Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

[.RIJS (AFP DPA) - Force F-Vt, een gematigd- Krvakbond in Frankrijk ' .ar eigen zeggen 1 mil' iXen telt, krijgt al sinds oprichting in 1947 gelde, steun uit de Verenigde 7- Jarenlang trad de lioepelende vakcentrale TjC\o als 'donateur' op. *»ar het linkse dagblad 'Li- Sion' schrijft vandaag dat isinds twee jaar subsidie Langt "it een sPeciaal ii dat in 1983 gesticht is op ILtie van president Rea- dat tot doel heeft het Lunisme te bestrijden. ,1984 kreeg Force Oure ruim 2 miljoen gulden je Amerikaanse stichting l democratie (National Enfjnent for Democracy) die 1983 van start ging met een .vangskapitaal van ruim 50 Hoen gulden. Secretaris-ge- Jal André Bergeron van Ouvriere heeft de donabevestigd. Hij wees erop ihet geld vooral bestemd rft voor de opvang van bui- Jandse vakbondsleden die I in Frankrijk gevestigd ten. jvanaf 1947 krijgt FO geld bet buitenland van het Innationale verbond van jevakverenigingen (IVW), innee de vakbond vluchten uit Oost-Berlijn heeft alpen: na de opstand in it-Berlijn in 1953, de Honirse opstand in 1956 en teiwoordig uit Polen geihte vakbondsleden. Maar l heeft Force Ouvriere injaarden en Portugezen loipen die uitgeweken wallen tijde van het bewind ■respectievelijk Franco en far.

HUSSEL - De Belgische b'tie heeft een man aangeven die ervan wordt vertil lid te zijn van de bende Nijvel, meldde gisteren de [ische tv. ij werd tijdens een schietning gepakt op een verlabouwterrein. Bij het terrein stonden auto's »k waren geparkeerd in murt van de overvallen op trmarkten, waarbij dikdoden vielen. ! verdachte had ook een Kr dat bij de moordpar-11 zou zijn gebruikt, aldus IRT. 'politie wilde niet reage">Phet bericht.

en Onderwijs *nte feministische j%ieaan'Oudestraat' ® 's geen echte eenheid onland VVD blijven ■gillen over 'overspel' -«üsche zaken pnland jpre maatregelen bij F'cntmgendienst jf/Binnenland "or en vuil zwemwater pzaken veel klachten karts.wathijkan? Llaar emancipatiebeleid Poinie Pjualiseringsideaal i I6Pe wonels in cultuur

r*terse buien uit- KtenVan 1 Braad het r* 7\ Tn het land tot 5 E^iße u.f ..aan zee* VriJ jjest. ard>7. uit zuidwest t^rniï«tenvoorvriJ- da nda8: koud regen of sneeuw. 1" vana* zon-6Van temperatuur. 28n08V 2?b«» 85 °"*M6 maan°P 17.24 0 maan onder 10.41

VVD-woordvoerder A. J. Evenhuis

Veel sprekers waaronder de heren Evenhuis (WD), Van der Vlies (SGP), Leerling (RPF), Schutte (GPV) en W:> genaar (onafhankelijk) gingen uitvoerig in op de discussie over de kwaliteit van het onderwijs. Tendens in hun bijdragen was, dat de bevordering van de kwaliteit aan de scholen zelf zou moeten worden overgelaten. De heer Schutte zei dat het hem niet verbaasde na alle verontrustende berichten over snel toenemend ziekteverzuim onder leraren en het veel te vroeg afhaken van leerlingen dat deze zaak nu in discussie is gekomen. De heer Leerling betoogde onder meer dat er veel meer aandacht moet komen voor de verhouding tussen leraren en leerlingen. „Wij merken de psychische belasting en beschadiging die jonge mensen in de confrontatie met de normloosheid in de Nederlandse samenleving oplopen aan als een van de belangrijkste storende factoren in het bereiken van de beoogde kwaliteit." En de heer Schutte zei dat het onderwijs niet het enige terrein is „waar de wrange vruchten van een doorgeschoten individualisering worden geplukt, maar daar wellicht wel het meest schrijninH is".

