De Sumatra post

Vraagt nu onze prijzen voor: Machine Olie /In Houten Vaten Cylinder Olie j van 4D gallons. Motor Olie voor iiiDnminii Automobielen |m 50 ta- Harrisons & Crosfield, Limited. MEDAN. Import Afdeeling. TELEFOON No. 200. 707 U M—»l»n»8M*HWt*W»

BED RI JF SMOTOREN van verscheidene sijstemen, staande en liggende, voor ruwolie en petroleum. 4, 6, 8, 16 en 25 P K. Handel Mij. Güntzel SSchumacher. mnmHMnmmmmamÊmmaiÊmmmamßßÊÊaKrißZ''*--^mmmmf Kw urn __fti m w >m -Mn m _m ÜNSTHATIO eAPOLLINARISe beste en goedkoopste tafeldrank. Alom verkrijgbaar Th. KONOW SOEBERG & Co. Tandjong Poera. Medan. Kwala Simpang. 5808

I.

Sedert op een der ondernemingen hier in de buurt met het tappen van de Hevea een aanvang werd gemaakt, schrijft de heer Donald Mac Gillavry, vau Sido Redjo, in de „Loc." van 3 Dcc, werden verschillende tapsysteemen gevolgd, daar men vóór de onderzoekingen van dr. de Jong het niet er over eens was, welk systeem het best was toe te passen. Het systeem van dr. de Jong is : het tappen over een kwart van den stamomtrek met de linksche snede. Door nauwkeurige onderzoeking is het dr. de Jong namelgk gebleken, dat men op deze wijze het meest economisch tapt. De sapvaten loopen in de bast van den boom niet loodrecht naar boven, doch eenigszins schroefvormig en wel van links beneden naar rechts boven. Door nu met de linksche snede te tappen, wordtin verband met de richting van den loop der sapvaten de meeste latex verkregen per eenheid van het tapoppervlak.

Met het tappen wordt begonnen, wanneer de boom op een hoogte van 50 c.M. van den grond een omtrek heeft van 4!> c.M. Wordt deze omtrek van 40 c.M. gevonden boven een hoogte van 5" c.M., doch beneden 70 c.M., dan wordt daar waar de boom den minimumomtrek heeft bereikt, de eerste snede aangebracht. De boom wordt dus in de eerste tapperiode met één snede getapt. Bij het tappen in het tweede tapvlak, juist tegenover het eerste kwart van den omtrek gelegen, is de boem reeds zooveel in omtrek toegenomen, dat men met 2 sneden tappen kan. De eerste snede komt op 70 c.M., de tweede 60 c.M. hooger, dus 1.30 M. van den grond. Deze hoogte is voor alle tappers niet te hoog en geeft dus geen praktische bezwaren. Gemiddeld wordt per dag een bastreepje van circa 1 m.M. afgenomen, zoodat men theoretisch 600 dagen over de zelfde strook zal kunnen tappen. Men kan echter in de praktijk aannemen, dat na ongeveer anderhalf jaar aan een nieuw tapvlak zal moeten worden begonnen.

Meer dan 2 sneden geven niet meer sap, zooals door genomen proeven is bewezen, zoodat men door het aanbrengen van meer sneden noodeloos bast versnijdt en als gevolg daarvan een korteren tyd noodig heeft, om het tapvlak af te werken. By het tappen met 2 sneden is de boom praktisch na 6 jaar afgetapt over den geheelen stamomtrek. Dit tydsverloop is, wanneer goed getapt wordt, ruim voldot-nde om in de eerste baststrook weder te kunnen tappen. De bast heeft zich dan reeds zoodanig vernieuwd, dat men nauwelijks kan zien, dat er in die strook getapt is geworden. Over het te gebruiken tapmes zijn de meeningen nogal verdeeld. Het eenvoudigste tapinstrument is de rechte gudsbeitel en daarbij het meest economisch, aangezien men de beitels langer kan gebruiken alvorens de beitel op is. Bjj de meeste tapmessen is het beschikbare staal slechts een derde of een kwart vau dat van de rechte guds. Het voordeel vau het werken met de guds is, dat men bij het snijden de snjj vlakte direct achter de snede kan zien en dus kan nagaan, of men diep genoeg, ot te diep heeft gesneden. Met de messen waarmede men naar zich toe snijdt, is deze conlró'e op de snede niet mogelijk. Als bezwaar tegen de guds wordt opgegeven, dat werken er mede meer handigheid vereischt van den tapper. Dit kau mi. echter geen bezwaar worden genoemd; het tappen stelt zeker hoogere eischen aan het werkvolk en die welke aan die eischen kunnen voldoen, zullen zonder bezwaar met de guds leeren tappen. Is nu het tappen met een ander instrument gemakkelijker te leeren, dan krijgt men minder goede krachten tusschen de tappers, waardoor men meer kans loopt, dat het werk met minder zorg wordt gedaan, waardoor meestal de cambiumlaag wordt beschadigd, waarvan een slechte bastvernieuwing het direkte gevolg is.

