Vrijdag 20 september 1985: GRONINGEN - Orgelconcert door Piet Kee in de Martinikerk. Werken van Dietrich, Buxtehude, Pachelbel, Havingha, J.S. Bach en Bruhns. Aanvang 20.15 uur. AMSTERDAM - Orgelconcert in de Oude Kerk door Addie de Jong (jubileumconcert). Aanvang 20.15 uur.
HENGELO - Uitv. musical 'Vindingrijk' in het verenigingsgebouw Stork (direct achter het station), Parallelweg. Aanvang 19.30 uur.
LOS ANGELES (UPI) - In de VS is het tot nu toe grootste priemgetal ontdekt. Dit gebeurde door een bedrijf dat een supercomputer beproefde, zo is dinsdag gemeld.
Het getal is 2 tot de 216.091 e macht minus 1, aldus de 'Los Angeles Times' en zou twee pagina's van een krant beslaan. Priemgetallen zijn alleen deelbaar door zichzelf en door 1. Drie is bijvoorbeeld een priemgetal, maar vier, dat ook deelbaar is door twee, niet.
Het nieuwe priemgetal werd gevonden bij het beproeven van een Cray X-MP supercomputer voor een oliemaatschappij die met behulp van de machine geologische gegevens voor de opsporing van olie wil analyseren.
Op zichzelf heeft men weinig aan het nieuwe priemgetal, maar doordat er voor de methode om het te vinden biljoenen berekeningen nodig zijn, zou het een bruikbare proef kunnen blijken om de betrouwbaarheid van grote supercomputers na te gaan.
FRANEKER - Voor wetenschappelijk onderzoek in Friesland komt jaarlijks anderhalf miljoen gulden beschikbaar. Dat heeft drs. L. Raedts, coördinator van het projectbureau hoger onderwijs Friesland, in Franeker bekendgemaakt tijdens een persconferentie ter gelegenheid van het stadsfeest dat zaterdag begint en een week duurt. Hierbij wordt herdacht dat vier eeuwen geleden de Friese universiteit in deze plaats werd opgericht.
Het geld dat beschikbaar komt, wordt toebedeeld aan Friesland in het kader van het Integraal Structuur Plan (ISP) noorden des lands. Het hoger technisch onderwijs in Friesland krijgt de helft van het bedrag om het Friese bedrijfsleven te steunen bij onderzoek en de andere helft gaat naar de landbouw.
Economisch directeur M. Bosma van de Fryske Akademy in Leeuwarden maakte in Franeker bekend dat dit instituut voor wetenschappelijk onderzoek haar zelfstandigheden in gevaar ziet komen. Minister Deetman van onderwijs wil zijn handen terug trekken van de zogeheten para-universitaire centra in ons land, aldus Bosma. In plaats van het Rijk zouden de bestaande universiteiten in den lande subsidiëring van deze instellingen moeten overnemen.
De Fryske Akademy, die « voor 65 procent afhankelijk is van rijkssubsidie, is bang dat de geldstroom daarmee zal verminderen. Voor de 35 medewerkers leidt dat tot een ongewisse situatie, aldus Bosma, Hij zei dan ook dat de Akademy en de provincie Friesland zich met hand en tand tegen deze ontwikkeling zullen verzetten.
Donderdag 19 september 1985 Nederland I na 18.00 uur TELEAC: 18.25 Voorlichting Supermachten. 18.40 Voorlichtingsprogramma Kind en Basisschool. VOO: 19.00 Club Veronica Magazine. 19.52 STER. 20.00 Journaal. 20.20 STER. VOO: 20.28 Evening in Buzantium, tvserie. 21.5 The Story 0f... The Cats. 22.00 Nederland Schoon, themaprogramma over afvalverwerking in Nederland. NOS: 23.40 STER. 23.45 Journaal. 23.50 Nieuws voor doven en slechthorenden.
