Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(van onze binnenlandredactie) GRONINGEN - „We waren perplex dat we op zoiets stuitten". Met dat zoiets bedoelt drs. J. van Dijk de vondst van het graf van Maya, de schatbewaarder (zeg maar de minister van financiën) van de bekende farao Toetanchamon. Egyptoloog Van Dijk is een paar dagen geleden uit Egypte teruggekeerd. Ook al hebben de leden van de Nederlands/Engelse expeditie maar een kamer van het graf van Maya gezien, toch werd hen direct duidelijk dat zij een bijzondere

ontdekking hadden gedaan. De afbeeldingen op de wanden van het voorportaal zijn egyptologen tot nu toe nergens anders tegengekomen. Op de bewuste zaterdag waren Van Dijk en nog een paar anderen bezig in het graf van Ramose, dat tegen Maya's graf aan ligt. Opeens stuitten zij op een gat, dat waarschijnlijk in een ver verleden door grafrovers gebruikt is, om de kostbaarheden uit de grafkamers van Ramose en Maya te halen. „Het graf is waarschijnlijk helemaal leeggeroofd, dat is voor 99 procent zeker. We hopen nog stukjes te vinden die zij niet interessant vonden, maar die voor ons van grote

waarde kunnen zijn. In de grafkamers vond je o.a. kruiken wijn met etiketten waarop het regerings-

jaar van een bepaalde farao staat, manden met voedsel, meubilair en toiletvoorwerpen. De dode was helemaal ingericht op zijn verblijf in het hiernamaals. In de grafkamer staat de sarcofaag waarin de mummie zit. Tussen de windsels van de mummie stopte men allerlei amuletten, die van kostbaar materiaal zijn gemaakt en die met waardevolle stenen werden ingelegd. De graf rovers wisten dit heel goed en sloegen daarom de sarcofaag aan gruzelementen om bij die kostbaarheden te kunnen komen. De mummies werden volledig ontwikkeld' en vervolgens in brand gestoken. We vrezen dat een dergelijk tafereel ons ook in de grafkamer van Maya staat te wachten". Zover is het de eerste jaren echter nog niet, want eerst wordt in 1987 de bovenbouw van het graf blootgelegd. Dat gebeurt nog op een zeer primitieve manier, waarbij Egyptische arbeiders met een soort 'schepbijl' het zand in de mand voor hun voeten scheppen. De mand wordt door anderen weggedragen en op de stortplaats gedumpt. Het zand wordt gezeefd en alle voorwerpen die daarbij te voorschijn komen, worden genoteerd en eventueel getekend of gefotografeerd. De staf van de expeditie bestaat uit specialisten. De een weet bijv, alles van kleinere voorwerpen zoals ringetjes en kammetjes, een ander heeft zich helemaal gericht op aardewerk, een derde houdt zich bezig met het ontcijferen van inscripties (dat is de taak van drs. Van Dijk) en een vierde fotografeert alle voorwerpen die daarvoor in aanmerking komen. Van Dijk kan de inscripties (hiëroglyfen) zonder moeite lezen, maar het probleem is dat de inscripties vaak erg beschadigd zijn, zodat het resterende zodanig moet worden geïnterpreteerd dat hij achter de werkelijke betekenis kan komen. Heel vaak vormen de teksten offerformules en gebeden. De Egyptenaren geloofden, dat zij na de dood in een paradijs kwamen, maar om daar te komen moest het lichaam wel worden bewaard. Daarom lieten de gegoeden zich na hun dood mummificeren. De doden konden het meende men niet zonder eten stellen en daarom ging er ook voedsel mee in het graf. Verder werden door de nabestaanden ook dagelijks offers gebracht. Daarbij werden offerformules en gebeden opgezegd. De inscripties werden door de Egyptenaren

vooral gezien als een permanent uitgesproken gebed.

Beeld van Maya en zijn vrouw Merit (Rijksmuseum van Oudheden te Leiden).

Archeoloog dr. J. van Dijk houdt één van de gemummificeerde schedels in zijn hand die gevonden zijn in het graf van de schatbewaarder van Toetanchamon, Maya.

BARNEVELD - Het jaarlijkse ND-sjoeltoernooi, dat dit jaar op zaterdag 15 maart plaatsvindt, zal deze keer een klasse 60-plus kennen. Het is voor het eerst dat deze categorie zich onderling mag meten. Voorheen werden 60-plussers, afhankelijk van geslacht en spelpeil ingedeeld in andere klassen.

De inschrijving voor het toernooi, dat wordt gehouden in het ND-gebouw op het industrieterrein Harselaar-Oost in de gemeente Barneveld, blijft geopend t/m de aanvang van de wedstrijden. De voorinschrijving is inmiddels gesloten.

