Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

UTRECHT (ANP) - De ,ie cao voor het wegtrans,rt r is maandag na zeven uur Verhandelen nog niet dich_H eekomen. De partijen •„ onverrichterzake uit el- J _ freeaan en hebben het aarlel opgeschort tot 8 ja-2 Dat heeft een woordvoerder van de vervoersbond FNV laten weten.

Volgens hen is wel op enkele ondergeschikte puntjes overeenstemming bereikt, maar liggen de kaarten er verder nog net zo voor als toen twee weken geleden de blokkadeacties van de vrachtwagenchauffeurs begonnen.

Het conflict spitst zich, net als in december, toe op de vraag wat het de werkgevers kost om de ziekengeldregeling te handhaven op het huidige niveau. De werkgevers zijn bereid aan die vakbondseis tegemoet te komen, maar dat zou dan wel bijna de helft kosten van de 5 procent loonruimte die de werkgevers hebben geboden.

Volgens de berekeningen van de vakbonden kost de handhaving van het ziekengeld echter slechts een half

procent, zodat nog 4,5 procent over zou zijn voor andere materiële verbeteringen. Op dit punt zijn de partijen niet dichter bij elkaar gekomen, aldus de vakbondswoordvoerder.

Daarnaast spelen nog twee andere belangrijke zaken: de bonden willen volgend jaar een 38-urige werkweek (nu nog 40 uur) en bovendien een betere overwerkvergoeding. Op het punt van de arbeidstijdverkorting willen de werkgevers een studie laten verrichten, maar de vakbondswoordvoerder noemde die toezeggingen „vaag en vrijblijvend".

Volgens de FNV willen de werkgevers de bonden niet tegemoet komen omdat zij zich door het vonnis waarmee de blokkade-acties verboden werden, 'oppermachtig' zouden voelen.

Onderhandelaar namens de werkgevers W. Belksma noemde de sfeer tijdens de cao-besprekingen constructief. Daarmee bedoelt hij dat de vervoersbonden volgens hem wel akkoord zullen gaan met de werkgeversvoorstellen.

GRONINGEN (ANP Jnhe rste kwartaal van 1986 zal aardgasprijsvangrootver- Ümet vier cent worden ■rlaagd. In plaats van 40,7 Jt per kubieke meter gaat .gemiddelde grootverbrui;r r vanaf 1 januari 36,7 een er kubieke meter voor het irdgas betalen.

De prijsdaling is een gevolg an de daling van de stook- Heprijzen (waar de gaspnjs oor grootverbruikers aan is ekoppeld) in de laatste maanenvan dit jaar. Door de prijsdaling komen e tarieven voor de grootverruikers weer op het niveau an eind 1983. De prijsdaling eldt ook voor de gemiddelde jederlandse tuinder. De Neerlandse tuinders gaan vanaf januari per kubieke meter gts meer dan 37 cent betalen. j eerder dit jaar werd de j|jjs voor het aardgas voor rootverbruikers verlaagd. )at was per 1 oktober toen de laling acht cent perkubieke aeter bedroeg. Grootverbruiers zijn afnemers die jaarijks 170.000 kubieke meter ,ardgas of meer verbruiken.

' DEN HAAG (ANP) - Voor gedetailleerde informatie pver langlaufmogelijkheden p Nederland heeft de ANWB roor het eerst dit jaar een speiaal telefoonnummer (070--.4646) in gebruik genomen. )oor de sneeuwval van de afjelopen dagen zijn er momencel langlaufmogelijkheden in .oord-Holland, Zuid-Holland t_ Zeeland.

I Via dit nummer is ook actuele informatie te beluisteren over eventuele schaats[oertochten op natuurijs in Nederland, goedgekeurd door Be KNSB. Vorig jaar kon men al deze Informatie, geïntegreerd in plub J-informatie, beluisteren Ha de ANWB-Club J-lijn (070--162131) met slechts een capaciteit van zes lijnen. Gezien het pestijds flink aantal toegenomen gesprekken, was een speciaal telefoonnummer met een frotere capaciteit (12 lijnen) Noodzakelijk geworden. Dankzij een intensieve samenwerking met diverse in- Itanties in heel Nederland ïoudt de ANWB de informatie 'ag en nacht zo actueel moge- Ijk.

