De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad

MIRANI'S Pianohandel WestermarktSefoon N£$Bengracht** BERDUX-PIANO's en VLEUGELS.

Omtrent den hevigen strijd, die gisteren r.v?,lgens,*,et Duitsche legerbericht - op het Westelijk oorlogsterrein was ontbrand tusschen Thiepval en- Rancourt wordt tot dusverre weinig bekend. De Fransche en Engelsche legeroerichten melden niets beï e.f,ni^ belangrijke actie. Aan het sf, Am? whe,front Wer^en de Serviërs zich SS Kaïmaktsjala met groote moeite vooruit, ?£ defloßofJmeensch-Bulgaarsche grens trachten wPrS°'^eniërs bliJkb^r bij Rahovo Jfn S m!cht over den Donau te zetten van w n o -gaan °Pereeren in den rug Alimon Pf-f-leger. dat staat op de linie der K?1??amuTToezla. en' de nederlaag een A^Tf"l^ biJ Hermannstadt blijkt op JSpÜ Cic "lets te geliJken. daar een groot geaeelte der troepen is ontkomen ondanks RLmo-nge!ing- Tegelijkertijd traden de Koerneniers_ met eenig succes verder op in r«n?k V,an Zevenburgen. In Wolhynië en uaiicië maken de beide strijdende partijen vïn» e" Wieer gevangene», slaan eikaars aanvallen en tegenaanvallen af en - komen de vnnnt-1 m£ maaLr altiid niet noemenswaardig w3h 2Ver het geheele ontzagelijk uitgestrekte Europeesche oorlogstooneel is het een zoeken en tasten,.een probeeren om een zwak punt te vinden, ten einde een overwinning van beteekenis te behalen. De strijdhï.™ If " -IJu -zóo versn'PPerd en de actie Deweegt zich in zóó veelvuldige richtingen, hP,Ji f* eruit2'et. alsof we voorloopig het bericht eener echte, heusche beslissende overwinning nog niet tè wachten hebben, ten bericht uit het Duitsche oorlogsperskwartier over den slag bij Hermannstadt einaigt met de verklaring, dat de Roemeniërs -niettegenstaande zij bij Szeredky-Udwar-- S?LwHui Scn"°- H" troepen.dwongen op w hoofdstelling terug te trekken - fn den aigemeenen toestand geen verandering heboen kunnen teweegbrengen.

r;^] sctlun.en °veV het algemeen de pewr e ii,™ 'ngetreden van bluf. Na de „oesiissende overwinning, door de D.-8.--ï.-troepen behaald in de Dobroedsja, hL arc?p gevolgde „vernietigende" bij nia',nistadot' kriigen we van Russische Sl* }° 2 October nóg eens te hooren wat reeds eenige dagen geleden gemeld is, m. net tot staan brengen van Mackensen's Hger op-de Unie Alimon-Cabodin -Toezla. net eenige nieuwe in dit bericht is, dat generaal Avarescoe weer genoemd wordt ais de opperbevelhebber van de R.-R.-troe-5a aac net Dobroedsja-front, terwijl nog pas üe Fransche generaal Pau als zoodanig was aangeduid. Ook spreken de Russen over wee groote successen, bij het opdringen in ac richting van Lemberg behaald, in de streek Irh a- yen Brezany enz. waarbij twee Duiter L divisies teruggeslagen werden, terwijl hi ■ Jle totaal vernietigd zou zijn. Uit de dat ri der Centraleh zou men opmaken v^i,„„eze successen door tegenaanvallen fm geneutraliseerd zijn geworden, bliepje te.n s'otte laat een legerorder pu-7iin k en' gencht tot de Noorderlegers om oTPrbiïimFwon& tevredenheid te betuigd over de actie aan de Somme, waardoor zeet hij, „den Vljand een slag is toegebracht VerdunJ Wh?"* * b°Ven heroverd inr^ gegeVen' dorpen zHn men"?een"d°ï SS""^^!!: gen°" S 2M00!) \^a-nntl TuK! Ï?9K m jh"de !ike linies tot «n diepte iVt™ -,?chteruit gedrongen zijn" P aldDu ' de Somme, aandeel Fn & SS^^a^k Voorspellingen. begroet haar reprfJT /^„ al' men 2ie* en bis aSSIS a"b°nUo the bitter end, minister van Rn«. . k-7d,e nieuwe Russische de oDvoWr , nne&Zaken Protopopof .. schalk S H„Van Chevostof - adelsmaar- President, h Prr°vincie Sibirsk en vicehetp raddhTD,oema -heeft zich. "aar in e^en SrhïTHelegraaf-A8entschaP meldt, van de nPrce-hoïd met vertegenwoordigers ooriot Sop' 'n d'en 2in uitgelaten, dat deze wordM^t verschrikkelijk liij ook zii.moet geeSdriftU,t^voc^ten tot het einde. „Uit de parti en L 0 '^ alle afscheiding tusschen de doet1 1'veSdoezelt en Rusland eensgezind dat diP„, 1 naar de overwinning, blijkt, harten v«neHU.lging 00k geworteld is iVdê oor S h " het, volk- Met Gods hulp zal de Russisch* °° worden volgehouden tot de behanM WaPens de overwinning hebben D ald °P die van de vijanden." Rusland genooten en de vijanden van betiSf verklaren wat. hun vooruitzichten uiw« precies hetzelfde. De loop van het «ieke • gfS?roces *** thans Europa's phycieelé k" el'ectueele, economische en finansiisspn • ten ondermijnt, zal moeten bede wa, le van de profeten het dichtst bij waarheid heeft gestaan.