Het traditionele ND-sjoeltoernooi, als altijd georganiseerd door de Rozenburgse sjoeler A. Ronner, kent een aantal klassen, variërend van kinderen (t/m 9 jaar) via jongens en meisjes A en B tot dames en heren A en B. Daar is nu voor het eerst de klasse 65--plus bijgekomen. Eerder was al besloten tot het instellen van een klasse voor teams (van vier personen). De kosten van deelname bedragen per deelnemer bij inschrijving aan de zaal ƒ 3,- (kinderen ƒ 2,-) en per team ƒ 15,50. Zoals gebruikelijk is er een groot aantal prijzen te winnen. De toernooizaal (ND-gebouw) is bereikbaar per stoptrein Amersfoort-Ede/Wageningen v.v. (station Barneveld-Noord). Het industrieterrein Harselaar-Oost ligt aan de Rijksweg Amersfoort- Apeldoorn (E 8). De Harselaar wordt op de ANWB-borden met zoveel woorden aangegeven (afslag Voorthuizen/industrietterein De Harselaar), dus niet de afslag Barneveld/Ede! Op het industrieterrein wordt de route naar het ND-gebouw met bordjes aangegeven. Bij het ND-gebouw is voldoende parkeerruimte. Nadere inlichtingen over het toernooi zijn verkrijgbaar bij de heer A. Ronner, tel. 01819-12997.

UTRECHT (ANP) - De provincie Utrecht moet meer mensen uit etnische minderheden in dienst nemen, onder meer door personeelsadvertenties ook in bladen te plaatsen die veel door minderheden worden gelezen. De psychologische test moet aan de minderheden worden aangepast of - als dat niet mogelijk is geheel vervallen.

Dit voornemen heeft het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht vastgelegd in een discussienota over een samenhangend beleid ten aanzien van buitenlanders in Utrecht. Na raadpleging van de Provinciale Staten en organisaties van etnische minderheden willen GS dit najaar concrete voorstellen formuleren. In totaal wil het college tot 1989 ruim 1,3 miljoen gulden uittrekken om minderheden meer plaats

te bieden in de samenleving

Het plaatsen van advertenties in bladen die onder minderheden grote bekendheid genieten zou bij wijze van proef een jaar lang moeten duren. Voor functies „met een duidelijke publieke werking en die waarvoor een betrekkelijk laag scholingsniveau vereist is" zou de provincie leden van etnische minderheden uitdrukkelijk moeten uitnodigen te solliciteren.

Bij de aanstelling van jeugdigen in het kader van het jeugdwerkplan moet de provincie volgens de nota streven naar een zeker mate van evenredigheid tussen buitenlandse en Nederlandse jongeren. Instellingen en organen die op provinciegeld draaien, zouden hun personeelsbeleid ook moeten doorlichten op mogelijke belemmeringen voor minderheden.

ROTTERDAM (ANP) - De financiële positie van woningcorporaties en van het gemeentelijk woningbedrijf (gwr) in Rotterdam, respectievelijk 110.000 en 40.000 woningen beheren en daarmee de helft van de totale woningvoorraad in de stad, is in het algemeen zorgwekkend slecht.

Veruit de meeste van deze instellingen (13 van de 21) zijn arm tot zeer arm. Dit concludeert volkshuisvesting Rotterdam in een maandag verschenen rapport.

De gezamenlijke algemene bedrijfsreserve van de instellingen bedraagt ongeveer 137 miljoen gulden. Dat zou 440 miljoen gulden moeten zijn om uit de gevarenzone te geraken, aldus de gemeentelijke dienst.

Veel woningcorporaties kampen met financiële verliezen door leegstand en met huurachterstanden van de bewoners. De huurderving door leegstand (vooral het gevolg van stadsvernieuwingsactiviteiten) beloopt inmiddels 20 tot 25 miljoen gulden per jaar en de totale huurschulden liggen inmiddels boven de 30 miljoen gulden. Jaarlijks moeten enkele miljoenen als oninbaar worden afgeboekt. Ook de renteverliezen op uitstaande vorderingen zijn fors, aldus Volkshuisvesting Rotterdam.

Overigens lijkt de financiële positie van de woningcorporaties zich te stabiliseren. Vooral een nieuw rijksbeleid kan zorgen vooreen financieel aanvaardbare situatie bij de corporaties, aldus het rapport.

