Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

.r,DAD/TEHERAN/PA» G (Reuter-UPI-DPA) - kse troepen hebben gisten twee fronten een tegen««• troepenmacht die ndag de waterweg Sjatt l^rab overstak te omsinge- Dit heeft het officiële lD_kse nieuwsagentschap be- X Het offensief wordt on«teund door zware artille' en raketbeschietingen op , aanvoerlijnen van de Use troepen.

Volgens een Iraaks oorlogslffljnuniqué jnuniqué trekken Iraakse "Ipen in de sector tussen ■ en Khorramshahr 'de ïop' om de Iraanse troepenacht aan. De Iraanse troepen juden vastzitten tussen de jatt al-Arab en het Iraakse KT. Radio-Teheran meldde dat ■aanse troepen verder opruken naar de grens met Kuweit jigs de weg tussen de dins-8g g ingenomen havenstad aw en Umm Qasr in het zuied van Irak. Volgens Iran tbben zijn troepen 50 vierjnte kilometer grondgebied [roverd ten westen van Faw. aarbij zou een olie-opslagaats met 60 grote reservoirs p ingenomen. De Iraanse staatstelevisie et inmiddels beelden zien jnFaw. De beelden toonden üe-installaties, verwoest ■aaks legermaterieel en het rrak van een neergehaalde aakse Mig 25. Volgens het officiële Iraanse ieuwsagentschap Irna zijn 17 aanse soldaten gedood en «gelijk 1500 gewond geraakt i; aanvallen van het Iraakse {er met mosterd- en zenuwü. Volgens het nieuwsagentiapzou Irak in de omgeving ■ Faw op grote schaal cheische wapens gebruiken. c zijn kant beschuldigde iide tegenpartij van het inren van chemische wapens. '.'. Iraanse ballingenorgani- AttMoedjaheddien Khalq in uit legerbronnen in fe-ïn te hebben vernomen, wan Iraanse zijde inmid'r%>oo doden en 14.000 ge- Kta zijn gevallen in de ■De meeste slachtoffers «n schoolkinderen en tic- Kijn. Volgens de organisaikebben vijftig Hercules iportvliegtuigen, een aani andere toestellen en tienen treinen de gewonden

overgebracht naar ziekenhuizen in het binnenland, waar nog uitsluitend oorlogsslachtoffers behandeld zouden worden. Het 'comité van zeven' van de Arabische Liga heeft tijdens een bijeenkomst in Bagdad om een spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gevraagd naar aanleiding van het jongste Iraanse offensief. Op de vergadering die voorgezeten werd door de secretaris-generaal van de Arabische Liga, Chadli Klibi, werden de zeven landen het eens over een „noodplan om het hoofd te bieden aan de Iraanse agressie tegen Irak". „De bijeenkomst weerspiegelt de steun van de Arabische Landen voor Irak en de Arabische rechten", aldus Klibi. Het 'comité van zeven' werd in 1984 door de Arabische Liga gevormd om kracht bij te zetten aan pogingen, de al meer dan vijf jaar durende Golfoorlog te beëindigen. Behalve Irak hebben Saudi-Arabië, Kuweit, Jordanië, Noord-Jemen, Marokko en Tunesië zitting in het comité.

AMSTERDAM (ANP) - De Wrouwensarts van de fami»van de vorig jaar in een po«Mel overleden kraker H. *k wil via een kort geding ""beren toestemming te krijfc te praten met politiemen-11 die Kok kort voor zijn ffven nog hebben gezien. t heeft de advocaat van dokf Schumacher, mr. H. Kerke bekendgemaakt.

"et kort geding is volgens nodig omdat politie en lrgemeester tot nog toe gewerd hebben Schumacher ■jj de politie te laten praten, in het kort ge■ 8 zUn de hoofdcommissaris Politie, de burgemeester, gemeente en de staat. Van perste drie eist de vertroupsarts dat zij hem toelaten ij de politiefunctionarissen. staat, de vierde gedaagde, rl alles in het werk stellen te maken, aldus Psting.

