergens v óó r te strijden ? Als we nu toch politiek wakker tullen worden, als we nu tooh ons zullen inspannen tot actie, sullen we dan niet in de «erf tt plaats vechten voor iets p o s i t i e f s P V

Onze medewerker Bï.anua heeft in ons nun msr van 12 dezer het rapport vai< de Staatscommissie voor dt Grondwits» hartiening besproken en gewezen op de algeheels negatie van Indië's belang io den arbeid der rapporten, s. Zelfs de negatie?* uitkomsten van hun overwegingen vindt men niet in het rapport. «Voor eigen vertegenwoordiging der koloniea in dt Btaten*Generaal' — schreef Bi.akda — vis (3'ondwttfwgtiging noodig, en indien de n.u voorgenomen herziening tot stand mocht komen zonder toekenning aan de koloniën, van dat representatierecht, dan Wijven deie wtcr voor ltngtt van tijden buiten 't Parlement gehoudtn, d.i. buiten directtn invloed op de wetgevende bevoegdheid voor eigen land, want van ttn, (üt dat dptl aangebrachte, aparte en tusichentijdsche Grondwetswijaiging zal wel niaimer sprake zgn. Nu of nooit, kan Indië wel zeggen. Het overwege dus nog eens rijpelijk de beteekenis van deteo representatie-vorm en latt dan datt gelegenheid niet ongebruikt voorbygaan. Onverschoonbaar zouden we htt notnitn, als htt dit deed, want htt zou dt kolonie tot oneer strekken, als aan den reeds vóór lange jaren geformuletrden kolonialen eisch dier wettelijke vertegenwoordiging in 't Parlement bij de aanstaande Grondwetsherziening niet tegemoet werd gekomen... ■ elfs zonder dat van haar zijde daarop ook maar een weinig drang was uitgeoefend.'

Het ;,Koloniaal Weekblad" hetft eveneens op de omiseie ia het werk der Grondwetscommissie gewezen:

,De voorstanders van een rechtstreekschen invloed van door Indië gekozen vertegenwoordigers in de Nederlandsche volksvertegenwoordiging zullen hun troost moeten zoeken in de omstandigheid, dat de Staatscommissie bet voor de geheele kiesrechtregeling niet verder eens is kannen worden, dan voor een terugwerpen aan de Begeering van de ontvangen opdracht; haar beslissing toch luidt: ffZ_ hoopt, dat de Begeering er in moge slagen, voor het moeilijke vraagstuk de aan 's lands welzijn meest bevorderlijke oplossing te vinden.' Dit zal zij ook wel hopen voor de koloniën, al heeft zij vergeten het te zeggen I

,Even zij nog aangestipt, dat bier niet sprake is van een vertegenwoordiging t» Indië, die in de kolonie zelf medezegging zou krijgen in het algemeen bestuur. Dit is iets geheel anders en blijft buiten bemoeienis der Grondwet; 't een kan naast en met het ander reden van bestaan hebben.

f Zij die voorstanders zijn van een Kolonialen Raad, in den trant van den Baad van State, geven daarmede eigenlijk uiting aan hetzelfde gevoel van onbevredigdheid met de tegenwoordige wijze van behandeling der koloniale vraagstukken, door de wetgevende, de uitvoerende en de hoogste controleerendê macht in den Staat, als zij, die om een vertegenwoordiging in het Parlement vragen. Bij de behandeling is geen waarborg van voldoende kennis, van voldoend verantwoo*delijkheidsgevoel, van speciale roeping om voor de. belangen van Indië op te komen, terwijl tevens de Staten-Generaal zich met vele koloniale werkzaamheden hebben in te laten, die hun beter uit de hand te nemen waren.

fDe voorstellen der Grondwetscommissie zwijgen ook over het openen vau de mogeiijk h e ï d om zoodauigen raad in hfel leven te roepen. Wellicht is er over gesproken, maar het resultaat miet dan negatief geweest zijn. Daar de instelling vau een dergelijken raad niet tot stand kan komen buiten de Grondwet om, schijnt ook dit denkbeeld voor de eerste helft van de twintigste eeuw al vast buiten toepassing gesloten te moeten worden.' * * *

Aan etn polititke ontvoogding hsbbsa dt mannen, die ovtr htt up-io-dat* ma ken vaa Naderland's iundamenteeie wa hadden te advisetran, zelfs niet g e d a o h t. Toch is er in de kolonie wel haast esn opinio' over dt nouizakelgkheid van koloniale medezeggenschap. Qrer den vorm. waarin dtzt ware tt verieenen, moge men nog van meening verschillen, men is htt ééas, ta. Tt tr kousen mo t. Dt tr kenning vindt men ook terug in de toelichting tot htt zootven openbaar gemaakte begrootingsontwarp. Daar wordt immers door dt Regeering gesproken van «dt rechtmatige belangstelling van de ingezetenen in Ned.-lndië', „uitlokking van publitke bespreking", het gebruik maken van de kritiek, in Indië op het ontwerp tt ltvtrtu. Uitlatingen, welke der „Java-Bode" aanleiding gaven om haar bespreking van de begrooting aan te vangen met het constatetren van dt noodzakelijkheid, dat lad.ë ten spoedigste eea veritgtnwoordiging krggt. De lad.sche Rtsgeerm^ erkent, óói in de doorgevotrdt decentralisatie, dat dt kolonie voor mtdtseggtntchap rgp it. De Minister van Koloniën erkende dit politieke rijpheid in zijn voorstel tot afschaffiag van het preventief toezicht op vereeniging en vergadering in ladië. Tóah sou «r wellicht ttn Grondwatswij «ging totstand koatin, waardoor voor een lange reeks vaa jaren een dervormtn van ean koloniale vertegenwoordiging bij voorbaat werd oumogelgk gemaakt" Eu de I'iditcht burgtrg sou dat duldiaam aauzian, berustend m een totsiaad, welke, naar nat ti de tijden vorderen, steeds beschamender wordt 1 Altean zou een deel vaa die burgerij een strgd mt t etn ntr gatieve leuze aan vangen — etn leusa» nagepraat van de moideriandache klempolituk, een leuze, welke een verderfelgke antithese gaat ovtrorengen op koloniaal terrein 1 * *

Toegegeven, dat bestrijding van het clerikalisme de kans op een grondwetswijziging m voor Indië ongunatigen tin, tou verminderen. Maar ca stollen de onderteekenaara van de circulaire niet voorop, en cas om blijkt het hun ook niet in de eerste plaats te doen. Z. spreker van de regeerii>gbegins«ien met betiekking tot de kerstening van den Inlander, de zending en vooral het onderwijs, welke zg door een anticlerikale actie willen bestrijden. Zg vechten dus met indirecte middelen tegen een ondardeel vau het Indisch Rsgeeringsbeleid, tn rotptn daartot ten d• e 1 van Indië i ingtiettnschap wakktr. Voor Indië, voor heel ladië, is echter op dit oogtnblik «en grootscher strgd te voeren, een strgd, waarvan da uitkomst gelegenheid zal geven tot directa bekamping van ongtwenscht Indisch Regee. ringsbeleid. Van lad.ë behoort op dit oogenblik uitte gaan één algemeene, krachtige rotp om medezeggenschap. Een roep, dia uitklinkt bovtn den kleinen partg-strgd in Nederland. Een rotp, dit nist versmelt in een koor van polititkt negatitvtn, maar hoojt-un en her verkondigt «en positief: vóór. Voor Indië's vertegenwoordiging.