Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

jjMA LONDEN (AFP/ 4>'P) - De reSerinS van Peru heeft ontkend dat schendinen van mensenrechten heb- Ln plaatsgevonden in het land- Zij wees ook en vooral beschuldigingen af van Am* nest*. International inzake •verdwijningen', moorden en martelen in de provincie Ayacucbo ucbo in de afgelopen twee jaar-

De regering van Peru respecteert het leven en de eer van de burgers', zei minister van binnenlandse zaken generaal Oscar Brush Noel van binnenlandse zaken in een verklaring. Volgens Amnesty viel het begin van de verdwijningen, moorden en het martelen van mensen in de provincie door toedoen van de militaire politie samen met een offensief van het Peruaanse leger tegen de maoïstische guerrillabeweging 'Lichtend Pad. Sindsdien is het doden van gevangenen door regeringstroepen regel, aldus de organisatie, die er dezer dagen in een verklaring bij de autoriteiten in Lima op aandrong ook bij het bestrijden van guerrillastrijders respect te tonen voor de mensenrechten.

Amnesty erkende daarbij overigens dat ook 'Lichtend pad' zelf verantwoordelijk is voor een groot aantal executies en martelen van burgers.

JAKARTA (AP) - De Indonesische minister van cultuur en onderwijs Nugroho Notosusanto heeft gezegd dat de regering het herstel van de bij een aanslag beschadigde tempel Borobudur zal betalen.

Indonesië zal een aanbod van de Unesco om een bijdrage te leveren niet aannemen, zei de minister.

Unesco, de organisatie voor onderwijs, wetenschappen en cultuur van de Verenigde Naties, bood eerder deze week 'onmiddellijke hulp' aan voor de restauratie van de Borobudur.

In deze grootste Boeddhistische tempel ter wereld ontploften maandag negen bommen, die het 1100 jaar oude gebouw aanzienlijke schade toebrachten.

De Indonesische autoriteiten zijn intussen nog op zoek naar drie mannen die ervan worden verdacht de aanslag te hebben gepleegd. Zij zouden extremistische moslims zijn. Twee van hen zijn Indonesiërs. De derde zou waarschijnlijk een Arabier zijn.

GENÊVE (RTR) - De Verenigde Naties zijn vereid bij te dragen aan de evacuatie van Etiopische joodse vluchtelingen uit Sudan naar andere landen, als de betrokken regeringen daarmee instemmen. Dit heeft een woordvoerder van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen (UNHCR) verklaard in Genève.

De woordvoerder ging in op een verklaring van de Sudanese president Nimeiri dat alle vluchtelingen in Sudan vrij zijn het land te verlaten, °P voorwaarde dat ze niet direct naar Israël gaan. Hij zei dat als andere landen dan Israël met name genoemde vluchtelingen willen opnemen en de Sudanese autoriteiten visa verstrekken, de vluchtelingenorganisatie zal helpen het vervoer te verzorgen. Eerder deze maand werd een Seheime luchtbrug waarmee duizenden Etiopische joden, bekend als falasja's, naar Israël werden vervoerd beëindigd na meldingen in de internationale pers. De zaak bracht Sudan in een moeilijk parket ten opzichte van zijn Arabische bondgenoten.

NEW VORK (AP) - De exreme kou die momenteel aan ** oostkust van de VS heerst, 's -ot in het zuidelijke Florida °°°rgedrongen en vormt daar •p- ernstige bedreiging voor j?e Plantages met citrusfruit. "e strenge vorst heeft al aan «ker 117 Amerikanen het len gekost. De met veel geeil**zinnigheid omgeven eer- J* militaire vlucht van het Discovery zal lar dan gepland was, beginva n- Vanwege de ijzige koude *sioot de NASA gisteren de •wering te verschuiven naar Vai*avond.

