Dageraad in het Noorden
u Het rook In de kamer aangebrand. Sjoera liep naar de pan. Toen werd er geklopt, de deur ging open en de buurvrouw kwam buiten adem binnen. Opgewonden vertelde Ze Sjoera, dat een groep gevangeïen, waaronder Ook Basykin, naar Moedjoeg gebracht zou worden. „Als je hem wilt zien, moet je vlug zijn. . Ze zün U naar de linkeroever gebracht. Daar moeten ze wagons litladen, geloof ik. Ze worden natuurlek bewaakt. Maai ie kunt ze tenminste van veraf zien." Sjoera pakte de winterjas van haar man, zün muts van lamsvel en zün vilten laarzen en maakte er een bundeltje van. ,Niet doen! Doe dat toch niet....", zei de buurvrouw en maakte een afwerende beweging. „Ze laten je er toch niet bij."
Maar Sjoera antwoordde niet. Eigenzinnig wierp ze het bundeltje over haar schouder, pakte de korf met de dag ervoor ingekocht? levensmiddelen en liep vlug het huis uit. Als in een droom kwam ze bij de aanlegsteiger. Op de linkeroever lagen het personen- en goederenstation en de opslagplaatsen. Daar lagen ook de schepen aan de kade, die op hun vracht wachtten. Locomotieven floten, op een oceaanstomer klonk een sirene. Het duurde bü rustig weer niet minder dan een kwartiei om op de linkeroever te komen. Maar uitgerekend vandaag stormde het en hoge golven rolden over de Dwina. Toen Sjoera bij de veerboot aankwam, stond deze op het punt om af te varen; de loopplank was al ingehaald.-De matrozen op de landingssteiger probeerden Sjoera tegen te houden, maar ze rukte zich los en sprong nog-op het dek. waarbü ze haar spullen bgna in het water liet vallen. Het stoombootje was overvol. De mensen verdrongen zich op het slijkerige dek en zaten op de -houten banken Maar Sjoera zag ëh hoorde niets. Met de korf en het bundeltje naast zich, stond ze aan de boeg, het koude, natte hekwerk vastklemmend, en merkte niets van de koude ei. de herfstwind, die haar dwars door haar kleren heenblief Eigenlijk moest ze op het ogenblik in het huis var, advocaat Abrossimow Engelse les geven. Sedert de bezet ters er waren, hadden alle mensen de lessen opgezegd Waardoor Abrossimow zich liet leiden, toen hij de vrouw van een gevangen genomen communist als lerares van zijn kinderen had genomen, wist ze niet.... Omdat haar lessen zo goedkoop waren? Hü moest haar dan maar uitbuiten Ze kon de kinderen toch geen honger laten lijden? ,Geen dag zonder Engelse les', luidde de eis. En vandaag had ze de les vergeten. Eén ding kon Sjoera niet vergeten: de laatste dag, dit ie samen met haar man doorgebracht had. Meer dan twee maanden waren er sedertdien verlopen. Maar in haar herinnering had ze tot nog toe zelfs het kleinste detail ervan bewaard. Nikolal had thee gedronken, Ondanks alles, wat er de laa.ts.te tyd gebeurd was, scheen hü niet beangst te zijn. „Ik kan niét uit Archangel weggaan ", bad hij met KÜMAN VAN DE SOWJEI-SCHRIJVER Nikolai Nikitin
beslistheid gezegd. „Ik heb niet het recht, de arbeiders in de steek te laten. Maak je geen zorgen, Sjoerotsjka, ik zal me twee, drie weken ergens moeten verstoppen. Maar we zullen het illegale werk organiseren. We zullen vechten." Direct op de eerste dag van de bezetting, de tweede Augustus, werd er vroeg in de morgen al een huiszoeking gehouden. Nikolai werd echter niet gearresteerd. De Engelse officier wist niet met wie hü te doen had. De huiszoeking gebeurde overhaast. Twee geweren kon Sjoera nog naar Potylichin brengen, die ze in een houtschuur verstopte. Een half uur na deze toevallige gebeurtenis had Nikolai van zün vrouw afscheid genomen, zich geschoren en omgekleed en was weggegaan. Ongeveer zeven werst toor de stad was hü opgepikt. Dat was alles wat zü van haar man wist. Zou ze hem werkelük nog terug zien ? Was iat het einde? Sjoera stapte van de kleine boot af, met de mensen die .rop waren. Toen ze langs het goederenspoor liep, haalde e een wegwerker in. „Bent u niet de vrouw van Nikolai Platonowitsj ?" roeg hij. „Ja", antwoordde Sjoera. „Ga mee! Ik weet bü welke landingssteiger de vrachtjoot „Ob" ligt." Ze kropen onder de goederenwagens door, die op de rails stonden. De wegwerker' nam afscheid van haar. Ze ging naar de Amerikaanse soldaten toe en knoopte een gesprek met ze aan. Ongeveer op dertig pas afstand van de soldaten stonden de gevangenen. Basykin, die juist van het inladen teruggekomen was, zette zün pet af en ging met zün hand over zün voorhoofd. Hij sprak levendig tot de gevangenen, die om hem heen stonden. Plotseling zag een van hen naast de soldaten de jonge vrouw met het bundeltje en de korf aan haar arm. HJj keek eens beter en zei tegen Basykin:
„Nikolai, staat daar je vrouw niet?" Basykin keek. „Sjoerotsjka!" riep hü met trillende stem. Toen Sjoera de stem van haar man hoorde, kromp za ineen en liep, zonder acht te slaan op het geschreeuw van de wachtposten, naar de gevangenen toe. „Kolja! Lieveling! Kolja!" herhaalde ze steeds weer, gooide wat ze bü zich had op de grond en omarmde haar man. Hij kuste haar vurig op haar in deze twee maanden mager geworden gezicht. Maar het geluk duurde niet ianger dan een minuut. Luitenant-kolonel Larry kwam aanlopen, met een paar soldaten. Ze begonnen met hun geweerkolven Sjoera te bewerken. „Wat doen jullie daar, bandieten!" schreeuwde Nikolai, de soldaten bü de arm grüpend. De troep gevangenen kwam in beweging. Enigen van hen kwamen Basykin te hulp. Maar Larry trok zyn revolver en schoot een paar maal. Sjoera Schreeuwde: „Kolenka, schei uit, ze schieten je dood! Hou op! Hou op! — Vaarwel, Kolenka!'' En zonder nog een keer om te kijken, liep ze terug naar het rangeerterrein. Daar bleef ze staan en zag tussen de wagons door, hoe een keten van Amerikaanse soldaten de gevangenen van alle kanten omringde en ze naar de oever, naar de aanlegplaats drong. En op dat ogenblik had Sjoerotsjka slechts deze enkele wens, dat Nikdlai in leven zou blijven, dat ze hem niet zouden doodslaan. „Wat ontzettend!" dacht ze; ze slikte haar tranen weg en kon met moeite het snikken onderdrukken. Een van de soldaten pakte het bundeltje en de korf op; hij lachte en Sjoera begreep, dat Nikolai noch de korf, noch de warme kleren ooit in handen zou krü'gen. Op aanwüzing van Larry was de aanlegplaats voor onbevoegden en zelfs voor havenarbeiders verboden. Een deel van de gevangenen werd naar de goederenwagens gestuurd, waar ze prikkeldraad moesten/uitladen en naar de vrachtboot slepen. Nu lag bijna het hele dek van de stoomboot vol rollen prikkeldraad. Matrozen lieten ze met een winch in het laadruim zakken. ' / .(Wordt vervolgd)