Generaal-veldmaarschalk von Hindenburg.

Habent suafata... hommes. Men gebruikt deze woorden van den zoo goed als vergeten dichter Terentianus Maurus steeds in verband met geschriften („libelli"), doch mag ze ook wel toepassen op personon en dan zeer vrij aldus vertalen: 't kan met 'n mensch in de wereld raar loopenl Drie jaar geleden zat in de kalme stad Hannover, op de zooveelste verdieping van een „herrschaflliche" of „hochherrschaftliche Wohnung" de gepensiónneerde generaal Von Benneckendorf und. von Hindenburg, allesbehalve een „vriend des keizers", rustig zijn Duitsche pijp te rooken. Daar breekt de oorlog uit. De Russen-invasie bedreigt Pruisen; de hooge militairen uit 's keizers omgeving denken aandengepensionneerden 66jarigen generaal te Hannover als een kenner-bij-uitstek van het terrein in Oost- Pruisen. Een keizerlijk telegram haalt Von Hindenburg uit zijn vergetelheid. De knappe leeraar uit de krijgsacademie in de Dorotheënstrasse toont zich een even knap en energiek strateeg: de Fortuin volgt hem, omringt hem, vliegt hem vooruit; zijn successen reien zich aan successen, en na twee jaren tijd is Hindenburg de nationale held geworden, de allesbeheerschende militaire figuur — van Duitschen kant — in dezen oorlog. Overladen met keizerlijke eerbewijzen, populair als geen enkele Duitscher sinds Von Bismarck, is hij op het slagveld de ziel der militaire operaties aan alle fronten, commandeur bij niet alleen Duitschers, doch ook Oostenrijkers en Hongaren en Turken, wordt — als opvolger van Von Moltke en Von Falkenhayn — de groote militaire raadsman des keizers en is in het vaderland voor zijn landgenooten ,het symbool van alle Duitsche deugden en voortreffelijkheden — het symbool in metaal en in koek, op pijpekoppen en wandelstokken. Gisteren vierde generaal-veldmaarschalk Von Hindenburg zijn 69en verjaardag. Geen wonder dat de keizer,'den jarige ter eere, een diner gaf (in het groote hoofdkwartier of te Berlijn? dit valt uit het Wolff-telegram, dat eenvoudig spreekt van een diner „bij den keizer", niet op te maken), waarbij de militaire gevolmachtigden van de bondgenooten, de chef van den Admiralen staf en de afdeelinpchefs van den Generalen Staf waren uitgenoodigd. Aan tafel hield de Keizer de volgende toespraak: „Uit naam van het geheele leger breng ik u mijn hartelijken gelukwensch. Door het vertrouwen van uw „allerhöchsten Kriegsherrn" zijt gij aan het hoofd van den Generalen Staf geplaatst en gij geniet tevens het vertrouwen van het Duitsche volk en ik mag zeggen van alle bondgenooten. „God geve, dat het u beschoren zal zijn den geweldigen wereldoorlog tot een definitief zegevierend einde te brengen, tot een zege, die aan de met ons verbonden volken de vrijheid zal schenken, voor welke wij strijden. God steune u bij uw besluiten en schenke u gezondheid. Ik hef mijn glas op met den uitroep: Z.Exc. de generaal-veldmaarschalk Hindenburg leve 1 En naar aanleiding van den verjaardag verleende de keizer verschillende orden aan officieren van den Generalen Staf.

