Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(van onze noordelijke redactie)

vi£üWESCHANS - Volgende week zal de ope- C plaatsvinden van Nederlands eerste officiële tfoord te Nieuweschans. Staatssecretaris P.H «Zeil (economische zaken) zal te zamen met de Jooinger Commissaris der Koningin H. Vonhoff dag 3 december aanstaande de officiële hanhW verrichten, waarbij de laatste, zo heeft hij fveler vreugd toegezegd, daarbij te water zal JL Overigens gaat het in Nieuweschans nog *or om een heel klein kuurbad dat voornamelijk Jicht zal zijn op het toerisme. Het veel grotere Jpplex van het bronnenbad zal pas in 1988 gereed iinen.

v opening volgende week „kent dat na ruim tien jaar allerlei tegenslagen er Jujiik iets tastbaars van ITuuroord is terecht geko' In maart 1975 al stapte Westduitser Rothkegel rde Schansker burgemeesa vertelde hem dat er zich £st waarschijnlijk genees-s,tig , water in de bodem [deze kleine Groningse geënte zou bevinden. • duurde vervolgens eerst tijd voor er zelfs studie werd verricht daarna werden pogingen jernomen geld los te krij, Voor een proefboring. -op3o mei 1980 ook inderid het geneeskrachtige wa«•erd gevonden en zelfs izeer goede kwaliteit werd ronden, waren de moeilijk-

Daarbij moest een naamloze vennootschap worden opgericht met voldoende kapitaalkrachtige deelnemers. Dat lukte echter slechts met veel vallen en opstaan en duurde veel langer dan was verwacht.

De NV Kuurcentrum Nieuweschans besloot niet direct het grote 40 miljoen gulden kostende bronnenbad uit de grond te stampen, maar te starten met een klein kuuroord ter kennismaking voor het publiek dat voornamelijk toeristisch-recreatief gericht zou zijn. De bouw daarvan begon op 20 mei van dit jaar en het complex(je) is inmiddels deze week opgeleverd.

g bepaald niet voorbij, tijd van rapporten en [tonderzoeken volgde.

Een paviljoen van het kuuroord in aanbouw. Op de voorgrond het buitenbewegingsbad.

Plattegrond van wat het bronnenbadcentrum Nieuweschans zou moeten worden. Het kuurbad (met buitenbad) nabij rijksweg 43 is dezer dagen gereed gekomen. Voor het overige is het nog maar afwachten wat er van het centrum terecht zal komen. Bezuinigingen nopen de NV Kuuroora Nieuweschans er namelijk toe het complex compacter te bouwen dan op deze tekening.

Uiteindelijk moet het bronnenbadcomplex vele malen groter worden. Er wordt, zo is de bedoeling, een veel groter kuurgebouw bijgebouwd met eveneens een buitenbad, lighallen, maar ook met therapievleugels en hotels er om heen gegroepeerd. Het zal duidelijk zijn dat het geheel landschappelijk aantrekkelijk wordt aangekleed en zo veel mogelijk - door middel van bijvoorbeeld geluidswallen -

van invloeden vanuit de omgeving wordt ontdaan.

Dat totale project kent overigens nog een aantal onzekerheden. De eerste ontwerpen zijn namelijk te groots opgezet om voor de beschikbara-tO miljoen gulden te kunnen worden gebouwd. Daarom liet de NV Bronnenbad Nieuweschans onlangs al weten dat overwogen wordt het complex 'compacter' te bouwen, wat er dus gewoon op neer komt dat het kleiner wordt dan het aanvankelijk aan het publiek werd gepresenteerd. Tevens zal de planning van de bouw van het totale complex wat worden verlengd, zodat het bronnenbad pas in de loop van 1988 zal klaarkomen of zelfs nog later. Eerst wil men nu bezig met de bouw van een hotel en pas daarna zal het grote kuurbad worden neergezet.

