Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

JOHANNESBURG (AP) - Twaalf eenheden van ongeeer 4° Zuidafrikaanse mili- Lren maakten gisteren nog jacht op tussen de 400 en 800 161^ van de Na- Sbische verzetsorganisatie «wapo in het zuiden van Angola. De Zuidafrikaanse frondtroepen worden ondersteund door verkenningsvliegtuigen, aldus het Zuidafrikaanse defensiehoofdkantoor over de actie die maandag begon.

De inval in Zuid-Angola was volgens Zuid-Afrika nodig om guerrilla-acties van de Swapo jn het noorden van Namibië te voorkomen. De Swapo vecht sinds 1966 tegen de Zuidafrikaanse overheersing van jfamibië, de voormalige Duitse kolonie Zuidwest- Afrika. De bekendmaking van het defensiehoofdkwartier gaf geen bijzonderheden over verliezen. Bij een voorgaande Zuidafrikaanse actie over de Angolese grens op 30 juni en 1 juli werden 57 Swapo-strijders gedood.

BRUSSEL (ANP) - Het aantal SS 20-raketten dat de Sovjetunie heeft geplaatst is gestegen tot 441, zo is in Brussel meegedeeld na een bijeenkomst van de zogenaamde 'Special consultative group' van de NAVO. Na de vorige bijeenkomst van deze groep, op 28 juni, werd meegedeeld dat er 423 SS 20-raketten waren.

Volgens de Amerikaanse voorzitter van de groep, H. Allen Holmes, zijn de achttien nieuwe raketten geplaatst „ondanks het moratorium" dat de secretaris-generaal van de communistische partij in de SU, Michail Gorbatsjov, op 7 april had afgekondigd voor plaatsingen in het Europese deel van de Sovjetunie. Het moratorium zou geldig zijn tot 1 november.

Holmes wilde niet zeggen of de 18 nieuwe raketten in het oostelijk of westelijk deel van de Sovjetunie zijn geplaatst. Maar uit het feit dat hij melding maakte van stationeringen „ondanks het moratorium" zou kunnen worden opgemaakt, dat althans een van de twee bases met elk negen raketten die in gebruik is genomen zich in het Europese deel van de Sovjetunie moet bevinden.

Voor Nederland is het overigens niet relevant of de raketten in Europa of Azië staan. Volgens het 1-junibesluit zal de regering op 1 november beslissen dat alle 48 in het NAVO-dubbelbesluit genoemde Amerikaanse kruisraketten worden gestationeerd, als er op dat moment meer SS 20-raketten zijn dan de 278 die er volgens de Amerikanen op 1 juni in de gehele Sovjetunie waren geplaatst.

ATHENE (AP) - Nabij het centrum van Athene is gisteren de uitgever vermoord van een pro-Palestijns blad, dat onlangs melding maakte van een mislukte staatsgreep tegen de Syrische president Ha'ez Assad. De politie verklaarde dat de 37-jarige Miehel Numari voor zijn kantoor Werd neergeschoten. De dader wist te voet te ontkomen.

Numari, een Palestijn met Jordaans paspoort, was uitgever van het Arabische Politieke weekblad Annanshra'. Het blad publiceerde onlangs een artikel, waarin gesteld werd dat 21 ofhcieren van de Syrische luchtmacht op 21 juli waren terechtgesteld wegens hun aandeel in een mislukte staatsgreep tegen president Assad. ?{a de ontdekking van het Komplot werden volgens in fte* artikel geciteerde leden van de Syrische oppositie on«eveer 300 Palestijnen in Damascus gearresteerd. Onder jten waren 130 aanhangers van LO-voorzitter Jasser Arafat. . "olgens Palestijnse bronnen IQ Athene was Numari, die in '»83 van Cyprus naar Grie,.? and verhuisde, persoon'l« met Arafat bevriend. De |*LO heeft sinds 1981 een dip>matiek kantoor in Athene. ,n 1983 werden in de Griekse twee hoge PLO- Unctionarissen vermoord.

