Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

anze politieke redactie) „,AG-De ramp in de l,n\e van Tsjernobyl

milieu in Nederland als gevolg van het ongeval in Tsjernobyl zal diepgaand worden onderzocht en op zijn betekenis beoordeeld", zo schrijft hij verder.

Het kabinet schrijft verder dat de centrale in Tsjernobyl een „drukbestendige gasdichte veiligheidsomhulling" mist, die westerse centrales wel hebben. Nederlandse kerncentrales moeten die omhulling zelfs dubbel hebben. Bovendien is in westerse centrales veel meer koelwater beschikbaar, zodat niet alleen veel minder snel oververhitting plaats vindt, maar er bovendien veel meer tijd beschikbaar is om in noodgevallen maatregelen te nemen. Het systeem in Rusland geeft bij een brand veel langer splijtstofprodukten af. De conclusie is dat er aan de westerse centrales risico- en betrouwbaarheidsanalyses ten grondslag liggen die onder meer gebaseerd zijn op „ruimtelijke scheiding van veiligheidssystemen" en dat het onbekend is in welke mate in de Sowjetunie van deze beginselen wordt uitgegaan.

(Voor meer nieuws over de maatregelen in ons land zie ook pagina 3.)

■SIA (AP) - Iraakse —wigen hebben een aanval wd op de Iraanse stad Teheran, waarbij *1 werd getroffen in het 'm van de stad. Dat 't het Iraanse persbul\A. !bureau verstrekte versn gegevens over de aan- Ittwas de eerste Iraakse unval op Teheran sinds ! zomer de strijdende fnzich lieten gaan in een Wende reeks vergel■ aanvallen vanuit de ■ °P Bagdad, Teheran en 1 fgrote steden. i 'heeft laten weten dat ■as gericht op milii joelen en niet tegen de bevolking van Teheran had beweerd. ' »nad eerder twee super] "s aangevallen voor de " e kust en de schepen in 'Beschoten. Het ging om 'on metende Cypri- I „'^er 'Superior' en de •Liberiaanse vlag va• yH ton metende - 'iobility'. I ■

%ie/Onderwijs I ■^Hogeschool in feidt program uit , *«land '.;; - compensatie voor :K - wapens '9evaar 'kerken rtaS? '/lns«val flaaloptimistlsch

Het eten van verse spinazie wordt momenteel door het ministerie van landbouw en visserij ten sterkste ontraden. Woensdagmorgen brachten veel tuinders hun spinazie toch naar de diverse veilingen. Daar wordt de groente voorlopig opgeslagen. Tuinder Goosens zien we hier druk doende met het afleveren van zijn 150 kisten spinazie bij de groenteveiling van Amsterdam, (zie ook pag. 3)

Een week geleden ontplofte een bom aan boord van een vliegtuig van Airlanka op het vliegveld van Colombo, waarbij 15 mensen om het leven kwamen. De ontploffing vond plaats, toen de passagiers aan boord gingen van de Lockheed Tristar voor een vlucht naar de Malediven-eilanden in de Indische oceaan. Volgens de regering was deze aanslag het werk van Tamil-guerrillastnjders. De Tamil-opstandelingen hebben de afgelopen tijd hun strijd voor een onafhankelijk vaderland opgevoerd. Een van de guerrillabewegingen, de Eelam Revolutionaire Organisatie, is beschuldigd van betrokkenheid bij terreuraanslagen in stedelijke centra. Begin dit jaar verklaarde een ondergrondse Tamilorganisatie dat zij Srilankaanse thee had vergiftigd met cyaankali, waardoor de theeuitvoer kelderde. De autoriteiten meldden later dat onderzoek had uitgewezen dat de verklaring op onwaarheid berustte. De Tamils vormen 18 procent van de 16 miljoen inwoners van Sri Lanka. Zij wonen voornamelijk in de noordelijke provincie. Na het uitbreken van hevige onlusten tegen de Tamils in 1983, waarbij destijds ruim 425 Tamils gedood werden, verhuisden velen naar de hoofdstad Colombo. De Tamil-minderheid vindt dat zij achtergesteld wordt ten opzichte van de Singalese meerderheid, die hoofdzakelijk boeddhistisch is. De Tamils hangen het hindoeïsme aan. Er zijn de afgelopen jaren meer dan 4000 mensen om het leven gekomen in etnische onlusten, guerrilla-aanvallen en militaire vergeldingsacties tegen Tamil-burgers. De strijdkrachten bestaan vrijwel uit Singalezen.