KHARTOUM (AP) - De voedselvoorraden voor de ruim 160.000 Etiopische vluchtelingen die in kampen in Oost-Sudan verblijven, worden gevaarlijk klein. Nog eens 80.000 mensen die proberen te ontkomen aan de honger in hun eigen land zijn vermoedelijk in aantocht, zo hebben Sudanese en buitenlandse hulpverleners gemeld, die vrezen dat ze niet meer in staat zullen zijn de vluchtelingen te voeden, tenzij binnen enkele dagen nieuwe voorraden worden aangevoerd.

„In het oosten is de toestand veel ernstiger dan een maand geleden," aldus de vertegenwoordiger van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen in Khartoum. „Voedsel is het grote probleem. We krijgen er iedere dag 2000 tot 3000 vluchtelingen bij, en we leven eigenlijk van dag tot dag."

Volgens het hoge commissariaat zijn alleen al sinds de maand november 130.000 Etiopiërs uit de door droogte verwoeste districten Tigre en Eritrea naar Sudan gevlucht. De massale uittocht is op touw gezet door het hulpgenootschap van Tigre (REST), dat nauwe banden onderhoudt met het opstandige volksbevrijdingsfront van Tigre.

Vertegenwoordigers van REST hebben de Sudanezen meegedeeld dat ongeveer 80.000 mensen hun huizen in Noord-Etiopë al hebben verlaten en honderden kilometers door ruw terrein lopen naar de grens met Sudan. Nog eens een half miljoen mensen wonen in wat REST omschrijft als noodgebieden, waar de voedselvoorraden nauwelijks voldoende zijn. Volgens deze zegslieden zullen tussen nu en het begin van de zomer, als het regenseizoen begint, nog veel meer van deze mensen vermoedelijk gedwongen worden naar Sudan uit te wijken.

De Sudanese commissie voor vluchtelingen meent dat als deze voorspellingen uitkomen, het aantal vluchtelingen dat sedert november het land is binnengekomen, in april een kwart miljoen zal bedragen.

Reeds nu zijn de voedsel- en watervoorzieningen zwaar onvoldoende, met weinig uitzicht op verbetering. Pogingen om verbeteringen aan te brengen .veroorzaken soms weer andere problemen.

Zo hebben de afgelopen weken Sudanese VN-hulpverleners vluchtelingen overgebracht van het kamp Tokolbab ten noorden van Kassala, naar een opvangcentrum in Fau, omdat daar de watervoorziening beter zou zijn.

Bij aankomst kregen de vluchtelingen een rantsoen voor 15 dagen, maar deze week maakte een Sudanese hulpverlener bekend dat er voor de nieuwkomers géén voedsel meer zou zijn. Een Amerikaanse verpleegkundige die onbekend wenste te blijven, schatte dat er voor de 22.000 vluchtelingen in Fau nog voor hooguit drie weken waterwas.

In het kleinste van de twee kampen in Fau, waar ongeveer 9000 vluchtelingen verblijven, vallen volgens Sudanese hulpverleners momenteel gemiddeld vijf doden per dag, vooral tengevolge van mazelen, diarree en ondervoeding. Veel van de slachtoffers zijn kinderen die onvoldoende weerstand hebben tegen gewone kinderziekten.

De schrikwekkende taak om een zo groot aantal hulpeloze mensen te eten te geven, wordt nog moeilijker door de binnenlandse problemen in Sudan, zoals een tekort aan voedsel en brandstof, onvoldoende communicatiemiddelen en het ontbreken van een goedwerkend transportsysteem.

Een duwboot met een geladen bak op de Chicago Rivier ploegt door het decimeter dikke ijs dat de rivier bedekt. De duwboot fungeert daarbij als zijn eigen ijsbreker. Maar daar zijn voortdurende 'aanloopjes' voor nodig om de zware bak door het ijs te krijgen. Alleen dergelijke zware vaartuigen kunnen nog gebruik maken van de rivier, die telkens opnieuw dichtvriest.

