Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

tioe kan ik blxkKen, dte van •„„en verroest zijn, behande-

liefde en voorzichtig■A anders scheuren ze. Maar b.Ut het de bedoeling zijn ze te maken, dan moet 'vTèl bedenken dat roest goed U verwijderen is, maar dat J*j zeer de vraag is of er dan !g voldoende vertind ijzer "verblijft. Met schuurpapier ° t u het meeste roest wel erwijderen, maar daarna Im u een 5%-oplossing van rjutzuur moeten nemen om de JLtresten weg te bijten. Strijk het verdunde zuur er op met een penseel en spoel meteen met fris water na als het joest weg is. Daarna droogt u je blikken en u vet ze in, als u w niet meteen gebruikt of lakt-

Binnenkort zijn tütj aan een nieuwe vloerbedekking toe. yu horen wij zeggen, dat je voor een goed wollen tapijt vel 500 tot 600 gulden per strekkende meter moet betalen. Kun je dat niet opbrengen, dan moet je een duur Icryltapijt nemen van 200 tot 0 per meter. Is dat zo? Veel tapijt is 70% acryl en 30% wol. $aar men zegt dat dit kan losliten. Waar kunnen wij over _! deze onderwerpen objectieve inlichtingen krijgen?

Inderdaad zijn er wollen tapijten die op 500 tot 600 gulden per strekkende meter kamerbreed tapijt komen. Dat is dan een zeer bijzondere kwaliteit die echt lang meegaat, bij goede behandeling. Zon vloerbedekking is lichtecht en

Wat de voorlichting betreft wijzen wij allereerst op de Consumentenbond, Leeghwaterplein 26, 2421 CV Den Haag, tel. 070-88 95 66. Die verricht doorlopend onderzoek naar allerlei zaken en geeft daarover voorlichting in de maandelijks verschijnende Consumentengids. Verder is er de sichting Konsumenten Kontakt, gevormd door CNV, FNV, Ned. Gezinsraad, de NVH en de VARA. Het adres luidt: Postbus 30500, 2500 GM 's-Gravenhage, tel. 070-46 94 24. In de derde plaats is er de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek, Sweelinckplein 74, 2517 GS Den Haag, tel. 070-46 94 27, die onderzoek verricht, voorlichting geeft en publiceert in het zojuist genoemde Konsumenten Kontakt. Ook de NWH, de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen geeft raad en voorlichting. We hopen dat het zover niet komt, maar voor het geval u na afloop toch klachten mocht hebben, zijn er nog de Stichting Consumentenklachten, Surinamestraat 4, Den Haag en de Geschillencommissie Woninginrichting. Het handigst voor u is, eerst met de drie eerstgenoemde organisaties contact op te nemen en te zien wat déér voor u uitkomt.

Io Arnhem, aan de Rijn, ligt het Elektrum, het nationale (xpositiecentrum van de gezamenlijke elektriciteitsbedrijven. Daar is momenteel (en oog tot zaterdag 4 januari 1)86) een speciale show te zien nn moderne armaturen voor energiebesparende lampen. De expositie toont in een spedaal ingerichte 'showroom' het aanbod van toonaangevende fabrikanten, importeurs, warenhuizen en ontwerpers. Er zijn allerlei Poorten lampen te zien: staande schemerlampen, spots, tafellampenmaar ook buitenlampen.

In het huishouden neemt verlichting een belangrijke plaats in. Als het donker wordt steken we het licht aan b daarmee verbruikt een doorsneegezin per jaar zon SOOkWh.

Ofschoon de eerste tl-buizen al in 1938 op de markt kwamen, heeft het heel lang geduurd voordat deze zuinige lampen ook in huis veel gebruikt werden. Pas toen er naast de ongezellige,, kille kleuren ook tl-buizen met warm licht verkrijgbaar werden, werd buislicht een reëel alternatief voor de vertrouwde gloeilamp.