Overigens is de gemeente Nieuweschans ook hard bezig met een opknapbeurt van de nabije omgeving van het bronnenbadcentrum. Zo is er nog voor de winter een veertig hectare groot bos geplant. Maar ook het dorp zelf ondergaat een f ace-lift. De opening van het kuurbad volgende week gaat namelijk gepaard met feestelijkheden ter gelegenheid van het gereedkomen van de reconstructie van één van de belangrijkste straten van het dorp. Daarnaast zal begin volgend jaar worden gestart met de reconstructie van de toegangsweg naar het toekomstige grote kuurcentrum.

Het nu klaar gekomen kleine kuurbad bevat diverse onderdelen. Allereerst heeft het een zogenoemd buitengewegingsbad' met water van dertig graden Celsius. Dat water is afkomstig uit de Schansker bodem van een diepte van 600 meter. In eerste instantie was het de bedoeling het water van ruim 1000 meter diepte naar boven te halen, maar de kosten daarvan zouden te hoog worden.

Wanneer dat, officieel als ijzer en jodiumhoudend en geneeskrachtig gekwalificeerde water uit de bodem komt, heeft het een temperatuur van ruim 22° C, waarna het vervolgens verwarmd wordt ten behoeve van het buitenbad. Het omhoog gepompte water bevat maar liefst 20% zout, maar omdat het baden daarin alleen maar uiterst ongezond zou zijn, wordt dat percentage teruggebracht tot 3 a 4.

Het kuurbad bevat verder twee rust-/lighallen, een sauna, solaria en een afdeling voor massage en fysiotherapie. Er is verder een gezondheidscafetaria. Een schoonheidssalon (kuurcoiffure en - manicure) completeert het geheel.

Het feit dat dit eerste kuurbad voornamelijk recreatief is gericht, wil nog niet zeggen dat bijvoorbeeld psoriasis-patiënten er niet terecht zouden kunnen. Voor hen zijn er echter nog geen gelegenheden voor een behandeling.

Dit eerste onderdeel van het bronnenbadcentrum heeft een investering vah 3,5 miljoen gulden gevergd. 18 mensen, die net een opleiding achter de rug hebben, vinden er werk.

abouters, elfjes, trollen, feeën en pratende dieal heel lang zijn dat aantrekkelijke onderweriom verhalen over te verzinnen, te vertellen of thrijven. De ene schrijver weet het een en ander torigineler uit te werken dan de andere. Bij de

istaat het verhaal wat dichter bij de oorspron- Ée sprookjes, bij de ander zijn het meer eigener fantasieverhalen. Een aantal recent verschekabouterverhalen krijgt hier de aandacht.

Tekening uit 'Kaboutersprookjes.

De avonturen van kabou- Pimpeltje" zijn geschreven rHetty van den Heuvel, (verhaaltjes zijn van een 'matige kwaliteit. De kalers zijn kleine mensjes -lerlei taken in de natuur ben, als b.v. het verzorgen dieren, het begieten van to en het wekken van de menelfjes. De stijl waarin frhalen geschreven zijn is 'oudig te lezen en voor te !■ Dat is dan waarschijnde enige verdienste. De Tdkeus is saai. De inhoud 'de verhaaltjes is uiterst »°pt, ja haast onbenullig. 's wordt uitgewerkt. De rtdoet wat denken aan die 'wn opstel van een basis»lleerling. Het "en toen... '•0en..." ontbreekt er nog Taan. fleurige illustraties zijn *lijk stereotiep, zoetig en te. Dieren zijn niet na- Wrouw afgebeeld, zijn *r vermenselijkt in hun «tsuitdrukking en drafaak ook enkele kleding«en. Tekst en illustraties !*"<* altijd met elkaar in instemming. Zo vertelt Jerhaal over de waterlelies die er zo slecht en «uitzien; de illustratie l dan een bolle, blozende lhr_n terlelie°oekje is ook erg krap ge- J*11. waardoor de binnenin een illustratie vaak van Pim'e is een kabouterboekje , hWe;nig aan te beleven is. is bestemd voor

