Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

,»»PSTAD (Reuter) - De **?_ van Zuid-Afrika dat ze b Me wetsvoorstellen zal SpJfenen die tot doel hebben ? nasieswetten te versoepe* PHiermee regelt de rege• waar leden van de zwarte "eerderheid kunnen wonen f/werken.

Minister G. Viljoen van sa„lnwerking, ontwikkeling en Smijs. die belast is met ï?arten-zaken\ verklaarde .„het parlement dat de voortellen in de tweede helft van hit iaar worden ingediend. Bij botsingen met de politie »iin gisteren opnieuw twee warte Zuidafrikanen om het wen gekomen. Volgens een jttlitiewoordvoerder werd een Jongeman met kogels gedood, nadat demonstranten een patrouille met stenen hadden bekogeld in de buurt van de havenstad Port Elizabeth, in de Kaappr°vincie. Een andere betoger stierf toen een zwarte politieman, die door hem was aangevallen, het vuur op hem opende in Kwazakele, tevens bij Port Elizabeth.

STOCKHOLM (AP) - De Zweedse marine heeft gisteren een eind gemaakt aan een jacht op een vermeende buitenlandse onderzeeër die zich verborgen zou houden in de wateren voor een haven aan de zuidoostkust van het land.

Rond de haven van Karlshamn werden nieuwe anti-onderzeeër-granaten afgeworpen, maar er werd niets gevonden. De nieuwe granaten moesten de indringer wel beschadigen, maar niet vernietigen.

Het incident vond plaats ongeveer 30 kilometer van de Archipel van Karlskrona, waar tussen maart en april vorig jaar de meest langdurige en kostbare duikbotenjacht uit de Zweedse geschiedenis werd gehouden en waar in oktober 1981 een Russische onderzeeër vastraakte. In het gebied hebben de afgelopen dagen eenheden van de kustvloot, waaronder mijnvegers en patrouilleboten geoefend.

MOSKOU (Tass/ANP)-„Nederland kan in de huidige internationale situatie een meer opbouwende rol spelen bij het verminderen van de dreiging met kernraketten als het een evenwichtige, realistische benadering aan de dag legt ten aanzien van het vraagstuk van de beëindiging en vervollens de vermindering van de nucleaire systemen voor de ""ddellange afstand in Europa".

°at heeft het Sovjetpersbuj au Tass gisteren gemeld in n verslag van een bijeenkomst van het Politburo van f Partij van «Sovjetunie. Volgens Tass zou die evenwicntige, realistische benade"ng vooral moeten gelden ten anzien van de plannen van de Verenigde Staten. üikP v 6 zittinS van het daSebra\ tUUr van de PartiJ land minister van buitenuit Se zaken Gromiko verslag g van de besprekingen die vLrri afgel°Pen woensdag an^. met zi3n Nederlandse Van den Broek. toond ■derlandse minister t_eie zich eerder deze week kin gesteld over zijn besprenajf" met Gromiko. Hij was overl kou gereisd om te vai> t|gen over de plaatsing S^.5* 20-raketten door de

be^WA (AP) - Canada is aantai i, ? man troepen en een naï.-'^l'kopters naar het Si- vatiEin te sturen ter ver" contin g van een Australisch **1 vclent, dat over een jaar rtrekken. Dit heeft de sieErirvm_lnister van defen°ver h en meegedeeld. °n

v^indANS (RTR) - Een wer• .een zeldzaam verhol FrankrÖk. heeft B en ln Le Man* in 100 h? Van het land- Meer en en kantoor- en °Pen 15 „,otuwen liepen schade er*ield tomobielen werden

(van een medewerker)

LONDEN - Ondanks de sterk toegenomen geloofsvervolgingen is het aantal gelovigen in de Sovjetunie aanzienlijk toegenomen. Vooral de Rooms-katholieke Kerk is plotseling een belangrijke factor geworden in het religieuze spectrum in de Sovjetunie. Dat blijkt uit een verklaring van Michael Bordeaux tijdens de Sacharovhoorzittingen die dezer dagen in Londen gehouden zijn. Bordeaux is directeur van Keston College, een instituut in Engeland, dat zich bezighoudt met bestudering van geloofsvervolging in de Sovjetunie.