4)

*»IK, hernatn i oplichtende Z man' zi^n masker een weinig „Generm'i r even zin gezicht te laten zien. luiden toSn. CromweU 1" zeide Walker op half..Zwijk.(en (en vo,g Qns; het r..tv.g cht^ ThomaTlr11 iS? te volEen c«»nwell pakte L? VrOUW te n^T/n' «Kom tocht'" u f 0" arm en zeide : trokUhem°^Lziin,,arm om die van Walker en vertrek va? i Hanna wilde zich teSen het cromwei 1 rt„, sar,5ar, echtsenoot verzetten., doch I-Achteruit "* ?«ai terUK met dc woorden: huis; mevrm w w «.En alle drie verlieten «acht ïtjK Walker verschrikt en ontdaan, een. Het v^l eh]k aan zich bi hen te voeter nadat ,h «e"t verscheidene minuten lasoed bewust werK^Ï waron' dat z" zich «ehad. VVerd van he^en er plaats had «si^^^.^r,*k«n zo»der naar mij te vi«en höoreri- o^V;'^rtrol£ksn zondsr rn« *e « niet Ln ,ka ' VsC'' "** raenschen' d^e nee'■> *a ;" nemen zii hem 4stig'8c [f doe'? «<* verschrikt en üie matme '- '' toen h-J hen 2a* ! Wie zijn Jtm<-U • :i mij vrees aan."

Onderwijl was Harry bij het venster gaan staan en geheel verdiept in het kijken naar hetgeen daar beneden gebeurde. „Mama," zeide hij eensklaps, en gaf haar een teeken om naderbij te komen, „kijk toch al die mensehen eens." Maar zijn moeder hoorde hem niet; verslonden in gedachten, liet zij zich in eene iauteuil vallen, en daar, haar voorhoofd in hare gloeiende handen verbergende, zuchte zij angstig : „Ik begrijp het misschien wel; die mannen zijn vijanden van den koning, zij hebben hem zeker medegenomen om de terechtstelling van den koning bij te wonen...." „Mama, kijk toch eens," ging Harry voort. Mevrouw Walker rees met eene driftige beweging op en stond weldra naast haar z00n.... „Op de knieën ! Op de knieën !" zeide zij, „en laat ons voor de ziel van koning Karel I bidden." Harry en Hanna knielden neder en zij sprak ml*t een bewogen stem de volgende woorden : „Heer, vergeef hem zijne dwalingen, indien hij er heeft bedreven, want hij was mensch, en ziinc dwalingen waren die van een mensch : maar dat Uw toorn neerkome op hen, die zijn bloed gaan vergieten." Zij lag nog geknield met gevouwen handen, toen eensklaos eene vrouw binnentrad, bleek en met loshangende haren. „Een schuilplaats! een schuilplaats T" riep zij uit, op mevrouw Walker toeloopende. „Wat is er, mevrouw ?" vroeg Hanna; „ik bid u, bedaar." Maar zij, die was binnengetreden, was te

zeer van streek, om deze woorden te hooren.

„Luister, hoort gij ze ?" antwoordde zij zenuwachtig. • „Ik hoor niets," zeide mevrouw Walker. Er heerschte dan ook* een diepe stilte in het huls en op straat.

