! Nader verneemt de Java-Bode dat de aardbeving van voor twee weken vermoedelijk haar ontstaan in zee heeft gevonden.
In aansluiting op de andere berichten, zij Oog meegedeeld dat de seismograven van het observatorium een uur na de schokken weer functioneerden en nog geruimen tijd de aardtrillingen opteekenden.
Het veertiendaagse^ periodiek Bet Tijd schrift heeft opgehouden te bestaan. Het laatste nummer, van 1§ dezer, is verschenen.
De uitgever, de heer Douwes Dekker, zegt in een „Ten Afscheid", dat dit een gevolg ie van de noodwendigheid, ydat ik mgn gansche Werkkracht wijden zal aan anderen arbeid.
Het aantal pestgevallen te Öoeraoaj* toont in den laatsten tijd sterke neiging tot stijging, en het kan geen kwaad, dat ook de Europeesche ingezetenen met het besnettingsgevaai wat meer rekening houden dan totdusver het geval placht te zijn, vooral wat betteit hen, dir woonachtig zgn in buurten, waar pestratten gevonden worden, zegt de JS, S. Crt,
Het overlijden van mej. V. aan pest heeft weer ei en in herinnering gebracht, dat ook de Europeaan aan gevaar blootstaat. Het onderzoek in de woning van den heer Y. heett afdoende aangetoond, dat daarin ratten nesten voorkwamen, zaodst de besmetting door latten van buiten is aangebracht.
Dit de verklaringen der bewoners is gebleken, dat in de goten op het erf dikwijls rrjßt en ander voedsel lag, zoodat ratten van elders daar hun maal kwamen nemen.
De goten waren, bij den ingang van het erf, niet met gaas of tralies afgesloten om die invasie te verhinderen.
Wij vestigen nogmaals de aandacht van hel Europeesche publiek op de wenscnelijkheid van het trelfen van ma.tregeiea. ln buurten, waarin reeds pestgevallen voorkwamen, is het noo dig, dal men op zijn hoede is.
Voor de opberging van afval en het afslui ten der riolen, waar dit althans mogelijk is dieut te worden gezorgd.
Zooaiü wo icgus euiJex uueidiieu, _sai ut) beer J. Waterschoot van der Gracht ge Jaren ac ziju reis over Java cinematograpMsche opnamen doen.
.Nader kan de Ireanger Bode mededeelen, dat genoemde neer, aie vergezeld ts van den heer J. flurley, aan de spoorwegmaatschappijen toestemming heeft gevraagd om gedurende den rit uit de treinen opnamen te mogen doen van Ue verschillende kunstwerken en mooie lijngedeelten. De opnamen zouden moetBn geschieden uit een leegen goederenwagon.
Van de S.S., die zijn eigeu oelang begrijpt, kregen de beide heeren een vrg kaart over alle ataatslijnen, met de toezegging van alle mogelijke hulp bij hun »erk.
Tegen het vouma vvv uou raad van justitie te Batavia, « aarbo, J. B. Quartero terzake van doodslag tot 20 jaar tuctnnuisstraf werd veroordeeld, is door oeklaagde rivisie aangeteekend
De h. 8, Crt. veruee-flt, vat, oiunenkort een begin zal worden gemaakt met den aanleg eaner telefoonlijn, welke Probolinggo met Loemaotjang zal verbinden. Is deze gereed, dan is ook de kring om den Smeroa gesloten.
Op rele Delianen. Jan Volbloed is een Deliaan, Europeaan Van zuiver ras. Het ging niet in het Moederland, Toen kwam de kwant Zien, of soms hier iets was. Hij vond hier gauw een goed bestaan, Werd Deliaan In merg en been. Hoe voelt hij zich, de blanke manl Ziet nauw'lgks an Wat bruin is om hem heen, Hij scheldt soms bar op Insulind' En op 's lands kind; En klaagt zijn nood. Hjj kwam hier aan op slof en schoen, De nare poen, En Indië schonk hem brood. Waarin zit toch, mijn lieve tgd, De meerderheid Van dezen gast ? Is 't, dat hij zoo goed raast en tiert? Zijn lusten viert, En vaak komt in een ? Is 't, dat hg bier, soms driekwart dol, Bij emmers vol Naai binnen giet? Maar ach, ik houd me van den domme; De man zegt zuiver g.... v... . d.... Dat stempelt hem tot Piet. Mannus.