Een ander genoemd bezwaar was, dat men, een keer met een auder mes getapt hebbende, moeilijk de tappers aan een nieuw instrument kan krijgen. Deze kwestie kan gemakkelijk worden opgelost, door bijv. de nieuwe tappers de guds te doen gebruiken, verder wordt als het oude instrument niet meer bruikbaar is, een guds daarvoor gegeven en zoo wordt geleidelijk overgegaan tot het andore tapmes. Worden in eens alle messen verwisseld, dan heeft men natuurlyk kans, dat men moeilijkheden krijgt met de tappers. Op ondernemingen, waar de tappers zelf hun gereedschap scherp moeten houden, zullen zjj al heel spoedig merken, dat de eenvoudig rechte guds veel gemakkelijker te slijpen is, dan ieder ander tapinstrument.

gfe.Op vele ondernemingen wordt steeds nog water gebruikt bij het tappen. Tot nu toe is mjj geen enkel voorbeeld bekend, dat deze werkwijze voordeel zou brengen. Als voordeel wordt genoemd, dat men bjj gebruik vau water minder scraps zou krijgen, of dit echter een voordeel is, werd nog niet bewezen. Door het toevoegen van water, zou de scraps dunner worden, maar het gevolg hiervan is, dat men scraps moeilijker kan alhalen, waardoor er meer aan de boomen blijft kleven,

De nadeelen aan het gebruik van waler v«rbonden zijn in de eerste plaats, dat aan ie behandeling met water moet worden toegeschreven het ontstaan van kanker in het tapvlak. Om deze besmetting zooveel mogelijk te ontgaan, wordt daarom op vele ondernemingen slechts water gebracht op de aHoopgeul en niet op de tapsuadtf.

Ten tweede geeft hot gebruik van water meer werk aan den tapper; de man moet beginnen met water mee te brengen naar de tuinen, dan moet hjj na het snijden water ljten loopen langs de afloop-snode en water doen iv de cup, daarna heeft hy aan verdunde latex meer naar de fabriek te dragen dan het geval zou zgn indien droog werd getapt.

M. i. zou het minder worden der latex en het vermeerderen van de scraps geheel worden goed gemaakt door het goedkooper worden van de tapkosten.

Het voornaamste is, dat bij droog tappen men de kans tot het krijgen vaa kanker zeer vermindeit.

Bjj het toepassen van de Braziliaansche methode voor het coaguleeren van de latex wordt als eerste eisch gesteld, dat men geen water bij het tappen toevoegt, daar hoe dikker het sap is, des te eerder liet stollingsproces intreedt.

Om verschillende redenen ben ik overgegaan, om de latex te bereiden volgens de Braziliaansche methode, n.l. om de rubber te coaguleeren op een stok, welke boven rook wordt rondgedraaid, terwjjl de latex bij kleine hoeveelheden over den stok en later op den gevormtlen bal wordt gegoten. In de eerste plaats wordt voor de z. g. Hard Fine Para op de markt steeds de hoogste prjjs betaald, wat vooral moet worden toegeschreven aan de steeds uniforme kwaliteit van het produkt, waardoor de fabrikanten van rubberartikelen steeds de zelfde bereidingswijze kunnen toepassen, wat niet mogelgk is met de beste plantage-soorten, daar men hierbij chemicalieën moet toevoegen en niet iedere onderneming hetzelfde procédé volgt. Ten tweede kan het voor de structuur van de rubber niet bevorderlijk wezen, dat men haar bij het bereiden van crêpe herhaaldelijk uiteen trekt bg het rollen tusschen gegroefde walzen. Ten derde is vooral voor een kleine onderneming het aanschaffen van een dure fabriek ook een bezwaar. Het bezwaar om het systeem in te voeren was, dat de rubber waarschijnlijk alleen haar goede eigenschappen verkreeg, door bij het rooken gebruik te maken van de pitten van een zekere palmsoort, die in Braziliië in het wild groeit.