Het liberale kamerlid vindt dan ook dat ook het onderwijsbeleid rijp is voor spreiding van verantwoordelijkheden en beperking van regelingen. „De verantwoordelijkheden van de overheid en de scholen moeten opnieuw worden bepaald", zo zei hij. Zijn betoog kreeg gisteren in de Kamer niet veel weerklank. Ook de socialisten voelen wel wat voor beperking van de regelzucht op het departement van onderwijs, maar „het afbouwen van onderdelen op centraal niveau betekent opbouwen van deskundigheid op lager bestuurlijk niveau, te weten de provincie of gemeente. Er is in ons denken dus geen sprake van bezuinigingen, iets waarvan ik de WD wel verdenk", zo zei PvdA-woordvoerder Konings gisteren.

GPV-woordvoerder Schutte zei de nodige twijfels te hebben op het punt van de terughoudendheid van de overheid. „Als ik het heb over een meer terughoudende overheid dan is daarbij inbegrepen de overheid op het provinciaal en gemeentelijk niveau. Ik vrees echter dat het tegenovergestelde gebeurt. En het onafhankelijke kamerlid Wagenaar betoogde dat het beleid van deze bewindslieden in feite haaks heeft gestaan op de vrijheid van stichting (steeds hogere getalsnormen), richting en inrichting (verplichting schoolwerkplan) in het onderwijs.

De heren A.J. Hermes (CDA) en ir. B.J. van der Vlies (SGP) keerden zich gisteren tegen het voornemen van staatssecretaris Van Leijenhorst (basisonderwijs) om tussen nu en 1988 een tweede ronde van reorganisaties in het basisonderwijs door te vieren. Volgens beide woordvoerders kan dat leiden tot het sluiten van 200 basisscholen in de jaren 1986 en 1987. Zij vinden dat in strijd komen met de beloften aan het basisonderwijs dat tussen de invoering van de nieuwe Wet op het basisonderwijs op 1 augustus van dit jaar en 1988 dit terrein van het onderwijs organisatorisch rust zou kunnen krijgen.

De heer Schutte trok gisteren staatssecretaris Van Leijenhorst waarschuwend aan zijn oor vnor een brochure van zijn departement, waarin in strijd met het onderwijsartikel in de Grondwet wordt gezegd dat de overheid aan de scholen de bevoegdheid delegeert voor inhoud en vormgeving van het onderwijs en-datde scholen „marges hebben om tot eigen nuancerigen te besluiten". De heer Schutte noemde „dergelijke volstrekt doorgeschoten uitdrukkingen voor een wel zeer constructief onderwijsbeleid" een uiting van de denktrant op het departement. Daaraan zou de staatssecretaris wel eens iets mogen doen door middel van „herscholing in eigen huis".

ISLAMABAD (AP) - Pakistaanse chirurgen hebben uit de maag van een 35-jarige vrouw een tumor met een gewicht van 45 kilo verwijderd. Dat heeft het Pakistaanse persbureau APP gisteren gemeld. De operatie zou dinsdag zijn uitgevoerd in een ziekenhuis in Gujranwala. De patiënte, Rashida Begum, had al enige tijd geklaagd over maagproblemen. Zij zou zich nu in bevredigende toestand bevinden. Verdere details werden niet genoemd.

AMSTERDAM (ANP) - Minister Korthals Altes van justitie heeft gisteren een bezoek gebracht aan het hoofdbureau van politie in Amsterdam. Hij had er een gesprek met de korpsleiding en bezocht met name ook het cellenblok, waar eind vorige maand kraker Hans Kok dood werd gevonden. Het bezoek van de minister duurde ruim een uur, aldus de woordvoerder van de Amsterdamse politie. De minister bespreekt de zaak Hans Kok (23) vandaag in de Tweede Kamer tijdens een door het kamerlid Van Es (PSP) aangevraagde interpellatie.

NABLOES (DPA-AFP-UPI) - Na ruim drie jaar onder Israëlisch militair bestuur te hebben gestaan, zal de universiteitsstad Nabloes, weer een Palestijnse burgemeester krijgen De 44-jarige zakenman Zafer El Masri, plaatselijk voorzitter van de kamer van koophandel, werd tot burgemeester van de stad aangewezen.