Het Bat. Hbl. van 22 dezer schrijft: Wij zijn in staat, met positieve zekerheid mede deelen, dat van alle mogelijke alarmeerende geruchten — die, god-betere-'t, zelfs tot op school onder de kinderen hun weg hebben gevonden — absoluut nie t s bij hel bestuur bekend is.
Wij achten ons gerechtigd, deze besliste verklaring onder de aandacht van onze lezers te brengen, opdat de dwaze houding van 't publiek, blijkende uit verschillende verschijnselen, nu eindelgk eens een eind neme en men zich bewust worde, dat in tijden als deze een dergelijke houding allerlei kwade invloeien in de hand werkt.
Hoe de behandeling van cholera-patiënten in 't militaire hospitaal te Batavia is, blijkt uit de volgende beschrijving van het Bat. Hbld.
Het beddegoed is eenvoudig beneden critiek, groezelig en goor. De bedde wasch van een patiënt wordt eerst gedesinfecteerd in sublimaat en vervolgens uitgewasschen. Maar dit laatste geschiedt zoo slecht, dat in het zoogenaamde schoone beddegoed de kringen en vlekken nog zichtbaar zgn. De dekens worden eveneens onzegbaar onsmakelijk en goor.
Dat alles zou nu nog niet zoo erg ziju, indien de verpleging uitstekend ware. Maar ook deze laat te wenschen over.
Er is in de cholerabarak vau het müitair hospitaal één verpleger en ééa helper. Wordt er een patiënt binnengebracht, dan houdt men hem eerst een paar uur zoogenaamd in observatie en als de verpleger den toestand ernstig vindt, wordt de dokter ontboden. De verpleger beweert, dat zoo zijn orders luiden en dat hij een standje krijgt als hjj „onnoodige" moeite veroorzaakt aan den dokter. Dat kan natuurlijk niet juist wezen, willen we hopen, De dokter kent natuurlijk zijn plicht, wéét dat het bij cholerapatiënten om een enkel uur kan gaan, en wenscht dus, dat hij geroepen worde voor iederen nieuwen patiënt.
Maar gebeuren doet dit niet. De dokter komt één- soms tweemaal daags en de patiënten zijn overgeleverd aan de beoordeeling van hun geval door den verpleger.
Daar komt nog bij, dat 's Zondags wel eens heelemaal geen dokter komt. Wordt een patiënt binnengebracht, dan haalt men in dat geval wel eens den dokter van de wacht, die dan vaak uit de verte bevel geeft, den p&t.ëut.. in observatie te houden.
Weet men daar dan nog bij, dat bijvoorbeeld eene verandering van diëst vóór elven 's moTgens door den dokter moet zgn opgegeven wil de administratieve rompslomp niet uitwerken dat de patiënt toch hetzelfde voedsel krijgt en dat diezelfde rompslomp het noodig maakt dat voor ieder stukje jjs zelfs een bon wordt afgegeven door den dokter, dan beseft men, dat er nogal eens iets ontbreekt aan de noodige ,zorgen" voor de lijders aan cholera, die verplaegd worden in het militair hospitaal, d.w.z. daarachter, bg de kali, in de troosteloos sombere barakken. Men deelde ons mede, dat reeds meerdere malen gelden zijn aangevraagd, omverbetering te brengen in dezen toestand, maar dat die posten steeds van de begrooling worden geschrapt. Men deelde ons ook mede, dat verschillende doktoren, waaronder de chef van het hospitaal, zéér consciëntieus hun plicht doen en, als zij eenmaal weten dat er een patiënt is, alles in het werk stellen om hem te redden. Maar men deelde ons óók rr""le, dat ds verpleging over het geheel genomen zooveel te wenschen overlaat, dat de consul ter plaatse van een der groote Baropeesche mogendheden reeds besloten heeft, om er over te schrijven naar zijn land, omdat het indienen van klachten hier gewoonlijk zoo weinig resultaat heeft.
Hopen wij, dat deze meening foutief is en dat de regeering hare aandacht wijde aan deze quaestie, want in waarheid :
Zulke toestandea zijn het militair hospitaal in de hoofdstad van Nederlandsch-Indië onwaardig.