„ ,cic avonturen van de fenr,°Utervrienden Dik- a Uunmuts komen iets vn de verf. Edward hnith *?lj de uitgeverij Cr,HVl:f deelt^es met avonturen van feen wnt Dunmuts" verdik Zljn boekjes met oa]ii:Onteomslagenbin««nva ZWart-witte teke" *Horenn end Lammes. S ï,nmutszijntwee de m dIC Zich tot taak «kter- ■ grotemensenbos*>■ Sari0 Zljn werk bij te Sn?r;\mei.de andere * var ~ dleren, bele! v°nW s en no« wat Evenak JkS enenu^kkigheblJ het boven- Ste??.'8 hier sprake S^S*^ dieren. De nalen is redelijk iies is uT 1 Stijl van de .■^lgehT, •, humoristisch. Sienv lk is niet al te Mid populair1 ouboiiig

De tekeningen zijn niet erg fraai en zijn eveneens kolderiek bedoeld. Ze doen wat denken aan kleurboektekeningen.

Wat wel origineel is aan deze serie is dat er een muziekcassette bij is gemaakt waarop liedjes en teksten staan die bij de eerste drie boekdelen horen. De kwaliteit van die liedjes en die muziek is goed. De liedjes liggen lekker in het gehoor en nodigen uit tot meezingen of meedoen. Ook is er een tekstblad van de liedjes bijgevoegd. De teksten die de liedjes verbinden zijn te langdradig. Te lang om de concentratie vast te houden. De gebruikte stemmen klinken nogal geforceerd en overtrokken. De moeilijkheidsgraad van deze serie is iets hoger dan die van het "Pimpeltje"boek, en richt zich op kinderen van zon 5-8 jaar.

Als we op de titel afgaan kunnen we van de bundel "Kaboutersprookjes" meer kaliber verwachten. "Sprookjes" beloven authentieker van inhoud te zijn dan "verhalen" of "avonturen". De uitgever, Christofoor, daarbij in ogenschouw genomen, zijn de verwachtingen goed. Christofoor is geen uitgever die afgesleten restanten van bekende thema's "sprookjes" durft te noemen. En dat blijkt ook weer uit deze dikke bundel, uitgegeven ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan als uitgeverij. De sprookjes zijn niet door een schrijver bewerkt, maar verzameld en vertaald uit een aantal Nederlandse en Duitse sprookjesbundels, die de naam nebben de meest originele, authentieke volkssprookjes bijeen te brengen. Achterin deze bundel staat die "ijst opgesomd. De kabouters hebben wisselende taken in deze sprookjes. Ze behoren tot het zogenaamde Kleine Volkje. Ze hebben niet zozeer tot taak het begieten van bloemen en het verplegen ven zieke koolmezen. Hun taken zijn zwaarwegender. Ze beschikken namelijk over toverkrachten en wenden die vaak aan om in het leven van mensen in te grijpen. Ze hebben een duidelijke rol in de strijd tussen goed en kwaad, die zo kenmerkend voor sprookjes is. Reageert een mens goed, wijs en verstandig op iemand van het Kleine Volkje, dan komt hem dat ten goede. Handelt iemand wreed, egoïstisch of liefdeloos dan haalt hij daarmee de straffen van de kabouters over zich. En die zijn niet mis. Ook komen de kabouters vaak in actie om de verhouding tussen de mensen en de natuur te beschermen. Op die manier gezien zijn kabouters ook in deze bundel de bewakers en verzorgers van de natuur.

Deze sprookjes zijn helder en begrijpelijk geschreven in een directe taal. Ze zijn geschikt voor kinderen vanaf zon 5 a 6 jaar. Een bovengrens is moeilijk te noemen. Ook veel volwassenen zullen die sprookjes met plezier (voor)lezen.

De zwart-grijs-witte illustraties van Frantisek Chochola sluiten erg goed aan bij de sfeer van de sprookjes. Ze laten ook nog voldoende ruimte voor de fantasie van de lezer.