Volgens Bordeaux moet het aantal rooms-katholieken geschat worden oo 10 miljoen. De grootste en belangrijkste groep onder de rooms-katholieken is de ondergrondse Oekraïense Katholieke Kerk, een voortzetting van de officiële kerk die in 1949 werd verboden. Ook het aantal moslims, voornamelijk woonachtig in de zuidelijke republieken, is groeiend. De Russisch Orthodoxe Kerk heeft momenteel een aanhang van ongeveer 40 miljoen gelovigen, aldus Bordeaux. Hij concludeerde dat religie in de Sovjetunie op het moment „een grotere invloed dan ooit heeft op de jeugd sinds de revolutie in 1917".

Een belangrijk onderdeel van de hoorzittingen was gewijd aan de media en de contacten met de Sovjetunie. David Satter, voormalig Moskous correspondent van de 'Washington Post', hield een korte voordracht over westerse correspondenten in de Russische hoofdstad. Hij leverde zware kritiek op hun houding ten aanzien van informatie verkregen van de Sovjetautoriteiten en hun ongeïnteresseerdheid in het lot van de dissidenten. „Vele correspondenten", aldus Satter, „zijn vaak - ongewild - een spreekbuis voor de Sovjets".

Een 'stoomwals' bezig met het vernietigen van zon 8000 namaakhorloges die men voor het type van het merk Cartier wilde laten doorgaan. De vervalsingen ter waarde van drie miljoen dollar kwamen vooral uit landen in het Verre Oosten en werden op verschillende plaatsen onderschept.

Een andere toespraak betrof de stoorzenders van de Sovjetunie, waarmee de autoriteiten uitzendingen van westerse radiozenders trachten te storen. De spreker, een voormalig radio-technicus, verklaarde dat de stoorzenders niet alleen een effect hebben op de uitzendingen naar de Sovjetunie, maar ook op de uitzendingen in de andere landen zelf. Bovendien zou het onmogelijk zijn de uitzendingen volkomen onhoorbaartemaken. ledere doorzettende luisteraar kan, ondanks de sloorzenders, de uitzendingen min of meer volgen, aldus de technicus.

Vladlen Pavlenkov, voorzitter van het Amerikaanse Comité voor Vrije Communicatie, vroeg om internationale maatregelen om de Sovjetunie te dwingen de internationale postale regels na te leven. Volgens Pavlenkov onderneemt de Sovjetunie voortdurend pogingen om de contacten tussen Sovjetburgers en het Westen te verhinderen.

Telefoneren met de Sovjetunie is de laatste jaren veel moeilijker geworden, terwijl steeds meer post wordt onder- Schept. Pavlenkov is van mening dat communicatie tussen de SU en het Westen een van de belangrijkste methoden is om de vrijheid voor Sovjetburgers te vergroten en de situatie in de SU te verbeteren. Veel kritiek had Pavlenkov op westerse postale bureaucratieën, die geen interesse tonen in maatregelen tegen de Sovjetunie en die iedere poging de zaak aan de orde te stellen afstoppen.

De Sacharov-hoorzittingen werden afgesloten met een debat tussen enerzijds dissidenten en anderzijds politici over de toekomst van de Helsinkiakkoorden', die bijna tien jaar geleden in de Finse hoofdstad door 35 landen werden ondertekend, en over de vraag hoe de mensenrechtensituatie in .de SU kan worden verbeterd.

De Amerikaanse onderminister van buitelandse zaken Elliott Abrams, die belast is met de mensenrechten, verklaarde dat de mensenrechten hoog op de agenda zullen staan in alle overlegsituaties tussen de Verenigde Staten en de Sovjetunie.