Maar niet alle plekken in huis bleken geschikt voor zon lange buis. Onder invloed van de oliecrisis in 1973 ging de industrie zoeken naar energiezuinige lampen in beter hanteerbare vormen. Resultaten bleven niet uit: er kwamen SL, PL, Dulux en Circoluxlampen op de markt, die allemaal een veel lager verbruik geven dan de vergelijkbare gloeilampen. Ze geven veel licht voor minder stroom en kunnen een voordelige investering zijn, zelfs al moet voor zon energiezuinige lamp een behoorlijke prijs betaald worden.

Computers op het werk? Och, daaraan zijn we ook in Nederland inmiddels wel zon beetje gewend geraakt. Er is tenminste vrijwel niemand meer die daar nog vreemd van opkijkt. Minder wijd verbreid, maar toch ook al lang geen onbekende meer is de huiscomputer, die zowel een handige hulp als een plezierig hobby kan betekenen. Weliswaar loopt de verkoop van huiscomputers in ons land momenteel niet zo vlot als men enkele jaren geleden voorspeld had, maar het aantal huishoudens waarin zon apparaat een plaatsje heeft gekregen neemt toch gestadig toe.

In de Verenigde Staten, waar computers nog veel 'gewoner' zijn dan bij ons, staan zon 13 miljoen micro-computers thuis opgesteld, zo is uit een onderzoek gebleken. Heel wat van deze apparaten worden behalve voor privé-doeleinden (zoals boekhouding of hobby) ook gebruikt voor het werk. Daarbij kan gedacht worden aan het verzenden van elektronische post, het opstellen van rapporten, het voeren van bedrij f sboekhoudingen en het verrichten van allerlei andere klusjes die gewoonlijk op een kantoor worden gedaan. Volgens sommigen is 'thuiswerk per computer' een nieuwe trend aan het worden. Professor J. Nilles, die verbonden is aan het centrum voortoekomstonderzoek van de universiteit van Zuid-Californië in Los Angeles merkt op dat de mensen die een micro-computer hebben, zelf geleidelijk aan het teleforenzen' uitvinden. Zij merken dat er heel veel dingen zijn, die zij op hun microcomputer kunnen doen. Soms kunnen ze daarmee bereiken dat ze niet meer iedere dag op en neer hoeven te reizen naar hun werk. Maar aan de andere kant kunnen er door dit zakelijke gebruik van de microcomputer soms ook allerlei juridische problemen ontstaan.

De 'stereo-toren' of het 'audio-rack' hebben al in heel wat huiskamers een hoekje weten te veroveren. Is nu de beurt aan de huiscomputer?

Niemand weet precies hoeveel mensen er zijn die hun computer gebruiken voor dergelijke doeleinden. Maar professor Nilles schat dat er in de Verenigde Staten momenteel zon 100.000 'teleforenzen' zijn. Een voorbeeld van een teleforens is mevrouw R. Moy uit New Vork. Zij typt thuis brieven, memoranda, tabellen en telexen op een terminal en verstuurt die via een telefoonlijn naar het hoofdkantoor van het bedrijf waar zij voor werkt, de American Express

International Bank, enkele kilometers van haar huis. Zij is heel blij met deze mogelijkheid. ~Op het ogenblik zou ik niet weten wat ik beter zou kunnen doen", aldus de 32-jarige mevrouw Moy. „Omdat ik in een rolstoel zit, is het voor mij lastig om iedere dag heen en weer te reizen en het is gewoon onmogelijk om met de ondergrondse bij het hoof dkantoor te komen". Nóg een voorbeeld: De 38-jarige F. Zilm uit Kansas City maakt specificaties voor de uitbreiding van ziekenhuizen op een microcomputer, die hij op zakenreizen meeneemt. Met zijn computer kan hij op afstand vergaderen met een

directie van een ziekenhuis in de ene stad en met architecten in een andere stad, terwijl hij zelf in een hotel weer ergens anders verblijft. „Het is een heel effectieve manier als vervanging voor gewone vergaderingen, als je niet bijeen kunt komen", zo vindt hij.