„Gij hoort ze niet ?" hernam de jonge vrouw; „luister nóg eens, zij moeten hier .vlak bij zijn." Wie? Wie in 's hemels naam?" „De soldaten !" „Welke soldaten ?" „Zij, die mijne mannen hebben aangevallen en mij hebben vervolgd tot in dit huis, waar zij mij ongetwijfeld zullen zoeken en gevangen nemen " / „Qij zijt hier veilig, mevrouw, vrees niets," antwoordde mevrouw Walker. „Neen, ik hoor ze niet meer," ging de vluchtelinge voort; „zij" zijn mijn spoor kwijt." „Maar mijn kind ! mijn kind, dat ik aan 't zoeken was; o ! wie zal het mij teruggeven, wie zal mij zegden, waar hét is ?" Mevrouw Walker werd door deze woorden getroffen en onwillekeurig door een voorgevoel bekropen, antwoordde zij : „Waart gij een kind komen zoeken ?" „Ik had het In handen eener arme vrouw gelaten, en ik heb noch mijn dochtetrje, noch de arme vrouw weergevonden." „Het was een meisje, zegt gij ?" „Ja. een meisje; maar zoudt gij niet kunnen te weten komen, wat er van beiden geworden is! Indien gjfcweet, waar zij zijn, breng mij dan bij hen, mevrouw; het is twee maanden geleden, dat ik mijn kind voor 't laatst omhelsde." „En de arme vrouw, aan wie gij uw kind toevertrouwdet, was zij bejaard, zeer bejaard V „Ja." „Woonde zij in dit huis ?" „Ja," hernam de jonge vrouw, wier verwondering, levendig gehouden door deze vragen, van oogenblik tot oogenblik toenam. „En heette uwe dochter misschien Margaretha ?" „Gij weet dus, wat er van haar geworden is?" riep de andere uit, • „De arme oude vrouw is gestorven," hervatte mevrouw Walker. „En Margaretha ?" „Ik heb haar opgenomen." Er heerschte een oogenblik stilzwijgen; de on. bekende was bleek en scheen te twijfelen aan hetgeen zij hoorde. „Gij hebt haar opgenomen! hernam zu; o I misleid mij niet, want ik zou het besterven"..,„ „Ik heb u de waarheid gezegd." „O ! God zal u zegenen." zeide de arme moeder. „Maar breng mij dadelijk bij haar, want één oogenblik vertraging en ik kan worden ontdekt en in hechtenis genomen ! „Volg mij dan," onderbrak haar mevrouw Walker, „volg mij." Op dit oogenblik hoorde men buiten kreten, daarna voetstappen op de trap; men klopte op de deur. „Doe open ! doe open !" riepen verscheidene stemmen. „Zij zijn het," hernam de onbekende, „zij hebben mij ontdekt; ach 1 verberg mij, verberg mij, ik wil léven voor mijn kind." „Ik zal u redden," zeide mevrouw Walker. Het kloppen verdubbelde. „Wat te doen?" ging ze in zich zelve voort, „ik moet hun antwoorden." En zich tot haar zoon wendende zeide zij: „Hier Harry, neem dezen sleutel en breng, mevrouw naar mijn bidvertrek, dadrin zullen zij niet durven doordringen ga, mijn kind." Toen de onbekende en Harry zich hadden verwijderd, liep Hanna naar de deur en vroeg, wie er was en wat men wilde. „Doe open I" riep een heesche stem, „wij zullen het u wel zeggen." Zij opende en drie soldaten traden binnen voorafgegaan door een officier. „HieMs een vrouw binnen gevlucht, die wij zoeken," zeide de officier, „lever haar aan ons uit." Mevrouw Walker zag hen aan en gaf een ontwijkend antwoord. De officier ontvouwde toen een perkament en het Hanna onder de oogen houdende, zeide hij: „Ziehier een bevelschrift, dat ons uitdrukkelijk gelast haar weg te voeren, lever haar dus onmiddellijk uit." „Ik weet niet, wat-gij van mij wilt,"' antwoordde mevrouw Walker. „Gij weigert ? Mijne heeren, begint het gerechtelijk onderzoek," hernam de kapitein, zich tot zijne mannen richtende ; „ik heb mijne orders. En zij maakten zich gereed overal een onderzoek in te stellen.

Uit het groote hoofdkwartier in het Westen wordt d.d. 27 September aan de „Voss. Zeit." geseind :

Combles is ontruimd, gevallen als een held, die zich tegen een overmacht verdedigd heeft tot den laatsten druppel bloed.

Den 26en Juli drongen de Franschen In Maurepas binnen, een dorp. dat op twee K. M. afstand varf Combles ligt. Twee maanden lang hebben de Franschen en Engelschen, die hier bij elkaar kwamen, om Combles gestreden, om een boerendorp, dat alleen door aarde en draad omgeven was. Welk pantservestingwerk, gebouwd in lange jaren met de grootste materiaalverspilling, kan zich in dezen oorlog er op beroemen twee maanden lang standgehouden te hebben tegen den vijandelijken hoofdaanval ? Uit de zwaarste kanonnen werden zestig dagen lang munitie-massa's, ettelijke millioenen waard, geslingerd op de ruïnes. Divisies hebben hier hun bloed gelaten, om Frankrijk weer in het bezit te stellen van den bodem van een plaatsje, dat eens ongeveer duizend mensehen onderdak bood.

Sedert dagen stak het kleine bolwerk met de onbedwingbare mensclienmuur vooruit in de vijandelijke linie. De dappere verdedigers hadden hier dag en nacht met bovenmenscheliike plichtsvervulling het groote offensief tegengehouden. In zwaren strijd zijn zij nu teruggeweken, daar de verbinding naar achteren bedreigd werd. Slechts 400 gevangenen hebben de Franschen gemaakt.