'n Roman over het Indische concubinaat. Bij een Utrechtsch uitgever is onlangs deze aitgave verschenen. Si Tamoe Lama noemt zicb de schrijver. De heer Z. Stokvis, de getrouwe boekbespreker van de schrijft er onder meer 't volgende over: Wat zullen we nu te lezen krijgen P dacht ik, toen ik den titel van Si Tamoe-Lama's boek onder de oogen kreeg. Kazerne-huishoudster, Indisch concubinaat — wat verschrikkelijks is daarover al niet te schrijven 1 Een waren schandaalroman verwachtte ik. Laat mjj u geruststellen. De titel is hoogstwaarschijnlijk in overleg met den uitgever gekozen. Zoo iets trekt.
Dit boek is een weliswaar volstrekt onliterure, maar overigens niet onbelangwekkende tendenz roman over een belangrijk onderwerp. Tamoe- Lama heeft een ernstig vraagstuk onder de oogen willen zien, zonder het nochtans op te lossen. Hij heeft uit zgn verhaal geweerd wat het stuitend had kunnen maken en hg laat den lezer een blik slaan in een leven, van hetwelk hij maar al te weinig weet, het Europeesche soldaten.leven. Het is mij vaak opgevallen, hoe weinig de gegoede Europeaan in indië zich gelegen laat liggen aan die groote groep van rasgenooten, die hun leiding en voorlichting en hulp toch zoo zeer behoeven. Hst leven der Europeesche soldaten is voor ons een gesloten boek. Wij weten er niets van af. We zien Jan Puselier „met zijn meid" wel eens langs Bodjong wandelen; als wij de kazerne voorbij wandelen, kijken we eens even in, maar met hun lichamelijk of geestelijk heil bemoeit de burgermaatschappij zich liever niet —of 't moest dan zgn, dat zij eens voor een generale repetitie uitgenoodigd worden, tegelijk met de weeskinderen.
De klacht over dit gebrek aan toch wel noorlige belangsteling siert dit boek.
Het is het verhaal van den Hollandschen jongen, Willem Brinkman, die als korporaal voor Indië heeft geteekend en tot het concubinaat komt. Hij heeft zich er lang tegen verzet, maar hij kan niet oproeien tegen den stroom. Hij moest inzien, dat het concubinaat kan terughouden van een regelloos leven, dat tot straf en üchamelgken ondergang voert. Brinkman vindt een goede ,meid' in Saridjem, die op haar eenvoudige wijze van hem houdt, zijn kleeren en meubeltjes goed verzorgt en zelf genegenheid bg bern weet op te wekken voor haar voorkind uit den tjjd, dat zij de bijzit van een officier was. Als Brinkman sneuvelt op een expeditie, treurt Saridjem een tij Hang oprecht over het verlies van haar braven laki... en wordt na een paar jaar weer df huishoudster van een ander.
Er is in dit verhaal iets eenvoudigs en on opgesmukts, dat wel het zegel der waarheid kan zijü. Geen hevige afkeuring of sterke aanprijzing. De schrijver acht het concubinaat iets noodzakelijks, een kwaad, dat veel erger kwaad kan voorkomen. Hij laat zien hoe een jong officier er door ten onder gaat, een er door gered wordt van drankzucht en losbandigheid; hoe een eenvoudig onderofficier door zijn bini het quautum gezelligheid verwerft, dat ieder mensen toch noodig heeft. En welk een eigenaardige samenleving leeren wg kennen inden omgang van die Hollandsche soldaten met de familieleden hunner bini's I Welk esn wonderlijke amoraal bij de toch in vele opzichten fatsoenlijke m'bok Sariijeml Zg zefsjldatenkind, uitgehuwelgkt aan een dobbelenden, opium-schuivenden InUndschen onderofficier, die de vader van Saridjem werd. Als deze sterft wordt ze de huishoudster van een soldaat-hoornblazer. Deze verbintenis schenkt haar acht rustige jaren. Doch van Lingen, haar labi, krijgt recht op pensioen. Hij ging terug naar Holland, naar zijn oude moeder. Hij zou betoel betoel teruïko men, en komt natuurlijk niet terug. Md-Saridjem, voor wier dochtertje van Lingen ook een goeie vader is geweest, treurt lang over zooveel ondankbaarheid, maar ten slotte: apa boleh boeat! Zij gaat in dienst als kokkie bij de vrouw van een overste en trouwt daar met een invalied, inlandsch soldaat van zekere ontwikkeling, die een goed man voor haar is. De jonge, mooi? Saridjem wordt baboe van de twee jongste kinderen io het gezin van den overste. Een neef van mevrouw, een jong, kranig luitenant, ziet het mooie baboetje heel graag, en ma-Saridjem begunstigt zgn pogingen om het kind in bezit te krggen. Saridjem verdwijnt en alleen de luitenant en zijn moeder' weten waar zij is. De jonge luitenant wordt overg«plaalst naar de Molukken en Saridjem volgt hem. Als hij ziek wordt en naar Holland moat, laat hjj Ssmdjem natuurlijk achter en van haar hoort men langen tijd niets tot zij als een weggeloopen katje, weer komt opduiken bij haar moeder, die als een welgesteld wa ronghoudster te Soerabaja woont dichtbij de kazerne. En daar wordt zij ds huishoudster van Brinkman. Er is bijna iets aandoenlgks I in hoe Saridjem al die in ouze oogen zoo hevige lottwiuelingen verdraagt, zooals een hond een dracht s'a^n; hg jiakt tVio, schuit zich eens uit e o is dan weer de oude.