TEL AVIV (AP) - Het Israëlische ministerie van communicatie dreigt de telefoons van het ministerie van defensie af te sluiten. Defensie stat voor tientallen miljoenen dollars bij de PTT in het krijt.

Ook leveranciers van levensmiddelen hebben gedreigd het ministerie van defensie niets meer te leveren omdat de rekeningen niet worden betaald.

Een functionaris van Defensie zei op korte termijn ernstige problemen te verwachten als de schuldeisers hun dreigementen waarmaken.

Hij zei dat het ministerie de rekeningen niet kan betalen, omdat het ministerie van financiën geen geld meer overmaakt in het kader van de bezuinigingen. De twee ministeries onderhandelen nu met elkaar.

MOSKOU (RTR) - Moskou is van plan de nieuwe wapenbeheersingsonderhandelingen met de Verenigde Staten op een 'constructieve' wijze te voeren en hoopt dat Washington hetzelfde zal doen. Aldus de president en partijleider van de Sovjetunie, Tsjernenko, gisteren in een boodschap aan een conferentie van de officiële Russische vredesbeweging in Moskou. De verklaring van Tsjernenko werd gepubliceerd door het Sovjetpersbureau Tass.

Het voorkomen van een militarisering van de ruimte en het uitbannen van kernwapens op aarde zijn de belangrijkste opgaven waar de wereld zich voor geplaatst ziet, aldus Tsjernenko. „Laten wij hopen dat de Verenigde Staten een oprechte en verantwoordelijke positie zullen innemen", zo verklaarde de bewindsman. President Reagan beloofde dinsdag concrete voorstellen in de komende nieuwe wapenonderhandelingen met de Sovjetunie. Hij reageerde daarmee op een kritische Sovjetqcommentaar op zijn inaugurale rede.

De president verklaarde uiterst serieus te staan tegenover het overleg en zei te hopen dat de Sovjetunie zich „ook zo constructief" zal opstellen.

De Amerikaanse president zei, nadat hij voor de eerste maal een gesprek had gevoerd met zijn nieuwe delegatie voor de wapenonderhandelingen met de Sovjetunie: „Ik wil benadrukken dat wij vastbesloten zijn, een goede overeenkomst te bereiken - een overeenkomst, die in het belang is van beide landen, die de veiligheid van onze bondgenoten verhoogt en die een bijdrage levert aan de internationale stabiliteit."

Witte-Huiswoordvoerder Speakes zei dat Reagan van de ontmoeting gebruik heeft gemaakt om het onderhandelingsteam nog enkele marsorders' te geven.

Tegen verslaggevers liet Reagan weten dat met de Sovjetunie nog geen afspraak is gemaakt over een datum en plaats voor de nieuwe wapenonderhandelingen. Hij prees Max Kampelman, de gewezen republikeinse senator John Tower en Maynard Glitman, die zijn benoemd om de Amerikaanse delegatie te leiden.

Speakes bestempelde het beraad als „voorbereidend" en „procedureel" en zei dat later nog meer technische en inhoudelijke gesprekken zullen volgen.

De secretaris-generaal van de NAVO, lord Carrington, heeft inmiddels gezegd het onverstandig te vinden als de Verenigde Staten hun onderzoek naar een zogenaamd 'star-wars'-anti-raket afweersysteem zouden opgeven.

„De Amerikanen zijn er absoluut zeker van dat de Sovjetunie haar eigen onderzoek naar een SDI (strategisch defensie initiatief) heeft verricht", zo zei Carrington op een persconferentie tijdens een vijfdaags bezoek aan Canada. Hij voegde daaraan toe het hoogst onvoorzichtig van de VS te vinden indien ze zélf geen onderzoek zouden verrichten.