Met het steunpunt Combles is een diepte van gemiddeld drie kilometer terrein verloren gegaan. De Franschen en Engelschen hebben eenige vierkante kilometers verwoest terrein gewonnen, ma^r de doorbraak is hun niet gelukt. Zij werden, nadat de stukgeschoten stellingen verlaten waren, in nieuwe verschansingen opgevangem Nu kan het moeilijke, zooveel offers eischende werk opnieuw beginnen. Daar de halfcirkelvorming uitgebogen vijanlijke liniën rondom in een concentrisch vuur liggen, is de vijand aan zware verliezen blootgesteld. De eenigen tijd geleden voorzichtig geraamde verliezen van een half millioen, zijn reeds ver overschreden. Men kan zich een denkbeeld maken van dit cijfer, wanneer men er aan denkt, dat een voorbijmarsch van vijf honderdduizend mensehen drie dagen en vier nachten duurt.

In het „Joumal" lezen wij het volgende naar .inleiding van een bezoek, door een correspondent aan de slagvelden aan de Marne gebracht. Ravijnen, vlakten, plateaus, moerassen, dit alles is door de natuur weer effen gemaakt. Zij alleen heeft de wouden van de aarde geheeld. Men moet goed zien om nog iets terug te vinden van den vroegeren strijd. Op den grooten weg bijvoorbeeld zijn het de populieren met hun afgeschilde stammen, waaraan nog enkele doode takken hangen. Hier ligt nog een niet gesprongen bom van 77. Uit een zware opening van den stam van een boom stroomt het sap. „De boom weent", zegt de boer. die mij rondleidt, zonder de grootschheid van zijn woorden te besefïen. Een eind verder staat een olm op een heuveltje. Hü. heeft den vorm van een kruis; aan zijn eenige tak hangt een papier met het opschriit: „Herinnering aan de Parijsche grondwerkers." Het bochtige kanaal heeft zijn gewone leven weer hernomen. Hier en daar vervangen nieuwe houten bruggetjes de oude, die in der tijd door de Engelschen zijn vernield. Bogen, die gelijken op de ruines der' oude Romeinsche acquaducten, overspannen de rivier. Maar de bootjes glijden even kalm voort in hun schaduw, en langs den berm zitten onverschillig de hengelaars.

De vlakten en de plateaus spreken slechts door hun tallooze graven. Op leder staat een vlag; hier oud, versleten en verkleurd door den regen; ginds een, pas gisteren vernieuwd. De velden met haver en beetwortelen zijn met kruisen bezaaid. Dikwijls zijn die graven zóó begroeid, dat zij lijken op bakens in zee. Hier en daar ontmoet men nog een enkel opschrift: „Eer de graven; ontzie den bebouwden grond." Op een houten kruis leest men. '„Hier rusten 43 Fransohen."

Hulzen van bajonetten 'doen dienst als bloemvazen.

Het comité tot oprichting van een moskee in Weenen, heelt van deVer.v.Metaalind. een ondersteuninggenoten van 50,000 Kronen. „Een Turksche moskee in Weenen, wat kan de oorlog toch rare dingen doen gebeuren," schreef de socialistische „Volksz." te Weenen hierover. „50,000 Kronen, die de Metaal-Centrale misschien wel verkregen heeft door het smelten van katholieke kerkklokken. De Katholieken, die hun klokken vrijwillig afstaan voor het vaderland, zien de opbrengst daarvan ztfó misbruikt". Dat hadden Prins Eugen en Koning Sobiesky zeker nooit kunnen droomen, meenen de Petrus- Blatter."

Naar aanleiding van het aanwijzen van ongebuild tarmemeel overeenkomslig art. 1 der Distributiewet 1916, deelt de Min. v. Landbouw per circulaire aan de burgemeesters dd. 2 Oct. het volgende mede:

1. Wegens het vervallen van de welstandsgrens zal bruinbrood voortaan voor ieder, doch uitsluitend op broodkaarten, verkrijgbaar zijn. De maximum prijs blijft bepaald op 10.12 per K.G. Dit brood mag worden gebakken zoowel van ongebuild meel afkomstig van inlandsche tarwe, als van ongebuild meel gemalen van Amerikaansche tarwe.

Evenzeer zal ongebuild meel, waarvoor de maximum prijs op f 0.14 per K.G. blijft bepaald, uitsluitend worden beschikbaar gesteld op meelkaarten.