BHOPAL (Reuter) - Honderden inwoners van de Indische stad Bhopal hebben gisteren gedemonstreerd tegen de naar hun mening ontoereikende hulpmaatregelen na de gifgasramp van 3 december 1984. De betogingen markeren het begin van een protestweek ter herdenking van de grootste industriële ramp in de geschiedenis, waarbij 2500 personen om het leven kwamen. Door het ontsnappen van grote hoeveelheden van het giftige methyl isocyanaat, werd niet alleen een groot aantal mensen gedood maar kregen ongeveer 125.000 personen te kampen met lichamelijke problemen. Op de herdenkingsdag zelf zullen in Bhopal 2500 poppen worden verbrand die Warren Anderson, directeur van Union Carbide, voorstellen. Union Carbide is het Amerikaanse bedrijf dat eigenaar is van de insekticidefabriek in Bhopal met het noodlottige gaslek. De Congres-I-partij, die in de deelstaat Madhya Pradesh - waarvan Bhopal de hoofdstad is - aan het bewind is, riep op tot een dag van gebed. De grootste oppositiepartij, de Bharatiya Janata Partij, deed een oproep uitgaan voor een algemene staking op de gasramp dag. Geëist zal worden dat alle bedrijfsmiddelen van Union Carbide in India in beslag worden genomen en dat de verkoop van produkten • van het bedrijf wordt beëindigd.

(van onze politieke redactie)

DEN HAAG - De noodzaak om ook in het onderwijsbeleid nieuwe wegen in te slaan wordt ten onrechte gezien als een bedreiging van het bijzonder onderwijs. De VVD zal het dan ook niet langer accepteren wanneer vanuit het CDA wordt gesuggereerd dat het liberalisme van nu daarop uit zou zijn. Dat zei het VVD-Tweede-Kamerlid A.J. Evenhuis gisteren in de Tweede Kamer tijdens het debat over de onderwijsbegroting.

In een nu eens buitengewoon heldere verwoording van de liberale benadering van het onderwijsbeleid zei de heer Evenhuis onder meer dat „alle grote politieke stromingen op hun wijze hebben meegewerkt aan de doorwerking van de vrijheid van schoolstichting, richting en inrich-' ting in nieuwe onderwijsvormen". Volgens hem heeft de CDA-benadering daarvan echter geleid tot „een sterk bestuurlijk-juridische benadering". De WD kiest daartegenover voor een beleid waarbij de kwaliteit van het onderwijs centraal staat. De heer Evenhuis: „Structuren, beheersvormen zijn niet bepalend. Soortgelijke bewegingen zien wij in de samenleving. Ideologische identiteit blijkt niet meer dan een uitgangspunt van een school te zijn. Identiteitsgebonden scholen kenmerken zich door een zeer pluriforme schoolbevolking. Identiteit is dus blijkbaar niet de enige bepalende factor voor schoolkeuze. Voor ouders gaat identiteit vaak hand in hand met de kwaliteit van het onerwijs. Dat is niet identiteitsbedreigend, maar veeleer een uitdaging aan identiteitsgebonden instellingen en biedt meer perspectief op ontplooiing. Daarom is het de vraag of de bewaking van de vrijheid van onderwijs en het streven naar kwaliteitsverbetering wel gediend zijn met een onderwijsbeleid dat zo strak is geregeld in centralistische regelgeving en uitvoering".

IR. B.J. VAN DER VLIES

Achter de regeringstafel v.l.n.r. drs. N. Ginjaar-Maas, drs. W.J. Deetman en drs. G. van Leijenhorst.

LONDEN (AP) - De Britse premier Margaret Thatcher heeft gisteren gezegd dat waarschijnlijk zowel de Bondsrepubliek als Groot- Brittannië nog voor de kerst de eerste contracten zullen tekenen voor deelname aan het Amerikaanse Star Wars-onderzoek. Tevens gaf mevrouw Thatcher aan dat haar land zich op korte termijn zal terugtrekken uit de Unesco, de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschappen en cultuur. Thatcher verscheen op een gezamenlijke persconferentie met bondskanselier Helmut Kohl, nadat zij gisteren een eerste gespreksronde hadden gevoerd. Op de vraag of zij met Kohl had gepraat over Star Wars, antwoordde Thatcher: „Ik denk dat wij beiden voor de kerst een akkoord zullen tekenen".