, MOSKOU - De Sovjetunie eeft een Sojoez T-14 gelan. r^ met drie kosmonauten an boord. Naar het Russische persbureau TASS meldde, zal öojoez aanleggen bij het Saljoet 7.

WASHINGTON (AP) - De Amerikaanse president Reagan heeft op zijn eerste formele persconferentie na zijn kankeroperatie verklaard dat het onderzoek in het kader van het ruimtedefensie-project SDI zal doorgaan. In de Sovjetunie is daar inmiddels zeer ontstemd op gereageerd. In een bericht van de Washingtonse correspondent van persbureau TASS stond dat Reagan een lasterlijke en brutale aanval deed op de Sovjetunie en niet van plan is eerlijk te praten om te voorkomen dat de ruimte wordt gemilitariseerd.

Volgens Reagan bestaat er echter geen enkel wapenverdrag dat het verrichten van research naar nieuwe ruimtedefensiewapens verbiedt en hij gaf daarom aan dat dat onderzoek zal doorgaan of de Russen nu hoog of laag springen. zittingenronde ingaat, acht de Sovjetunie onbereikbaar als de regering-Reagan geen water bij de wijn doet bij haar strategisch defensie initiatief, dat de Russische leiders beschouwen als de inleiding tot een volledige militarisering van de kosmische ruimte.

Een aan Reagans top met Gorbatsjov in november voorafgaande overeenkomst over een volledig verbod op ruimtewapens lijkt daardoor uitgesloten. Moskou heeft al enkele malen duidelijk aangegeven dat de top tot mislukken is gedoemd als niet eerst over 'star wars' een vergelijk is bereikt. Over de toekomstige stationering van ruimtewapens was Reagan een stuk terughoudender en hij liet weten dat het besluit om dergelijke wapens te plaatsen in de toekomst ligt. Naar zijn zeggen zal daarover ook ruggespraak worden gehouden met de NAVO-bondgenoten.

Ook succes bij de Geneefse wapenonderhandelingen, waarvan vandaag de derde

Reagan beantwoordt vragen die tijdens de persconferentie op hem werden afgevuurd.

LIMA (AP) - Het nieuwe hoofd van de Peruaanse generale staf, de luchtmachtgeneraal Luis Abram, heeft ontkend dat soldaten 69 boeren hebben vermoord in de streek Ayacucho. Abram zei dat tegen verslaggevers, nadat militaire leiders hadden getuigd voor de mensenrechtencommissie van de Senaat in Peru en een speciale commissie die belast is met het onderzoek naar de moorden.

De 69 boeren zouden op 14 augustus zijn gedood in Accomarca in het Andesgebergte waar een guerrilla woedt. President Alan Garcia heeft Abrams voorganger, Cesar Enrico Praeli, maandag ontslagen omdat hij en de vorige regering van president Fernando Belaunde Terry het land een onjuiste voorstelling van zaken hadden gegeven over de vijf jaar durende guerrilla tussen regeringstroepen en de maoïstische beweging 'Lichtend Pad.

Het bericht over de slachting is de eerste vuurproef voor de pas gekozen 36-jarige president Alan Garcia om zijn gezag uit te oefenen tegen de militairen. Bij zijn ambtsaanvaarding op 28 juni zei Garcia dat hij geen schending van de mensenrechten zou toestaan bij de bestrijding van de opstandelingen door veiligheidstroepen.

De Westduitse luitenant-generaal Gerhard Wachter is kennelijk niet van zijn stuk gebracht door de recente spionageschandalen. ~We hebben niets te verbergen. Ze mogen alles zien", zegt hij in een poging iedere twijfel weg te nemen over de mate waarin Oosteuropese waarnemers in staat worden gesteld de oefening 'Trutzige Sachsen' te observeren, die zich deze week afspeelt in Noord-Duitsland.

Op zelfverzekerde toon wuift Wachter iedere vrees voor pottekijkers weg. Hij wijst erop dat de waarnemers „onder de indruk zijn van de motivatie en toewijding van onze dienstplichtigen en van de gevechtskracht van onze strijdkrachten". „Dat kan slechts de afschrikking verhogen", aldus de generaal die de leiding heeft over de oefening. oefening in de Noordduitse laagvlakte betekent Vastberaden Saksen', een eerbetoon aan een vrijheidslievend volk, zo verklaart een Westduitse legerwoordvoerder.