Van de hier besproken kabouterboeken is "Kaboutersprookjes" het boek dat het meeste te bieden heeft. Wat niet gelijk wil zeggen dat kinderen de andere uitgaven niet zullen kunnen waarderen. Maar dat is weer een ander verhaal.

Naar aanleiding van: - Hetty van den Heuvel. De avonturen van kabouter Pimpeltje. Deltas Aartselaari Harderwijk. 62 blz gebonden. Prijs f 5,95. - Edward stoete. Spannende avonturen van Diksnor en Dunmuts, 5 delen Aramith uitgevers, Amsterdam. ± 80 blz. per deel, paperback. Prijs per deel: f 7,90. Muzlekcassette in normale uitvoering: f 14,90. ln luxe uitvoering met tekstblad: f 18,90 - Kaboutersprookjes. Christofoor, Zeist. 256 blz., gebonden. Prijs i v nr jubileum zolang de voorraad strekt f 14.50. volgende druk: f 35 —

Voor het schrijven van 'Pingo' heeft Colin Thiele zich verdiept in het leven van dwergpinguïns en heeft de pinguïn Pingo gemaakt tot de hoofdrolspeler van zijn jeugdboek. Het verhaal rond Pingo speelt zich af in Australië, aan de Indische Oceaan.

Een meisje, Laura, vindt Pingo aan het strand. Hij is hulpeloos, hij heeft een gebroken vleugel. Ze brengt de pinguïn naar de gepensioneerde professor Piper, die hem enkele weken verzorgt. De band tussen deze mensen en Pingo blijft sterk, te meer omdat de pinguïn jaarlijks terugkeert om op zijn oude verzorgingsplaats te broeden. Een gewoonte die dwergpinguïns eigen is. Pingo's rol wordt plotseling heel groot wanneer na een aardbeving het hele dorp wordt gealarmeerd door een massale uittocht van de hele pinguïnkolonie, onder aanvoering van Pingo. Ze vluchten de berg op. Professor Piper herinnert zich ineens een oude Aborigine-legende en jaagt de hele dorpsbevolking achter de pinguïns de berg op. Net op tijd heeft hij het signaal goed begrepen. Het dorp wordt overspoeld door een enorme vloedgolf, gevolg van de aardbeving. Ze zijn gered door het instinct van de pinguïns. De dorpelingen hebben al snel de mogelijkheid op hun beurt de pinguïns te helpen. Tijdens de vloedgolf is vlak voor de kust een mammoettanker door midden gebroken. Duizenden en duizenden liters olie stromen de zee in. Er zijn talloze vogel- en pinguïnslachtoffers en de reddingsactie is zwaar. Pingo komt ook om bij deze milieuramp. Ter gedachtenis aan hem wordt in het dorp een klein monument opgericht.

De relatie tussen de mens en de natuur staat centraal in het boek. De relatie tussen de hoofdpersonen en Pingo, de pinguïn, is wel eens iets de dramatisch. De strekking van het verhaal is duidelijk en wordt verschillende keren ook expliciet genoemd: je moet eerbied hebben voor de natuur. De natuur wordt door de schrijver gezien als een onafhankelijke, zelfstandig werkende kracht. Niet als schepping van God. Ook de evolutietheorie komt eens terloops aan de orde.

Het boek kent enorm spannende passages, maar ook passages waarin het informatieve de boventoon voert en het verhaal daar meer kunstmatig omheen geweven lijkt te zijn. Want informatief is het wel, dit boek, vooral wat betreft het leven van de pinguïns. Het boek sluit ook goed aan bij de verscherpte belangstelling voor Antarctica, nu de milieubeweging Greenpeace de wereld wil wijzen op het belang van het bewaren van dit laatste ongeschonden werelddeel.

'Pingo' is heel fraai geïllustreerd met sfeervolle tekeningen van dwergpinguïns. Het is bestemd voor kinderen van 9 jaar en ouder.

