Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

In Variant deze week o.m.: - Kerstfeest en de omgang met elkaar - Zendingswerk op Curagao - Kerstfeest in Bethlehem - Kerstverhaal voor de jeugd - Kerstdi-neeofja? - Klokkestoelen - Extra puzzels • Vaste rubrieken

(van onze weerkundige medewerker)

Natuurlijk kan er tegen het einde van de maand nog een '^grijpende weersverandering k?n_en, maar zoals het er nu Ultziet, blijft ook de kerstweek zacht en onbestendig. De flePressies boven de Atlantische Oceaan zijn zeer actief en jfandaar komen regelmatig rpnten met regen en vrij veel *lnd naar ons land. In vrijwel Scheel Europa liggen de temperaturen boven normaal, met van Scandinavië "Rusland, waar vorst van betekenis voorkomt. Een uitleiding van koude lucht in "ze richting zit er voorlopig "let m. Het aantal zonloze da- Kn is erg groot, al was afgelopen donderdag en vrijdag af f 0 loc even de zon te zien. De nmPeratuur ligt vooral 's ehts ver boven normaal, en wanneer deze trend ook de . st van de maand voortduurt, v n *al december dit keer een va!! Warfnste maar ook een _j.n de somberste decembers

J'erdag2idecemberi 985 „J°P 0845 zononder 1630 W°P_ 1332 maan onder 0237 2on l*s «december 1985 maan "846 zononder 1631 M»aL°p 134< maan onder 0347 a,g 23 december 1985 «laan 0846 zononder 1631 _insd 1359 maan onder 0459 .nor?* Udecember 1985 "W 084? zononder 1632 °P 1419 maan onder 0612

Een eenheid van het Zuidafrikaanse leger zou onlangs diep op Angolees grondgebied zijn doorgedrongen bij de achtervolging van strijders van de Namibische guerrillabeweging Swapo, zo meldde de Zuidafrikaanse staatstelevisie SABC inmiddels. Zeker zes Swapo-strijders zouden zijn gedood en er is een grote hoeveelheid raketten, hand- en mortiergranaten, landmijnen en medische apparatuur buitgemaakt. De operatie werd uitgevoerd vanuit Namibië, zo stelde SABC op gezag van

Afrikaanse diplomaten. Zegslieden van het Zuidafrikaanse leger weigerden commentaar op het bericht. Het zou de derde inval in Angola zijn sinds april jongstleden toen het Zuidafrikaanse leger zich terugtrok uit Zuid-Angola dat vijf maanden lang was bezet. Intussen meldde de Britse pers dat er een doorbraak zou zijn bereikte in het overleg inzake de onafhankelijkheid van Namibië. De Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken voor Afrika, Chester Crocker, en de Angolese minister van binnenlandse zaken, Kito Rodgrigues, zouden in principe zijn overeengekomen dat 30.000 man Cubaanse troepen uit Angola zullen worden teruggetrokken.

De VS en Zuid-Afrika hebben als eis voor het verlenen van onafhankelijkheid aan Namibië het vertrek van de Cubanen geëist. Angola zegt echter dat de Cubaane troepen 'nodig zijn tegen Zuidafrikaanse invallen.

(advertentie) .rf(trs/rf/ijk Orghoak Inf 08385-28255 of bij de Vakhandel Klassieke Orgels

ROTTERDAM (ANP) - Suen normale benzine wor?en met in&anS van maandag «3 december een cent goedko' r zo is in Rotterdam bekendgemaakt.

Dit is met name een gevolg _n de gedaalde internationale noteringen voor de olieprodukten. De meest voorkokende (advies)prijzen voor super en normale benzine zijn naf maandag respectievelijk 1.?3 gulden en 1,67 gulden per liter (zelftank). De prijzen van benzine zijn in de loop van december nu in totaal met zeven cent per liter gedaald. Diesel werd in die periode ruim tien cent goedkoper.

2 Kerk/Religie en Onderwijs Nieuwe anti-religieuze campagne in Roemenië 3 Binnenland Konijnepijn, kerstbonten dierenbescherming 5 Buitenland Rechter krijgt laatste woord in kwestie-Vlaming 1 Opinie Samenwerken - wanneer, irujt wie en hoe? 9 Kunst/Binnenland Jacques de Gheyn II als tekenaar 11 Economie Humaniseren arbeid bittere noodzaak

NAIROBI (RTR) - Een aantal Nigeriaanse officieren is gearresteerd na een poging het militaire bewind in Lagos omver te werpen. Dit heeft radio- Lagos gisteren gemeld in een uitzending die werd opgevangen door de BBC.