I aTERDAM (ANP) - Het U, d van het kabinet de fir ;le positie van de ge- B'•' e Rotterdam te verbete- Pj onaanvaardbaar. Tot 'ei slotsom zijn burgemeeser en wethouders van Rotterlan> gekomen in een spoedbe- a*d. Ze hebben dit de zes berokken bewindslieden gechteven.

lindienIindien strookt het kabiüuit niet met de toezeg'an minister-president -s om nog bestuurlijk i< met Rotterdam te voe-1 en W gaan er in hun lan Den Haag vanuit, ■nog onder leiding van pier bestuurlijk over'nt. I abinet stuurde Rotter-1 ags voor kerst zijn beat houdt in, dat de fi■-. ie verhoudingswet 1984 ford. veranderd, zodat de pol 'e van met name Rotter.arn, maar ook die van Den 'aag en Utrecht, verbetert, f otterdam zou dan in 1987 25 F'ljoen gulden meer uit het raieentefonds krijgen dan in Roemde wet is vastgelegd, 't extraatje zou nog oplopen Pl 33 miljoen gulden in 1993. «nder ingrijpen van het Rijk erwacht Rotterdam voor volend jaar een begrotingste-oft van 81 miljoen gulden, at m 1990 tot 197 miljoen zal •^opgelopen. N°g dezelfde 24e december ;>emde de Rotterdamse wetuder van financiën Lint- de toegezegde bedragen Voldoende

Op Aruba wordt Henny Eman, leider van de Arubaanse Volkspartij (AVP), premier. De nieuwe Arubaanse regering zal gevormd worden door de politieke partijen AVP, ADN, PDA en PPA, die te zamen 13 van de 21 statenzetels bezitten. De AVP krijgt vier van de zeven ministersposten. De overige partijen mogen elk een minister leveren.

De PPA levert de gevolmachtigde minister in Den Haag. Voor deze post worden twee namen genoemd: de exdirecteur van het kabinet van de Nederlandse Antillen Coby Aalders en het ex-eilandsraadslid John Merryweather.

Het eiland Aruba mag zich sinds gisteren een land noemen. Afgelopen nacht is in Oranjestad de Antilliaanse vlag gestreken en de Arubaanse vlag gehesen. Aruba heeft nu zijn lang gewenste status aparte.

Nederland en ook de andere eilanden, vooral Curacao, hebben zich lange tijd fel verzet tegen de Arubaanse wens het Antilliaanse staatsverband te verlaten. De doorbraak kwam toen ook Nederland tijdens de Ronde-Tafelconferentie (RTC) van 1983 hét zelfbeschikkingsrecht van elk eiland erkende, en bovendien met Aruba afsprak dat de status aparte na tien jaar zou leiden tot de volledige onafhankelijkheid van het eiland.

De wens van Aruba om meer zelfstandigheid te krijgen bij het regelen van interne zaken begon reeds in 1933, toen de toenmalige raad van politie (de voorloper van het Arubaanse bestuurscollege) bij de Koningin zijn wensen voor de toekomstige staatkundige positie van het eiland naar voren bracht. De wens van de raad kwam erop neer dat aan Aruba de status van gemeente moest worden toegekend. Zover is het echter nooit gekomen. Wel werden later veranderingen doorgevoerd die een decentralisatie bevorderden en de eilanden meer autonomie gaf.

Aruba bleef zich verzetten tegen de bestaande structuren. Weliswaar kregen de eilanden meer autonomie na de zogenaamde eilandenregeling van 1951 en de vaststelling in 1954 van het Statuut (de hoogste wettelijke regeling van het Koninkrijk). Maar de belangrijkste beslissingen werden toch genomen op Curcagao. Daar zetelde immers de centrale regering met alle ministeries en de meeste ambtenaren.

De conflicten tussen Aruba en Curacao bleven toenemen en groeiden in de jaren zeventig naar een climax. Daarbij speelde een rol dat nu ook Nederland nadrukkelijker de staatkundige ontwikkelingen aan de orde begon te stellen, nadat Nederlandse mariniers in mei 1969 op Curacao moesten worden ingezet bij onlusten in de straten van Willemstad.