Uit de studie blijkt dat er een constante wisselwerking tussen parlementsleden en de pers is. Deze wisselwerking kan positief of negatief zijn. Zo moet de pers rekening houden met dreigementen van de regerende partij om de Engelse oppositiepers 'vast te vatten' en door de oppositiepartij wordt geklaagd over de lacunes die in de Afrikaanse pers voorkomen. Aan de andere kant klagen parlementsleden dat de Engelse en Afrikaanse bladen selectief rap: porteren en slechts wijzen op zwakke plekken in het beleid van de partijen die hun kranten niet s.teunen. Een wisselwerking mag dan wel bestaan tussen leden van bepaalde partijen en journalisten van sommige kranten en persgroepen, maar een algemeen verschijnsel is dit niet. Mej. Gouws komt tot de conclusie dat „wanneer beleidsbesluiten in het parlement genomen worden, zal elke persgroep een ander aspect van nieuwswaardigheid belichten; soms aspecten die lijnrecht tegenover elkaar staan."

Wat betreft de vrijheid van de pers in Zuid-Afrika wordt na de bespreking van de geschiedenis van de pers in Zuid- Afrika geconcludeerd, dat die pers sociaal-verantwoordelijk' probeert te zijn, maar dat „de regering een meer autoritaire benadering volgt".

Met behulp van vragenlijsten is de houding van de parlementsleden gepeild over de geloofwaardigheid van de Zuidafrikaanse pers. Hieruit bleek dat geloofwaardigheid als synoniem beschouwd wordt met positieve berichtgeving. De ondervraagden toonden een gebrek aan een meer objectieve beoordeling. Daarbij dient echter bedacht te worden dat door de jaren heen een historische loyaliteit tussen sommige persgroepen en de regerende partij gegroeid is (verschillende politici zijn uit die perswereld afkomstig, EvD). Parlementsleden van de regerende blanke partij, de Nationale Partij, vinden kranten van de Afrikaanstalige persgroepen het geloofwaardigst, terwijl leden van de oppositie, de Progressieve Federale Partij, de grootste Engelstalige krantengroepen hoger aanslaan. Leden van de Conservatieve Partij (CCP) hebben trouwens ook meer vertrouwen in de Engelstalige pers dan in de Afrikaanse kranten. Dat komt misschien omdat kritiek op de Conservatieve Partij vanuit de Engelse pers beter aanvaard wordt als die vanuit de Afrikaanse pers, omdat de CP een oppositierol tegen de regering speelt. Partij-betrokkenheid is dan ook voor de ondervraagden de belangrijkste factor in de evaluering van de geloofwaardigheid van de pers.

Tenslotte doet mej. Gouws een aantal voorstellen voor verdere studie, vooral met betrekking tot de 'gedeelde rolcultuur' van journalisten en politieke leiders. Verder behoren volgens haar de structurele en normatieve aspecten van politieke communicatie tussen politieke leiders en journalisten bestudeerd te worden.

Mej. Gouws heeft met haar studie een belangrijke bijdrage geleverd niet alleen op het vakgebied van staatsleer, maar op het terrein van de communicatiekunde. Hopelijk komt de inhoud van haar dissertatie (misschien in een minder wetenschappelijke vorm) niet alleen onder ogen van bijvoorbeeld parlementariërs en mediapersoneel, maar ook van het brede lezerspubliek.

De Sudanese autoriteiten hebben erin toegestemd dat op de lokale markt voedsel wordt aangekocht om de voorraden te vergroten, maar na drie dagen van stortregens nemen de binnenlandse voorraden gestadig af.

„Als we teveel kopen stijgen de prijzen, en dat willen we niet," aldus een Sudanese functionaris.

Sudanese en internationale hulpverleningsorganisaties

hopen op spoedige hulp uit het buitenland in antwoord op hun noodkreten.

Door Saudi-Arabië gesteunde Eritrese guerrillastrijders werven inmiddels vrijwilligers aan in vluchtelingenkampen in Sudan voor een guerrilla-troepenmacht die zowel het Etiopische regeringsleger als eenheden van het Eritrese Volksbevrijdingsfront (EPLF) moet gaan bestrijden. Dit hebben functionarissen van het EPLF gezegd.