2. De maximum prijs, bedoeld in art. 2 van de Distributiewet 1916, bedraagt f 11.80 per 100 K.G. ongebuild meel, terwijl de inkoopsprijs, bedoeld in art. 3 van deze wet, tot nader order op f 18.90 per 100 K.G. is vastgesteld. 3. De gemeenten zullen aan de meelfabrikanten en molenaars uitbetalen den prijs, waarvoor de gemeenten het meel ter beschikking van bakkers en meelhandelaren stellen, terwijl de kosten, welke ingevolge art. 3 der Distributiewet 1916 ten laste van de gemeenten komen, door het Rljks-Centraal Administratie-kantoor voor de Distributie van Levensmiddelen met u zullen worden verrekend.

4. De aanvragen van ongebuild meel moeten, evenals tot nu toe, maandelijks aan het Rijksgraanbureau worden ingezonden, onder opgave van den prijs (prijzen) waarvoor de gemeente het meel jer beschikking van bakkers en meelhandelaren stelt.

5. Overeenkomstig de circulaire dd. 29 Aug. no. 23553'8bis bedraagt de maximum hoeveelheid brood 3 K|G. en de maximum hoeveelheid meel 21 hectogr. per week voor ieder hoofd der bevolking boven de 2 jaar. Zij, die gebruik maken van eene roggebroodkaart en zij, die zelf brood bakken van eigen verbouwde tarwe of rogge, kunnen niet in aanmerking komen voor een tarwebrood- of meelkaart.

6. Bovengenoemde bepalingen worden geacht op 1 Oct. te zijn ingegaan. Voor zoover in uwe gemeente reeds eene contóte-regeling is getroffen,' gelieve u deze overeenkomstig het bovenstaande te wijzigen en mij ter goedkeuring voor te leggen. Voor zoover in uwe gemeente nog een controle-regeling moet worden ontworpen, verwijs ik u naar het bij mijne circulaire van 24 April 1915, no. 455, gevoegd ontwerp, hetwelk met bovenstaande bepalingen zal moeten worden aangevuld. Aan deze gemeente zal geen ongebuild meel worden verstrekt, alvorens een con' tróle-regeling aan mij ter goedkeuring is ingezonden.

Ik maak u nog opmerkzaam, dat het niet nakomen van eenige verplichting, vooi geschreven bij de controle-regeling als boven bedoeld, ingevolge de Distributiewet strafbaar is gesteld.

De „Standaard" gelooft, dat de reorganisatie der A.-R. partij nog dit jaar voltrokken zal worden.

De Deputatenvergadering voor de Stembus van 1917 zal geheel aan de stembus kunnen gewijd worden, en de zaak der Reorganisatie zal afzonderlijk, en wel reeds op 31 October e.k., op een afzonderlijke Deputatenvergadering kunnen worden afgedaan. De vergadering van liet Centraal-comité, waarvan deze regeling uitging, heeft zich ook anderszins door een gelukkig Initiatief gekenmerkt Op telegraphische uitnoodiging van den voorzitter hebben de leden van het Centraal Comité er toen in toegestemd, dat de afgetreden Ministers uit het voorlaatste Kabinet, hoewel geen leden van het Comité, toch tot het bijwonen van de vergadering, en wel met adviseerende stem, zouden worden genood. Aan deze uitnoodiging gaven de heeren Colijn, Heemskerk. Idenburg en De Waal Maleftjt bereidwillig gevolg. Dit nu, zegt „De Stand.," gaf aanstonds aan de vergadering van het Centraal Comité het gewenschte karakter. Er was nu samenwerking tusschen voorheen en thans.

En zonder overdrijving mag dan ook gezegd, dat het laatste Centraal Comité een gelukkige voorbode was van wat In de Deputatenvergadering te wachten zal zijn.

Blijkens bericht in „Het Volk" heeft het partijbestuur van de S. D. A. P. besloten om over de behandeling van art 192 der grondwet en de kwesties, die daarmede samenhangen, een vergadering van den partijraad uit te schrijven op Zondag 15 dezer te Amsterdam.

In de Sobriëtas-cornmissie tot bestudeering der Jeugdorganisatie is benoemd voor de Dtoc. Bonden in het bisdom Roermond de zeereerw. heer A. van de Venne. aalmoezenier voor de sociale werken, te Slttard; voor de Dioc. Bonden in het bisdom 's-Hertogenbosch de zeereerw. pater Ildefonsus O. C. te Helmond.

„De Ned." deelt mede, dat binnenkort een Mpij. tot Geldverschaffing: voor protestantschen kerk- en schoolbouw wordt opgericht. Onder scholen worden behalve scholen voor chrfste, lük lager-, ook alle inrichtingen voor christelijk middelbaar- en hooger onderwijs begrepen. Het plan bestaat voorloopig 2/3 der gelden, die de Maatschappij door het uitgeven van obligaties ontvangt, te besteden voor scholen, die op 't oogenblik nog de meeste hulp noodig hebben en 1/3 voor kerken.