Eerste luitenant Pottmeyer voegt eraan toe dat de waarnemers, die onder meer afkomstig zijn uit de Sovjetunie en Tsjechoslowakije, zelf mogen kiezen wat ze willen bekijken. Hij ontkent dat de waarnemers slechts prachtige demonstraties voorgeschoteld krijgen terwijl de echte oefeningen elders plaatsvinden. De enige plek waar zij niet welkom zijn is het commandocentrum, aldus Pottmeyer.

De uitnodiging van waarnemers bij oefeningen die meer dan 25.000 manschappen omvatten, is een van de vertrouwenwekkende maatregelen uit de Slotakte van Helsinki. Bij Trutzige Sachsen' is 60.000 man betrokken. Daarmee is zij dit jaar de grootste van de traditionele najaarsoefeningen van de NAVO, die worden samengevat onder de naam 'Autumn Forge' en zich uitstrekken van Noorwegen tot Turkije. De naam van de De oefening in West-Duitsland strekt zich uit over een groot gebied in Nedersaksen, tussen de steden Bremen, Hamburg en Hannover. De deelnemende manschappen zijn voor het overgrote deel Westduitsers, maar ook doen er Amerikanen, Britten en Nederlanders (van het 43e tankbataljon in Seedorf) mee. Tijdens de acht dagen durende manoeuvre zijn in het oefengebied ongeveer 3300 tanks en 18.000 andere voertuigen samengetrokken. Voor acties in de lucht zijn 250 helikopters beschikbaar. De luchtmacht stijgt 150 maal per dag op.

Volgens luitenant-generaal Wachter zijn dergelijke grootscheepse oefeningen nodig om de samenwerking te testen tussen de verschillende strijdmachtonderdelen in omstandigheden die de situaties in oorlog zo dicht mogelijk benaderen. Met manoeuvres op grote schaal, waarbij zoveel personeel en materiaal zijn betrokken krijgen de factoren tijd en ruimte een andere, realistischer dimensie dan bij de operaties op kazerne of oefenterreinen, en de leidende offieieren moeten dat ervaren. De overlast die de grote oefeningen meebrengen voor de bewoners van het betrokken gebied moet op de koop toe worden genomen. Dat is de prijs die voor het verdedigen van de vrijheid moet worden betaald. „Wat moet, dat moet", citeert Wachter een Saksisch gezegde. Hij wijst er echter op dat het publiek van tevoren goed is voorgelicht en dat het tijdstip zo is gekozen dat het oogsten voorbij is en het inzaaien nog niet volop begonnen.

Bij de NAVO-oefening 'Trutzige Sachsen' behoort ook het uittesten van snel gelegde noodbruggen en het gebruik van amfibisch materiaal. Hier zijn eenheden van de Duitse strijdkrachten in actie in de buurt van Petershagen.

PARIJS (AP) - Het Franse ministerie van defensie heeft namens minister Hernu een verklaring gepubliceerd, waarin „de campagne van geruchten en insinueringen tegen Franse militaire functionarissen" wordt verworpen, en waarin wordt gezegd dat geen enkele afdeling van de geheime dienst of organisatie van het ministerie van defensie een bevel heeft gekregen om een aanslag te plegen op de 'Rainbow Warrior'.

In de verklaring wordt ook gezegd dat „bij zijn (Hernu's) weten" er geen 'derde team' van de geheime dienst in Nieuw-Zeeland was. Hernu heeft momenteel geen reden om aan te nemen dat militaire bevelen zijn genegeerd of dat militaire functionarissen hebben gelogen.

