Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

BERG EN DAL - In een pamflet heeft de tot dusver onbekende groepering 'Pyromanen tegen apartheid' de verantwoordelijkheid opgeëist voor de maandag gepleegde bomaanslag in Berg en Dal. waarbij een deel van de villa van de internationale oliehandelaar J. Deuss, verwoest werd.

Volgens de groepering is Deuss met zijn onderneming Transworld Oil 'een van de grootste leveranciers van olie 'uid-Afrika'. De brand in de kapitale a, die in verband met restauratie niet werd bewoond, •te een achtervleugel volledig. Er deden zich geen ionlijke ongelukken voor. De schade wordt door de politie ; n. Bij het nabij de * gelegen kantoorpand rld Oil vond de mdbomn de opruimingsoorg ontt de het door de Hoewel de groepering Pyromanen tegen apartheid' volkomen onbekend is, neemt de politie het pamflet waarin de verantwoordelijkheid voor de aanslag en de poging daartoe worden opgeëist. volgens woordvoerder Lieskamp zeer serieus.

Didactici en vakmensen bezagen elkaar dus met nauwelijks verholen wantrouwen. Beide partijen vochten om een markt, die van het onderwijs. Didactici hadden vaak weinig kennis buiten hun eigen vak; de vakmensen wisten hoegenaamd niets van didactiek. Wèl werd het gaandeweg duidelijk, dat het beeld dat bij het kind wordt aangebracht vóór het twaalfde jaar, later nauwelijks meer verandert. Floris V, Willem van Oranje, Michiel de Ruijter, de verhalen uit de Bijbel, Hendrik de Cock, klei en zand, handel en visserij, woeste grond en ontginning, ze zijn en blijven zoals ze ons op de lagere school werden geschilderd. Het aanbrengen van zon beeld bij een kind, dat hem vervolgens zijn hele leven bijblijft, werd door alle betrokkenen belangrijk gevonden en terecht. leder wilde graag decontouren in dit beeld schet-

De oude didactiek richtte zich vooral op het opnemen, bewaren en reproduceren van feiten en begrippen; de nieuwere zoekt het meer in het beleven, ordenen en handelen. Het moderne kind is immers in veel opzichten zelfstandiger en zelfbewuster dan het kind van een halve eeuw terug. Anderzijds werkt de langere schoolperiode infantiliserend. Ook de sociale bescherming van jeugdigen heeft hun zelfredzaamheid vaak niet bevorderd.

Het onderwijs stelt zich tot taak de verworvenheden binnen een vakgebied naar buiten te brengen. Het vragende kind staat daarbij centraal. Tussen kind en vakgebied gaapt een diepe en brede kloof. Toch worden beide beïnvloed door de maatschappij. Er is hier sprake van een interessante cirkelgang. De maatschappij organiseert het onderwijs, terwijl dat weer maatschappijvormend, cq. versterkend, werkt. Het onderwijs conserveert. Er was een categorie gymnasiasten, één van HBS-ers, één van MULO-ers en er was het beroepsonderwijs. Er was weinig onderlinge uitwisseling en doorstroming was alleen voor de laatbloeiers, voor zover de financiën geen roet in het eten wierpen. De maatschappij vroeg zelf om de nodige bijstelling. De MULO van 1906 was een duidelijke aanvulling op het onderwijs voor hen die niet tot de zgn. hogere burgerij behoorden, maar toch na de lagere school nog niet uitgeleerd waren. Zo kwam er ook verder steeds meer onvrede met de voorgebakken drie- of vierdeling en na lange voorbereiding scheen de Wet op het Voortgezet Onderwijs van 1962 nieuwe kansen te bieden. Ook het Hoger Onderwijs en de Hogere Beroepsopleidingen zouden een opener en flexibeler opstelling krijgen en een grotere mate van onderlinge erkenning, waardering en uitwisseling van gedachten en mensen. Dit alles met het uiteindelijke doel ieder kind het voor hem/haar meest geschikte onderwijs te geven.

VAKANTIE BUITENLAND: per lu\i een naar Fugenberg Zillertal Tirol. Skk .aandelen. Vertr. 18 n 4/3. 10 dagen/ 690,- I" dagen/ 1160,-p.p. Op zondag 2x kerkdienst. Vraag onze speciale folder. Medio januari 19 int de nieuwe zomergids 1985. INTERKERKELIJKE REIZEN . op reformatorische ,* ;•[?*'■ grondslag "* «in mj.^ i S Rotterdam. " "«^SSt"" ;r 010-2161 Stuur onderstaande bon in.