25 Aag. per s.s. gi- Koek* van Peaang, de heer C. Zivart en d 8 Oaineaien Oeij TjoenJan, OaijKin Tjeng, Koei Giak Joe en A Tjoeng, ben. dekpass.. 26 „ per s.s. #MelcMor Ireub' van Java, mevr. Tessers met 2 kinderen, mevr. Simon, mevr. Jeremiah, de heer en mevr. ïransiaja, de heer en mevr. Frankamp, de heeren J. Breedveld, Bodei Bieafait, P. A. M. Joossen, P. J. v. Twiste, Bncholz, Kayser en Wendt, ben-yens dekpassagiers. Vertrokken 26 „ per s.s. „Malaya' naar Penang, de heer en me mr. E. Goldenberg, de heer en mevr. J. P. ran den Brandeler, de heer en mevr. J. L. Zeeuw van der Laan, de heer en mevr. P. L. Klink, de heeten Gr. Meijer, 11. Schlundt, Aug. A. Weil, J, Beyschlag, P. fl. Davies, C. B. Rayner, F. Schellhom, G. Gemke, H. Keitel, J. Ruelle, G. E,. C. Jeppe, J. G. Mdier, L. C. Groncutt, Antonio Scuteri, de Japianer Takaki, de Japansche vrouwen Dja mas&ki Ojita, Sito Oatjisima, Waianake Ofusa en £Jogosihi Otsuro, benevens dekpassagiers.
De de Koek vertrekt Doalerdajmiddao',0', om 3 aur naar Langs». PosUI. Iï u. en 12.80 u..
Oe Rembrandt vartrok 19 August. Tan Suez, richting Indië.
De Sindoro vertrok 24 Aug. van Colombo, lichting Indië.
De Goentoer arriveerde 25 Aog. te Marseille, richting Holland.
De Koningin der Nederlanden arriveerde 18 Aug. te Genua, richting Holland.
't Is een vreemd geval, wat het christelijk volksdagblad j>De Amsterdammer' van de groote Fransche tooneelspeelsttr Sarah Bernhardt vertelt:
»Oalangg - zoo schrijft die krant — heeft Sarah het aantal keeren geteld, dat zg op het tooneel gestorven is. Aan de hand van haar zorgvuldig bijgehouden dagboek kwam zg tot enorme getallen; ook in dit opzicht is zij wel nooit door een kollega overtroffen Meer dan 10000 maal heeft ze zich vergiftigd; 7000 keer verdronk ze; 5000 kogels hebben haar hootd doorboord; 20U00 keer stiet ze zich een dolk door de ribben en 8000 maa! is ze aan tering gestorven.
't Is gek. 10.000 plus 7000 plus 5000 plus 20,00 ) plus BÖOO is volgens Bitjes 45.000 maal dat Sarah den tooneeldood vond. Bekent men dat zij 350 maal per jaar optrad en eiken avond stierf, dan moet zij dus al 128 jaar op de planken zijnl Laat ze m.*t haar twaa.fde jiar zijn gaan tooaeelspalen, dan moet ze dus nu 140 jaar oud zija.