Kohl uitte zich iets minder positief, maar zei, via een tolk: „Voor kerst zullen wij in het kabinet een beslissing nemen over de wijze waarop wij als federale overheid de hoofdlijnen kunnen uitzetten, en wat die hoofdlijnen zullen zijn. En dan zullen de zaken binnen dat kader verder gaan". Als de Bondsrepubliek en Groot-Brittannië mee gaan doen met het strategische defensie initiatief van Reagan, zullen zij de eerste bondgenoten zijn die gehoor geven aan de Amerikaanse oproep om dat te doen. Ten aanzien van Unesco herinnerde mevrouw Thatcher eraan dat haar regering een jaar geleden had aangekondigd uit de organisatie te zullen vertrekken, tenzij daar ingrijpende hervormingen werden doorgevoerd. „Die aankondiging geldt nog steeds, tenzij er onverwacht iets gebeurt", aldus Thatcher. Verwacht wordt dat Londen begin volgende maand een definitieve beslissing neemt. Als Groot-Brittannië uit de Unesco stapt volgt het ook daarmee als trouwste bondgenoot in de voetsporen van Ronald Reagan. De Amerikanen stapten vorig jaar uit de Unesco, omdat die organisatie teveel (westers) geld zou uitgeven en te weinig op zou komen voor westerse belangen. Kohl gaf geen commentaar op de verwikkelingen rond de Unesco, maar aangenomen wordt dat hij liever ziet dat Londen lid blijft van die in Parijs gevestigde organisatie.

Bij de verkiezingen voor de gemeenteraden in de Alblasserwaard. die gisteren plaatsvinden, mochten voor het eerst ook buitenlanders stemmen die hier vijf jaar legaal wonen. Op de foto twee niet-Nederlanders, een Turks echtpaar, die hun stem uitbrengen in Leerdam.

VAN officiële Nederlandse zijde mag het dezer dagen beëindigde 'Culturele Forum' te Budapest dan een „boeiend experiment" worden genoemd, het komt ons voor dat er eerder sprake was van een dialoog tussen doven. Het zou naïef zijn zich daarover te verbazen. Het gebruik van dezelfde woorden betekent lang niet altijd dat hetzelfde wordt bedoeld. Dat geldt niet alleen in politieke of theologische, maar ook ten aanzien van culturele discussies. Cultuur en cultuur zijn twee, zeker waar het de ontmoeting tussen de vrije en de communistische wereld betreft.

In Budapest ging het zes weken lang om een vervolg op de in 1975 gesloten Akkoorden van Helsinki. In het kader van de Slotakte van de Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE) was toen tussen 33 Europese staten en de Verenigde Staten en Canada onder meer vastgesteld, dat „toenemende uitwisselingen op het gebied van cultuur en onderwijs, wijdere verspreiding van informatie, contacten tussen mensen en de oplossing van humanitaire vraagstukken ... bijdragen tot het versterken van vrede en begrip tussen de volken".

Als uitvloeisel van Helsinki' kon in Budapest zich nu een bont gezelschap verzamelen van diplomaten, regeringsfunctionarissen en kunstenaars met het doel over literatuur, muziek en beeldende kunst te praten. Getuige de verslagen van de conferentie kenmerkten de bijeenkomsten zich echter door een Babylonische spraakverwarring. Dat lag uiteraard niet aan de tolken; niemand behoefde in het onzekere te verkeren over wat de ander zei. Toch spraken de vertegenwoordigers van West en Oost een verschillende taal. Aan de ene kant de kunst als puur esthetische activiteit, waarin de mens van de Verlichting zijn creativiteit en vrijheid uitleeft. Aan de andere kant de kunst, met als uitdrukkingsvorm het „socialistisch realisme"