Jerome Rosenberg van de Nationale Academie van Wetenschappen in Washington, die twee jaar geleden een congres heeft georganiseerd over administratief thuiswerk, zegt dat de deelnemers aan het congres opmerkten, dat mensen die thuis op een computer werken kans lopen zich geïsoleerd te voelen, buiten de kantoorpolitiek te worden gehouden en minder kans op promotie te maken. Andere echter noemden thuis werken een uitkomst voor velen, die niet zo gemakkelijk het huis uit kunnen. Hoewel de verkoop van kleine computers dit jaar teleurstellend was, is het volgens velen onvermijdelijk, dat het gebruik van computers voor thuiswerk zal toenemen. In de Verenigde Staten dan. Of het in Nederland óók die kant op zal gaan, zal afgewacht moeten worden. Behalve de technologie is er immers ook nog de gewoonte. (AP)

Maar er zijn ook mensen die minder enthousiast zijn. Sommigen zien tal van mogelijke valkuilen in de weg naar wat door de schrijver Alvin Toffler 'het elektronische huis' genoemd is.

De Amerikaanse Bond voor Burgerlijke Vrijheden

(ACLU), een juridische organisatie die zich bezighoudt met de beveiliging van de rechten van het individu, verklaart dat de Amerikaanse wetgeving niet voldoende waarborgen biedt voor de bescherming van het gebruik van microcomputers. Jerry Berman, hoofd juridische adviezen van de ACLU in Washington, zegt dat opsporingsfunctionarissen bestanden van dergelijke computers in beslag hebben genomen, zonder speciale rechterlijke toestemming. „Zulke bestanden", zegt hij, „vallen meestal niet onder de bescherming die voor andere vormen van communicatie geldt, zoals telefoonverkeer of post. Aangezien miljoenen elektroni-

sche boodschappen en steeds meer elektronische post in de plaats komen van de gewone post en zelfs het telefoonverkeer, is dit een ernstig probleem," zo meent hij. De grote Amerikaanse vakbondsorganisatie AFL-CIO stelt zich op het standpunt dat thuiswerk met computers tot allerlei misbruik kan leiden, van de uitbuiting van werknemers door hen allerlei sociale voorzieningen te onthouden en nog minder dan het minimumloon te betalen, tot de mogelijkheid dat op een gegeven moment kinderen in plaats van de volwassenen het werk doen.

De behoefte aan tandheelkundige behandeling voor wat betreft een volledige gebitsprothese (kunstgebit) zal voorlopig nog toenemen, ook al zeggen bijna vier van de vijf mensen die al een kunstgebit hebben graag de eigen tanden terug te willen. De Amsterdamse tandarts dr. A. Veldhuis schrijft dit in een proefschrift, waarop hij onlangs promoveerde aan de Vrije Universiteit in de hoofdstad.

Kunstgebitdragers mogen dan terugverlangen naar de eigen tanden van vroeger, de tevredenheid over de gebitsprothese is 'redelijk' te noemen, zo blijkt uit een door Veldhuis gehouden enquête: 69 procent van de ondervraagden toonde die tevredenheid in meer of mindere mate.

Een belangrijk probleem voor mensen die hun eigen tanden kwijt zijn, is het slinken van de zogenoemde kaakwallen'. De onderkaak krimpt vier maal sneller dan de bovenkaak. Dit krimpproces gaat de eerste twee jaar na het verlies van de tanden heel snel, zo blijkt uit literatuuronderzoek door Veldhuis. Daarna gaat het geleidelijk verder, schrijft hij, totdat gemiddeld 15 jaar na het trekken van de tanden - zeker in de onderkaak - geen kaakwal meer over is. Veldhuis bekeek voor zijn promotie over een periode van vijf jaar twee methoden om die kaakkrimp te voorkomen. Een methode, die tot voor kort in Amsterdam nog door het ziekenfonds werd vergoed, wijst hij van de hand. Deze methode betrof het achterlaten van vitale (levende) wortels onder het tandvlees en het kunstgebit. De eerste twee jaar lijkt dit goed te gaan. Daarna voldoet deze methode toch niet aan de verwachtingen, aldus de onderzoeker.