De schrijfster besteelt ruime aandacht aan de ktrstening van slaven, die lange tijd werd tegengehouden do_r de planters, omdat deze net konden aanvaarden dat de slaven zou worden geleerd, (at ook zij G_pd_s kinderen en cus de gelijken van de blanken waren. Het is een schrijneide aanklacht tegen het toenrialige bewind. Toch moet vo.ledigheidshalve worden toegevoegd, dat gouveneur \an Aersen van.Sommelsdyckaet 'winstmaken', waarbij m_nsen tot objecten werden gemaakt, wilde tegengaan. Hij wilde de zending bevordeen, maar zijn opkomen als blanke voor de zwarten heeft hij met de dood moeten bekopen.

Op de slavenschepen verd alleen de familieband tussen de moeder en haar jonge kinderen gehandhaafd. De rethtsregel dat de slaaf onder het zakenrecht en niet onder hetpersonenrecht viel, had onder andere tot gevolg dat een ;laaf geen huwelijk kon aan&an. Deze afkeurenswaardige handelingen hadden desastieuze gevolgen voor de relatie tussen vader en kind.

Het Westindisch of Caraïbisch familiesysteem komt voort uit de slaventijd en heeft Afrikaanse stamgewoonten. De belangrijkste kenmerken zijn: - de aanwezigheid van geïnstitutioneerde alternatieve manvrouw verbintenissen; - het concubinaat; - de bezoekersrelatie, een in Suriname geaccepteerde en erkende seksuele relatie tussen man en vrouw, waarbij de man een regelmatige bezoeker is in een wooneenheid van de vrouw; - de vrouw vervult in het huishouden een centrale positie.

Wanneer de man de relatie die niet wettelijke erkend is, niet langer wil, kan hij van de ene op de andere dag vrouw en kinderen in de steek laten. Zij raken dan dikwijls in grote moeilijkheden. Boslandcreolen hebben echter stenge regels op dit gebied. De man is verplicht om voor de vrouw met wie hij wil omgaan een stukje bouwgrond aan te leggen. Verder moet hij in haar geboortedorp een hut bouwen. Als uit deze relatie kinderen voortkomen, heeft niet de vader het voor het zeggen maar de oudste broer van de moeder van de kinderen. Bij het overlijden van de moeder, mist de vader èn zijn vrouw èn zijn kinderen.

Vooral de Surinaamse jongeren hebben met een identiteitscrisis te kampen. Daarvoor zijn een aantal oorzaken aan te wijzen. Een daarvan is, dat de verwachtingen ten aanzien Nederland en de Nederlanders te hoog gespannen zijn geweest. In Suriname komt men in aanraking met een kleine groep blanken, vaak artsen of ingenieurs. Zij bekleden voor vele Surinamers benijdenswaardige posities en zijn voor hen de verpersoonlijking van welvaart. Op die manier ontstaat vaak een te positief beeld van Nederland.

Verder heeft het onderwijs een belangrijke rol gespeeld. Het onderwijs in Nederland heeft te weinig aansluiting bij de leef- en denkwereld van de Surinaamse leerlingen. De leerstof vertegenwoordigt een totaal andere wereld dan zij kennen. De nadruk in Nederland is gericht op de individuele ontwikkeling, waarbij creativiteit, inventitiviteit en eigen meningsvorming belangrijke waarden zijn. Deze staan haaks op de Surinaamse benadering waarin waarden als gehoorzaamheid, volgzaamheid en het groepsverant woordelijkheid elementairzijn. Mogelijk is door deze situatic het multi-cultureel onderwijs in het basisonderwijs verplicht gesteld. Evenals in Friesland het Fries onderwijs wordt gewaardeerd, mag ook op scholen met overwegend Surinaamse leerlingen - bijv. in de Bijlmermeer - het Surinaams-Nederlands worden gewaardeerd en geaccepteerd. Er zal naar meer aansluiting in leerstof en aanpak moeten worden gestreefd.