Roger en Pat riek Lucey, twee blanke Zuidafrikaanse cameralieden die werkten voor het Britse televisiestation World Television Network (WTN), zijn in staat van beschuldiging gesteld wegens 'het aanzetten tot geweld. Ze hadden dezer dagen filmopnamen gemaakt van rellen tussen de Zuidafrikaanse ordetroepen en bewoners van het landelijke Moutse in de provincie Transvaal, in het noorden van Zuid-Afrika.

De rechtbank van Groblerdal heeft hen vrijgelaten nadat ze een borgsom van 140 gulden betaald hadden. Het proces begint op 4 februari.

De 120.000 inwoners van Moutse zijn gekant tegen de inlijving van hun gebied, die op 31 december haar beslag moet krijgen, bij het thuisland Kwandebele, dat in de loop van 1986 onafhankelijk wordt.

ROME (AFP) - De ondervoeding in de Derde Wereld loopt, voor het eerst in 40 jaar, iets terug. Maar gezien de snelle bevolkingsgroei is het totaal aantal ondervoeden in absolute termen iets toegenomen. Tot die constatering komt de FAO, de voedsel en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, in haar vijfde 'wereldonderzoek naar de voeding.

Dit rapport wordt ongeveer eens in de tien jaar gepubliceerd. Op wereldschaal bekeken is per wereldbewoner 12 procent meer voedsel beschikbaar gekomen. In de jaren '60 en '70 kon in 75 ontwikkelingslanden, met in totaal bijna drie miljard inwoners, het dagelijks maal van de bevolking daardoor wat verbeteren." In de jaren '70 is de bevolking van de ontwikkelingslanden met een markteconomie toegenomen met 470 miljoen mensen. De grote meerderheid van die aanwas kon min of meer correct gevoed worden."

De Scheveningse visafslag heeft vrijdagochtend de recordomzet van 60 miljoen gulden bereikt. Dat is 3 meer dan in 1984. In vergelijking met 84 steeg de aanvoer van haring van 9,7 naar ruim 15 miljoen kilo. Op de foto de kist vis waarmee het record werd gehaald. Rechts burgemeester Havermans van Den Haag. Links mevr. __. van den Berg, wethouder financiën en organisatie; naat haar schipper Van Hoven met zijn bemanning van de Goeree 19.

De FAO hanteert twee schattingen, een 'zwakke' en een 'sterke', gebaseerd op twee verschillende opvattingen over de energiebehoeften van het menselijk lichaam. Volgens de eerste schattingen leden in de periode 1979-'Bl 355 miljoen mensen in ontwikkelingslanden met een markteconomie aan ondervoeding. Dat is tien miljoen meer dan tien jaar tevoren. Maar in verhouding tot de totale bevolking is het percentage ondervoeden gedaald van 19 tot 15 procent.

Als men de tweede schatting hanteert, waren er in dezelfde periode in dezelfde landen 494 miljoen ondervoeden. Dat is 22 miljoen mensen meer dan tien jaar tevoren, maar in verhouding tot de totale bevolking een daling van 28 naar 23 procent.

Alleen in de groep 'minst ontwikkelde landen' is het percentage ondervoeden gestegen, In 26 'minst ontwikkelde landen', met in totaal 238 miljoen inwoners, is de dagelijkse maaltijd verslechterd, en in sommige gevallen onder de 1800 calorieën per persoon per dag gekomen.

JOHANNESBURG (RTR-AFP) - Een woordvoerder van het Zuidamerikaanse leger in Johannesburg heeft tegengesproken dat het leger een aanval zou hebben gedaan op de hoofdstad van Lesotho, Maseru. Regeringskringen in Maseru hadden meegedeeld dat „bij een aanval van Zuidafrikaanse troepen negen Zuidafrikaanse politieke vluchtelingen - vijf vrouwen en vier mannen - om het leven waren gekomen. De aanval zou in twee kolonnes maar tegelijkertijd zijn uitgevoerd op twee woonwijken.

Zuidafrikaanse troepen bestormden Maseru in 1982 en doodden toen minsten 42 mensen. Volgens Lesotho waren het allemaal burgers, maar volgens Pretoria guerrillastrijders van de terreurbeweging ANC.