Meer ziet hij in een andere methode: het plaatsen van kunstwortels in de lege tandkas, om zodoende het krimpproces te vertragen. Het blijkt, zegt Veldhuis, dat het krimpen in vijf jaar met een kwart kan worden verminderd.

De kunstwortels komen er op den duur - zonder al te veel problemen overigens - wel weer uit. Geen probleem, aldus de Amsterdamse tandarts: als de kaakwal geheel weggeslonken is, kunnen op eenvoudige wijze tandwortel-implantaten in de onderkaak worden aangebracht. Daarop kan in de toekomst een ondergebitsprothese worden gemaakt, die 'redelijk vastzit.

Veel mensen komen na de vakantie terug met een aantal zelf gevonden schelpen. Thuis worden ze in een doosje gedaan, waar ze naar alle waarschijnlijkheid blijven liggen tot de eerstvolgende schoonmaakbeurt. Dan worden ze meestal weggegooid. Toch zijn er heel wat mogelijkheden om de schoonheid van schelpen te benutten. Zo kunnen kokkels bijvoorbeeld heel goed gebruikt worden voor het beplakken van een doosje. Met een beetje vernis of nagellak zijn ze mooi glanzend te krijgen. Het resultaat is een stijlvolle bewaardoos voor sieraden, (postzegels en dergelijke. Op deze manier zijn ook flessen te beplakken. Van hoornschelpjes kan gemakkelijk een ketting geregen worden als men ze perforeert. Dit kan natuurlijk ook met andere soorten schelpen. Hangoorbellen zijn met behulp van schelpen ook goed zelf te maken. Neem twee op elkaar lijkende schelpen, perforeer ze (dit kan gemakkelijk door met een dikke naald draaibewegingen te maken) en steek er een ijzerdraadje door. Dit kan weer bevestigd worden aan een oorringetje of clip. Op deze manier geven schelpen nog wat na-vakantieplezier. (DIA)

Touringcars worden steeds luxueuzer; luchtvering, slaapstoelen, stereo-installatie en tv/video zijn al heel gewoon. Het laa.se nieuwtje om de vakantiegangers te behagen (en de concurrentieslag te winnen), is de zogenaamde Frigobar'. Beheerder van deze weivoorziene voorraad gekoelde (alcoholische) dranken is niemand minder dan de... chauffeur van de bus. Bij elke 'stop' wisselt hij van pet en wordt barkeeper.

De Algemene Nederlandse Drankbestrijders Organisatie ANDO acht deze dubbelfunctie onverenigbaar. Zij zal dan ook haar bezorgdheid over deze ontwikkeling uiten in een brief aan het KNVTO en aan staatssecretaris Van der Reijden, die het alcoholbeleid van de overheid coördineert.

DEN HAAG (ANP) - Met ingang van vandaag mogen winkeliers geen draadloze telefoons meer in hun etalage te koop aanbieden. In feite is dan allo handel in zendapparatuur, die niet is goedgekeurd door de PTT en waarvoor geen machtiging is gegeven, verboden.

De Radiocontroledienst (RCD) gaat er van uit dat de winkeliers tegen het eind van dit jaar hun voorraden draadloze telefoons kunnen hebben weggewerkt, bijvoorbeeld de grens over.

WIELWEGWIJSWIELWEGWIJSWIELWEGWIJSWIELWEGWIJSWIELWEGWIJSWIELWEGWIJSW

l^l^EGWIJSWIELWEGWU^^

(van onze verkeersredactie) NIJKERK - Dit jaar is de Algemene Periodieke Keuring T»n motorvoertuigen (APK) Jan start gegaan. Auto's van •te jaar en ouder dienen Voortaan elk jaar gekeurd te *°rden. Het doel van die keu""•g of APK is de bevordering *?» de verkeersveiligheid, •tet meer en niets minder. Een *°*dgekeurde auto kan toch 'e miskoop van de maand *W>. want de technische staat an bijvoorbeeld de motor en jrsnellingsbak blijven bui*n beschouwing. Om te zien *»t die APK in de praktijk in/"•dt, zochten we keurmeesj r Kees Hordijk, werkzaam 1 garage Heimensen in Nij*er*. op.

