De Sumatra post

Enkelvoudige Meststoffen Dubbelkoolzure Kali } agenten Zwavelzure Kali . van de stassfurter Ka,i werken Thomasphosphaat; van The Unt:i!Zr w.rks Dubbelsuperphosphai Zwavelzure Ammonia Kalisalpeter Alsmede alle soorten Samengestelde Guano's voor Tabak :-: voor Rubber SPECIAL RUBBER MAHURE Samengestelde guano voor rubberbemesting NITROLIM Uitmuntende stikstofmest voor rubber, koffie en klappers, 18-20 pCt. stikstof, veel goedkooper dan Zwavelzure Ammonia. Prijsopgave en inliohtingen verstrekt de Handel-Maatschappij. Güntzel & Schumacher ME D A N. Dr. K. W. van GORKOM'S Oost=lndische Cultures Opnieuw uitgegeven onder redactie van H. C. PRINSEN GEERUNGS. Het geheele werk zal bestaan uit ongeveer 40 afleveringen, waarvan reeds 37 verschenen, welke verkrijgbaar zijn bij J. HALLERMANN.

Bevorderd is luitenant-kolonel de majoor der infanterie C. 0. Musch.

Eervol ontslagen is op verzoek wegens lichamelijke ongeschiktheid de eerste luitenant der infanterie O. C. Tulleken met den titel van kapitein.

De hoofdkassier van Nederlandsch Indische Escompto Mij. te Batavia is verdwenen met een aanzienlijk bedrag, dat geschat wordt op honderd twintig mille. Het geval verwekte veel opschudding.

Zondagavond heef dr. J. H. Koek, leeraar aan de 8.T.0.V.1.A., te Batavia zelfmoord gepleegd. De reden daarvan moet gezocht worden in een eerezaak.

Zaterdagavond is afgebrand de dessa Kadjak.aivi te Bandoeng. 21 buizen werden in de aseh gelegd.

Maandagnacht zijn te Garoet 50 huizen verbrand.

Maandagavond had er in de residentie Cheribon een boschbrand op de helling van Tjeremai plaats tengevolge van de groote droogte. Er is veel aanplant en veel klappertuinen, in totaal duizend bouws, verwoest. De vuurgloed leverde een prachtigen aanblik op.

Het Soerb. Eandeltblad maakt onder voorbehoud melding van opstootjes op Madoera, te Soemenep en te Pamekasan. Cüinee.en werden aangevallen door leden van den Sarikat Islam,

Bij gelegenheid van de opening van het Vredespaleis heett de Tsaar van Rusland aan Koningin Wilhelmina geseind, te hopen dat het Vredespaleis zou bijdragen tot den viede, welke hem steeds zeer ter harte ging. Hjj hoopte dat het een nieawen band tusschen de naties ion vormen. (R. T.) De Engelsche gezant in Den Haag onthulde in het Vredespaleis de buste van Bdward VII, den Vredestichter.

Te midden van een schitterend gezelschap voerde Carnegie het weord bij de onthulling van de buste van wijlen Sir Randal Cremer. Carnegie betoogde, dat al wat noodig ware om den vrede te handhaven, zou zijn, dat drie of vier der leidende mogendheden een overeenkomst aangingen, om samen op te treden tegen de vredeverstoorders. Hij deed een beroep op den Duitschen Keizer, die der 25en verjaardag van een vredevolle regeering vierde en noodigde de leiders der beschaafde volkeren uit, met elkander te overleggen ter bereiking van het geschetste doel. (R. T.)

|^Te Shanghai is een mislukte bomaanslag gepleegd op den vertegenwoordiger van de Nederlandsche Handel-Mij., den Heer J. R. Der Kinderen. De daders ontkwamen. (I_. T.)

Volgens de Temps hebben China en Japan een bondgenootschap gesloten. (E. T.)