Lesotho, dat geheel door Zuid-Afrika is omsloten en er economisch praktisch afhankeljk van is, beschuldigt Pretoria van het steunen van rebellen die tegen zijn regering vechten. Zuid-Afrika daarentegen beschuldigt Maseru van het geven van onderdak aan terroristen van het ANC.

Hare Majesteit Koningin Beatrix verrichtte vrijdag de officiële opening van de 25e 'Kerstflora' van de Koninklijke Algemeene Vereniging van Bloembollencultuur KAVB in het Amsterdamse Rai tentoonstellingsgebouw. De foto laat de koningin zien tijdens een rondgang. Links van haar loco-burgemeester mevr. M. Luimstra-Albeda en geheel links de heer R. de Wit, commissaris der Koningin in Noord-Holland.

MOSKOU-WASHINGTON (DPA-UPI-RTR) - De Sovjetunie heeft gisteren scherpe kritiek geleverd op de nieuwe weigering door de VS zich aan te sluiten bij de eenzijdige stop op kernproeven door de Sovjetunie. Democratische zowel als republikeinse senatoren in de VS hebben president Reagan inmiddels verzocht onderhandelingen met de Sovjetunie te openen over een totaal verbod op kernproeven.

„De stop van de Russen tot 1 januari aanstaande wijst op mogelijke bereidheid van hun kant tot een totaal verbod te komen en onderhandelingen zijn een methode om daar achter te komen", zeiden 44 senatoren in een brief. Er geldt al een verbod op kernproeven in de atmosfeer.

Het Sovjetpersbureau Tass zei in een commentaar dat Washington „opnieuw heeft geweigerd zich aan te sluiten bij de stop, omdat het zijn kernarsenaal wil blijven perfectioneren en uitbreiden, maar ook omdat het nog kernproeven nodig heeft voor het ruimtedefensiesysteem volgens het Strategische Defensie Initiatief van president Reagan".

Nederland verwelkomt inmiddels de bereidheid van de Sovjetunie, plaatselijke inspectiemaatregelen te accepteren in het kader van een verdrag tot stopzetting van alle kernproeven. Dit heeft de woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag verklaard in reactie op de Sovjetvoorstellen.

Ons land vindt de Sovjetvoorstellen 'enigszins onduidelijk. Meer inzicht is nodig in wat precies wordt bedoeld met de uitspraak dat men bereid is inspectiemaatregelen te accepteren, aldus het ministerie van buitenlandse zaken.

Dat staat in schrille tegenstelling tot de overvoeding in de rijke landen, waar het dagelijkse calorieverbruik nu 3390 calorieën per persoon is. Hier neemt de zwaarlijvigheid toe.

Het rapport bevestigt dat Afrika achterblijft bij de andere ontwikkelingslanden. Volgens de 'sterke' schatting telde Afrika in 1979- '81 99 miljoen ondervoede mensen, vergeleken met 81 miljoen tien jaar eerder.

Kinderen vormen een onevenredig groot de«l van de ondervoeden in de Derde Wereld, vooral op het platteland. Op het Afrikaanse platteland zijn jonge kinderen doorgaans 20 centimeter te klein voor hun leeftijd. Kinderen van arme gezinnen in Latijnsamerikaanse steden zijn gemiddeld 12 centimeter kleiner dan normaal.

NAPELS (AFP-DPA) - Een 17-jarige jongen die in maart werd vermoord door zijn opdrachtgevers, heeft volgens de Italiaanse justitie in december vorig jaar de bomaanslag gepleegd op een ex'presstrein, waarbij vijftien mensen het leven verloren. Dit meldden Italiaanse dagbladen, de radio en televisie onder aanhaling van justitiële kringen.

De expresstrein ontspoorde op 23 december vorig jaar nadat in een tunnel tussen Florence en Bologna aan boord een bom ontplofte.

AMSTERDAM (ANP) - De procureur-generaal bij het Gerechtshof in Amst i.rdam heeft de rijksrecherche opdracht gegeven een onderzoek in te stellen naar bepaalde handelingen van observatieteams van de rijkspolitie. Met name wordt onderzocht of deze teams post mochten hengelen' uit de brieven bus van Radio Stad Amsterdam, aldus rijkspolitiewoord voerder A. Geelof.

Geelof geeft toe dat dit inderdaad is gebeurd: „Daar hoeven wij niet omheen te draaien". De vraag is volgens Geelof alleen of het observatieteam strafbaar handelde. De rijksrecherche gaat dat nu controleren. Dal. onderzoek kan wel even duren, zo verwacht Geelof.