De nieuwe Guerrilla-macht moet het Eritrese Bevrijdingsfront (ELF) weer in het zadel helpen. Het ELF is een van de drie guerrillabewegingen die vechten voor de onafhankelijkheid van - het Etiopische - Eritrea.

MANAGUA (AP) - De nationale vergadering in Nicaragua heeft een wet aangenomen waarin amnestie wordt verleend aan de zogenaamde contras', door de VS gesteunde rebellen.

De sandinistische regeringsleider Daniel Ortega had een dergelijke regeling in het vooruitzicht gesteld tijdens zijn inaugurale rede op 10 ja-

nuan

Journalisten in Zuid-Afrika hebben in hun berichtgeving rekening te houden met een mijnenveld van wetgeving en verordeningen. Functionering van de pers kan slechts binnen het raamwerk van ongeveer 100 wetten plaatsvinden. Dat toezicht op de pers is door de jaren tot stand gekomen via het Zuidafrikaanse parlement. Hoe denken die parlementariërs over de geloofwaardigheid van de Zuidafrikaanse pers? Op deze vraag werd dezer dagen een antwoord gegeven door mej. A. Gouws, een lectrice aan de Universiteit van het Noorden, die zelf enige tijd voor het dagblad 'Beeld' heeft gewerkt. Zij behaalde aan de Universiteit van Zuid- Afrika een magistergraad in de staatsleer met een dissertatie over de houding van blanke leden van het parlement tegenover de geloofwaardigheid van de pers.

In de inleiding op de studie wordt er op gewezen dat geloofwaardigheid van berichtgeving niet slechts de objectieve weergave van feiten binnen de context is, maar dat ook het hele aspect van weglating zwaar telt. „Wat niet gezegd' wordt kan net zoveel relevantie hebben als wat wel 'gezegd' wordt", schrijft ze.

Voor parlementsleden kan de pers als een belangrijke bron van informatie dienen, maar anderzijds ook als een belangrijk kanaal voor het uitdragen van informatie. De verhouding tussen de pers en regering in Zuid-Afrika is bijzonder complex, „juist vanwege de gepolitiseerde aard van de pers en samenleving". In de studie moest dan ook aandacht besteed worden aan deze problematiek. Verder moest de balans gehandhaafd worden tussen staatsleer- en communicatieliteratuur, iets waarin mej. Gouws goed geslaagd is. Het gebruik van bekende gezegden aan het begin van hoofdstukken past goed in de context.

Mej. A. Gouws. lectrice aan de Universiteit van het Noorden

NEW DELHI (AP) - Frankrijk heeft New Delhi verzekerd 'strafmaatregelen' te zullen nemen tegen een Franse diplomaat, die in India voor de CIA zou hebben gespioneerd. Dit is althans gemeld door het Indiase blad de 'Statesman.

De betreffende diplomaat, luitenant-kolonel Alain Bolley, was als militair attaché verbonden aan de Franse ambassade. Hij vertrok afgelopen zondag naar Parijs en volgens de Indiase pers is hij teruggeroepen op verzoek van de Indiase regering.

Volgens de 'Statesman' heeft Frankrijk de Indiase regering op de hoogte gesteld van het besluit om actie tegen Bolley te ondernemen. „Het lijkt erop dat Bolley zal worden beschuldigd van activiteiten die niet door zijn regering waren goedgekeurd", aldus de krant. Bolley, een luchtmachtofficier die vijf jaar in New Delhi woonde, heeft de aantijgingen dat hij defensiegeheimen zou hebben gekocht 'belachelijk' genoema. De Indiase pers meldde verder dat kort voor het vertrek van Bolley twee Fransen die bij de affaire zouden zijn betrokken het land hadden weten te verlaten. De Fransen hadden geen diplomatieke status, aldus de persberichten. Premier Rajiv Gandhi verklaarde in het parlement dat het spionageschandaal 'een van de ernstigste in zijn soort' is. Hij zei dat de regering 'tot het uiterste zal gaan om te achterhalen wat er gebeurd is,, waarom het gebeurd is en wat de gevolgen zijn voor de veiligheid van het land.' Inmiddels zijn in deze spionagezaak al bijna twintig arrestaties verricht. Deze arrestaties betreffen veelal hooggeplaatsten. De autoriteiten zijn een veiligheidsonderzoek begonnen naar ongeveer 2000 kaderleden van Indiase bedrijven die connecties hebben met buitenlandse ondernemingen, zo meldde de Times of India gisteren.