K£^°"life-artsen f 'en "il vestiging groept op tot akkoord e sPeciahstentaneven titen, and ter Fwanders Kanaaltunnel ~ropees Hof

De Angolese regering onder president Dos Santos weigert echter de Cubanen terug te sturen, tenzij Zuid-Afrika de steun aan Angolese strijders van de Unita staakt en stappen doet naar onafhankelijkheid van Namibië. Een Zuidafrikaanse verklaring over die onafhankelijkheid zou dus een doorbraak kunnen betekenen. „Ze willen weg uit Namibië, maar op hun eigen voorwaarden", zei een westerse diplomaat. Zuid-Afrika is niet alleen bezorgd over de Cubaanse aanwezigheid in Angola maar ook over de steun onder de Namibische bevolking voor de zwarte geurrillabeweging Swapo. Pretoria heeft een tussentijdse coalitieregering ingesteld in het grote, maar dunbevolkte gebied tussen Angola en Zuid-Afrika. Zuid-Afrika hoopt dat deze regering door

MANILA (AP) - Een vooraanstaande medewerker aan de verkiezingscampagne van mevrouw Aquino, de Filipijnse oppositiekandidaat voor het presidentschap, is gisteren vermoord door vier gemaskerde mannen. Dit hebben medewerkers van mevrouw Aquino meegedeeld. De nationale assemblee begon inmiddels na dagen van touwtrekken over de procedure met de officiële telling van de verkiezingsuitslagen, die moet resulteren in het uitroepen van een winnaar.

Medewerkers van mevrouw Aquino verklaarden dat de 43--jarige Arsenio Cainglet, Aquino's campagneleider in Tarlac, werd doodgeschoten door vier onbekenden toen hij gistermorgen zijn woning verliet. Zijn zoon wordt sinds de aanslag vermist. Later werd in de omgeving een lijk aangetroffen, waarvan het gezicht onherkenbaar verminkt was. Volgens medewerkers van mevrouw Aquino zou dit het lichaam van Cainglets zoon kunnen zijn.

De rooms-katholieke bisschoppen van de Filipijnen kwamen gisteren achter gesloten deuren bijeen in Manila, om een gemeenschappelijk standpunt te bepalen over de verkiezing van vorige week en over de rol die de kerk kan spelen tegen de achtergrond daarvan.

Uit kringen rond de bisschoppenconferentie verluidde dat de leiding van de rooms-katholieke kerk tot burgerlijke ongehoorzaamheid zal oproepen als Marcos tot overwinnaar wordt uitgeroepen. Buitenlandse waarnemers hebben verklaard dat met name in het kamp van de president op grote schaal fraude is gepleegd. De Verenigde Staten weten inmiddels niet goed hoe zij moeten ontkomen aan de positie van arbiter, die hen wordt opgelegd door de impasse-situatie waarin de verkiezingen in de Filipijnen terecht zijn gekomen, zo wordt in Washington opgemerkt. De Amerikaanse autoriteiten hebben inmiddels de ervaren 'probleemoplosser' Philip Habib opdracht gegeven ter plaatse een oplossing te gaan zoeken voor het pijnlijke dilemma waar de Verenigde Staten voor staan. Habibs missie is te rapporteren over de situatie in de Filipijnen. Hij moet Reagan adviseren over de manier waarop Washington kan bijdragen tot het op gang brengen van een democratisch proces in het land en de Filipino's kan helpen hun problemen op te lossen.

Een non steekt een kruis door het prikkeldraad voor het presidentieel paleis in de Filipijnse hoofdstad Manila. Voor het gebouw werd gedemonstreerd tegen de manipulaties en fraude met stemuitslagen van de presidentsverkiezingen van 7 februari.

Een groep van 98 Haïtianen wordt door de Amerikaanse kustwacht in Port-au-Prince aan land gezet, nadat zij met 100 andere vluchtelingen gedwongen werden hun reis naar de VS te staken en om te keren. Sommigen waren al twee maanden per boot onderweg. Velen verklaarden opnieuw te zullen proberen naar de VS te komen ondanks het feit dat president Duvalier verdwenen is.

BRUNSSUM (ANP) - Bij een felle uitslaande brand is donderdagmorgen in Brunssum de 86-jarige A. Mey om het leven gekomen. De brand werd door zijn huishoudster rond vijf uur ontdekt. Zij kon de benedenverdieping al niet meer bereiken, daar die in lichterlaaie stond. De vrouw wilde het slachtoffer nog behulpzaam zijn, maar dat bleek onmogelijk.

Een voorbijganger wist de vrouw te bewegen uit het raam van de bovenverdieping te springen, waarbij zij licht gewond raakte, evenals de haar behulpzame voorbijganger.

KAAPSTAD (RTR-UPI-DPA) - Zuid-Afrika overweegt een datum vast te stellen voor de langdurig vertraagde onafhankelijkheid van Namibië (Zuidwest-Afrika) als onderdeel van complexe onderhandelingen waarbij de beide supermogendheden zijn betrokken. Dit is gisteren vernomen in diplomatieke bronnen in Kaapstad.