Egyptologen waren er al vanaf 1929 van op de hoogte dat er een zeer belangrijke machthebber, die rond 1350 voor Chr. leefde, ergens in Saqqara een graf moest hebben. In dat jaar werden in een graf drie beelden van Maya en zijn vrouw Merit gevonden. De beelden werden door kunsthandelaars via Alexandrië verscheept naar Livorno in Italië. Vauit Italië werden de beelden naar de kopers gestuurd, in dit geval het museum van Leiden. De beelden van Maya en Merit werden in Saqqara gevonden, de dodenstad van Memphis, dat in de oudheid naast Thebes een van de belangrijkste plaatsen was. Saqqara ligt tegenwoordig ongeveer 35 kilometer van Cairo. De Egyptenaren begroeven hun doden in de woestijn en woonden zelf in het Nijldal. Het hof verbleef jaarlijks gedurende een bepaalde periode in Memphis en ging daarna weer naar Thebes, waar ook een necropool (dodenstad) was voor de farao's. In het dal der koningen ligt onder andere Toetanchamon begraven.

In 1843 ontdekte de Duitser Lep-

sius een gedeelte van het graf van Maya, dat toen nog een klein stukje boven het zand uit stak. Hij maakte daarvan een schets en een, zoals later bleek, vrij nauwkeurige plaatsbepaling. De universiteit van Leiden en de Egypt Exploration Society uit Londen besloten in 1975 een gezamenlijke expeditie uit te rusten om het graf van Maya te vinden. Het schetsje van Lepsius namen zij als uitgangspunt. Zij vonden wel een graf, maar het was het graf van Horemhab, de belangrijkste militaire machthebber van Egypte, die in dezelfde tijd als Maya leefde en zijn collega was. „Historisch gezien is de vondst van het graf van Horemhab even belangrijk geweest als de vondst van het graf van Maya", verklaart Van Dijk. Dit graf van Horemhab werd echter nooit door hem gebruikt, omdat hij later farao werd en de farao's lieten zich niet in de necropool van Saqqara begraven, maar in Thebes in het dal der koningen. Het bouwen van een graf begon al vroeg, tenminste als de vooruitzichten van de carrière veelbelovend waren. Vandaar dat Horemhab een bijna kant en klaar graf in Saqqara had en later nog een in Thebes. Dit laatste graf is ook al gevonden. Alles wijst erop dat het graf in Thebes onder verantwoordelijkheid van Maya is gebouwd.

„Toen we in 1975 het graf van Horemhab vonden, wisten we dat we toch ook in de buurt van Maya's

graf moesten zitten. We hadden het vage idee dat het ten zuiden van

Horemhab moest liggen en uiteindelijk bleek het 15 meter ten noorden van dat graf te liggen". Vanaf 1975 tot en met 1980 werd gewerkt aan het graf van Horemhab. Daarna ging men ten westen van het graf graven en stuitte men op twee kleine graven uit de tijd van farao Ramses 11. In 1982 ontdekte men ten noorden van Horemhab het graf van Tia en zijn vrouw met dezelfde naam Tia. Tia was een hoge ambtenaar van Ramses II en Tia's vrouw was de zuster van deze farao. Aan dit graf werd tot vorig jaar gewerkt. Voordat het graf van Maya werd ontdekt, waren de expeditieleden bezig met het graf van de al eerder genoemd Ramose.

De tijd waarin Maya en Horemhab leefden was een woelige tijd voor Egypte. Het land werd geregeerd door een farao waaraan, zo zou je kunnen zeggen, een steekje los was. Hij wilde namelijk een nieuwe godsdienst instellen, die monotheïstisch was. Dat was voor de Egyptenaren met hun verering en aanbidding van enorm veel goden een vreselijk iets. Deze farao wilde alleen de zonnegod Aton vereren en veranderde zelfs zijn naam in Achnaton. Deze Achnaton kwam in hevig conflict met zijn onderdanen en vooral met de priesters van de bestaande tempels waarin de goden werden vereerd. Maar hij liet zich door niets ontmoedigen en verliet de toenmalige hoofdstad Thebes om zich in Achetaton (horizon van de zonneschijf) te vestigen, een volkomen

nieuwe stad. Zodra Achnaton J overleden, vertrokken al zijn™! derdanen weer uit de stad. Achl ton werd opgevolgd door Toetal chamon, de op zeer jonge leeftiJ overleden farao, wiens graf ml ongeschonden werd gevonden I Achnaton was zijn vader of zijn I broer.

'S-GRAVELAND (ANP) - De afdeling rechtspraak van de Raad van State heeft een besluit vernietigd van de minister van landbouw en visserij van vier jaar geleden, waarin deze vergunning verleende voor het opsporen en afschieten van rotganzen. De stichting Kritisch Faunabeheer die de zaak bij de Raad van State had aangedragen, is bijzonder ingenomen met de uitspraak.