Een leider van de Tamilopstandelingen in Sri Lanka is om het leven gekomen in hevige gevechten tussen twee elkaar bestrijdende afscheidingsbewegingen in het noorden van Sri Lanka, zo is inmiddels bekendgemaakt door zegslieden van de Srilankaanse veiligheidsdienst.

Mohan Sri Sabaratham, de leider van de Tamil Eelam Bevrijdingsorganisatie (TELO), werd gedood in het district Jaffna, waar de Tamils in de meerderheid zijn. Volgens een militaire bevelhebber braken de gevechten een week geleden uit en werden in totaal ongeveer 150 mensen gedood. De strijd ontbrandde toen guerrillastrijders van de Bevrijdingstijgers van Tamil Eelam TELO-kampen aanvielen tussen Mannar in het noordwesten en Batticalao in het oosten. Sabaratham dook onder, nadat de 'Tijgers' het merendeel van de TELO-kampen veroverd hadden en hun leider, Velupullai Prabakaran, opgeroepen had tot de executie van Sabaratham. De Tijgers' riepen via luidsprekers om dat zij Sabaratham gedood hadden.

(van onze politieke redactie)

DEN HAAG - De Tweede Kamer zal a.s. dinsdag de eindstemming houden over zes wetsontwerpen tot herziening van het stelsel van sociale zekerheid. Woensdag besliste de Kamer al over een groot aantal wijzigingsvoorstellen. Een meerderheid sprak zich daarbij uit voor het consequent doortrekken van de lijn die was uitgezet in het beleidsplan Emancipatie.

Wanneer een uitkering zakt onder het niveau van het minimumloon, kunnen kostwinners een gezinstoeslag krijgen. Door aanvaarding van een amendement van mevr. Van Nieuwenhoven (PvdA) besloot dat Kamer, dat na 1990 gezinnen waar de echtgenoot geboren is na 1971 en waar geen kinderen onder de 12 jaar aanwezig zijn, deze toeslag niet ontvangen. Men zal voor de aanvulling van de uitkering dan aangewezen zijn op de Bijstandswet, die een sollicitatieplicht kent. Alleen CDA, SGP, RPF en de heer Wagenaar stemden tegen dit amendement (de heer Schutte was i.v.m. campagne-afspraken afwezig.) Ter toelichting verklaarde mevr. Ter Veld (PvdA), dat haar fractie geleidelijk toe wil naar een individuele behandeling van zowel ongehuwden als echtparen. Wie financieel zelfstandig is, moet dat zo lang mogelijk, en liefst volledig blijven. Op voorstel van WD en CDA werd de definitie van 'gezinnen' in de sociale zekerheid gewijzigd. Deze gaat straks luiden: „niet gehuwde personen van verschillend of gelijk geslacht die duurzaam een gezamenlijke huishouding voeren, tenzij het betreft personen tussen wie bloedverwantschap in de eerste of tweede graad bestaat. Van een gezamenlijke huishouding kan slechts sprake zijn indien twee ongehuwde personen gezamenlijk voorzien in huisvesting en bovendien beiden een bijdrage leveren in de kosten van de huishouding dan wel op andere wijze in eikaars verzorging voorzien". Een voorstel van de heer Schutte om uit deze definitie de woorden 'of gelijk' te schrappen, kreeg alleen steun van SGP, RPF en de heer Wagenaar. Van principiële aard was ook het voorstel van D 66 om het beginsel van gelijke behandeling uitdrukkelijk in de sociale-zekerheidswetten vast te leggen. Alleen de kleine linkse fracties steunden dit.

Mw. E. ter Veld (PvdA)

De meeste voorstellen van de PvdA-fractie om de wetsvoorstellen in materiële zin te verbeteren, leden schipbreuk. Opmerkelijk was wel dat de heer Leerling (RPF) het voorstel steunde om het uitkeringsniveau van 70 tot 757 c van het laatstgenoten loon te verhogen. Ook steunde de RPF het voorstel om ex-zelfstandigen onder de regeling voor oudere werknemers te brengen. Het voorstel-Schutte om ook langdurig werklozen vanaf 40 jaar onder deze regeling te brengen, kreeg alleen steun van SGP en PSP. De heer Scholten (ex-CDA) zag een voorstel om vroeggehandicapten dezelfde rechten te geven als gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers, met algemene stemmen aangenomen. Hetzelfde gebeurde met een PvdA-voorstel om schoolverlaters die in een ontwikkelingsland gaan werken, de mogelijkheid te bieden zich vrijwillig tegen werkloosheid te verzekeren. De PvdA-fractie zag ook een voorstel aangenomen dat de mogelijkheid opent om bedrijven die niet meewerken aan arbeidstijdverkorting, een hogere werkloosheidspremie te laten betalen. De CDA-fractie steunde dit voorstel.