De Vlncentius-Sobriëtas-Commissie inzake reclasseering is na gemeenschappelijk overleg overeengekomen, om de respectieve hoofdbesturen te adviseeren, om in onderlinge samenwerking over te gaan tot oprichting eener nieuwe Reclasseerings-vereeniging, staande tusschen beide organisaties. De commissie heeft voor deze nieuwe vereeniging statuten ontworpen, waarbij rekening is gehouden met bestaande toestanden en reeds opgerichte plaatselijke vereenigingen. De oprichting der nieuwe vereeniging zal binnenkort plaats hebben.

De liberale kiesvereeniging te Dordrecht heeft gisteravond in de vac.-Schim van der Loeff candidaat gesteld het oud-Kamerlid den heer P.J. de Kanter (U. L.) • De heer De Kanter heeft Dordrecht van 1909—1913 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd.

De Minister van Landbouw heeft onder intrekking van zijn beschikking van 12 Sept. j.l. en met wijziging van zijne beschikking van 19 Aug. j.l. bepaalt, dat consenten voor den uitvoer van oude hennen slechts worden uitgereikt aan die exporteurs, welke ingevolge zijn beschikking van 24 Juli jl. levende jonge hanen hebben uitgevoerd en wel in dien zin, dat voor elk tweetal jonge hanen, dat na 12 September 1916 is uitgevoerd, een drietal oude hennen zal kunnen worden geëxporteerd op de voorwaarden bedoeld in de beschikkingen van 19 Aug. en 12 Sept. -

De heer Oosch verzoekt ons het volgende op te nemen;

Mr. dr. J. H. W. Q. ter Spill heeft verleden week eene verklaring gepubliceerd, waarin hij zijn lezing geeft van het bekende geval, naar aanleiding waarvan een klacht wegens belee-, diging door mij bij de Justitie is ingediend. Tegen de door den heer mr. ter Spill gegeven voorstelling protesteer ik, aangezien ze met de waarheid in strijd is.

Ik wensch mij daarover echter niet in het openbaar in discussie te begeven; het is de «ak des rechters, de juiste toedracht te onderzoeken, en ik acht het correct op de behandeling der zaak niet vooruit te loopen.

Wat mij betreft, kan ik over den loop der zaak tevreden zijn. De heer mr. ter Spill is door de geheele weldenkende openbare meening in Nederland veroordeeld. Het is dus ook niet uit persoonlijke wraakzucht, indien ik hoop, dat er nog een rechterlijk vonnis Volgt. Ik beschouw mij n.l. iri deze zaak ook als vertegenwoordiger van alle Duitschers in Nederland, en ik acht het van 't grootste belang, dat thans eens langs jüstitieelen weg worde beslist:

10. of het woord „Mof" een scheldwoord is, en 20. of hij, die dit woord gebruikt met kennelijk beleedigende bedoelingen, in Nederland strafbaar is.

De Minister van Blnnenl. Zaken brengt in de „St. Ct." no. 230 ter kennis, dat in de maand November van dit jaar het examen zal getiouden worden voor candidaten voor de betrekking van klerk aan een der Departementen van Algemeen Bestuur. Alle aanvragen tot toelating moeten zijn Ingeleverd, uiterlijk op 15- October a.s. bij het Departement van BinneuL Zaken. Voor nadere bijzonderheden raadplege men de „St. Ct." No. 230. De gewone audiënties van de Ministers van Landbouw, van Oorlog, van Biimenl. Zaken en van Financiën zullen deze keek niet plaats hebben. Bij K. B. is toegelaten als slichting ultsl. ter verbetering der volkshuisvesting werkzaam, de stichting: Ulrummer Woningbouw, Ulrum. Geen audiëntie Donderdag a.s. bij den Minister van Koloniën, Vrijdag a.s. bij den Minister van Marine. ARNHEM, 2 Oct. Hier ter stede overleed in den ouderdom van 65 jaren de heer A, Moll, notaris te Doetinchem. De overledene was, na lange jaren aan het departement van Financiën als ontvanger der registratie verbonden te zijn geweest, 'm welke functie hl] zich belast zag met de voorbereiding van de wetgeving op het notarisambt, notaris en lid van den Gemeenteraad van Arnhem. In 1898 vertrok hij om gezondheidsredenen naar Doetinchem. Van zijn hand verschenen verschillende werken, o. m. het zeer bekende: „Beknopte handleiding tot de kennis der registratiewetten." Hij was mede-oprichter en redacteur van het weekblad „Notariaat", waarin hij belangrijke artikelen deed verschijnen. PURMEREND, 2 Oct. Herstemming lid van den gemeenteraad. Aantal stemmen 813. Van onwaarde 9. De heer J. Groot Kz. (A.-R.) 435 en de heer B. W. H. Wiebols (L.) 369 stemmen. Gekozen de heer J. Groot Kz. (A.-R.).