Har i-raj a. 't Was om krankzinnig te worden, zoon satansch geweld als ze maakten in den nacht van Maandag op Dinsdag. Alom in nabije en verre kampongs knetterde en knalde 't vaatwerk. En zelfs in de kotta pangden de voetzoekers en zevenklappers. Aan maffen viel niet te denken, — vooral als je dicht bij een door Inlanders bewoonde wflk woonde, — want nauwelijks was je na zoon duivelsch harden knal van 'n zevenklapper, overmand door moeheid van 't vele fuiven weer ingesluimerd, of 'n nieuwe, nog heviger knal rokte je weer wreedelijk uit je dommel. Zoo tegen vijven wies het nachtelijk geweld zelfs tot zulke bedenkelijke vormen, dat je met gramstorig hoofd uit je b eddeke gleed, de klamboe bijna verrafelde en driftig de ramen openwierp om met stentorstem den donkeren nacht in te Bchreeuwen, dat je verdomme wel wist, dat se hun nieuwe jaar ingingen en dat 't verstandiger was als ze nu met hun door 't lange vasten ondervoede bodies maar dadelijk naar kooi trokken. Tot overmaat van ramp daverden ook kanonschoten door den somberen, Tuchtigen nacht. Tot twaalf keeren toe dreunde 'n luid gepang uit koperen monden op het sultans-erf. En vanuit de missigit zoemden litanieën over de feestende kunpongs en over de in haar al aap opgeschrikte kotta.

Toen viel 't niet meer te harden in huis. Vol gelatenheid schoof je tastend door de donkerte naar de mandikamer, goot daar putsen water over je nog dommelig en mende hoofd, droogde je rillend af en sjokkerde daarna voorziciitelijk weer naar de kamer, waar je met'n gezicht alsof je je laatste oortje had versnoept in je kille pakean gleed. Vervolgens schoof je met 'n gevoel van 't kan me niks meer bommen de straat op en de stad in, den kant der soengeis uit. Daar pinkelden onnoembaar veel lichtjes en stoeiden en plasten honderden mannen, vrouwen en kinderen dooreen, tot van lieverlede de donkerte week en de dag begon door te breken. Toen kropen ze rillend en huiverend van het koude water de walglooüngen weer op, reikten elkaar hartelijk de hand en mompelden 'n slamat koen bahroe, na zich vooraf in hun gloednieuwe kleeren te hebben gestoken en de haren zorgzaam te hebben uitgekamd. Lachend en uitgelaten trokken ze daarna in montere stoeten weer huiswaarts en deden nu andermaal 't vuurwerk knetteren en knallen, om vervolgens zich ia verschillende woningen te reeksen om feestelijk-aangerichte tafeltjes en te smullen van al die lekkernijen en gretig toe te tasten in al die schalen met ketoepats, kwé-kwé, ikan ajam, ikan kerbaoe, itoe lemboe, of andere versnaperingen, welke hun gastheer of gastvrouwe hun had voorgezet. In den loop van den verderen dag brachten ze elkaar de gebruikelijke nieuwjaars-bezoeker, gekleed in hun nieuwste en fleurigste sarongs en baadjes, — tro.jes kleurig-gekleede kinderen I meezeulend aan de hand, werwaarts hun schre- I den zich richtten.

Te avond pangde 't vuurwerk weer en ontstaken ze wederom de fee.t-kaarsen en vetpotjes voor hun woningen. En met moeder de vrouw en de kinderen trokkea ze er toen andermaal in kleurige grospen op uit, doch nu om te genieten van passar-aialam, bioscoop of bangsawan. Ën wie zich maar eenigszins 'n man van aanzien en van geld voelde, zond esn nieuwjaars-advertentie met gelakwenschen aan een der Maleische bladen.

Noteering van 1 September. vorige opg. opg. van heden. Dcli Cultuur 159 159 Amst.Lkt.T. Mij.pref. 360 364 Dcli Mij. 612 612 Dcli Batavia Mij. 479 478 Langkat Tabak Mij. 59 59 Tabak Sennah 83 83 Rimb. Tab. 39 40 Medan Tabak 233 237 Rotterdam Dcli 340 345 Senembah 577 575 Sumatra Plantage 58 53 Holland Dcli Cie. pref. 78 78 Krapoh Tabak Mij. 87 90 Koninklijke 647 642 Serdang Tabak B. 42 42 Serdang Tabak Mij. A. 111 112 Amst. Serd. Tabak Cie. 94, 94 Unit. Langk. 529 529 Moeara Enim 228 238 Simau 263 265 Bindjey Tab. A 107 108 Amst. Dcli Cie. A. 274 274