NOUMEA (AP) - Saboteurs hebben een grote actie uitgevoerd tegen een grote nikkelmijn op Nieuw Caledonië. Negentig procent van de machines en voertuigen van de mijn werd vernield. De nikkelmijn van Kouaoua werd door de actie die dinsdagavond plaatshad lamgelegd.

De grootste nikkelmijn van Nieuw Caledonië, in Thio, ligt al sinds november stil. Toen werd de plaats ingenomen door leden van het Kanak Socialistisch Nationaal Bevrijdingsfront FLNKS.

De plaats werd op 10 december door Franse militairen ontzet, maar de meeste mijnwerkers waren gevlucht.

De nikkelproduktie, goed

voor 90 procent van de inkomsten van de kolonie, ligt nu vrijwel stil. Op Nieuw Caledonië ligt een derde deel van de wereldvoorraad nikkel. De Franse hoge commissaris in de kolonie, Edgard Pisani, waarschuwde voor de televisie dat het leger hard zou terugslaan tegen saboteurs. Pisani zei van alle mogelijkheden van de sinds 12 januari bestaande staat van beleg gebruik te zullen maken om de orde in de kolonie te herstellen.

De leiding van het FLNKS heeft ontkend iets met de sabotagedaden te maken te hebben en zei dat die het werk waren van 'rechtse Europeanen die de voorstandeis van onafhandelijkheid voor de kolonie in diskrediet willen brengen.

De Poolse partijleider Jaruzelski brengt hier een bezoek aan een scheepswerf in Gdansk.

GDANSK (UPI/DPA/AFP) - Voor het eerst sinds de afkondiging van de intussen weer opgeheven staat van beleg in Polen eind 1980 heeft de Poolse partij- en regeringsleider generaal Wojciech Jaruzelski de scheepswerf 'Lenin'

in Gdansk bezocht. Hij maakte een rondgang over verschillende afdelingen en aad een gedachtenwisseling met geselecteerde werknemers.

Het kwam niet tot een ontmoeting met arbeidsleider Lech Walesa, die naar eigen zeggen 'vervroegd naar huis was gestuurd' om een confrontatie te vermijden.

In een telefoongesprek deelde Walesa mee dat hij bij zijn chef en anderen een brief met vragenlijst had achtergelaten, met het verzoek hem aan Jaruzelski te geven.

In de brief vroeg Walesa aan Jaruzelski: - Wat de overheid doet om het toezicht van de samenleving te verzekeren op de organen die met de bescherming van de rechtsstaat zijn belast na de schandalige onthullingen in verband met de zaak Popieluszko, - of het martelaarschap van Popieluszko niet het teken is dat aan de provocerende anti-kerkelijke campagne een einde moet worden gemaakt en wat de regering in samenhang hiermee denkt te doen, - wat de regering onderneemt om de rampzalige daling van de levensstandaard van de arbeiders af te remmen, - wat de regering van plan is te doen om het in Gdansk overeengekomen arbeidersrecht op vakbondsvrijheid en vakbondspluriformiteit te verwezenlijken gezien de afwijzing van de bestaande bonden door de meerderheid van arbeiders, en - wat de overheid doet om in Polen de eeuwenoude traditie te herstellen van verdraagzaamheid zonder politieke gevangenen, gezien de vele vakbondsmensen die nog in de gevangenis zitten.