Wanneer de Surinaamse jongeren van school komen, is het voor hen erg moeilijk een positie in de maatschappij te verwerven. Het toenemend racisme beperkt ook op de arbeidsmarkt de kansen voor deze jongeren (meer dan 50 procent is werkloos). Het racisme van de centrumpartij is een afschuwelijk kwaad, evenals het fascisme van Hitler. Het is te verklaren uit de neiging van ieder mens „zichzelf uitnemender te vinden dan de ander". Naast een zekere mate van uitzichtsloosheid op werk en de verschillen in cultuur en opvattingen, krijgen problemen voor een aantal een extra dimensie door generatieconflicten. De strenge Surinaamse manier van opvoeden strookt niet met de vrije opvoeding van de Nederlandse jeugd. Het gevolg is dat Surinaamse jongeren zich afzetten tegen het gedragspatroon thuis. Een vrije opvoeding bevordert echter een egocentrisch optreden en ik vind het zeer terecht dat Surinaamse ouders bang zijn voor deze stijl van opvoeden.

Men wordt, volgens Joan Ferrier, in Nederland veel meer gedwongen de eigen achtergrond na te gaan en de wortels van het bestaan naar boven te halen. Het bewustzijn dat men zwart is, komt geleidelijk op gang. De Surinaamse groepering kwam al snel tot ontdekking, dat hoe keurig aangepast men zich ook zou gedragen, men toch gediscrimineerd en verstoten zou worden op basis van het feit dat men niet wit en geen 'echte' Nederlander is. Hierdoor gaan de jongeren zich oriënteren op de landen waar zij oorsponkelijk vandaan komen. Zij krijgen gevoelens van solidariteit met andere zwarten over de hele wereld. Jongeren zoeken identificatie in de 'rastafari-beweging'. De rastas zetten zich af tegen alles wat blank is. Het leven als een zwarte in een blanke maatschappij met eigen codes en eigen normen en waarden is hun doelstelling. Men rookt bij voorbeeld 'weed' (marihuana), maar leest elkaar ook bijbelteksten voor en gaat als broers en zussen met elkaar om.

willemstap-oran- JESTAD (ANP) Don Martina, leider va» de Curacaose partij MAN. wordt de nieuwe prenier op de Antillen. De tortefeuilleverdeling en het regeerprogramma van iet nieuwe kabinet zijn rond. Ook op Aruba, dat met ingang van gisteren een apart land binnen het Koninkrijk is geworden, zit een nieuw kabinet vrijwel in elkaar.

De nieuwe regering op de vijf Antillen »! bestaan uit een coalitie v»n zes partijen. De zevende pa"tij die de coalitie steunt, Frmte Obrero, levert geen minister. Van de negen ministersposten gaan er drie naar de MA-N.

De Democratische Partij Curacao levert eveneens drie ministers. De bovenwindse eilanden Saba en St. Eustatius leveren er saflen één. De voorzitter van ce staten (parlement) word J.A.O. Bikker van de DP-Ciragao. Het kabinet zal volgms de zegslieden kort na neuwjaar worden geïnstalleerd.

Het kabi)et-Martina neemt het over van de centrumrechtse regjring van Maria Liberia-Petee De nieuwe coalitie kan reienen op 15 van de 22 zetels il de staten. Na de verkiezingn van 22 november, die roodzakelijk waren door de uittreding van Aruba uit het Aitilliaans staatsverband, sloten zeven partijen zich aanem om terugkeer van de partij van Liberia-Peters (PNP) ineen nieuwe regering tegen te louden. Aruba krijgt op 1 januari een aparte status binnen het koninkrijk.

Mr. J.H.A. Eman, leider van de Arubaanse Volkspartij, wordt de leider van de nieuwe Arubaanse regering.

Het Arubaanse streven naar een aparte status kan niet los worden gezien van de economische ontwikkeling die het eiland doormaakte. De ontdekking van olievelden in Venezuela gaf de stoot tot een explosieve economische groei op Aruba. De olieraffinaderij, die door Exxon op het eiland werd gebouwd, zorgde voor inkomsten en leverde werkgelegenheid op.

De bevolking nam in 50 jaar van ruim 8000 toe tot 61.000 personen. Het welvaartspeil liep op en er waren jaren waarin geen werkloosheid heerste. In de jaren zestig bouwde Aruba aan een stevige toeristenindustrie, die zich vooral richt op de Verenigde Staten en Canada. Na de sluiting van de raffinaderij in maart van het afgelopen jaar is de toeristensector de enige gezonde pijler van de Arubaanse economie.