Dinsdag schreef de Franse krant 'Le Monde' dat minister Hernu en twee hoge militaire leiders kennelijk vooraf op de hoogte waren van het plan om het vlaggeschip van de milieuorganisatie Greenpeace, de 'Rainbow Warrior' op te blazen in de haven van Auckland in Nieuw-Zeeland. De aanslag op het schip werd uitgevoerd door een tot dusver niet vermeld 'derde team' van twee Franse kikvorsmannen die onopgemerkt wisten weg te komen uit Nieuw-Zeeland, aldus 'Le Monde.

Volgens de krant waren minister van defensie, Hernu, generaal Jeannou Lacaze, toen nog stafchef van de strijdkrachten, en generaal Jean Saulnier, destijds persoonlijk militair adviseur van president Mitterrand, kennelijk op de hoogte, omdat zij volgens sommige bronnen toestemming gegeven hebben voor, en volgens andere bronnen zich niet verzet hebben tegen de operatie, die opgezet werd om de ecologische campagne te verhinderen en Greenpeace een waarschuwing te geven.

'Le Monde' baseert zich op gegevens van voormalige leden van de geheime dienst DGSE, en personen die nauw met de geheime dienst samenwerken. Andere informanten zijn politiefunctionarissen die op de hoogte zijn van de vordering van het onderzoek van de Nieuwzeelandse politie, ambtenaren op 'gevoelige posten' op ministeries en reserveofficieren die samenwerken met de oppositiepartijen.

De Franse minister var. defensie, die volgens Le Monde opdracht zou hebben gegeven de Rainbow Warrior tot zinken te brengen.

LONDEN (AP) - De 12 leiders van de mislukte staatsgreep van 1982 in Kenia zijn in juli in het geheim in de Kamiti-gevangenis in Nairobi opgehangen. Dat heeft de Britse krant 'Times' gisteren bekendgemaakt. De krant schreef dit nieuws van niet bij naam genoemde diplomatieke bronnen in Nairobi te hebben vernomen en zei dat de Keniase regering de geruchten over de executies heeft willen bevestigen noch ontkennen.

De coup werd geleid door onderofficieren van de luchtmacht die ontevreden waren over het economisch beleid van de regering en ambtelijke corruptie. Zij hielden korte tijd de luchthaven van Nairobi, de Keniase radiozender en andere gebouwen bezet voor de opstand door loyale troepen werd neergeslagen. De revolte eiste officieel 159 mensenlevens.

Om de opzet van het SDI duidelijk te maken trok Reagan een vergelijking met het in de Eerste Wereldoorlog gebruikte mosterdgas, een strijdmiddel dat daarna bij internationaal verdrag werd verboden. „Ik zie ruimtewapens als een soort van gasmasker. Hoewel mosterdgas na de Eerste Wereldoorlog werd verboden bleven veel landen hun arsenaal aan beveiligingsmiddelen tegen chemische wapens aanhouden", betoogde Reagan. Het gebruik van chemische wapens in de Eerste Wereldoorlog, waarvan als belangrijkste mosterdgas, heeft naar schatting 1,3 miljoen doden veroorzaakt. De strijdmiddelen met gifgassen werden in 1925 internationaal verboden. De Amerikaanse Senaat ratificeerde dit verdrag pas in 1974.

Naar Keagans mening werden in de Tweede Wereldoorlog chemische wapens niet gebruikt omdat dat verdrag bestond of omdat de aanvallers wisten dat de andere partij ook over dergelijke wapens beschikte, „maar zij wisten iets anders", zei Reagan. „We verboden gifgaf in 1925, maar iedereen hield zijn gasmaskers. Ik geloof dat we dit wapen (het ruimtewapen) moeten zien als een soort gasmasker.

De Amerikaanse regering gaat ervan uit dat zij met Groot-Brittannië en West- Duitsland tot een akkoord kan komen op grond waarvan deze landen formeel hun goedkeuring zullen hechten aan het SDI-project.

Volgens een Amerikaanse zegsman van het ministerie van defensie, die om anonimiteit verzocht, zullen de overeenkomsten dit najaar hun beslag krijgen.

De Amerikaanse regering heeft er herhaaldelijk op gewezen dat regeringsgoedkeuring van het programma niet nodig is, maar volgens de bronnen zijn de formele samenwerkingsovereenkomsten desalniettemin van belang voor Washington, omdat ze aantonen dat Amerika's belangrijkste bondgenoten achter het initiatief van Reagan staan.