COLOMBO (AP) - In het centrum van de Srilankaanse hoofdstad Colombo is een bom ontploft in een telecommunicatiekantoor. Er werden zeker negen mensen gedood en er raakten 50 mensen gewond, van wie enkelen ernstig, zo deelde de politie mee. De voorgevel van het gebouw, waarin ook het ministerie van post en telecommunicatie gevestigd is, werd door de explosie gedeeltelijk weggeblazen.

Volgens de politie was de bom achtergelaten onder de balie, waar telegrammen opgegeven kunnen worden. Explosievendeskundigen van het leger werden ingeschakeld, toen in het gebouw een onbeheerde aktentas werd gevonden. De tas werd opgeblazen, maar bleek geen explosieven te bevatten, zo deelden de aurotiteiten mee. Vermoed wordt dat de aanslag het werk was van separatistische Tamils. Over de omvang van de de schade waren woensdagmiddag nog geen bijzonderheden bekend, maar volgens regeringsfunctionarissen zijn de telecommunicatiefaciliteiten intact gebleven. Ooggetuigen meldden dat in paniek geraakte employés wegvluchtten uit het gebouw, waar ook het ministerie van post en telecommunicatie gevestigd is.

UTRECHT (ANP) - De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) heeft maandag een gesprek met minister De Koning (sociale zaken), staatssecretaris Van Zeil (economische zaken) en staatssecretaris Van der Reijden (volksgezondheid). LHV-voorzitter W.J. de Regt zei dat het dreigende conflict tussen de huisartsen en staatssecretaris Van der Reijden „kennelijk op kabinetsniveau is gekomen". Het overleg met de bewindslieden wordt gevoerd aan de vooravond van een ledenvergadering van de LHV - dinsdag - waarop mogelijk besluiten worden genomen over acties tegen de aantasting van de inkomens van de huisartsen. Eerdere gesprekken met staatssecretaris Van der Reijden over verhoging van het particuliere tarief hebben niet tot resultaat geleid, aangezien de staatssecretaris wil dat de LHV eerst weer gaat onderhandelen met de organisatie van particuliere ziektekostenverzekeraars (KLOZ) over door twee 'wijze mannen' voorgestelde aanpassingen van het tarief. Volgens de LHV halen veel huisartsen het norminkomen niet, doordat de particuliere tarieven te laag zijn. Bovendien zijn door de stelselwijziging 800.000 mensen overgeheveld van het ziekenfonds naar particuliere verzekeraars. Op 24 april besloot een ledenvergadering van de LHV acties te gaan voorbereiden. Deze week is de LHV via grote advertenties in de dagbladen al begonnen met een voorlichtingscampagne voor het publiek. Het hoofdbestuur van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst heeft in een telegram een dringend beroep gedaan op het kabinet, alles in het werk te stellen om op de kortst mogelijke termijn tot een aanvaardbare oplossing van de met de LHV gerezen problemen te komen. De KNMG, aldus het telegram, „maakt zich grote zorgen over de groeiende onrust onder de huisartsen als gevolg van de dreiging van een ernstig conflict met de overheid".

MARSEILLE (AP) - De burgemeester van Marseille, Gaston Defferre, is in een ziekenhuis overleden als gevolg van een val waarbij hij ernstig hoofdletsel opliep. Defferre (75) was voormalig minister van binnenlandse zaken en ruim dertig jaar burgemeester van de Zuidfranse havenstad. Defferre kreeg dinsdag een flauwte en kwam ten val waardoor hij een ernstige verwonding aan zijn hoofd opliep. Defferre was tijdens de vierde republiek vier keer minister of staatssecretaris. Samen met Mitterrand begon Defferre eind jaren zestig met de opbouw van de Franse Socialistische Partij. Voordien vormden de Franse socialisten een bont gezelschap van kleine onafhankelijke fracties. De PS is nu de grootste partij in Frankrijk.