Op de brug staat een combi-2 'lewagen van een bekend *eds merk, populair bij van gezinnen en vee-artsen j/^'ege de immense binnen- Wtte'.De kloeke automobiel acht Z n t>este tijd zichtbaar desrr de mg- TeBen de tand ?? tijds is blijkbaar zelfs teckel 'et bestand. Roest op entert, niet essentiële plaatsen j'preekt de monochrome gen 1 die dergelijke wa"s kenmerkt. Toch is de eibli.aar daar vermoedelijk niet Jjrnee. Uit? ApK strekt zich dit jaar W°. Wagens van net bouwer w 4 en ouder- Volgend 197 . ,°men °°k de bouwjaren autn 1978 aan de beurt De kei° -0p de brug blijkt al en«ez_t° tren- Voor 1974 in elkaar te zijn en dus rijp voor de APK. Keurmeester Hordijk klopt hier en daar met een hamer op en wrikt zo nu en dan met een schroevendraaier. Wat hij ziet, stemt hem niet direct tot tevredenheid, maar een grond voor afkeuring levert het niet op. De dragende delen van de carrosserie blijken veilig genoeg.

"De mensen zijn meestal bang dat roestvorming tot afkeuring leidt. Dat is echter zelden het geval. Het gaat in geval van afkeuring meestal om totaal andere zaken", legt de keurmeester uit. Dat blijkt weldra. Nadat enkele wielen van de Volvo er in een handomdraai afgehaald zijn, vindt inspectie van remmen, remleidingen en wielophanging plaats. Een stofhoesje die de fuseekogel van een van de voorwielophangingen beschermt, blijkt beschadigd. De voorschriften zijn onver-

biddellijk; in deze staat krijgt de auto geen goedkeuringsvignet.

Tijdens de (verplichte) periodieke keuring van auto's van drie jaar en ouder, wordt minutieus elk voor de verkeersveiligheid essentieel onderdeel bekeken. Desnoods gaan de wielen er tijdens de keuring af. Onveilige "kneuzen" vallen bij deze APK door de mand.

"Zon kapot hoesje leidt in het ergste geval tot het wegslaan van het wiel. Water en vuil hebben nu immers vrij toegang tot de fuseekogel. Dat leidt tot onverantwoord snelle slijtage en dus moet dit hele onderdeel, mcl. de kogel, vervangen worden", verklaart Hordijk, die ook de speling van het stuurhuis van de Volvo maar 'zo zo' vindt. Zijns inziens blijft die speling echter net binnen de tolerantie. Dat is niet het geval met de uitstoot van koolmonoxyde. Die blijkt anderhalf maal zo hoog als toelaatbaar (6% tegen 4%). Maar dat euvel is snel verholpen door de keurmeester.

Na de inspectie in de garage, wordt de auto naar buiten gereden voor de remtest. Daartoe wordt speciale meetapparatuur in de wagen aangebracht. Op een strook papier tekent het apparaat tijdens de test een tweetal grafieken. Eentje heeft betrekking op de pedaaldruk en de andere op de rem vert raging. Na enig rekenwerk komt de keurmeester tot conclusie dat de Volvo prima remt. De ruitensproeiers krijgen daarentegen een onvoldoende en dat is op zichzelf al reden voor afkeuring. De eigenaar krijgt na afloop van de keuring het advies enkele reparaties te laten verrichten (geschatte kosten ƒ 250), waarna de auto alsnog zal worden goedgekeurd.

Hordijk denkt dat de auto nog wel een jaartje meegaat. Daarna is het nog maar de vraag of reparatie economisch verantwoord is. Met andere woorden, de eigenaar wordt geadviseerd de auto volgend voorjaar te vervangen. Hem wordt ook te verstaan gegeven dat de (afgekeurde) auto desgewenst een herkeuring 'in hoger beroep' kan krijgen. Maar daarvan wordt slechts kennisgenomen. Reparatie van de geconstateerde mankementen krijgt de voorkeur.