De vaststelling van de datum voor de uitvoering van het plan van de Verenigde Naties om Namibië onafhankelijkheid te geven, zal de Amerikaanse stappen bevorderen voor de terugtrekking van duizenden Cubaanse troepen uit Angola. Dit verluidde in Kaapstad in commentaren op de huidige geheime besprekingen in Genève tussen de Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, R. Botha, en de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken voor Afrika, Chester Crocker. De bewindslieden hielden gisteren een tweede gespreksronde, waarover woordvoerders geen bijzonderheden gaven.

de Namibiërs wordt aanvaard en dat de aanhang voor de Swapo zal verzwakken.

Zuid-Afrika en de Verenigde Staten dringen erop aan dat de Namibische onafhankelijkheid wordt gekoppeld aan de terugtrekking van de naar schatting 25.000 Cubanen die in Angola het linkse bewind steunen.

In diplomatieke kringen in Kaapstad verluidt dat een datum van Pretoria voor Namibische onafhankelijkheid mogelijk tegen het eind van dit jaar of ergens in 1987 zal liggen.

De Nederlandse minister van buitenlandse zaken, Van den Broek, hoopt vandaag in Genève zijn Zuidafrikaanse ambtgenoot Botha te ontmoeten, zo heeft een woordvoerder van zijn ministerie in Den Haag meegedeeld.

Als voorzitter van de ministerraad van de Europese Gemeenschap en de Europese Politieke Samenwerking zal hij „de ernstige verontrusting van de twaalf" over de ontwikkelingen in Zuid-Afrika in duidelijke bewoordingen aan zijn Zuidafrikaanse ambtgenoot overbrengen", aldus de woordvoerder.

Minister Van den Broek zal ook de conclusies van het overleg met de zes zuidelijke Afrikaanse 'frontlijnstaten' dat 3 en 4 februari in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka werd gehouden, onder de aandacht van zijn Zuidafrikaanse collega brengen. Beide zijden, aldus de woordvoerder, achten het opportuun om een gesprek te hebben over de situatie in zuidelijk Afrika en Zuid-Afrika, wat langs diplomatieke kanalen is verwezenlijkt.

(van onze correspondent)

PORT MORESBY - De nieuwe regering van Papua Nieuw-Guinea (PNG) heeft besloten het vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties te ondertekenen. Daarmee is een eind gekomen aan de onzekere status van meer dan 10.000 vluchtelingen uit Irian Jaya, die als illegale grensoverschreiders' dagelijks bedreigd werden door een mogelijke gedwongen repatriëring naar hun land van herkomst. Het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen in Genève heeft dit besluit van het kabinet-Wingti geprezen als 'moedig en doortastend.

In kringen van de Verenigde Naties worden de beleidsveranderingen in Port Moresby betiteld als „een licht aan het einde van een lange tunnel".

Vorige kabinetten in PNG zijn steeds bezweken onder de druk van Indonesië om het vraagstuk van de sinds 1984 aanwassende vluchtelingenstroom te beschouwen als een 'bilaterale' kwestie, die beide landen gezamenlijk zouden moeten oplossen. De voormalige premier Somare sloot daartoe zelfs verscheidene overeenkomsten met Jakarta, die overigens geen van alle werden uitgevoerd.

De status van de vluchtelingen bleef echter die van bordercrossers' (illegale grensoverschreiders, die op elk gewenst moment konden worden uitgewezen of zelfs uitgeleverd. De laatste keer gebeurde dat op 12 oktober 1985, toen een groep vluchtelingen tegen hun wil werd overgedragen aan de Indonesische autoriteiten in Jayapura. Die affaire leidde tot internationale protesten, waaronder kamerbrede' vragen in het Nederlandse parlement en droeg in belangrijke mate bij tot de val van het kabinet-Somare. Het nieuwe vluchtelingenbeleid van de regering-Wingti heeft onder meer tot gevolg, dat de vertegenwoordiger van het Hoge Commissariaat, Schun M. Chetty, in Port Moresby een officiële status krijgt. Voortaan mag hij de autoriteiten van PNG adviseren en controleren voor wat betreft hun politiek ten opzichte van vluchtelingen. De voormalige 'bordercrossers' mogen zich vanaf nu beschouwen als erkende politieke vluchtelingen. Het kabinet-Wingti heeft inmiddels aangekondigd, dat zij elders in PNG zullen worden 'geherhuisvest'.

De Indonesische regering is diep geschokt over de onverwachte beleidswijzigingen in Port Moresby. Een officiële reactie uit Jakarta is nog niet binnen, maar de Javaanse vice-gouverneur van Irian Jaya, Surjanto Sriwardojo, heeft tegenover de pers laten weten het besluit van PNG te beschouwen als een schending van eerdere afspraken over de 'grensoverschreiders'.