lET zou naïef zijn geweest te geloven in de mogelijkheid van een vruchtbare gedachtenwisseling tussen Oost en West tijdens het 'Culturele Forum' in Budapest. Binnen de delegaties uit het Oostblok bevonden zich namelijk geen dissidente' kunstenaars, geen critici dus van de eigen regering, zoals in de Westduitse afvaardiging zich bij voorbeeld wel Günther Grass bevond. Dat betekende concreet dat binnen die afvaardigingen bij voorbaat elke erkenning van de eigen aard van de kunst in het geheel van de samenleving was opgeheven. Totalitarisme wordt dat wel genoemd; letterlijk alles is 'politiek': economie en wetenschap, geschiedenis, biologie en recht, maar ook letterkunde, schilder- en beeldhouwkunst en muziek. In Budapest werd met zoveel woorden of impliciet herhaaldelijk de filosofie verworpen dat kunst 'neutraal' zou kunnen zijn. Integendeel, de betekenis van Marx en Lenin zou ook ten aanzien van deze sector van het leven niet ongestraft genegeerd kunnen worden. Werkelijke kunst is daarom altijd partijdig. Zij moet de waarheidsgetrouwe uitdrukking vormen van de werkelijkheid, zoals die zich in de historie ontwikkelt in de richting van socialisme en communisme (socialistisch realisme). Hoe zou — zoals' westerse critici het Oostblok verwijten — dit inperking van de vrijheid van de kunstenaar kunnen zijn? Vrij is slechts degene die de werkelijke belangen behartigt van de massa van het volk, in plaats van die van een uitbuitende elite. Het 'socialistisch realisme' heeft de Sovjetrussische cultuurpolitiek altijd beheerst. Onder Stalin was dat op rigoureuze wijze het geval. Schrijvers, dichters, beeldhouwers, musici en schilders hadden slechts één opdracht: teken de arbeiderheid', intens en gelukkig bezig een nieuw leven op te bouwen onder de socialistische zon. De veelal uiterst saaie en oppervlakkige produkten die hieruit te voorschijn kwamen, werden in het Westen wel spottend als de jongen-ontmoet-tractorromances' aangeduid. Onder Chroesjtsjov en Brezjnjev werden de teugels weliswaar wat gevierd, maar het principe bleef volop gelden: de kunst ondergeschikt aan het communisme.

\__Jp deze manier Icon het het natuurlijk niet anders of tijdens het 'Culturele Forum' in Budapest werd op grote schaal langs elkaar heen gepraat. Het Westen was erop uit culturele mensenrechten' in documenten vast te leggen en tot vrijere uitwisseling van niet door de overheden aangewezen kunstenaars te komen. Maar aan het één noch het ander bestaat binnen het door de Sovjetunie en communistische partijfunctionarissen beheerste Oostblok ook maar enige behoefte. De waarheid van het 'socialistisch realisme' zou er maar door in diskrediet worden gebracht. En dus eindigde de conferentie in Budapest in scheldpartijen en zonder zelfs het door de Hongaren opgestelde en vrijwel nietszeggende oritwerpslotcommuniqué. Ter wille van de duidelijkheid is dat misschien maar goed ook. Kunst zal, als het goed is, ons de ogen openen voor veel moois en waardevols in dit leven. Maar mooi en waardevol is voor de communist alleen wat de marxistisch-leninistische heilstaat op aarde ten goede kan komen. De kunst in het Oostblok is daarom per definitie rood. En ook in Budapest kenden de afgevaardigden wat dat betreft geen compromissen. A.K.

JOHANNESBURG (AP) - De Zuidafrikaanse regering heeft gezegd 'niets te verbergen' te hebben en dat een onderzoekscommissie van het Gemenebest welkom is. Daarbij werd wel gewaarschuwd dat de delegatie zich niet mag bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden van Zuid-Afrika. De politie verklaarde gisteren dat in negen gemeenschappen onlusten waren opgelaaid. Er zouden geen doden zijn gevallen. Wel liepen drie mensen brandwonden op bij aanslagen met benzinebommen, aldus de politie. De Gemenebest-delegatie wil Zuid-Afrika begin volgend jaar bezoeken om te bekijken hoe een eind aan de apartheid kan worden gemaakt. ~De Zuidafrikaanse regering heeft niets te verbergen", luidde een verklaring van minister van buitenlandse zaken Pik Botha. Hij waarschuwde echter dat de delegatie zich niet mag bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden van het land. Het Gemenebest had op 20 oktober tijdens een conferentie op de Bahamas besloten om enkele afgevaardigden naar Zuid-Afrika te sturen, nadat Engeland zich had verzet tegen de wens van de meerderheid van de Gemenebestlanden om economische sancties tegen Zuid-Afrika in te stellen. De bewoordingen van Botha's verklaring lieten de mogelijkheid open dat de Gemenebest-delegatie toch nog de toegang kan worden ontzegd. Hij stelde de ontvangst afhankelijk van zijn overtuiging dat de bezoekers „zich op de hoogte willen stellen van de huidige omstandigheden in dit land en Zuidelijk Afrika, van de vooruitgang die iii Zuid-Afrika al is geboekt en van de hervormingen die voor de toekomst zijn gepland."