Volgens Abrams worden er weliswaar nu en dan kleine verschuivingen in de goede richting gesignaleerd, maar van een daadwerkelijke verbetering van de mensenrechtensituatie is zijns inziens nog geen sprake. Op een aantal punten is de toestand zelfs eerder verslechterd de afgelopen jaren, zei hij. Hij verwees daarbij naar het verminderde aantal emigraties, meer gebruik van fysiek geweld, het opnieuw arresteren van politieke gevangenen zodra ze vrijgelaten zijn, het groeiend anti-semitisme en verminderde contacten met het buitenland.

De deelnemers aan de hoorzitting verschilden sterk van mening over het effect van het graanembargo tegen de Sovjetunie, dat in 1980 werd ingesteld door de toenmalige Amerikaanse president Carter. Het embargo werd in 1981 weer opgeheven door zijn opvolger Reagan.

LONDEN (RTR-UPI) -In een Londens ziekenhuis is een 18 maanden oud jongetje, dat kort na zijn geboorte een bloedtransfusie in de VS kreeg, gestorven aan de ziekte AIDS, aldus artsen van het ziekenhuis.

Het is in Groot-Brittannië het eerste kind dat aan AIDS is gestorven. De ziekte die het afweersysteem tegen infectie in het lichaam afbreekt, kan onder meer via bloedtransfusie worden overgedragen.

Een aantal kerkgenootschappen is - althans bovengronds - letterlijk verdwenen. Dat geldt voor de Mennonieten, waarvan de eigendommen zon drie jaar geleden door de communistische overheid werden geconfisceerd en alle kerkgebouwen gesloten. In de gevangenis zitten nog 7 leiders van deze 6000 leden tellende groepering. Praktisch alle baptistenkerken (inclusief de van oorsprong Amerikaanse Southern baptists en de Zevendedagsadventisten, in totaal enkele tienduizenden leden tellend) zijn gesloten. Deze kerken waren te vinden in verschillende delen van het land. Alle eigendommen zijn door de autoriteiten overgenomen. Voorgangers zijn of worden gevangen gehouden. Andere zijn met hun gemeenten ondergronds gegaan.

Ook in het geheim komen de Pinkstergemeenten bij elkaar. Zij hebben in Etiopië geen overkoepelende organisatie gekend, maar vormden kleine, losse groepen. Aantallen zijn moelijk te geven, maar het gaat waarschijnlijk ook om enkele tienduizenden aanhangers. Veel leiders zijn nog gevangen. Vooral tegen de Mullu Wengel-groep is wreed opgetreden, omdat deze groep met name onder studenten van universiteiten en middelbare scholen» sterk wervend optrad.

Een belangrijke kerk is de Mekanu Yesus-kerk, met 500.000 leden en ontstaan uit luthers zendingswerk. Ze heeft contacten met Scandinavische landen, de Verenigde Staten en Duitsland. Ze is over vrijwel geheel Etiopië "ersDreid. In het westen van Etiopië zijn de meeste kerkgebouwen dicht, in de provincie Wollega praktisch alle 500. Hier zitten 40 leiders gevangen. Net als gevangen genomen christenen van andere kerken is er bij hen in sommige gevallen sprake van hardhandige behandeling, om niet het woord martelen te gebruiken. Drie maanden geleden konden plotseling weer enkele kerkgebouwen in Wollega geopend worden, evenals een administratief centrum. Over de reden tast men in het duister.

In centraal Etiopië zijn 'slechts' zon 30 procent van de Mekanu Yesus-kerkgebouwen gesloten. Het hoofdgebouw van de kerk in Addis Abeba, een gebouw van zeven verdiepingen, is in 1981 door de overheid in beslag genomen. Een jaar geleden werden de gebouwen van de theologische opleiding 'genationaliseerd. Ze doen nu dienst als kantoren van een regeringsinstantie. Kerkgebouwen worden, als ze gesloten zijn, vaak in gebruik genomen door communistische landbouworganisaties Andere worden gesloopt, of blijven leeg staan.