Het christelijke blad' moraliseert bij haar ontstellende bericht:
»Dat is nu dus de eere en de glorie van deze lichtiinnige vrouw, duizenden malen op het tooneel gestorven te zijn. Geen wonder, dat ze nu dikwijls atn den werkelijïen dood lenkt. Maar wie redt dan haar onsterfelijk» zieil? Arme sarah Beruhardt.'
Bank & Handelsvereeniging NAUDIN TEN CATE & Co. WLEDAIM. Eenige Agenten ter Oostkust van Sumatra der navolgende verzekering maatschappijen: Combinatie Oost-Indische Zee & Brand issurantie lg. Kapitaal i 11.200,000.- Coiinatie Zee S Brand Issurantie lig. „Insulinde" „ ! 9.405.000.- Samarangscbe Zee & Brand issurantie iii. . „ I 2.000.000.--tate! liurance Company Ltd. „ i 181010.- Slate Fire issurance Company Lid. „ i 910.000. Deze Maatschappijen, welke reeds ruim 15 jaar haar bedrijf ter Oostkust van Sumatra uitoefenen en geheel op de hoogte zijn der Delische toestanden, staan bekend oen de Coulante regeling en afwikkeling bij schadegevallen, hetgeen gebleken is bij de uitbetaling van Honderd Duizenden Guldens aan schadevergoeding in dit gewest. Zij sluiten verzekeringen tegen Brand-, Storm-, Overstrooming-, Zee& Transportgevaar aan Gebouwen, Materialen, Inboedels. Tabak Rubber en andere Producten, tegen concurreerende premiën. Officieel aangestelde Experts van „Lloyds" te Londen en de Vereeniginaj van Assuradeuren te Amsterdam voor het opmaken van schaden aan tabak, goederen enz-, enz. Eenige Agenten van de „Ocean", de grootste Maatschappij van Verzekering tegen alle mogelijke Ongelukken en Ziekten. Opgericht in 1875. Maatschappelijk Kapitaal f 12.000.000.— 3j TEBING = TINGGI HOTEL. Hiermede doelen wij onze geachte cliënteele beleefd mede dat van af 1 SEPTEMBER a. s. Logies en consumptie uitsluitend a contant zullen worden geleverd. Bedragen, w dke langer dan zes maanden in onzs boeken voorkomen, zullen wij, iadien niet vóór 5 September voldaan, langs gerechtelij ken weg trachten te innen. De N. V. TEBING-TINGGI HOTEL 5015 De Directie.
De schrgver der ga». iMouvelles" int Seer. BU. vertelt een anecdote van Jan Dinger. Deze liquideerde onlangs met 'toog op zgn vertrek naar Europa voor een deel zijne zaken, aoor in het openbaar te laten veilen een paar hem toebehoorende, te Batavia staande kapitale huizen. En nu vermaakt men zich met een grap, welke daarbij gebeurde.
(3-egadigde voor een der woningen was de president der Javasche Bank, de heer Zailinga. Deze wist dat de heer Dinger hem als kooper nimmer zon accepteeren. Want secret de polichinelleis dat de heeren, gedurende eenige jaren te zamen de directie voerende der Escompto masfschappjj, niet meer on speaking terms waren, nadat de heer Zailinga zijne onverwachte promotie had gemaakt tot president onzer circulatiebank. Dat heeft de heer Dinger niet kunnen zetten, begeerig als hij zelf altijd is geweest om van de Javasche Bank president-directeur te worden, en begrijpelijk, omdat hg in de directie-kamer der Escompto Mij. destijds den heer Zeilinga een otium laboriosum verschafte, toen deze meende dat voor hem geen kansen bestonden het verder te brengen dan tot employé der Factory, waar hij toen werkzaam was.
De heer Z., des heeren D.'s Qlesinnung ten zijnen opzichte kennende, machtigde den kapitein der Arabieren Sech Oemar bin Joesoef Mangoes om op de vendutie op bet begeerde huis een bod te doen en toen aan dezen als hoogste bieder het perceel werd gegund en hij dadelijk aan den vendumeester zijn lastgever kooper noemde, weigerde gene den kooper crediet, omdat... hg hem niet kende.
Een hoogst vermakelijk incident, dat eindigde met een bevredigende schikking: betaling van een deel van den koopschat dadelijk in con* tanten, van een ander deel in accepten.
De heer Dinger, die heel boos en driftig kan wezen, is nooit zoo furieus geweest als toen hij vernam, wie kooper van zijn huis was geworden.