De inneming van Nanking. Uit Shanghai kwam bericht dat het beleg van Nanking nog altjjd voortduurde. Er heerschen ellendige toestanden in de stad, waar het plunderende plebs toeneemt in aantal. Granaat kartetsen deden groote schade aan particuliere eigendommen. Het meerendeel der verdedigers beet bereid te zjjn tot de overgave, doch de achtste divisie, bestaande uit de beste troepen, is onverzettelijk. De schietvoorraal moet sterk minderende zijn. (R. T.) Later: Te St. Petersburg is bericht ontvangen dat de Noordelijke troepen Nanking innamen na een beleg van enkele dagen. Men gelooft dat deze inname de genadeslag is voor den opstand der Zuidelijken. [R. T.J

Het wassende getij heeft het Panama-kanaal tusschen de Gambodadijk en de Kirafloyessluizen en bagger-installaties geheel gevuld. Dinsdag zou aen beginnen met het wegnemen van de laatste belemmering aan de zijde van den Atlantisc.en Oceaan. Wanneer dit verricht is, kunnen de schepen van beide zgden tot de slaizen op varen. (R. T.) Uit New-York komt bericht dat de laatste belemmering tusschen den Ssillen Oceaan en bet Panama-kanaal met dynamiet is verwjjderd, in tegenwoordigheid van een groote menigte, onder wie ook de officieren van het Britsche slagschip New Sealand. (R. T.)

Een telegram uit Mexiko-City zegt dat er een golf van patriotisme over het land gaat, President Huerta krijgt dagelijks aanbiedingen van manschappen, die in dienst willen treien, het Departement van Oorlog werd verzocht in structies te willen geven aan de verschillende planterskorpsen. Morelos bood Huerta 8 millioea pesa's aan, \R. T.) Een aantal Amerikanen verlaten Mex'ko ingevolge de waarschuwing van president Wilson om niet in het land te bhiven. (R. T)

Prins Albert, (de welhaast 18-jarige zoon van Koning George V van Engeland) is benoemd tot adelborst op het slagschip Collingwood (R.T.)

De bazen-decorateuis hebben den schilders een onmiddellijke loonsverhooging van ecu penny per uur aangeboden en voorgesteld de beslissing omtrent de nog gevraagde halve penny verhooging over te laten aan een scheidsgerecht. De werknemers zoulen hierover op 1 dezer stemmen. (R. T.)

Killarney Houte, de bezitting van Baron Kenmare of Killamey, is afgebrand. Men gelooft dat de brand ontstond in een kamer der benedenverdieping. Onschatbare kunstvoorwerpen zün vernield. (R. T.)

Uit Parijs wordt b.ricn*, dat de sergeant Ginou is gearresteerd op beschuldiging van spionage. Er mo.ten papieren zijn gevonden, welke aantoonen, dat hij aan Oostenrijksche en Lux.mburgsche officieren inlichtingen over de artillerie verschafte. De beschuldigde ontkent. [R. T.]

Te Weenen deed zich een geval ran Aziatische cholera voor. De lijder is een koopman, die onlangs uit S.lonika is aangekomen ria Servië. [B. T.J

Men seint ons: Toegevoegd is aan den controleur ter Sumatia's Oostkust J. W. Th. Heringa, de administratief ambtenaar B. 8., flaga. Benoemd is tot algemeen ontvanger der derde klasse de commies op het Residentiebureau te Padang (J. l\ Ungerer.

I. aan.Ju ting met de ZaterJag j . gepu.ü-ceerda nieuwe telegramtarieveo, meldt man ons nog het volgende: De vermindering van het telegram-tarief naar Amerika via Jap-Gaan-San Francisco vervalt; langs deze route geilt voor geheel •N.d. Indie het oude Javalarief.

Hedenavond zal in de Oranje-bioscoop worden vertoond een drieledige film met het bekende opera-stak gWr& Uiarolo* van Au..r.

M.t 't oog ep de i^pteonsttiilng-Max J.isischer is het concert i&2 de dames Baay —ran Oo.tveea en Oolm—Penning een dag verzet. Het zal das na op 5 dezer plaatshebben. Knnstkringleden genieten weer redactie.

Heden zal de tentoonstelling Tennkt worden met een tiental .takken «elke dcc arbeid vormen van des meesters verblijf in de Bataklanden.