In het zuiden is het overheidsbeleid bijzonder grillig vooral in de provincie Gamoe Goffa. Kerkgebouwen worden gesloten, weer geopend en opnieuw dichtgespijkerd. Er wordt op gewezen dat de Mekanu Yesus-kerk hier een belangrijke factor vormt en dat er onder de provinciale autoriteiten verschil van mening kan bestaan over de aanpak. In de provincie Sidamo heeft de kerk relatief weinig moeite.

De hoogste leider van de Mekanu Yesus-kerk in Etiopië, Gudina Tumsa, behoort tot degenen die al jaren geleden zijn gearresteerd. Maar terwijl van sommige gevangenen bekend is waar ze verblijven, is Tumsa sinds 1979 spoorloos. Hij behoort tot de groep verdwenen' christenen, een groep die nog steeds groter wordt. Gudina Tumsa zou een broer zijn van een leider van de door de overheid zeer gevreesde afscheidingsbeweging Oromo en wellicht dat zijn verdwijning ook een politieke kant heeft.

Tenslotte de 'evangelical' Kale Hiwot-kerk, net als de Mekanu Yesus-kerk zon 500.000 leden tellend. Kale Hiwot betekent: Woord van leven. Deze vooral in het zuiden te vinden gemeenten zijn vanaf vijftig jaar geleden gesticht uit het zendingswerk van de Sudan Interior Mission (SIM), een van oorsprong Amerikaanse organisatie die momenteel werkt in twaalf Afrikaanse en twee Zuidamerikaanse landen. De Kale Hiwot-kerkleden zijn vaak eenvoudige dorpelingen die zich hun christen-zijn niet schamen.

Direct na de revolutie werden alle Kale Hiwot-gemeenten in de provincie Kaffa (zuidwesten) gesloten. De SIM-zendelingen werden het land uitgezet en veel voorgangers verdwenen achter slot en grendel. Een aantal zit nog gevangen. Er zijn ook vermisten.

Halverwege 1984, dus pas vorig jaar, volgde de sluiting van 310 kerken in Sidamo. Er zitten 27 predikanten en ouderlingen gevangen. Ze zijn geprest hun geloof af te zweren. Onlangs werd hen een formulier ter ondertekening aangeboden, waarop hun onmiddelijke vrijheid werd beloofd in ruil voor het verder afzien van een leven als christen. Allen weigerden te tekenen. Ze zitten gevangen in de plaats Yabello.

Eind vorig jaar kreeg men opnieuw een harde klap, toen in dezelfde - grote - provincie Sidamo nog eens 430 kerkgebouwen dicht moesten, deze keer in het Wolayta-gebied, waar de Kale Hiwot sterk vertegenwoordigd is. Ook een theologische opleiding en een kantoorgebouw werden afhandig gemaakt. Er zitten 9 voorgangers gevangen. In heel Ethiopië zijn van de 2500 Kale Hiwotkerken er thans meer dan 1700 dicht.

Met name de recente actie van de communisten in het Wolayta-gebied laat zien dat men steeds brutaler tegen de godsdienst optreedt. De Kale Hiwot-kerk in dit district heeft een bijzondere geschiedenis. In de jaren twintig van deze eeuw werd er door de SIM het Evangelie gebracht, maar voordat er veel vruchten openbaar kwamen, moesten de zendelingen vanwege de Italiaanse bezetting het land uit. Maar toen ze in 1946 terug konden komen, bleek dat het handjevol christenen dat men had achtergelaten 'uit zichzelf' was uitgegroeid tot een kerk met 30.000 leden.

Dat de machthebbers deze 'sterke' kerk, met een geheel eigen traditie, die diepe wortels in de bevolking heeft, nu heeft aangepakt, is als een grote schok ervaren. Wolayta is het eebied waar de SIM op dit ogenblik het meeste hulp verleend op het gebied van de hongerbestrijding. Een kenner van de situatie zei tegen mij: „Dit is wel heel verregaand; een overheid die met de ene hand bedelt en met de andere slaat!"