Op dit moment bezoekt een Westduitse delegatie van de defensiecommissie in de Bondsdag de VS. Twee sociaal-democratische afgevaardigden hebben bij de Amerikanen benadrukt dat hun partij tegen iedere Westduitse deelname aan SDI is. Maar de drie andere leden, vertegenwoordigers van de regeringspartijen, dat bijna rond is, zal worden goedgekeurd door de Bondsdag, aldus de bronnen.

Amerikaanse functionarissen meldden ook dat met Groot-Brittannië bijna een overeenkomst rond is.

ISLAMABAD - Het Afghaanse verzet heeft een helikopter neergeschoten met aan boord een Afghaanse generaal-majoor, een Afghaanse brigade-generaal en een Sovjetofficier, die waarschijnlijk ook de rang van generaal had.

BEIROUT (AP) - In de Noordlibanese havenstad Tripoli streden moslimmilities gisteren voor de vierde achtereenvolgende dag met zwaar materieel om de heerschappij. Volgens de politie vielen in de nacht van dindag op woensdag weer drie doden en negen gewonden en duren de gevechten nog steeds onverminderd voort.

Sinds de aanvang van de strijd afgelopen zondag zijn 51 mensen omgekomen. De partijen die met elkaar slaags zijn geraakt zijn de pro-Syrische militie van de Arabische ridders en de islamitische eenheidsbeweging (Tawheed Islami) die op de hand is van de Palestijnen in Libanon. Ze hebben het al twee jaar met elkaar aan de stok. De Tawheed-militie heeft rond 2500

soennieten onder de wapens. De Arabische ridders, die verbonden zijn met de Arabische democratische partij, stellen daar 1500 gewapende alawieten - een mystieke sjiietensectie - tegenover. Het openbare leven in Tripoli, met 500.000 mensen na Beirout de grootste stad, ligt door de gevechten haast helemaal stil. Ziekenhuizen hebben een dringend tekort aan bloed voor transfusies bij gewonden. Tawheedleider Sjeik Saeed Shaaban beschuldigde het Syrische leger er gisteren van vanuit posities in de bergen rond Tripoli met artillerie tt hebben beschoten op woonwijken onder Tawheed-controle ter ondersteuning van de Arabische ridders. Het is de eerste keer dat Syrië ervan wordt beticht rechtstreeks bij de strijd te zijn betrokken.

Hoewel het in Beirout betrekkelijk rustig is, blijven zich incidenten voordoen. Bij het gebouw van het ministerie van defensie in de oostelijke voorstad Yarze sloegen gisteren raketten in zonder grote schade aan te richten. Volgens een legerwoordvoerder waren de raketten afgeschoten door leden van Druzenmilities die positie hebben gekozen in de Chouf-bergen ten oosten van Beirout. Het ministerie is de afgelopen weken al vaker doelwit van beschietingen geweest. Dinsdag kwam de presidentiële residentie in Beirout onder Druzenvuur te liggen. Niemand raakte daarbij gewond.

WARSCHAU - Danuta Walesa, de vrouw van de oprichter van het Poolse vakverbond Solidariteit, heeft alle vrouwen in de wereld opgeroepen druk uit te oefenen op de Poolse leider, generaal Jaruzelski, de sociologe Miroslava Grabowska vrij te laten.

(advertentie) ISLIMME SPAARDERSI I C\LO/1 KIEZEN öLI/0 VOOR VRIJHEID. ,*s&>* v (Jaani|ks 10 mille vn| opneembaar) Een ideale spaarvorm voor mensen die twee dingen tegelijk willen: extra hoge rente èn de vrijheid om zonder kosten geld op te kunnen nemen. leder volledig jaar (van 1 mei tot 1 mei) mag u tot maximaal f 10.000,- giraal overboeken naar uw betaalrekening. Pas daarboven geldt een retourrente van 1%. Praat eens over zon gulle Bonus Spaarrekening bij een NMB kantoor. Met een eerste inleg van f 100,- bent Mfjß I jAMK val iemand in bonus... DE mn M£T { m

Alle deelnemende militairen krijgen ook een kaart met daarop tien gedragsregels waaraan ze zich te houden hebben zoals: geen schuttersputjes graven in iemands tuin als er natuurlijke dekking voorhanden is. Maar „vergeet niet dat je in oorlog bent", zo wordt de militair ondanks de regels voorgehouden.