Na zjjn terugkomst van zijn reis door het rubbergebied van de Amazone sprak ik dr. Cramer, die mij sterk aanraadde proeven te nemen, met de Braziliaansche bereidingswijze, daar de bewerking niet alleen zoo eenvoudig is, maar ook, omdat men hiermede een rubbersoort op de markt brengt, van ean superieure kwaliteit. Dr. Cramer schreef het toenemen van de goede eigenschappen der rubber toe, aan de omstandigheid, dat door het indrogen van de buitenste lagen, de binnenin gelegen rubber aan zekeren druk wordt onderworpen Omtrent het gebruik van bovengenoemde palmnoten by het rooken, deelde dr. Cramer my mede, dat deze brandstof by voorkeur wordt gebruikt, omdat men er een zeer constant vuur door verkrygt. Bij gebrek aan die palmnoten wordt echter steeds een of andere harde houtsoort gebruikt. Het hout moet echter goed droog wezen, daar natte rook by het coaguleeren moet worden vermeden.

Bij de proef, die ik nam, om de latex te rooken, werd gebruik gemaakt van een daartoe geconstrueerd oventje. Bedoeld oventje bestaat uit een kast van plaatijzer van binnen bekleed met vuurvaste steenen eu voorzien van een gewoon rooster, waarop droog koffiehout wordt verbrand. Vlak boven den vuurhaard is een kort schoorsteentje aangebracht, dat schuin is geplaatst, zoodat het mogelijk is, om de latex, die onder het rooken van den bal afdruipt, in een bak te kunnen opvangen. De uitmonding van het rookkanaal is afgeplat, zoodat een breede rookstraal wordt verkregen. Behalve door de inwerking van den rook, moet het stollen van het melksap voor een groot deel worden toegeschreven aan de verhooging van de temporatuur door de warmte van den rook. Het is mij n.m. gebleken, dat wanneer de bal nog niet voldoende is verwarmd, de latex niet stolt. lederen dag als de tapper opnieuw begint te rooken, wordt ook de bal eerst voorgewarmd en als de vereischte temperatuur is bereikt, wordt pas latex over den bal gegoten.

Voor het coaguleeren van de eerste latex werd, zooals in Brazilië geschiedt, in een lus een stok gehangen en die boven deu rook rondgedraaid; aan het einde van den stok werd dan het melksap opgegoten en op die op die wyze de bal gevormd. Later bleek, dat deze inrichting te primitief was en werd gebruik gemaakt van een verstelbaar houten stellage. De stok werd nu op 2 punten gesteund en de bal gemaakt op het gedeelte van den stok, gelegen tusschen beide steunpunten. Het stellage is zoodanig ingericht, dat het mogelijk is, naarmate da bal dikker wordt, deze verder van den schoorsteen te plaatsen, zoodat de afstand tot ds uitmondiog van het rookkanaal nagenoeg even groot kan worden gehouden.

De eerste bal werd gemaakt uit ongezeefde latex. Deze bal zond ik, toen hij niet meer in gewicht afnam en dus praktisch droog genoemd kon worden, naar dr. Cramer met verzoek, zijn oordeel daarover te willen uitspreken.

Na het doorsnijden van den bal, bleek het dat er te veel klonters en 'verontreinigingen in voorkwamen, voorts was de kwaliteit voor zoover dr. Cramer dit kon nagaan, vrijwel gelijk aan die van de Braziliaansche Hard Fine Para. Op aanraden van dr. Cramer werd thans een proef genomen, waarbjj de latex werd gezeefd en de rubber zoo zuiver mogelyk werd bereid, met het doel de resultaten daarvan te demonstreeren op het rubbercongres te Batavia. Gedurende "24 dagen, van 8 Augustus t/m den Sisten van die maand, werd dagelijks e6n zekere hoeveelheid gezeefde latex in 2 y-elijke deelen verdeeld, de eene helft werd op de vroegere wijze met azijnzuur gecoaguleerd eu daarna door een handmachine tot crépe verwerkt en de andere helft op de boven bedoelde wjjze tot cdu b*l gerookt.

Totaal werd verwerkt 367 L, onverdunde latex. De ruim 18*) L, tot crépe verwerkt melksap leverden uit 40 kilo droge rubber, terwjjl de bal uit dezelfde hoeveelheid latex bereid, een gewicht had van 50 kilo.