/*\l_S alle fracties in de Tweede Kamer aan de regering gestelde vragen mede ondertekenen, kan men er gerust van op aan dat er iets bijzonders aan de hand is. Zoals eerder bericht, was er zon parlementaire eensgezindheid bij vragen gesteld op initiatief van het RPF- Tweede-Kamerlid Leerling. Het ging om berichten dat de regering van Papua Nieuw- Guinea (PNG) op 12 oktober j.l. twaalf uit Irian Jaya gevluchte Papua's tegen hun wil terugvloog naar Jayapura en hen daar aan de Indonesische autoriteiten overdroeg.

Het is een voortreffelijke zaak dat in Nederland bezorgdheid blijkt voor het wel en wee van mensen met wie ons land vroeger zo nauw verbonden was. Dat heeft niets te maken met nog overgebleven koloniale gevoelens of een anti-Indonesische mentaliteit; Nederlanders ervaren een historische en morele verbondenheid met het volk van de Papua's, dat na 1962/69, buiten eigen verantwoordelijkheid, in zon benarde situatie terechtkwam. Indien Nederland niet op Irian Jaya let, wie zal dat dan voor de Papua's doen?

Het Indonesische streven om voor de buitenwereld verborgen te houden dat op Irian Jaya een crisis woedt, brengt mee dat zware druk op het buurland Papua Nieuw-Guinea wordt uitgeoefend. Jakarta wil dat Port Moresby aan zo min mogelijk van de in totaal 12.000 over de grens gestroomde westelijke Papua's de status van vluchteling verleent, waardoor terugsturen zou zijn uitgesloten. Een vluchtelingenprobleem immers zou bewijzen dat aan het Indonesisch bestuur heel wat schort.

De onlangs ten val gebrachte regering-Somare was zeer gevoelig voor deze druk. Het gevolg is dat de duizenden vluchtelingen in de opvangkampen in PNG rechteloos zijn en in voortdurende onzekerheid verkeren over wat uiteindelijk met hen zal gebeuren. Voor de groep van twaalf Papua's is dit helaas zelfs geen bange vraag meer, maar is afschuwelijke zekerheid ontstaan. Daarbij baseren we ons niet alleen op een artikel in Zelfbeschikking', maar op vaak nog recenter berichtgeving in de PNG-, Indonesische en Australische pers, regelmatig door allerlei (mensenrechtenorganisaties verspreid.

WaNNEER we in verband met de huidige positie van de twaalf gedeporteerde Papua's het woord afschuwelijk' gebruiken, gebeurt dit na lezing van een verslag van een journalist van het in PNG verschijnende 'Niugini Nius' (d.d. 19 nov. j.1.). Daarbij brengen we in herinnering dat alles erop wijst dat de betreffende Papua's zich tot het uiterste tegen hun terugkeer verzet hebben en daarom bont en blauw geslagen en geboeid in Jayapura arriveerden. Maar wat zeiden zij, getuige het bericht in 'Niugini Nius', tijdens een door de Indonesische autoriteiten georganiseerde verschijning voor de pers? „Wij zijn blij weer thuis te zijn ... Ik schaam mij het te zeggen, maar echt ik weet niet meer waarom ik vluchtte. Maar eenmaal in PNG besefte ik daarmee verkeerd te hebben gedaan." Waar hebben we zulke bekentenissen' ook al weer eerder gehoord?

De twaalf Papua's, die dank zij de kamervragen nu grotere bekendheid hebben gekregen, staan in Jayapura terecht wegens „criminele (misdadige) activiteiten tegen de Republiek Indonesië". De terminologie wijst er al op, maar ten overvloede wordt het ook door 'Niugini Nius' nog eens vermeld: daarbij gaat het om „betrokkenheid bij de OPM (de guerrillabeweging 'Vrij Papua') en ondermijnende actie tegen de regering".

IMu moeten misverstanden worden voorkomen en daarom merken we eerst het volgende op. 1) Helaas worden, tegenover Indonesische wreedheden en wanbeleid, ook door diverse OPMgroepen gruwelen begaan en worden bevolkingsgroepen geïntimideerd; niet elke gevluchte Papua in PNG is daarom zuiver een politieke vluchteling. 2) De regering van PNG heeft volgens de regels van het volkenrecht inderdaad zelf de bevoegdheid te bepalen welke asielaanvraag wel en welke niet wordt toegekend; al is hier een internationaal gewoonterecht gegroeid, waaraan Port Moresby zich maar weinig gelegen laat liggen.