Nederland II na 18.00 uur NOS: 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.20 Paspoort voor Turken. 18.30 Sesamstraat. 18.45 Jeugdjournaal. 18.53 STER. 19.00 Journaal. 19.05 STER. IKON: 19.12 1985 Zomer in Amsterdam. Deel 3. 19.35 Kenmerk, actualiteitenrubriek. AVRO: 20.00 Prinsengrachtconcert 1985. 20.40 Oud Speelgoed, tv-spel. 21.45 Opsporing verzocht. 22.23 STER. NOS: 22.30 Journaal. 22.45 Den Haag Vandaag. 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden.
Vrijdag 20 september 1985 Nederland I voor 18.00 uur NOS/NOT: 09.00 Schooltelevisie. NOS: 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden. NOS/NOT: 09.35 Schooltelevisie. ROF: 10.00 Skoalle-teleboerd: Minnen deboarre 1. NOS/NOT: 10.30 Schooltelevisie. 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. NCRV: 15.30 Grote wereldrivieren. 16.30 NCRV-Jeugd-Matine, mët 16.30 Het vrolijke meisje, tekenfilm. 16.40 De vis uit Japan, Amerikaanse jeugdfilm. 17.00 Vrouwtje Theelepel. 17.24 STER. NOS: 17.30 Journaal. 17.40 STER. NCRV:
17.46 De Carsons, Australische serie.
Nederland II voor 18.00 uur NOS: 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden.
Donderdag 19 september 1985 Hilversum I na 18.00 uur leder heel uur nieuws KRO: 18.20 Nieuws over kerk en samenleving. 19.02 KRO's Country time. 19.55 Ter overweging. 20.03 Tombola. 22.03 Goal op donderdag. NOS: 23.07 Met het oog op morgen. VPRO: 0.20 Rust zacht met Joop van Tijn. 1.00 VPRO's Nachtleven. 1.01 John Peel. 3.02 Tegen de trent en veel sentiment. 5.02 Q, Q, le Q.
Hilversum II
VOO: 18.00 Nws. 19.00 Veronica Sport. NOS: 20.00 Nws. 20.03 Op de rand van het recht. NCRV: 20.45 De wereld zingt Gods lof. 21.45 Operette estafette. 22.15 Nocturne. 22.30 Nws. 22.35 Hier en nu. 22.45 Leerspiegel. 23.00 Waken en dromen. (23.00 NCRV- Leerhuis. 23.15 Lied v.d. week. 23.35 Rondom het Woord.)
Hilversum 111
NOS: 18.04 De Avondspits. TROS: 19.02 21 jaar TROS Top. 20.02 Ferry Maat's Soul Show. 22.02 De LP- en CD. show.
Hilversum IV
VPRO: 18.00 Nws. 18.02 De tafel van IV. 19.30 De laatste beweging. 20.30 Jazz live. NOS: 22.00 Middeleeuwen en Reanissance. 22.30 Akkoord. 23.00 Musica Nova.
Hilversum V VARA: 18.30 Luchtruim. NOS: 19.00 Nieuws voor buitenlanders.
Vrijdag 20 september 1985 Hilversum 1 voor 18.00 uur leder heel uur nieuws KRO: 7.03 Het levende Woord. 7.11 KRO's Ontbijtshow. (8.30 Den Bosch - 8.00 journaal.) 9.03 Adres onbekend. 10.03 In antwoord op uw schrijven. 11.53 Pater Adri Maat. 12.03 Van twaalf tot twee in augustus. 14.03 Ratel. TROS: Raad een lied... of niet. 15.30 Café de praatstoel. 16.00 Nws. 16.03 Piekuur. 17.55 Mededelingen. Hilversum II VPRO: 7.00 Nws. 7.06 Het Gebouw. 7.06 Afdeling Binnenland. 7.23 Dorrestins Pers Agentschap. (7.30, 8.00, 8.30, 9.30, 10.30 en 11.30 Nws.) 12.26 Mededelingen voor land- en tuinbouw. NOS: 15.30 Nws. 15.33 Een leven lang. IKON: 16.00 Kleur. 16.30 Nws. VPRO: 16.33 Welingelichte kringen. VARA: 17.30 Nws. 17.36 Dingen van de dag. Hilversum 111 7.03 Ronduit op 3. 8.03 Tijdsein. 9.03 De muzikale fruitmand. NOS: 10.03 Jaargenoten. 12.04 Radio Thuisland. VOO: 13.03 Tipparade. 15.03 Top 40.