Kan een 'blanke' geen liefde opbrengen voor een 'zwarte'?. Moeten om die reden de 'zwarte' Surinamers zich vooral bezig houden met hun etniciteit, hun huidskleur, hun culturele gerichtheid en hun religieuze tradities? Moeten zij weerbaar worden in een westerse maatschappij en gevoelens van minderwaardigheid en zich niet aanvaard voelen te boven komen? Moeten rij als volgende stap een eigen actiepatroon van zwarten creëren?

Aan dergelijke vragen ontkomt men niet bij het lezen van het interessante boek „De Surinamers, migranten in de Nederlandse samenleving", geschreven door Joan M.,Ferrier. Zij toont ons als het ware een diaserie van het land. In heldere en korte uiteenzettingen schetst zij de ontwikkelingen, de gevarieerde samenstelling van Suriname, de migratie van Suriname naar Nederland, het Nederlandse overheidsbeleid, de positie van Surinamers in Nederland en de spanning die daar lig' tussen aanpassing en identi teit.

In haar voorwoord schrijf Joan Ferrier dat zij voor universitaire en hbo-studenter, welzijnswerkers, werkers O) sociaal-medisch vlak en lee:-krachten een antwoord wil g»-ven op hun vraag naar met informatie en verdere uitdieping van de achtergrondm van de Surinamers.

Zwart en blank samen de kar duwen - dat kan ook

SCHIPHOL (ANP) - In de jaren 1986 tot 1990 zullen de afhandelingsbedrijven en de luchtvrachtexpediteurs in Nederland zeker voor een bedrag van 400 miljoen gulden in loodsen, kantoren en automatiseringsprojecten, zowel op Schiphol als op vrijwel alle regionale luchthavens in ons land, investeren. Samen met de investeringen door de luchthavens ten behoeve van de infrastructuur, betekent dit in die periode een totaaluitgave van ongeveer 1,5 miljard gulden ten behoeve van de nationale luchtvrachtindustrie. Dit heeft secretaris H. Knüvers van de Nederlandse Vereniging Voor Luchttransport (NVVL) meegedeeld. Bij de NVVL zijn 55 afhandelingsbedrijven en luchtvrachtexpediteurs aangesloten.

In 1985 hebben de NWL-leden al voor een totaalbedrag van 50 miljoen gulden geïnvesteerd. De investeringen op de regionale luchthavens staan in het licht van de aanzienlijke groei van het vrachtvervoer via deze luchthavens. Dit is in belangrijke mate het gevolg van de vestiging door de KLM van vrachtsteunpunten daar in de afgelopen twee jaar. Een uitzondering op deze ontwikkeling vormt de luchthaven Zestienhoven. Het achterblijven van de ontwikkelingen op deze luchthaven vervult de NVVL volgens Knüvers met zorg.

„Wij achten het kwalijk dat door lokale overheden vanuit politieke doelstellingen de weg naar gezonde economische ontwikkeling, en daarmee de ontwikkeling van goede werkgelegenheid, wordt belemmerd. Te meer omdat de NWL samen met de andere partners in Holland International Distribution Centre HIDC en de Stichting Rotterdam Distriport de Nederlandse transportinfrastructuur in zijn totaliteit in het buitenland aan de man tracht te brengen", aldus Knüvers. Als partner in HIDC is de NVVL het afgelopen jaar betrokken geweest bij een aantal missies naar de Verenigde Staten. Begin januari gaat een HIDC-missie naar het Verre Oosten. Bezocht worden Japan, Korea en Taiwan.

SLOCHTEREN (ANP) - Een echtpaar uit het Groningse Harkstede is maandagmiddag verdronken in het kanaal langs de Groene Dijk te Slochteren. Het echtpaar, de 62-jarige R. Gras en de 58-jarige J. Gras-Steenhuis, raakte door onbekende oorzaak met hun auto in het kanaal. Een voorbijganger had de auto in het kanaal wel opgemerkt, maar was in de veronderstelling dat de politie al op de hoogte was.

Toen hij anderhalf uur later weer langs kwam en de situatie onveranderd zag, sloeg hij alsnog alarm. De beide inzittenden bleken toen al verdronken.