Maar tegelijk rechtvaardigt het één noch het ander het terugsturen van Papua's, die — in het allerslechtste (maar vooralsnog volstrekt onbewezen) geval — uit politieke motieven meegewerkt hebben aan guerrillaactiviteiten tegen het Indonesisch bestuur. Kern van zowel internationale vluchtelingenconventies als bilaterale uitwijzingsverdragen is namelijk het beginsel van nonrefoulement', dat is: het nietterugsturen van de politiek gemotiveerde vluchteling naar het land dat hij zojuist achter zich liet. Het is precies zoals leden van de vluchtelingengemeenschap in Port Moresby in een uiterst correcte brief aan de regering van PNG schreven: Indien er al iets te berechten valt, doe het dan hier!

Tenslotte nog dit. Op 24 juni 1985 werden Nabot Wanma, Ones Serontouw, Isaak Waromi en Ibrahim Hamong, allen waarschijnlijk betrokken bij de OPM, door Papua Nieuw-Guinea naar Jayapura teruggestuurd. Drie van hen werden in de Ifar Gunung gevangenis op Java geëxecuteerd, de vierde werd in Borowai, nabij het Meer van Sentani, om het leven gebracht. Over die vier waren toen geen kamervragen gesteld... A.K.

STOCKHOLM (RTR)- Op de conferentie over veiligheid en samenwerking in Europa CVSE in Stockholm is een eerste akkoord over wapenbeheersing tussen Oost en West sinds 1979 in zicht. Dit is althans de mening van de NAVO-afgevaardigden.

„Een akkoord is vrijwel binnen ons bereik", zei de Amerikaanse afgevaardigde Robert Barry gi. teren. „Er bestaat goed voorvitzicht op succes", zei Sovjetafgevaardigde OlegGrinevski.

CVSE is een uitvloeisel van het ontspanninjjsproces sinds de akkoorden van Helsinki uit 1975. De conferentie is nu twee jaar aan de gang. Gisteren eindigde haar achtste zitting. Aan CVSE wordt deelgenomen door 35 laden: VS, Sovjetunie, Canada en 32 Europese landen, maar niet Albanië.

De sfeer is zakelijker geworden, vooral na de top Reagan- Gorbatsjov, zei Grinevski.

Het vorige akkoord over wapenbeheersing dateert uit 1979. Dit was het Salt 2-verdrag ter beperking van de strategische bewapening tussen VS en SU, dat evenwel nooit te geratificeerd door de VS.

Een slotdocument kan vol gens Grinevski tegen septem ber op papier staan.

NANTES (AFP-DPA-AP) - Drie mannen die donderdag onverwacht een rechtszaal in Nantes bezetten en 29 mensen in gijzeling namen, hebben gistermiddag met hun laatste vier gijzelaars, allen rechters, het gerechtsgebouw verlaten. De gijzelaars waren met handboeien aan hun 'ontvoerders' vastgebonden. De overige gijzelaars waren tevoren in groepjes door de drie mannen vrijgelaten of zelf ontsnapt.

De mannen en hun geketende slachtoffers stapten in een auto die voor het gerechtsgebouw stond en reden weg in de richting van het centrum van de stad. Een politie-auto achtervolgde de wagen.

Eerder had het regionale radiostation Radio-France- Loire-Ocean een deel van een bandopname uitgezonden die in de loop van de ochtend in het gebouw was gemaakt door de journalist Joel Bitoune. Bitoune had van de drie mannen toestemming gekregen de rechtszaal binnen te gaan.

Op de radio was een van de rechters te horen, die de politie opriep niét te interverniëren wanneer de drie zouden trachten uit het gebouw te ontsnappen. „Als het slecht afloopt, dan zal dat waarschijnlijk komen omdat de politie op een ongelegen moment ingrijpt", aldus de rechter.

De leider van de gijzelingsactie had eerder op de dag gepoogd het gerechtsgebouw te verlaten. Daarbij vielen schoten, maar niemand werd geraakt. Eén gijzelaar wist bij deze actie te ontsnappen. De gijzeling was donderdag begonnen kort na de aanvang van een proces tegen enkele criminelen. Een man die de politie geïdentificeerd heeft als Abdelkarim Khalki, waarschijnlijk een Marokkaan drong met een handgranaat dé rechtszaal in, waarop hij de parketwachten dwong hun wapen af te geven.