MOSKOU (AFP-DPA) Herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen de Sovjetunie en Israël zal pas mogelijk zijn „als de oorzaken die leidden tot het verbreken, niet meer bestaan." Dat verklaarde gisteren het plaatsvervangend hoofd van de persafdeling van het Sovjetministerie van buitenlandse zaken, Valeri Soechin, in Moskou.

De diplomatieke banden met Israël werden door de Sovjetunie in 1967 verbroken in verband met de zesdaagse oorlog. „We menen dat de oorzaken die leidden tot het verbreken van de betrekkingen, ook heden nog bestaan", zei Soechin. Hij sprak van de voortdurende Israëlische politiek van expansionisme en agressie jegens Arabische buurstaten.

De Sovjetunie houdt nog vast aan het idee dat een tweede Sovjet-Amerikaanse topconferentie dit jaar kan worden gehouden, verklaarde Soechin. „Ons standpunt over hetgeen tijdens de topconferentie in Genève is begonnen, is niet gewijzigd." Dat is gunstig, zei hij, „wat betreft de mogelijkheid van een nieuwe topconferentie, die voor dit jaar wordt voorzien in de Verenigde Staten." Over de datum voor de tweede ontmoeting van partijleider Gorbatsjov en president Reagan „wordt overlegd in diplomatieke contacten" tussen beide landen, voegde Soechin eraan toe.

I ERWIJL de Nederlandse honden blaffen, trekt de NAVO-karavaan verder. Die indruk krijgt men bij het beoordelen van de stand van zaken met betrekking tot de omstreden kruisraketten. Want terwijl in eigen land 'links' blijft aanschoppen tegen het regeringsvoornemen de legerbasis Woensdrecht bouwrijp te maken voor plaatsing van 48 kruisraketten, vindt internationaal een natuurlijk veel interessanter ontwikkeling plaats. Reagans bewapeningsadviseur Paul Nitze heeft net een reis langs Westeuropese hoofdsteden achter de rug. Het Witte Huis kan — ook wat de middellange-afstandswapens in Europa betreft — een antwoord op de voorstellen van Gorbatsjov van 15 januari j.l. gaan geven.

De ontwikkeling met betrekking tot de Euroraketten' is hierom zo interessant, omdat Gorbatsjov onlangs in Moskou tegenover senator Edward Kennedy nog eens heeft bevestigd dat hij een akkoord niet afhankelijk wil maken van de eis dat de Amerikanen hun SDI-plannen inzake een defensiesysteem in de ruimte opgeven. Over de SS-20's, kruisraketten en pershings kan dus onderhandeld worden zonder de bijgedachte dat het toch allemaal weinig zin heeft.

De Nederlandse oppositie heeft, bij monde van de heer Den Uyl, de jongste Russische voorstellen aangegrepen om alsnog te pogen het kabinet van het uitvoeren van het 1-novemberbesluit — terug naar het NAVO-schema omtrent plaatsing — af te houden. De socialisten zitten duidelijk met hun volstrekte afwijzing van de kruisvluchtwapens in de maag, omdat deze hun immers de toegang tot een volgend kabinet kan blokkeren. Maar de PvdA heeft zichzelf in de nesten gewerkt, en kabinet noch NAVO hebben aan die problematiek een boodschap.

CZr zit werkelijk beweging in het Sovjetrussische standpunt met betrekking tot de middellange-afstands wapens en dat is meer dan men de afgelopen jaren — vol propaganda — kon zeggen. De Russen hebben in het kader van de eerste fase van hun ontwapeningsplan voorgesteld in Europa alle Russische SS-20's, kruisraketten en pershings „te vernietigen". Is het niet verleidelijk hierop zonder meer positief te reageren, juist omdat in december 1979 INF-wapens werden nodig geacht vanwege de komst van de SS-20, waarvan de Sovjetunie er toen 120 (met elk drie kernkoppen) opgesteld had?

Niet alleen omdat het in de publieke opinie psychologisch slecht valt steeds 'nee' op Gorbatsjovs voorstellen te zeggen, maar vooral vanwege de positieve verschuiving in het Russische standpunt, zal Reagan naar alle waarschijnlijkheid inderdaad in gunstige zin op de INFplannen reageren. Dat neemt echter niet weg dat de oplossingen van beide grootmachten elkaar nog alllerminst geraakt hebben. Van meet af aan is door het Westen het totaal aan SS-20's in rekening gebracht, ook dus die in het Aziatische deel van de USSR, vooral vanwege hun gemakkelijke verplaatsbaarheid. Reagan wil nu dat Gorbatsjov ook deze althans met de helft vermindert. Deze eis verliest echter iets van haar klem, indien — zoals Tsjervov zei — de Sovjetunie ook de lanceerinrichtingen en infrastructuur van de in Europa gelegen raketbases verwijdert.