Hilversum IV
VOO: 7.00 Ochtendstemming. 8.00 Nws. 9.00 Veronica's Meesterwerken (op compact-disc). 10.30 Muziek voor miljoenen. EO: 12.00 Lunchconcert. 13.00 Nieuws. 13.02 Songs of praise. 13.30 Metronomium. 15.00 Klein bestek. 16.00 De psalmen. 17.00 Crème dubaroque.
OVERLOON - In het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon wordt momenteel een tentoonstelling gehouden over de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. In de grote zaal, die sinds de verbouwing vorig jaar beschikbaar is voor wisselthema's, staat een aantal panelen opgesteld en liggen zaken uitgespreid, die een beeld moeten geven van de ellende die in Nederlands-Indië werd geleden onder de bezetting van de Japanners.
De titel van de ten- een 12e-eeuwse Javaanse letoonstellng is ontleend aan gende. Een koning zou voor-
speld hebben dat aan een eeuwenlange Nederlandse overheersing (in de witte karbouw) een einde zou worden gemaakt door een volk van gele mannen uit het noorden (de Japanners). Hun bezetting zou grote ellende veroorzaken maar van korte duur zijn en daarna zou Java zijn vrijheid herwinnen. (Het spreekt welhaast vanzelf dat de Jappen zware straffen zetten op de verspreiding van deze legende.)
Affiche „Dr Uit. Indië moet vrij". Een wervingsaffiche voor oorlogsvrijwilligers voor de bevrijding van Nederlands-Indië.
Reconstructie van een barak van een interneringskamp met een uniformpop, voorstellende een Japanse officier.
Het moet mij van het hart dat ik, toen ik de tentoonstelling bezocht, toch een gevoel van teleurstelling niet kon onderdrukken. Met grote woorden (de lezer treft de meeste hierboven aan) wordt een en ander aangekondigd, maar ik heb het idee dat het museum hier meer moeite heeft gedaan om de mensen naar het museum te krijgen dan om de mensen die er zijn te bevredigen. En dan denk ik niet zozeer aan de grootte van de tentoonstelling en de opzet ervan (veel foto's met een bijbehorend verhaal en weinig aanschouwelijke dingen) omdat ik niet weet wat er is, of hoeveel. Maar de manier waarop de bezoekers rondgeleid worden is naar mijn mening voor een overigens voortreffelijk museum onder de maat. Een enkel voorbeeld moge dat illustreren. Overal staat op cte grote affiches met grote letters Djojobojo, Oorlog en Bezetting in Nederlands-Indië, 1940-1946. De bezoeker die niet toevallig zijn krant meegenomen heeft waarin een artikel stond zal over de herkomst van de titel in het duister blijven tasten. Op de hele tentoonstelling geen woord erover.
Veel lezeressen/lezers zullen de laatste tijd onze wekelijkse rubriek 'Op het kookpunt' hebben gemist. We hoopten steeds dat de verzorgster van deze rubriek - mevrouw J.M.W. Soldaat-Rombout te Hoogeveen, die schreef onder het pseudoniem A.M. Schuil-van Walraven - haar arbeid weer spoedig zou kunnen voortzetten. Vandaar dat telkens weer 'even' gewacht werd met een publikatie over de onderbreking.
Hoewel de gezondheidstoestand van mevrouw Soldaat momenteel weer redelijk goed is, zal zij voorlopig toch niet in staat zijn een wekelijkse rubriek te schrijven. Na 12' A jaar trouw haar rubriek verzorgd te hebben, moet zij nu min of meer afscheid nemen. Niet helemaal, hopen we, want mevrouw Soldaat heeft toegezegd bijdragen op haar vakgebied te blij. ven leveren, zij het minder frequent.