Inmiddels hebben vertegenwoordigers van enkele hulporganisaties de zaak onder de aandacht van hoge functionarissen van de centrale overheid gebracht. Eén van hen zei: „Men heeft mij verzekerd dat de kerken weer op zouden gaan en dat het een vergissing was, want in Etiopië bestond volledige vrijheid van religie. Maar dat zeggen de Russische machthebbers ten aanzien van hun land ook en we weten al heel lang wat daar de praktijk is. Zo gaat het hier nu ook".

De Kale Hiwot-christenen in Wolayta zijn erg terneergeslagen. Ze voelen zich ook onzeker. Wat moet je er bijvoorbeeld van denken, als ineens van een aantal kerken de verzegeling blijkt te zijn weggehaald? Is het een hinderlaag? Eén van hen: „De lokale overheden in ons gebied blijven vaag. Niemand lijkt de verantwoordelijkheid voor de sluiting van onze kerken te willen nemen. Dat maakt alles zo gevaarlijk voor de christenen hier. En zo is het ook in andere gebieden".

(In een volgend artikel hopen we wat nader op een aantal achtergronden in te gaan).

Het mag geen cliché zijn als we bidden voor de „christenen achter het IJzeren Gordijn". Maar het kan het wel worden, bijvoorbeeld doordat we de christenen in een land als Etiopië vergeten.ln Etiopië zijn van veel kerkgenootschappen alle of de meeste kerkgebouwen de laatste jaren gesloten. De christenen hebben het in het land van 'kameraad' Mengistu niet minder moeilijk dan hun geloofsgenoten in de Sowjetunie. In dit artikel een aantal feiten die ons in Addis Abeba door waarnemers werden meegedeeld.

Wie over de kerkelijke situatie in Etiopië wil schrijven, een land dat sinds ruim tien jaar de revolutie predikt en het zogenaamd wetenschappelijk socialisme in zijn vaandel heeft staan, moet er rekening mee houden dat er verschillen zijn per gebied en per kerk.

dienstvrijheid voor deze kerk en haar leden meer gevaar.

De grootste kerk in Etiopië is de uit de vierde eeuw stammende Etiopische Orthodoxe (koptische) Kerk. Meer dan 12 miljoen Etiopiërs worden ertoe gerekend (sommige kerkleiders noemden echter tegenover ons een getal van 20 miljoen, bijna de helft van de Etiopische bevolking). Het is duidelijk dat het huidige bewind zon kerk niet zomaar aan de kant kan schuiven.

Daarvoor is ze teveel gesettled in de samenleving. De bevoorrechte kerk uit de tijd van de keizers is ze echter niet meer. Door zich welwillend tegenover de nieuwe machtshebbers op te stellen heeft de Etiopische Kerk tot nu toe kunnen voorkomen dat kerkgebouwen werden gesloten. Er zitten wel leiders van deze kerk gevangen, maar waarschijnlijk eerder op politieke gronden dan op religieuze. Op langere termijn loopt de gods- Een relatief grote vrijheid genieten ook nog steeds de Katholiek Etiopische Kerk (100.000 leden) en de Katholiek Latijnse Kerk (ook 100.000 leden). Er zijn wel geestelijken gevangen genomen, maar voor zover bekend zijn ze alle weer vrijgelaten.

Veel moeilijker heeft een aantal protestantse kerken het onder het huidige regime. In Etiopië worden deze kerken vaak genoemd onder de verzamelnaam 'buitenlandse kerken. Dat ze vervolgd worden, heeft te maken met het feit dat hun leden zich over het algemeen minder hebben aangepast aan de nieuwe situatie.

Een gesloten pinksterkerkgebouw in de buurt van het oude vliegveld van Addis Abeba, nu tn gebruik als 'gebouw voor het volk. Alleen vanuit een rijdende auto was het mogelijk deze foto te maken.

NABATIYEH (AP) - Libanese troepen hebben gisteren de marktplaats Nabatiyeh ingenomen, nadat die door het Israëlische leger was ontruimd.

Onder luide toejuichingen van de bevolking kwamen ongeveer 100 Libanese soldaten en officieren de stad binnengereden. De troepen richtten onmiddellijk controlepunten in op de toegangswegen tot de stad.