Een ander knelpunt wordt gevormd door de Britse en Franse kernmachten, die volgens Gorbatsjov in de eerste fase 'bevroren', dat wil zeggen uitgebreid noch gemoderniseerd mogen worden. Afgezien nog van de moeilijkheid dat de Amerikanen over deze zaak in Genève niet namens Londen en Parijs kunnen onderhandelen, bestaan in genoemde hoofdsteden juist plannen tot verbetering van het kernwapenarsenaal. De Amerikanen zouden de Engelsen bij voorbeeld vier Trident D 5 raketten leveren ten behoeve van hun Polaris onderzeeboten. Gorbatsjov heeft echter in zoverre gelijk, dat in het kader van de 'Eurowapens' de Britse en Franse kernmacht niet buiten beschouwing kunnen blijven.

Intussen duikt bij het reëler worden van de mogelijkheid van een akkoord over de middellange-afstands wapens — en dan behoeft Nederland misschien alsnog niet te plaatsen — nog weer een heel andere moeilijkheid op. Gelet op het enthousiasme waarmee het terugdringen van de Europese kernbewapening pleegt te worden begroet, vereist het haast enige moed over dat bezwaar te beginnen. Minister Van den Broek duidde het echter al even aan door te wijzen op de overmacht aan conventionele strijdkrachten van het Pact van Warschau, waarmee West-Europa na vernietiging van de INFwapens extra zou worden geconfronteerd. Zijn wij, met andere woorden, bereid daaruit de consequentie van versterking van leger, luchtmacht en marine te trekken? Het argument klinkt misschien wat oneigenlijk, omdat bij het NAVO-besluit over kruisraketten en pershings niet onze conventionele achterstand, maar de SS-20's een doorslaggevende rol hebben gespeeld. Mag men de Amerikaanse middellange-afstandswapens dan nu plotseling met gewijzigde motieven gaan verdedigen? Toch valt het met dat plotseling' wel mee. Want ook in 1979 bestond de Westeuropese vrees dat wij, tegenover de Russische overmacht, al in een vroeg stadium van een conflict zouden moeten terugvallen op de bescherming' van de zware Amerikaanse strategische wapens, en dat daarom militaire tussensporten' zouden moeten worden ingebouwd. Bij alle vreugde over wat nu op wezenlijke toenadering lijkt, zullen we dat oude probleem niet mogen vergeten. A.K.

GENÈVE/WEST-BERLIJN (AFP-DPA) - Twee hoge Sovjetambtenaren hebben gisteren in Genève gezegd dat dit jaar een akkoord mogelijk is over de middellange-afstandsraketten in Europa (Euroraketten).

Jevgeni Primakov, directeur van het instituut ter bestrijding van de wereldeconomie en internationale betrekkingen in Moskou, en Vitali Joerkin, onderdirecteur van het Instituut voor Noord- Amerika (waarvan Georgi Arbatov directeur is), zeiden op een persconferentie dat „er goede kans bestaat het dit jaar over de Euroraketten eens te worden. Als we deze kansen niet laten lopen, kan de komende top tussen Reagan en Gorbatsjov erg positief verlopen."

Ze herhaalden dat zon overeenkomst, waarop partijleider Gorbatsjov op 15 januari zinspeelde toen hij een verreikend plan voorstelde om de wereld in het jaar 2000 kernwapenvrij te maken, losstaat van het Amerikaanse Strategische Defensie Initiatief. Voorwaarde voor een akkoord is wel dat Groot-Brittannië en Frankrijk zich ertoe verbinden hun aantal strategische wapens te bevriezen en dat de Verenigde Staten zulke wapens niet aan een derde land zullen leveren. Een groep Amerikaanse congresleden heeft deze voorwaarden inmiddels 'onaanvaardbaar' genoemd. Met betrekking tot Azië verklaarden Primakov en Joerkin, die in Genève zijn voor besprekingen met Sovjet- en Amerikaanse functionarissen die daar over strategische kernwapens en ruimtewapens praten, en met andere delegaties die daar aan de ontwapeningsconferentie deelnemen, dat de Sovjetunie bereid is tot een soortgelijke overeenkomst „mits de Verenigde Staten hun strategische nucleaire vermogen aan de Aziatische grenzen van de Sovjetunie niet opvoeren."