Volgens Kritisch Faunabeheer kan de minister op grond van de uitspraak voortaan geen afschotvergunning meer verlenen. Dat geldt volgens een woordvoerder niet alleen voor rotganzen, maar ook voor andere vogelsoorten. Advocaten van de stichting zijn tot deze conclusie gekomen, na een eerste lezing van de overwegingen die tot de uitspraak van de Raad van State hebben geleid. Het ministerie van landbouw en visserij wilde nog niet zeggen of de uitspraak gevolgen heeft voor het tot nu toe gevoerde beleid, omdat het de overwegingen nog niet kende.

Kritisch Faunabeheer was bij de afdeling rechtspraak in beroep gegaan tegen een besluit van de minister van 30 maart 1982. Krachtens dat besluit kreeg een inwoner van Terschelling toestemming om op 3 april 1982 rotganzen op te sporen en af te schieten. Tot nu toe worden elk voorjaar soortgelijke vergunningen verleend, omdat de ganzen schade aanrichten aan vooral grasland.

De minister kan een dergelijke vergunning verlenen op grond van de jachtwet. De afdeling rechtspraak van de Raad van State heeft nu echter bepaald dat een dergelijke vergunning in strijd is met de vogelrichtlijn uit 1979 van de Europese Gemeenschap. Omdat deze internationale richtlijn een hogere rechtskracht heeft dan de nationale jachtwet, zegt de afdeling de verlening van de vergunning te hebben vernietigd.

De rotgans komt op een van de lijsten die behoort bij de EG-vogelrichtlijn voor als een vogelsoort die onvoorwaardelijk moet worden beschermd. Op soortgelijke nationale lijsten met 49 vogelsoorten die de minister onlangs heeft vastgesteld om uitvoering te geven aan de EG-richtlijn komt de rotgans niet voor. Volgens Kritisch Faunabeheer zijn de Nederlandse delta en het Waddengebied belangrijke pleisterplaatsen voor de rotganzenpopulatie.

Kritisch Faunabeheer meent dat de bewindsman nu niet langer een afschotvergunning kan verlenen. De zaak wordt de komende weken actueel, omdat de ganzen in de periode maart-half mei het gras, dat net weer is begonnen te groeien, af grazen. Boeren op de Waddeneilanden en in Friesland claimen jaarlijks tonnen schade bij het Jachtfonds, omdat zij door het grazen van de ganzen de zogeheten 'eerste snee' van het gras voor de wintervoorraad voor hun koeien (deels) missen.

Volgens Kritisch Faunabeheer zijn er voldoende andere middelen om de schade van de ganzen te beperken. De Natuurbeschermingsraad heeft zich onlangs in een (ongevraagd) advies aan de minister in min of meer dezelfde bewoordingen uitgelaten. De raad legde in het advies bijzondere nadruk op het aanleggen van speciale voedselgebieden voor de ganzen. Kritisch Faunabeheer vindt dat het ministerie met de aanleg van dergelijke gebieden veel te laks is.

ROTTERDAM (ANP) - Door een brand in een pand aan de Kleinstraat in Rotterdam zijn twee bejaarden om het leven fekomen. Zij bewoonden de enedenverdieping van het huis.

LEKKERKERK (ANP) -Een automobilist die - volgens de politie» waarschijnlijk onder invloed van drank - op de verkeerde weghelft reed, heeft in Lekkerkerk twee aanrijdingen veroorzaakt. Bij de tweede aanrijding vielen twee doden en drie gewonden, onder wie de veroorzaker van de aanrijdingen. Een van de gewonden verkeert volgens de politie in levensgevaar.

De in zijn auto op de verkeerde weghelft rijdende 31--jarige P.C. van O. reed eerst frontaal tegen een andere auto. Na deze aanrijding reed hij door. Een eindje verder op dezelfde weg veroorzaakte hij weer een botsing, waarbij behalve zijn auto nog twee personenwagens betrokken waren. In elk van die auto's viel een dode: een 70-jarige vrouw uit Bodegraven en een 8-jarige jongen uit Bergambacht. De vader van het jongetje raakte levensgevaarlijk gewond. De echtgenoot van de Bodegravense vrouw liep ook verwondingen op, net als Van O. Alle gewonden zijn opgenomen in het Dijkzigtziekenhuis in Rotterdam, waar Van O. een bloedproef moest ondergaan.