APK-keurmeester word je niet zo maar. Alleen vakmensen komen in aanmerking en die moeten dan eerst nog een speciale cursus volgen. Dat de APK ook door erkende garagebedrijven mag worden uitgevoerd, heeft als voordeel dat de keuring, die eigenlijk ƒ 50 kost, desgewenst in een grote beurt inbegrepen is en dan niets extra's kost. Kees Hordijk laat de bij de cursus en keuring behorende boekwerken zien, waaruit blijkt dat een groot deel van de keuring aan een leek voorbij gaat. Zo is een barst in de voorruit reden voor afkeuring. Controle van zon onderdeel gaat echter terloops.

Een opsomming van alle aandachtspunten zou teveel ruimte opslokken. Maar een kleine bloemlezing kan duidelijk maken dat de APK, hoewel slechts bedoeld om de verkeersveiligheid te bevorderen, tamelijk veelomvattend is. Zo moet de dop van de brandstoftank precies passen. De tank en de leidingen mogen niet lekken. Een lpg-installatie moet volgens de voorschriften zijn ingebouwd. De accu moet vastzitten en mag niet lekken, stuurstangen mogen bij reparatie niet verhit zijn geweest. Sloten en scharnieren dienen deugdelijk te zijn. De voorgeschreven spiegels moeten niet alleen anwezig zijn, maar ook in goede staat verkeren.

En zo zijn er tal van eisen, waaraan de keurmeester aandacht moet schenken, variërend van verlichting tot roestvorming. Heeft hij dat gedaan en is de auto goedgekeurd, dan dient hij dat te melden bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer. De auto dient desgevraagd vervolgens nog anderhalf uur ter beschikking van de dienst te blijven voor steekproefsgewijze controle. "In drie procent van de gevallen wordt er een steekproef genomen", vertelt keurmeester Hordijk. Op die manier hoopt men mogelijke vriendjespolitiek bij de keuringen te voorkomen.

Anderzijds bestaat het ge

vaar dat een op reparaties en/of inruil beluste garage te snel tot afkeuring overgaat. Daarom heeft de eigenaar van een afgekeurde auto het recht om een herkeuring aan te vragen. Hij kan zogezegd in hoger beroep gaan. De procedure is identiek aan die bij de steekproefherkeuring. Met andere woorden, de RDW wordt direct gebeld, waarna instructies volgen. Op die manier wordt geprobeerd te voorkomen dat andere belangen dan die van de verkeersveiligheid bij de APK een rol spelen.

Een aantal wagens is van keuring vrijgesteld, zoals de handelsvoorraad van handelaren en auto's mei een bijzonder kenteken (ZZ) en in Nederland gestationeerde, maar in België of Duitsland geregistreerde auto's (kenteken BN of GN plus twee cijfergroepen van de serie 80-00 t/m 88.99) en zo zijn er nog enkele categorieën. Maar het gros van de auto's van drie jaar en ouder komt wel voor de APK in aanmerking. Als de thans bestaande 'achterstand' is weggewerkt, wordt dat voor al die auto's een jaarlijks weerkerend ritueel. Een troostrijke gedachte voor de auto-eigenaren is wellicht de wetenschap dat ook de keurmeesters om de twee jaar 'herijkt' worden. De verkeersveiligheid vraagt nu eenmaal om de grootst mogelijke zorgvuldigheid. En wie zn auto toch door een erkend garagebedrijf laat onderhouden, merkt er vrijwel niets van. Alleen het goedkeuringsvignet legt dan een 'link' naar de APK, een apc'tje tegen verkeersonveiligheid. Technische mankementen zijn namelijk in een paar procent van de gevallen de oorzaak van verkeersongelukken. Een heel ander aspect is dat de automobilisten die illegaal op lpg rijden door de APK gegarandeerd tegen de lamp lopen, behalve natuurlijk als hun auto jonger is dan drie jaar. Want die categorie is immers ook vrijgesteld.