De rubriek 'Op het kookpunt' zal echter niet in dezelfde vorm terugkeren in de krant. De gedachten gaan momenteel in de richting van een dagelijks recept. We hebben inmiddels contact gelegd met een deskundige die zon dagelijks rubriekje zou kunnen verzorgen. Dank aan mevrouw Soldaat - die zelfs een keer een hoofdprijs won vanwege haar culinaire publikaties - voor alles wat zij tot nu toe voor het ND heeft mogen doen. We wensen haar van harte Gods zegen toe en voortgaand herstel. Redactie ND
AMSTERDAM (ANP) - Het in grote financiële moeilijkheden verkerende opinieweekblad 'Haagse Post' heeft van
de rechtbank in Amsterdam definitief uitstel van betaling gekregen. Dit heeft de bewindvoerder van het blad, mr. E.W. Herz, meegedeeld. Mr. Herz werd in juni als bewindvoerder aangewezen toen de rechtbank HP een voorlopige uitstel van betaling verleende.
De totale schuldenlast van 'Haagse Post' bedraagt momenteel 2,7 miljoen gulden.
De grootste schuldeiser is het bedrijfsfonds voor de pers, van wie HP leningen heeft gekregen voor haar voortbestaan. De totale vordering van het bedrijfsfonds bedraagt 1,7 miljoen gulden.
Volgens mr. Herz is er een geldschieter die het blad te hulp wil komen.
Van de verschrikkingen van de kampen worden we op hoogte gebracht via een. & serie geprojecteerd in de do snede van de gevangenenD» rak. Over aanvangstijd^ van de serie (of hoe hem zei i gang te zetten) kon ik weins achterhalen. Bovendien is " ; geluid tamelijk storend vcw hen die elders bezig zi)n & gen te bekijken en te leze^ daarnaast is het voor °ud* een hele sta, want een mos lijkheid om zittend de sen volgen is er niet. De slotconclusie djf daarom zijn dat voor ne"da; het museum bezoeken <<•" is het zeker waard) een be aan deze tentoonstelling „ aan te raden is. Maar om y zeggen: Waar u ook woo -^ moet hierheen?? Het w bedoeling, ongetwijfeld/.^ de directie om deze gesCj,aieÉ nis uit de schaduw te maar het effect van h*,y seum als geheel is toe". Aiderlands-Indië net >"
65) Hij stijgt. De pijnen vlijmen. Maar hij wil er niet aan denken.
Hij worstelt omhoog, hij rukt aan de takken. Kleine stortbuien van regendruppels laten los en komen op hem neer. Achter het groene scherm van de eikekruin straalt de zon. Zo hoog moest men kunnen stijgen! Dan kon je alles overzien! Maar ook de boomtop biedt een zeer ruim uitzicht. Als Warner weer het plekje van de vorige dag heeft bereikt, kijkt hij gespannen om zich heen. Daar ligt de heide. Het is te merken, dat de bloei vermindert. De paarse kleur gaat over in bruin. In dat bruin staat hier en daar een struikje. Verder glinstert hier en daar een plas. Het is allemaal bekend. lets ónbekends is nergens op te merken. Ook geen rook, zoals er gisteren te bespeuren was. Langdurig tuurt Warner naar alle zijden. Maar hij kan niets ontdekken en eindelijk keert hij maar weer terug naar de begane grond.
Stoew, die hem uit de boom ziet komen, vraagt gespannen of hij iets gezien heeft.
„Nee," zegt. Warner teleurgesteld.
„Jongen," zegt Stoew, „wees blij, dat er niets te zien was. Nu bestaat dus de mogelijkheid, dat ze afgetrokken zijn." Inderdaad! Stoew heeft gelijk! Die mogelijkheid bestaat en het zou verblijdend zijn, want Warner heeft zich, sinds hij de bedreiging hoorde, niet erg gerust gevoeld, al hield hij zich ook dapper.