Waarom zoeken zij niet het harmonie-model dat de Bijbel ons aanreikt, in plaats van het competitie-model of het revolutionisme? Christus wil immers uit alle volken (zwarten en blanken) zich een gemeente op aarde vergaderen. Wanneer wij gezamenlijk (volgens Gal. 3:27-29) zijn leefregels opvolgen, krijgen we weet van liefde voor elkaar. God oordeelt zonder aanziens des persoons. We staan allemaal schuldig voor de Here; we zijn allemaal totaal afhankelijk van zijn genade (Joh. 3:16). Laten we dan zo verantwoordelijkheid voor elkaar dragen.

Tot zover de bespreking van enkele onderdelen van dit actuele en levendig geschreven boek. De problematiek die ook elders in de wereld speelt, wordt op deze manier dichterbij gebracht.

Na v. Joan M Ferrier. De Surinamers. Uitg coutinho, Muiderberg. Prijs f 24.90.

Op basis van de nu beschikbare cijfers heeft de NWL volgens Knüvers de indruk dat het recordjaar 1984 in 1985 ten minste is geëvenaard. Voor wat betreft de importvracht - die na twee jaar van achteruitgang in 1984 weer groeide - heeft de groei zich in 1985 versterkt doorgezet. Exacte cijfers kon Knüvers nog niet geven. In 1984 steeg de omzet van de luchtvrachtexpediteurs tot bijna 600 miljoen gulden, terwijl de grens van het half miljard voor het eerst werd gepasseerd.

Wat de export betreft is de vorig jaar uitgepsproken verwachting, dat met name onder invloed van de economische

ontwikkeling in de Verenigde Staten de extreem hoge groeicijfers van 1984 dit jaar enigszins zouden afzwakken volgens Knüvers bewaarheid. Wel is er volgens hem de laatste twee maanden weer sprake van een sterke toeneming ervan, waarbij vooral de export van bloemen een belangrijke rol speelt. De rendementen stonden onverminderd onder druk als gevolg van zowel de internationale als de onderlinge concurrentie, alsmede door de sterk toegenomen behoefte aan investeringen in de luchtvrachtsector.

Ten aanzien van 1986 is de NVVL optimistisch gestemd. In het algemeen wordt verwacht dat de export zal toenemen met een percentage tussen de vijf en de tien procent, terwijl deze groeipercentages voor de importvracht nog zullen worden overtrokken. Dit laatste wordt met name toegeschreven aan een naar verwachting lagere dollarkoers en een toeneming van het verkeer op het Verre Oosten.

HOLWERD (ANP) - De stichting Teleshop Holwerd zal medio volgend jaar de eerste gezinnen aansluiten op een voor ons land uniek systeem van telecommunicatie. Bij particulieren die dat willen wordt gratis een huiscomputer geplaatst (winkelwaarde duizend gulden) die het winkelen 'thuis bij de buis' mogelijk maakt.

Het systeem werd maandag in Dorpshuis 'It Sintrum' in het Friese Holwerd aan veertig belangstellenden gedemonstreerd.

De stichting denkt in de toekomst 250.000 aansluitingen te realiseren. Het systeem werkt als volgt: de consument kan op een eenvoudige terminal informatie over bijvoorbeeld aanbiedingen opvragen en vervolgens zijn boodschappenlijstje intikken dat per telefoonlijn via een centrale databank wordt doorgegegeven aan de leveranciers. Die zorgen ervoor dat de bestellingen door de plaatselijke detaillist worden thuisbezorgd. Volgens projectleider D. van der Scheer uit Holwerd kan deze moderne methode van boodschappen doen een uitkomst betekenen voor bij voorbeeld aan huis gebonden invaliden en druk bezette tweeverdieners.

De bedoeling is volgens Van der Scheer alle branches op te nemen in het computerbestand, van kruidenierswaren tot radio- en televisie-apparatuur.

DEN HAAG (ANP) - Twee Brabanders, een 45-jarige man en een 23-jarige vrouw, zijn eerder deze maand door een rechtbank in het Joegoslavische stadje Novo Corica tot respectievelijk zes maanden en vier maanden voorwaardelijke cel veroordeeld wegens mensensmokkel, zo heeft het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag bevestigd.