BELGRADO (AFP) - De Joegoslavische republiek Kroatië heeft besloten de bouw van ëen kerncentrale bij Zagreb voor onbepaalde tijd uit te stellen. Dit meldt het dagblad 'Vecernie Novosti'. Voor de bouw van de centrale hadden al twaalf buitenlandse ondernemingen ingeschreven. Er zou begin 1988 mee begonnen worden. Joegoslavië heeft één kerncentrale, 50 kilometer ten westen van Zagreb, die in 1981 in gebruik is genomen. Het parlement van Kroatië was van mening dat na het ongeluk in Tsjernobyl een discussie over het energiebeleid en met name met nucleaire programma in Joegoslavië noodzakelijk is.

ZAGREB (AFP) - De openbare aanklager in de Joegoslavische stad Zagreb heeft de doodstraf geëist tegen Andrija Artukovic, die terechtstaat wegens oorlogsmisdaden. De aanklager omschreef Artukovic, die tijdens de oorlog minister van binnenlandse zaken was van de 'fascistische staat Kroatië', als „een van de ergste oorlogsmisdadigers van de Tweede Wereldoorlog". Artukovic werd in februari door de Verenigde Staten aan Joegoslavië uitgeleverd. Als voormalig minister van binnenlandse zaken van de Kroatische marionettenstaat, wordt Artukovic medeverantwoordelijk geacht aan vervolgingen in Kroatië

Llnkele maanden geleden leken de kruisraketten het voornaamste thema van de verkiezingscampgne te zullen worden. Vervolgens richtte alle aandacht zich op de sociale zekerheid, waar de linkerzijde zich fel verzette tegen een door CDA en VVD gesteunde stelselherziening. Maar nu we nog maar twee weken van de verkiezingsdag verwijderd zijn, is de kernenergie het allesbeheersende thema geworden. J.l. woensdag adverteerde de PvdA met de volgende tekst: „Als CDA en VVD weer samen verder gaan, is de kans op nieuwe kerncentrales (en dus meer kernafval) groot. De Partij van de Arbeid is en blijft tegen kernenergie. De PvdA wil een goed milieubeleid. Kernenergie past daar niet in." Vreemd is deze aandacht natuurlijk niet. De brand in de kerncentrale van Tsjernobyl heeft ons heel indringend met de risico's van kernenergie geconfronteerd. Partijen die er altijd al tegen waren, zien hun gelijk bevestigd en dragen dat met kracht uit. Partijen die toepassing van kernenergie steunen, doen enkele stappen terug en stellen zich uiterst voorzichtig op. Maar intussen wijzen opiniepeilingen erop dat deze zaak de kiezers niet onberoerd laat en dat de steun voor de huidige regeringspartijen erdoor afkalft. Dat is ook geen wonder. Als een brand op 1500 km. afstand ons er al toe noopt de koeien op stal te houden en geen verse spinazie te eten, wie durft dan nog kerncentrales in ons eigen dichtbevolkte land te bepleiten? L/EZE emoties zijn volstrekt begrijpelijk. We achten het ook juist dat er geen beslissing valt over de bouw van nieuwe kerncentrales in ons land, voordat we precies weten wat er in Tsjernobyl gebeurd is. Toch mogen de emoties ons niet blind maken voor de feiten. Het is altijd bekend geweest dat er aan kernenergie risico's kleven. Door analyse daarvan streeft men naar een graad van veiligheid die de kans op een ongeluk terugbrengt tot eens per 1 miljoen jaar. Dat houdt in dat ook na het maken van een menselijke fout nog allerlei veiligheden zijn ingebouwd, en dat pas door een hoogst onwaarschijnlijke opeenstapeling van fouten een ongeluk kan plaatsvinden. Nu sluit een kans van eenmaal per miljoen jaar niet uit, dat het toch morgen gebeurt, en bovendien zijn ook deze berekeningen mensenwerk. Het is dan ook nodig te onderzoeken of het gebeuren in Tsjernobyl redenen geeft om deze berekeningen te herzien. De zaak is belangrijk genoeg om daar enig uitstel voor over te hebben. We moeten echter niet gaan geloven dat kernenergie de enige vorm van energie-opwekking is met risico's. Tot dusver is over heel de wereld in kerncentrales een hoeveelheid elektriciteit opgewekt, die gelijk staat met het verbranden van 3,2 miljard ton steenkool. Hoeveel doden zouden met het delven van die hoeveelheid gemoeid zijn geweest? De geschiedenis kent ook rampen met olietankers en tankauto's en doorgebroken stuwdammen. De risico's van kernenergie spreken echter meer aan. Wie niet vlak onder een dam woont of in een mijn werkt, hoeft zich niet bedreigd te voelen, maar het effect van een ongeluk in een kernreactor verbreidt zich onzichtbaar over heel de wereld. Het raakt onze melk en onze groente, bedreigt ons met kanker. V-/OK hier past echter nuchterheid. Onze regering heeft maatregelen genomen voor alle zekerheid, maar de gemeten stralingshoeveelheid lag nog ver onder wat voor gevaarlijk doorgaat. Een dosis van 20 rem geldt als acuut gevaar voor stralingsziekte. Langs natuurlijke weg doen we plm. 0,1 rem per jaar op. Daar komt deze dagen nog geen duizendste rem per dag bij. Als geen nieuwe radio-activiteit wordt aangevoerd, halveert deze stralingshoeveelheid elke acht dagen. Als PvdA-leider Den Uyl in een 1 mei-rede spreekt over „een wolk met dodelijk gif, die over Europa drijft", is hij bezig stemmen te winnen door onnodige angst bij de mensen aan te wakkeren. Dat is een uiterst kwalijk bedrijf. De Amerikaan L.R. Hubbard schreef eens (we citeren hem via het Friesch Dagblad): „Het grootste gevaar van straling is niet gelegen in kleine onzichtbare deeltjes die door de lucht zweven, maar in de hysterie die wordt opgewekt door de propaganda, de misvattingen en de dreiging die ermee gepaard gaan. We willen niets bagatelliseren, maar wie zichzelf tegen kanker wil beschermen, kan beter de sigaretten laten staan dan verse melk of bladgroenten die met jodium-131 in aanraking zijn geweest. Daarmee keuren we overigens de voorzorgsmaatregelen niet af. We weten nog zo weinig over het risico van straling, dat je beter te veel dan te weinig kunt doen. Bovendien gaat het bij de melk vooral om exportbelangen en bij de bladgroente om kleine kinderen die niet roken. Maar als de regering wat meer voorlichting had gegeven over de werkelijke ernst van het risico bij de huidige stand van de kennis, had ze wellicht de onrust kunnen temperen, en daarmee ook de gevolgen van een reactorramp in de Sovjetunie voor de politieke verhoudingen in ons land voor de komende vier jaar. JPdV