De Indragiri vertrekt morgenmiddag om 2 aur naar Batoe Bahra. Postsluitingen 12 a. en 12.30 u. De Grotius arriveerde 27 A.ug. te Suez, richting Holland. De Rembrandt vertrok 1» August, van Suez, richting Indië. De Sindoro vertrok 84 Ang. ▼»" Colombo, richting Indië. De Goentoer arriveerde 25 Aug. te Marseille, richting Holland." De Koningin

Herman Baccaert uit Mechelen wijdt in „Van onzen Tijd" een artikel aan .Pastor Verriest", waaruit wg den aanhef overnemen: ,Geheugt bet n nog, mgn goede pastor — dien snikheeten zomerdag dat wij, in uw blauwkoele kamer, veilig achter de gesloten blinden, een flassche lekkeren Rmschen hadden gedron ken, — geheugt het n nog hoe gij, strompelend op zeere beenen en op mgn arm gesteund, obs aan het kerkhofhoek den goeden avond toewenschtet, met in uw stem het Beluid ▼»«» smartelijke berusting: „k En «1 't niet lange meer kroppen; 'k gevoelde mj} kr»nk en versleten 1" ip oen de fulpen lucht stak vol bleeke ster ren en er hing onder de boomen langsheen de baan een koppige hooigeur, — toen waren wg bekneld als hadden wij een laatste bezoek gebracht aan een dierbaren verren vriend, en gaande naar Tieghem toe, voelden wij ons niet eens gelokt door het warm-noodende lichtje ginder op den baim, uit Strenvels' werkvertrek, waar 't zoo deugdelijk is en gezellig. Geheugt het u nogP

Maar jaren later, in 1910, werden de Belgische letteren plechtig gehuldigd ter Wereldtentoonstelling Brussl. Drie grijsaards drie geëerde veteranen, zouden er het woord v oeren in het kokette zaaltje, waar de lite. ratuur door beeld, schrift en boek aanscheuwelijk was voorgesteld. Verhaeren presenteerde de redenaars aan Koning en Konin. gin. 'k Zie ze nog staan op bet kleine verhoog: Chauvin, de Luiker professor, kwam eerst aan de beurt, nit naam der Walen. Bij bing als een vod over 't spreekgestoelte en vertelde, op tammen toon, zeer interessante dingen die ie dereen koud lieten. Edmond Picard, met een rozet in 't knoopsgat en een hoogroode vlek als een rozet op ieder jukbeen, kranig nog voor zijn jaren, en fiksch als aan een oud-zeeofficier pas . per oreerde mit krassend geluid, dat bijwijlen in 't opper-register afknakte als barstte er een van zijn stembanden. Zjjn rede was schoon-oproerig, van vorm als van inhoud, maar hem aan te hooren was in de borst mg een bloedende wonde. En toen spra k de weer springlevende Verriest. De meesten waren hem uitteraard vijandin. Een Vlaming! Maar was me dat spreken! Vezelen was het en murmelen, met streelen en frutselen van banden, smekken en lipplekken, lonken en lachen. Doch de eerste verbazing over, luisterden allen, geboeid en gekluisterd door die tooverrede, waar ze toch geen woord van begrepen, en stormig applaus viel haar ten deel. Hebben we ons toen verkneukeld en met onnoozelen snoet aan de „écrivains belges d'expression fra_!s_ise" gevraagd hoe ze onzen Verriest vonden. En heel de groep der Vlamingen, Verriest gearmd met den ouden Hoste voorop, is daarna, uit louter piet, gaan pintelieren in een naburige Dditscb.3 wafelkraam. Onwillekeurig dacht ik aan dien weem.eligen Zomeravond te Ing.y^lien, aan 't kerkhofhek."

Zonderlinge doodsadvertentis: — Na een langdurig lijden overleed heden in den ouderdom van 34 jaren de heer ...., in leven Mr. schoenmaker. Behalve eene diepbedroefde weduwe en drie kinderen te jong om hun verlies te beseffen, laat de overledene eene groote p&rtij zoolleder en schachten van laarzen na, die tot billgke prijzen zullen werden van de hand gedaan. Het mooie getuigschrift: — De ongeteken.e bduiga, hals dat Wilmpie bij mij op het water h.ett g.di._.i :. jaar zonder haan merken van heerlijk en trou. Zij is weggegaan hals dat wij nit langer koenen, mar handers niks. Kannibtlistische advertentie : »4000 oude Edammers te koop." (Zeer luxe automobielen te huur." Lux — luxe — luxer — lux.t!