Ja, de kans bestaat, dat de kerels vertrokken zijn - maar ze kunnen zich ook hebben verstopt!
Als hij het huis weer bereikt, komt ook Imke juist terug, om het timmerwerk te hervatten. Ze zijn nog maar amoer weer bezig, als Geertruyt en Bloemardine komen binnenstormen, zeer ontsteld.
Imke en Warner vliegen overeind, klaar om tot de aanval over te gaan. De meisjes hebben natuurlijk iets gezien! Dat hebben ze ook, maar het is toch iets anders dan de mannen verwachten. „Wij zochten appels..." stamelt Geertruyt. „Ach, 00m..." zegt Bloemardine moeilijk, „wij kwamen bij de vruchtboom en vonden er een zwaargewonde hond..." „Het is de hond van Stoew!" roept Geertruyt. „Het dier kermt zacht." „Bijna onhoorbaar..." zegt Bloemardine ontdaan. Warner en Imke haasten zich naar de appelboom. Ze zien de hond en strelen hem. Het dier kijkt hulpeloos van de een naar de ander. Dan ziet het, dat zijn baas op een afstand voorbijgaat. Het wil overeind krabbelen, maar het lukt niet. Het wil blaffen, maar de klank heeft weinig kracht. Warner roept de eigenaar van het dier. „Hier ligt de hond, Stoew! Hij is er slecht aan toe!" (wordt vervolgd)
27. Izak was buurmans huis nog niet voorbij of hij kwam terug. „Hoor 'es, Van Bergen! Ik geef je een gulden voor die ouwe pot. 't Is te veel maar ik weet iemand, die graag zon ding hebben wil. Nu, wat zeg je?" „Nee!" zei Van Bergen. „Tien gulden is de prijs!" Izak ging pruttelend weg. Maar nog éénmaal daaide hij zich om: „Doe je 't voor 'n rijksdaalder?" „Nee! Tien gulden en geen cent minder!" „Ba!" zei Izak, „je kan met jou geen zaken doen, Van Bergen! Ik ga weg en ik kom niet terug, hoor! Bonjour, Van Bergen!"
28. Maar Izak kwam toch toch terug. En hij deed alsof hij erg boos was.
„Geef maar hier dat ding!" bromde hij. En meteen haalde hij een briefje van tien uit zijn zak.
„Daar...! 't Is te veel! Je bent een afzetter, Van Bergen! Ik kan nooit een cent aan je verdienen!"
Izak stopte de pot mopperend in de zak en sjokte weg.
Maar Van Bergen haastte zich naar zijn vrouw. Hij hield het briefje van tien triomfantelijk omhoog en riep: „Ha, ha, Grietje, wat zeg je nou?"
De bedoeling van de tentoonstelling is een totaalbeeld te geven van de gebeurtenissen in en rondom Indonesië, omdat dat tot nu toe in Nederland naar de mening van het museum veel te weinig is gebeurd. Tekenend voor de geringe aandacht voor de oorlogsperiode in Nederlands-Indië is volgens het museum het feit dat tegenover de vele honderden tentoonstellingen die tot nu toe over de oorlog in Nederland zijn gehouden er slechts drie staan over Nederlands-Indië. En deze waren dan ook nog beperkt van opzet, omdat ze in hoofdzaak de 'kampen' in beeld brachten. Deze onderbelichting is er over de gehele linie en dat terwijl honderdduizenden Nederlanders de oorlog daar hebben meegemaakt en vaak onder de gevolgen daarvan nog lijden. Djojobojo is als hooftitel van de tentoonstelling gekozen omdat de legende alle elementen bevat, die in de periode 1940-1946 in Indië speelden. De legende heeft zowel betrekking op de koloniale verhouding tussen Nederland en Indië, de oorlog en de daarop volgende bezetting met de kampen, dwangarbeid en hongersnoden als op de ontwikkeling van de Indonesische identiteit en het begin van de onafhankelijkheidsstrijd.