UTRECHT (ANP) - „Een aanzienlijke beperking van de veestapel is onontkoombaar. De motorrijtuigenbelasting moet omlaag en de benzineprijs omhoog. Er moeten aanvullende maatregelen komen, waardoor de voor het milieu meest gevaarlijke stoffen uit de handel worden genomen."

Dit zijn enkele duidelijke wensen die het bestuur van de stichting Natuur en Milieu heeft vastgelegd in zijn verschenen jaarverslag over 1985. De milieu-organisatie constateert dat regering en parlement ondanks enkele goede maatregelen het afgelopen jaar veel kansen hebben laten liggen voor een beter milieu.

De maatregelen die de ministers van landbouw en milieubeheer hebben genomen ter bestrijding van de overtollige diennest zijn volgens Natuur en Milieu onvoldoende om het probleem de baas te worden. De interimwet beperking varkens- en pluimveehouderijen heeft niet kunnen verhinderen dat het aantal dieren fors is toegenomen. De mestnormen worden maar zeer geleidelijk ingevoerd, zodat nog veel te veel fosfaat vrijkomt.

Bovendien is het stellen van alleen fosfaatnormen onvoldoende, vindt het bestuur van de milieu-organisatie. De nitraatconcentratie in zandbodems is veel te hoog. Het grondwater wordt in ernstige mate bedreigd door het uitgespoelde nitraat. Er zit dus niets anders op dan de veestapel aanmerkelijk in te krimpen, zo concludeert de stichting. Bovendien moet volgens haar de wijze van veehouden diervriendelijker worden.

Met lede ogen kijkt Natuur en Milieu naar de ;_terk gedaalde brandstofprijzen waardoor de energiebesparing en de ontwikkeling van duurzame energie onrendabel wordt en de automobilist geneigd is meer kilometers af te leggen.