Economisch gezien betekent de komst van het kuuroord niet alleen een belangrijke impuls voor de werkgelegenheid in oostelijk Groningen tijdens de bouwfase. Ook uiteindelijk zal dit project Nieuweschans en omgeving 200 arbeidsplaatsen opleveren in het bronnenbadcentrum zelf. Voor wat betreft de uitstralingseffecten van zoiets gaat de NV er voorlopig vanuit dat het centrum maar liefst 1200 arbeidsplaatsen in de regio gaat meebrengen. En dat is niet eens optimistisch geschat, wanneer gekeken wordt naar sommige Duitse kuuroorden waar iedere arbeidsplaats in zon oord zelfs 26 arbeidsplaatsen daarbuiten oplevert.

De natuur is altijd al een geliefd onderwerp geweest om verhalen over te vertellen, boeken over te schrijven. Een niet-opdrogende bron van inspiratie. Vol afwisseling en boeiend.

~Erwas ruimte te over in de kerktoren. Veel duistere schuilnissen, mooier kon het eigenlijk niet. Er werd lustig gepaard en het vrouwtje begon alras een nest te bouwen, terwijl het mannetje haar af entoe een mals muisje kwam brengen". (Een citaat uit het boek, blz. 77)

lets totaal anders is de verhalenbundel 'Het verdriet van de kieviet' geschreven door Dick Walda en Will Boezeman, geïnspireerd door het tekenwerk van de overbekende Koekkoek. De wandplaten van M.A. Koekkoek (1875--1944) waren vroeger in alle scholen bekend. Hele generaties schoolkinderen leerden aan de hand van die platen de eerste beginselen van de biologie (natuurlijke historie) en schreven hun opstellen over de dieren die er op te zien waren. Op de scholen van nu zijn ze veel minder bekend. Hun plaats wordt ingenomen door dia's en video, waarop men het tropische regenwoud in bijna levende lijve kan aanschouwen. Koekkoek is nostalgie geworden.

Twee series natuurplaten maakte Koekkoek: 12 platen over de Nederlandse flora en fauna, 12 platen met buitenlandse taferelen. Koekkoek had tot taak op een wetenschappelijke manier te tekenen. En dat deed hij ook. Elk dier staat er duidelijk en goed herkenbaar op. Maar zon gemengd gezelschap tegelijk zichtbaar op zon klein stukje natuur? Dat heeft, zeker tegenwoordigd, maar toen ook al, weinig met de werkelijkheid te doen. Maar per slot van rekening ging het om de kennis. Dan was het maar wat handig wanneer alle bewoners van de leefgemeenschap tegelijk te zien waren.

De beide schrijver nu van dit boek, Walda en Boezeman, hebben in hun schooltijd veelvuldig met Koekkoek te maken gehad. ~Je bedacht er je eigen wereld bij. Je hoorde bij voorbeeld het gekwinkeleer van de vogels en het gebrul van de leeuw. En je dacht de geuren te ruiken die er bij hoorden. Een geluksgevoel had je dan, in dat gedroomde land. Want alles gebeurde precies zoals jij fantaseerde..." Op die manier, vanuit dat perspectief zijn deze 24 verhalen geschreven. Rond één van de door Koekkoek afgebeelde dieren is een verhaal opgebouwd. Een boeiend verhaal met veel informatie. Een verhaal met veel realiteit en een beetje fantasie. Maar in alle gevallen smakelijke, goed leesbare verhalen. Ze zijn niet erg moeilijk. Ook niet overlopend van nostalgie, maar gewoon eigentijds. Zo zullen ze jonge en oudere lezers kunnen boeien.

De natuurplaten van Koekkoek staan bij ieder verhaal afgedrukt en beslaan telkens twee hele pagina's.

Naar aanleiding van

■ colin Thlele. Pingo Meulenhoff Jeugd Amsterdam. 120 blz gebonden. Prijs f 22,50

- Dick walda en win Boezeman Het verdriet van de kieviet: jeugdverhalen bij de natuurplaten van Koekkoek Sijthoff, Amsterdam 207 blz paperback. Prijs f 19 95