In de tentoonstelling wordt
aandacht besteed aan de lotgevallen van Nederlandse en Indische Nederlanders, die jaren in de krijgsgevangen- en burgerinterneringskampen opgesloten hebben gezeten. Alleen al van de Nederlandse gevangenen zijn duizenden omgekomen, de meesten bi de aanleg van de Burma-Siamspoorweg. Minder bekend zijn de gevolgen van oorlog en bezetting voor de vele miljoenen inwoners van het toenmalige Nederlands-Indië die niet werden gevangen gezet. Vele Indische Nederlanders, vaak vrouwen en kinderen, verbleven onder ellendige omstandigheden buiten de kampen. Ook grote delen van de Indonesische bevolking hebben zwaar geleden onder de bezetting. Enkele van de subthema's in de tentoonselling zijn: de mobilisatie van Nederlands-Indië; het Japanse onderdrukkingsapparaat, het gebruik dat de Japanners maakten van de Nationalisten en de Islamitische beweging e.a. Het laatse onderdeel van de tentoonstelling is gewijd aan de periode van augustus 1945--maart 1946. De Japanse capitulatie betekende namelijk noch voor de gevangenen noch voor de Indonesische bevolking een bevrijding. In de zgn. Bersiap-periode zijn vele Nederlanders, Indische Nederlanders en Chinezen opnieuw het slachtoffer geworden van vervolgingen. Vele van de gevangenen en geïnterneerden werden gedwongen tot in 1946 in kampen te blijven. Voor sommmigen was het jaar 1947 al aangebroken eer ze naar Nederland konden worden overgebracht. De Indonesische bevolking kwam pas vrij in 1949 (aldus het museum), na vele mislukte onderhandelingen en een verbitterde guerrilla die vele slachtoffers eiste.
Tot nu toe hebben we steeds het museum zelf aan het woord gelaten, dat zichzelf tot taak stelt de ervaringen van de oorlogsgeneraties over te dragen, omdat het zijn overtuiging is dat vele van de processen die zich tijdens en direct voor de Tweede Wereldoorlog afspeelden, van groot belang zijn om de hedendaagse ontwikkelingen te begrijpen - te denken valt daarbij bij voorbeeld aan neonazisme, racisme, dictatuur etc. Als middel om aan deze sterk educatieve doelstelling gestalte te geven hanteert het museum daarvoor de zgn. muse(um)thema's. Zon thema omvat een verscheidenheid aan activiteiten rondom een bepaald thema, waaraan een langere periode (pim. een half jaar) aandacht wordt besteed. De basis van de museumthema's wordt gevormd door een grote tijdelijke tentoonstelling, waar we dus in het onderhavige geval mee te doen hebben.
De hoofdstedelijke Stadsreiniging heeft sinds enige tijd deze 'graffiti'-vuilnisophaalauto tot haar beschikking. „Om het straatbeeld wat op te fleuren", zo sprak de chauffeur (links) van de driekoppige bemanning van de auto. De grote letters SR maken het publiek duidelijk hier wel degelijk met de Stadsreiniging te maken te hebben. Het is de vraag of dit hoofdstedelijk initiatief het probleem van het bekladden van muren, enz., zal indammen...
Zoals verwacht kon worden is veel van het schriftelijk materiaal gesteld in het Indonesisch (afgezien even van de Japanse teksten). Nu is mijn Indonesisch niet erg ontwikkeld, en dat geldt natuurlijk voor het gros van de bezoekers, zodat vertalingen van het materiaal toch eigenlijk een vereiste zijn. In alle gevallen zal dat wel onmogelijk zijn, maar een groter gedeeltE daN nu ware wenselijk è* weest. Eén voorbeeld: Bij net gedeelte over de krijgsgevangenkampen hangt een formu' lier, maar daarop (in het Indonesisch) vele, vele vragen, die de krijgsgevangenen moesten beantwoorden. „Verkeerd ol niet beantwoorden van al deze zaken kon je de kop kosten . aldus een bijbehorend Dri^£ Maar men is dan toch wel benieuwd wat de Jappen allemaal wilden weten; maar n laas, geen vertaling.