l^fggp. WËÊ& IKÊiÊ^^^^^^^mSÊ Élite -Wmi m I^^^^S^^^^^^^èé^^m nfi&rtz*^/ -fffffffffflfM^^JsiË*^i2ra *'''-«Bl''HbbËm*?7 -'Hal Büßok <-i9BwifiHM''fß ■^>%VJsoian^^drH^ Br Bg^jfËgl&Mmift: Bl*yiai^'*^'aaM Bn^' 'f^R.'- 'i'JfS^'?-5 tbSI w^'r'mswku&ï'^*»nll "(KT Ti K^HHSGr -S; - 'Aiff.gjiiaawg' ■tri-. »yK*t. -?3iM ■> wit ir ■<•>• vVrfiiijMs awMtaaii*.. ■ • >-^*m r^n tfl ft •si ife-^*&?fili Je hebt een baan. Of je gaat naar school. Je werkt, I i je studeert. Of misschien ben je werkloos. En ziet de toekomst °ké' overtu|g mij maar eens van er helemaal niet zo rooskleurig uit. uw standpunt dat ik wat hèb aan Hoe je ook leeft, je staat midder> in de wereld. J'e krant' Met een eigen mening. Met je eigen overtuiging. En een o roef. "^ '^ *** N° eigen oordeel. n,tP,roe-)^ i k i Uat zn 24 kranten Waarvoor ik Niemand verlangt van je dat je dat standpunt slechts f\ 0,00 betaal helemaal zelf uitdoktert. Maar wel dat je weet waar je 't over hebt. Dat je argumenten hebt. Achtergronden kent. Naam: __ . j Overtuigend kunt zijn. Feiten weet. Adres: • Het Nederlands Dagblad is een gereformeerde Postcode krant Die dagelijks informeert over wat er om je heen gebeurt, j Plaats. In kerk. staat en maatschappij. Gedegen. Betrouwbaar. Overtuigd. Bijbels. Daarna wens ik een Niet een krant die een mening opdringt Wel een ° £arabonne*-nent (f 256,30) krant die helpt bij oordeelsvorming. Een krant waar je wijzer kwartaalabonnement (f 65,05) van wordt. betaal o automatisch Het ND staat midden m de wereld. er accePtg""o Net als jij. En samen staan we sterker Deze nin gesloten. Sr NedeTlandenVel°PPe ZCnden ' Het ND. Een gezinsblad. \^Bz?M ! 1 / • O ff 03420-90041 I Voorpng en oud dus. IHwW,Bd.3.::i*^HP

Binnen het onderwijs heeft altijd grote spanning bestaan over de doelstelling. Staat het kind centraal of het te onderwijzen vak? Deze wat misleidende probleemstelling is door pedagogen en didactici enerzijds en door vakdocenten anderzijds nogal opgeblazen en de daaruit gevolgde strijd is weinig elegant gevoerd. Vooral de kweekscholen maakten zich sterk voor de pedagogische en didactische bekwaamheden van de onderwijsgevenden. Het lerarenkorps bestond daar immers geheel uit onderwijsgevenden, die het goed hadden gedaan in het lager onderwijs en die de noden van het kind beter kenden dan wie ook.

In de negentiende eeuw bed er voor het kind weinig ciacht. De maatschappelijke verlangens van de hoogagen legden meer gewicht in de schaal dan de individuele behoeften van het kind. Eenzame pioniers als Comenius, Rousseau, Pestalozzi en de zogenaamde Philantropijnen hadden elk op hun wijze

het kind meer in het middelpunt willen stellen zonder dat zij op het onderwijs al geheel veel greep hadden gekregen. In ons land had Hiëronymus

van Alphen (1746-1803) zich voor het eerst met het kind beziggehouden in zijn 'Kleine Gedichten voor Kinderen. Later kwamen Decroly en Demangeon met concrete voorstellen tot het inrichten van moderner onderwijs, dat vanuit het kind via het bekende relaties zou leggen naar het onbekende, via personen naar tijdsbeelden, via de werkelijkheid naar de kaart, via het project naar de totaliteit, via de praktische waarden (oriëntatie, omstandigheden) naar de formele waarden (begrippen, samenhangen), via het voorbeeld naar de wetmatigheden.

Ook Friedrich Wilhelm August Fröbel (1782-1852) hield zich met het jonge kind bezig. Hij stichtte in Duitsland en later in Zwitserland de Kindergartenbeweging, die uitging van de belevingswereld van het kind. Later heeft Maria Montessori (1870-1952) de zelfwerkzaamheid van het kind in het naar haar genoemde schooltype grotere kansen kunnen gegeven.

Een tijdgenoot van haar was de in een vorig artikel al genoemde Philipp Abraham Kohnstamm (1875-1951), een zeer veelzijdig geleerde, die als hoogleraar een generatie van toonaangevende pedagogen heeft opgeleid. Hij stelde de relatie met de Persoon Christus en met de persoonlijke Schepper centraal in de verhouding tussen mens en medemens. Hij zag een grote taak voor de christenen op de openbare school. Een andere christen-pedagoog was de bekende hoogleraar aan de Vrije Universiteit Jan Waterink (1890-1966), oprichter van het Christelijk Pedologisch Instituut in Amsterdam.