Het rooken van den bal heeft in totaal 100 uur geduurd, zoodat men kan rekenen, dat per uur circa 0.5 kilo rubber werd verwerkt. Dit rooken geschiedde door nog ongeoefend personeel en zal het zeker, zoodra de tappers meer handigheid hebben verkregen, veel korter duren om de latex te laten coaguleeren.

De verkregen bal werd op de tentoonstelling te Batavia gedemonstreerd, alsook een oventje, zooals bij het rooken wordt gebruikt.

Nederl. Handel Mg Medan, 7 Dec. 1914. Amsterdam zicht Bank I. f 100 N. f 99 V» TT. , I. f 100 N. f 991/, Provincieplaatsen ", % -1 uurder. .Straits Z/TT Bank /100 I. fl441/* Hongkong id. id. , 100 = 1 fll3— Swatow , , , 100 I. f 1133/* Amoy , ,100 - I. f 1131/.

Javasche Bank. Medan-Tandjong Poera-Tandjoug Balei-Beng kalis: Amsterdam zicht. . . . 99V5% T.T. . . . 99V«% Provinciën V» °/o duurder. Straits zicht en T.T. f 144 V, Hongkong , , » , 112— Amoy » « » . 112— Shanghay ... . 1381/.

Benoemd: Tot inspecteur lager onderwijs iv du 4o inspectie T. Kromhout, van verlof terug. Tot officier van justitie bjj den Uaad van Justitie te Soerabaja, de reehterljjk hoofdambt, Mr. H. G. Derx. laatst, officier vaa justitie bg den Baad van Justitie te Semarang. Tot adsp.-contr* bjj het 8.-B. op Java en Madoera. do iidm. ambtenaren, B. B. Faber, H. J. van Haefton, H. A. v. Loghem en D. Te Lob u ijs. Belast: Met de waarneming van de betrekking van adsp.-controleur bjj het 8.-B. op Java en Madoera, de commies-redacteur bjj het Dep. van 8.-B- J. va n der T o g t. Geplaatst: In het gewest Billiton, de adap.-gezagh. M. A. Roelofsz Thomas, thans in de res. Banka. Ontheven: Op verzoek, met ingang 10 Jan. '15. eervol van de tjjdeljjke vverkzaamstelïing, als onderw. 3e kl. bjj het Op. Eur. lager onderwijs mej. C. Smits te Padang. Eervol van do tijd. werkzaamstelling, als onderwijzeres 3o kl. by het Op. Eur. lager onderwijs mevr. C. S. Viëtor geboren Van Dyk to Batavia. Benoemd : Tot onderw. 8e kl. en gepl. bjj de Op. Ini. school le kl. te Padang V. Th. J. Conseniulder. Belast: Met de waarneming der betrekking van onderw. 3o kl. en tjjd. gepl. bjj de lo school C. te Batavia D. do Boer. Toegevoegd *. Aan dcii gouverneur van Celebes en Ondèrh. ten einde, als eerstaanw. waterstaatsambt, in diens gewest op te treden, de ingenieur 2e kl. A. W. O. Stigt e r *, voor Let doen vau onderzoekingen ten behoeve van de drinkwater-voorziening van de hoofdplaats Makasser en den event. aanleg vaa een drinkwaterleiding aldaar en elders in dat gewest, de ingen. 3e kl. S. J. G o m p e r t s.

De Tambora passeerde don 7en December .Suez, richting Holland. De Tabanan is 7 December Perim gepasseerd, richting Indië. De Prinses Juliana vertrok 4 December van Colombo, richting Holland. De Prs. der Nederlanden arriveerde Ö Dec. te Genua, richting Holland. De Banka passeerde 4 December Perim. richting Indië. De Sm oor o vertrok 1 Dec. van Colombo, richting Indië. De Goentoer arriveerde 29 Nov. te Rotterdam. De Kindjani is 28 Nov. j,l uit Rotterdam vertrokken. De Grotius nrriveerde ?o November te Genua, richting Holland.

Barometer. Temperatuur m.M. bjj o°. C. in °C. Regenval 7 vm. 12 m. 5 nra. max. min. 'nm.M. 757.6 757.5 ' 755.8 28.7 j 22.4 0 11/12: 11/12: 22.5 0 % Relat. Uren vochtigheid. zonneschjjn. 7vm. 7 v.m. 12 m. 5 tot | I »-lr- onm. 96 89 87