Sjiietenleider en minister voor Zuid-Libanon Nabin Berri had zijn Amalmilitie eerder opdracht gegeven te voorkomen dat ongeregelde troepen de stad zouden binnentrekken. „Israël moet geen excuus worden geboden voor een nieuwe aanval", zei hij in een verklaring voor de radio. Tijdens de nacht werden echter vijf mensen die met de Israëliërs zouden hebben samengewerkt uit Nabatiyeb ontvoerd. Maronitische strijdgroepen en door Palestij nen gesteunde Islamitische strijders leverden inmiddels oostelijk van Sidon opnieuw slag met automatische wapens.

Tijdens de Israëlische terugtrekking, onderdeel van een uit drie fasen bestaand terugtrekkingsplan dat een eind moet maken aan de bijna drie jaar oude bezetting van Zuid- Libanon, kwam een Israëlische officier om het leven en werd een soldaat gewond toen hun jeep oostelijk van het ontruimde gebied op een mijn reed.

Een lid van het Libanese nationale verzet verwijdert een bord met Hebreeuwse tekst na het vertrek van een Israëlisch legeronderdeel in het zuiden van Libanon.

KHARTOUM (UPI-RTR) - De militaire machthebbers in Sudan hebben ermee ingestemd dat gedurende een overgangsperiode van een jaar een presidentiële raad zal worden geleid door generaal Abdul Rahman Swar al-Dahab, het kabinet door een burger. Dit heeft een woordvoerder van een alliantie van politieke organisaties en vakbonden, Adlan el-Khardalo, meegedeeld.

De overeenkomst op basis van een voorstel van de alliantie kwam tot stand na besprekingen tussen vertegenwoordigers van de alliantie en de militaire raad. De raad regeert op het ogenblik Sudan na de coup van vorige week zaterdag onder leiding van generaal Al-Dahab.

De presidentiële raad zal verder bestaan uit een vertegenwoordiger uit het voornamelijke christelijke en animistische zuiden, en drie burgers die door de militairen, vakbonden en politieke partijen zullen worden aangewezen. De persoon van de minister-president moet voor alle partijen aanvaardbaar zijn, aldus een verklaring van de alliantie.

Het kabinet krijgt verder twee ministers voor zuidelijke aangelegenheden. Burgers bezetten alle andere ministersposten, behalve die van defensie. Verder komt er commissie die een grondwet moet opstellen en een parlement vormen voor een zittingsperiode van vier jaar. Hoeveel leden deze commissie zal tellen en wie deze zal benoemen, is onduidelijk. De strijdkrachten zullen gedurende de overgangsperiode erop toezien dat deze maatregelen worden uitgevoerd. De vorige president van Sudan, Jaafar Numeiri, is waarschijnlijk 'gewipt' omdat hij naar een verzoening met Libië streefde. Uit betrouwbare bron in de Egyptische hoofd stad Cairo is vernomen dat geheime ontmoetingen tussen afgezanten van Numeiri en de Libische leider Kadhafi voor Egypte en de Verenigde Staten aanleiding waren hun handen van Numeiri af te trekken. Het doorgaans goed ingelichte Egyptische oppositieblad 'Al Wafd' publiceerde een artikel van dezelfde strekking.

Kadhafi zou onder meer hebben aangeboden dat Libië zich niet langer met het zuidelijke buurland Tchad zou inlaten en zijn steun aan de opstandelingen in Zuid-Sudan zou staken. Numeiri zou zich bereid getoond hebben de nauwe betrekkingen met Egypte losser te maken, het akkoord van Camp David te veroordelen en de annexatie van een stuk grond in noord- Tchad door Libië te erkennen.

BOSTON (RTR-AFP) -De organisatoren van de 'marathon van Boston' hebben een zwarte Zuidafrikaanse atleet verboden mee te doen aan het evenement, dat maandag wordt gehouden. Dit als gevolg van de boycot' van het Amerikaanse atletiek-congres (TAC) als protest tegen de in Zuid-Afrika gevolgde apartheidspolitiek.