UTRECHT (ANP) - De Amerikaanse uroloog E. Tanagho, hoogleraar aan de universiteit van Californië in San Francisco, heeft een apparaatje ontwikkeld waarmee urineincontinentie in bepaalde gevallen bestreden kan worden. Hij licht de nieuwe methode vandaag toe tijdens een gastcollege in het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam.

Het apparaatje, een soort pacemaker, wordt bij de patiënt ingebracht en vervangt de natuurlijke prikkeling voor het proces van de blaaslediging. Bij enkele tientallen patiënten die bij een ongeluk verlamd zijn geraakt en geen controle meer hebben op de sluitspier, heeft prof. Tanagho goede resultaten geboekt. Volgens zijn Nederlandse collega dr. N.F. Dabhoiwala van het AMC zal het pacemaker-systeem' in de toekomst veel meer incontinentie-patiënten kunnen helpen. In eerste instantie denkt hij daarbij aan patiënten met een verlamd onderlichaam, als gevolg van een beschadiging aan de wervelkolom, de zogenaamde dwarslaesie. Voorlopig ziet hij nog geen mogelijkheden voor de behandeling van bejaarden, die soms bij het ouder worden last krijgen van incontinentie. Hij sluit echter niet uit, dat de methode, als zij verder ontwikkeld is, later ook van nut kan zijn voor deze grote groep incontinentie-lijders. „De ervaring moet het ons leren",aldus dr. Dabhoiwala. Aan incontinentie was tot nu toe niets te doen.

Toetanchamon was een jaar of m gen toen hij op de troon kwam et was veel te jong om zelf beslissin gen te nemen. Daarom wordt aai genomen dat de macht doorande ren werd uitgeoefend. Het is zeer waarschijnlijk dat Mayadaareei van was. Toetanchamon draaide alle 'hervormingen' vanAchnat» weer terug. Dit deed hij, denkt f men, op aandringen van onder ai# dere Maya. Toetanchamon regeerde maar negen a tien jaar en I werd opgevolgd doorïje.eenouoM man die maar twee jaariaraowasj Eje werd opgevolgd dooiHoßm-vi hab. Maya was in deze hele periodeej zeer belangrijk man. Hij had 4* tels van opzichter van het schat jj huis en opzichter van de bouw- I werkzaamheden in hetdalderki ningen. Onder zijn verantwoorde lijkheid werden de graven vai Toetanchamon, Eje en Horemhab aangelegd. Hij waseveneens verantwoordelijk voor de grote tern pels die in Thebes werden gebouwd. Kortom, hij was m die ti een van de machtigste figuren vi Egypte.

Tips Als u nu toch aanstekers met eigen naam moet bestellen, doe het dan bij ARISTO PROMOTIONS, Boterdiep z.z. 14, Postbus 74, 9780 AB Bedum, tel. 05900-13081. Goede kwaliteit o.a. Poppell en uiterst voordelig, met gratis bedrukking. RONDREIS over Kreta, een heerlijke Griekse vakantie in Mei, (3/5-17/5) ƒ 2595,- p.p. Even bellen ... gids bestellen. GRV-REIZEN... 038-219506. VRIEZER DEFECT? Bel vertrouwd adres met landelijke service en bezorging. Vink- Westbroek. 03469-1459. Ook 's avonds.

Vakantie drenth; luxe sten» "BSSS«»«SS teHollandschevtf Met gratis geöru verw. zwem opca.soomrecrgeöJ groot meer en sta* vrij voor 5/7 en naW Te 1.05916-238 Rust-Natw STACARAVAN J VELUWEIEW lief voor kin*3 verwarmd zwembad aanj QMio-i^J ST. MAARTENSZEE Hoogsea.f MSWt^ TenuurjJ BADHOEVEDO" HÜIS metvslaappiaa^ tuin en gaw. van 28/6: Tel. 029 I

Een verjaardag, .«*ssj familiefeestje in eigen u thuis vieren.meteen y verzorgd KOUD Bl H de ambachtelijke va^ oEn van WILLEM DE »d PARTY-SERVICE l^ 05277-4000, b.g.g- ■>*»*• Als hulpmiddel bij bijtvoorstudie voor veren is de KORTE \tBK wel eens onmisbaar sc Een feil is, dal dit cotn in zijn 13-delige vorm ■ mensen bereikbaar is g« vanwege de halvering prijs. De 62-delige edi|« j, ruim ƒ 2000 - «*gZ** 13-delige/ 995.-. Belt l|k. over de verschillende ""f-^nheden die wij u kunnen e„. gunstige betalingsn..-inruil van oude deel'J ' |,j «'^qO- G. RIEMER, BOEK\E^TEL. PER TE ERMELOU 03417-52405.