De militaire kosten van ruim een week oefenen bedragen 15 tot 17 miljoen mark. Dat geldt wordt gebruikt voor het betalen van de schade aan de omgeving, de reiskosten van de gemobiliseerde reservisten (12.000) en de brandstof. Niet meegerekend zijn de kosten voor de burgerlijke overheid.

De oefening simuleert een aanval van Redland op Blueland. Na maanden van politieke controverses valt Redland onverhoeds de andere partij aan, nadat het eerst onder het mom van een oefening, waarbij in strijd met de verdragen geen waarnemers waren uitgenodigd, troepen had samengetrokken bij de grens. Wie meent dat met de roden de Sovjetunie wordt bedoeld, heeft het mis, zegt Wachter. De termen red en blue hebben niets te maken met bestaande partijen, staten of allianties. Vanaf Napoleontische tijd worden ze gebruikt bij militaire oefeningen. Bovendien maakt het feit dat de aanval vanuit het noorden komt in plaats van het oosten, duidelijk dat er geen verband is met bestaande operationele plannen van de NAVO.

De oefening is geheel conventioneel. Er kan geen situatie ontstaan waarbij een in het nauw gedreven commandant vraagt om het gebruik van kernwapens. Volgens eerste luitenant Pottmeyer zijn daarvoor aparte oefeningen, waarbij politici zijn betrokken omdat het inzetten van nucleaire wapens politieke beslissingen zijn. Deze oefeningen worden ook meestal op papier uitgevoerd.

Pottmeyer onderstreept dat het bij westerse oefeningen als 'Trutzige Sachsen' vooral gaat om 'Schadenbegrenzung*, het beperken van de schade. Een oorlog met conventionele wapens waarvan de vuurkracht enorm is toegenomen, zou een desastreus effect hebben op een hoog geïndustrialiseerd en dichtbevolkt land als de Bondsrepubliek. Deze Westduitse vrees werd tijdens de geoefende oversteek over de Weser geïllustreerd door de kwetsbare aanwezigheid op enkele kilometers van een kerncentrale. Volgens de Westduitsers moet het streven dan ook te allen tijde gericht zijn op een zo snel mogelijke beëindiging van de oorlog. (ANP)

CAÏRO (AP)- Palestijnen die terrorisme verwerpen als politiek instrument moeten niet uitgesloten worden van deelname aan het vredesoverleg in het Midden-Oosten, alleen omdat zij banden hebben met de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO. Dit heeft de Britse premier Margaret Thatcher gezegd in Caïro.

De bekende namen binnen de PLO komen niet in aanmerking, zei Thatcher, „maar er zijn ook PLO-leden die terrorisme volledig en absoluut afwijzen als een mogelijkheid om verder te komen. Wij kennen allen een aantal van dergelijke namen."

Thatcher stond verslaggevers te woord na een onderhoud van twee uur met de Egyptische president Hosni Moebarak. Het gesprek spitste zich toe op wegen om nieuwe impulsen te geven aan het vastgelopen vredesproces in het Midden-Oosten, aldus Thatcher.

„We willen heel graag nieuwe impulsen geven aan de onderhandelingen en willen vooral bereiken dat de eerste stap - de ontmoeting tussen reizend ambassadeur Murphy en de gezamenlijke Palestijns- Jordaanse delegatie - gezet wordt," zei Thatcher. Op de vraag hoe haar land een bijdrage kan leveren aan het weer op gang brengen van het proces zei de Britse premier dat haar regering pleit voor een Palestijns onderhandelingsteam, dat aanvaardbaar is voor de Verenigde Staten en voor koning Hoessein.