De godsdienst was in de achttiende en negentiende eeuw een belangrijk aspekt in het onderwijs. De presentatie is meestal nogal gezocht en doet niet zelden profaan aan. In Spreuken 14:32 wijst niets erop, dat de goddeloze bloot heengedreven zal worden, maar uit de rijmprent krijgt men wel die indruk.

De Kinderen gaan uit jchool na huil

De kinderen bedanken beleefd. Het modelkind is het ideaal van elke onderwijsgevende. De kinderen bedanken beleefd. Die dankbaarheid zal er zoals in alle tijden wel vooral zijn geweest, als het er weer op zat. We zitten hier overigens aan het einde van de tijd. dat zelfstandige naamwoorden met een hoofdletter werden geschreven, Zoals nu in het Duits nog de gewoonte is.

Wat er ook veranderde, het kind moest altijd leren spellen. Sommige ABC-boeken waren dermate ingewikkeld, dat ze alleen gelezen konden worden door hen. die de kunst al machtig waren. Woorden als ooievaar en kwartel werden in de vorige eeuw nog duidelijk anders geschreven don nu. Later kwam de leesplank, waarvan ook een Hebreeuwse versie door Joodse Nederlanden verscheen. De vooroorlogse generatie werkte vooral met de boekjes van W.G. van de Hulst enzijn OOM EET, AAF EET enz. En het bleef: men moet geoefend wezen, eer men iets kan lezen...

Het vakkenscala breidt zich voortdurend uit. Per universiteit werden jaarlijks talrijke nieuwe studierichtingen ingevoerd. Drastische bezuinigingen hebben deze wildgroei een halt toegeroepen. Toch is er ook nu nog een jaarlijkse lijst van wensen, die er niet om liegt. En universitaire vernieuwingen sijpelen vrij snel door naar het voortgezet onderwijs. De academische sociologie werd maatschappijleer en kreeg ook een plaats in artikel 9 van de Wet op het Basisonderwijs. Opmerkelijk is hierbij de geringe belangstelling voor theoretische kaders van het vak, dat immers op de praktijk gericht moet zijn. De ontwikkeling is kenmerkend voor onze tijd: oeverloos praten bij een minimale kennis. Ook 'geestelijke stromingen' valt onder het nieuwe vakkenpakket van de basisschool. Vergissen we ons niet, dan zal de informatica niet lang meer op zich laten wachten. En daarbij zijn dan weer twee uitersten toegevoegd aan het toch al gevarieerde onderwi.icaanbod, dat zei naar diepte te willen streven in plaats van naar breedte.

Het buitenschoolse aanbod is vooral door de televisie sterk toegenoemn. Het effect hiervan is (nog) niet geheel duidelijk. Aan de topografie wordt bij aardrijkskunde weinig aandacht meer besteed, omdat er vrijwel geen verband bestaat tussen topografische kennis en begrip voor geografische omstandigheden. Ook de topografisch weinig onderlegde televisiekijker zal na verloop van tijd de Falkland-eilanden kunnen aanwijzen. Is daarmee de samenhang met het Continentaal Plat, oliewinning, aanspraken op Zuidpoolgebieden en op de daar aanwezige ertsen ook voldoende duidelijk?

Het uit het hoofd leren van jaartallen wordt - terecht - als minder zinvol ervaren. Het gaat immers om de samenhang van gebeurtenissen en ontwikkelingen. Deze samenhang tussn de feiten is er één in de tijd. Daarbij is het jaartal vaak een onontbeerlijk hulpmiddel.

Een onderwerp als energie kan ook op de basisschool onder verschillende invalshoeken worden bekeken. Een geografische, biologische en natuurkundige benadering waarborgt nog niet een echt geïntegreerd project.

Het is goed dat er veel in beweging is in onderwijsland. De leraren die nu zon dertig jaar meelopen, hebben al heel wat veranderingen meegemaakt...

Niet elke verandering is een verbetering. De meeste diploma's zijn in waarde gedaald. Dé klachten van het Hoger Beroepsonderwijs (HBO) zijn al genoemd. Vrijwel alle instellingn van wetenschappelijk onderwijs klagen over gebrek aan niveau bij hun eerstejaars. Zelf devalueren ze mee in de nieuwe twee-fasenstructuur, die nu al verzet vanuit de maatschappij ontmoet.

Het onderwijs beïnvloedt de maatschappij en wordt door haar beïnvloed. Nieuwe tijden vragen (soms) om nieuwe maatschappelijke structuren. Daaraan zal ook het onderwijs moeten bijdragen. Niemand zal de vooroorlogse maatschappij verheerlijken. Daarvoor was deze te veel uit lagen opgebouwd langs onverbiddelijke lijnen van geboorte en/of welstand. Toch zal menigeen moeten verzuchten, dat het onderwijs in die tijd ondanks zijn wellicht te geringe reikwijdte nog zo gek niet was!