BEUSICHEM, 2 Oct. Naar wij vernemen, heeft de heer H. H. G. van Everdingen met Ingang van 1 |an as. eervol ontslag aangevraagd als burgemeester van Beusicham en Zoelmond.

Zooals reeds meermalen gemeld, is de heer Van E. de oudste burgemeester in ons land en een voorbeeld van buitengewone krasheid. Den 16den Mei 1897 werd hij als zoodanig benoemd en vierde 8 Aug. j.l. zijn 85sten geboortedag.

TILBURG, 2 Oct. Gisteren vergaderde de R. K. Handelsreizigersvereeniging „St. Franciscus v. Assisie", onder leiding van den wnd. voorzitter, den lieerjs. Smits.

Na ampele discussie- werd met algemeene stemmen besloten, den oud-voorzitter, tevens oprichter der vereeniging, den heer Th. de Vreeze, thans te Nijmegen woonachtig, te benoemen tot lid van verdienste. Tot voorzittei werd gekozen de heer F. v. d. Schoot.

Er werden enkele mededeelingen gedaan omtrent de nieuw op te richten woningbouw-vereeniging „Ons Hui 3", in welker voorbereidend» commissie die vereeniging is vertegenwoordigd leder handelsreiziger kan lid worden door he nemen van een aandeel van f 100. Verschillende aanwezigen traden staande de vergadering toe

Een besluit der distributie-commissie, waar door vele handels agenten in koloniale warei. werden uitgeschakeld, lokte een breede discussie uit. Er werd besloten de zaak in handen te stellen van het Bondsbestuur.

Te Olst is na een kortstondige ziekte overledende zeereerw. heer |. W. v. Welsem, sinds 1888 pastoor dezer parochie. De overledene werd te Deventer geboren 14 December 1845 en in 1871 te Utrecht priester gewijd.

Het gouden professiefeest van den hoogeerw. pater A. van der Elzen, oud-provinciaal der EI P. Dominicanen, thans ..verbijvende in het St. Dominicus-college, alhier, is in de St. Dominicuskerk op treffende en plechtige wijze Maandag gevierd.

Het hoofdaltaar prijkte in een schat van bloemen en planten en baadde in een vloed van licht. Boven het altaar straalde het beeld van de Koningin van den Allerh. Rozenkrans in aureool van licht. De gouden jubilaris celebreerde zelf de hoogmis, werd hierbij geassisteerd door den weleerw. pater M. v. d. Elzen O. P., kapelaan te Schiedam, als sub-diaken en de weleerw. pater- Laur. v. d. Elzen, missionaris op Curagao, als diaken, beiden neven van den jubilaris. De hoogeerw.,pater provinciaal Termaat was presbyter-assistens. Niet minder dan vijftien bloedverwanten van den jubilaris hebben den geestelijken staat omhelsd, waaronder ook .diens neef, de bekende adviseur van den Boerenbond, die onder de tallooze aanwezigen de plechtige mis bijwoonde. Gedurende de receptie kwamen de meest notabele ingezetenen der gemeente den jubilaris gelukwenschen in de pastorie, welke als in een bloementuin herschapen is door, de vele toegezonden bloemstukken. Ook uit de tallooze. gelukwenschen per telegram of brief ontvangen; bleek, hoe de eenvoudige pater A. v. d. Elzen alom in achting stond.

Te Dussen is in den ouderdom van 88 jaren onverwacht overleden de zeereerw. heer R. van der Heijden, oud-missionaris, en sedert 1901 rector der Fransche Cartiielitessen aldaar.

Zondag 8 October zullen de weleerw. paters Eduardus Veenhuis, Coeiestinus Dillman uit het klooster te Zenderen, en Leopoldus Wijsbek uit het klooster te Oss, den-dag herdenken, waarop zij vóór 25 jaren hunne beloften aflegden inde Orde der Paters Carmelieten.

Pater Marcolinus Houtmortels, uit het klooster der Dominicanen te Venlo (Trans Cedron) viert 15 October zijn zilveren priesterfeest.