Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

Het noorden van het land maakt zich de laatste tijd zorgen Voorwerp van die zorg is het reeds vaak besproken ISP (Integraal Strucüiurplan Noorden des Lands). Dat ISP vormt, samen met het PNL Jperspectievennota Zuid-Limburg) een apart hoofdstuk van het regionale beleid. Doelman de beide programma's is de versterking van L economische structuur van deze gebieden, die vanouds een achtertand hebben op economisch terrein.

De verschillen tussen de zwakke reo's en de sterkere komen tot uiting in andere de veel hogere werkloosheidspercentages. In het begin van de jaen zeventig werd besloten aan de economische structuur van die gebieden iets te °!£n doen, zodat de traditionele achtertand die daar heerst, zou verdwijnen. Een belangrijk onderdeel van het regionale beleid dat daarvoor werd ontwikkeld, vormen de beide structuurplannen, de PNL voor Limburg en het rgp

Een van de structuurverbeterende projecten die op dit moment met ISP-geld wordt uitgevoerd is de bouw van een nieuwe kade in de Eemshaven. Dank zij die kade zal daar een hypermoderne fruitterminal verrijzen, die zich voornamelijk met de overslag van bananen zal gaan bezighouden. ,

Er werd een groots programma opgesteld voor het noorden, het Integraal Structuurplan Noorden des Lands, waarin op verschillende terreinen geld beschikbaar zou worden gesteld. De verschillende beleidsrubrieken van het ISP zijn de agrarische structuurversterking; stads- en dorpsvernieuwing, landschapsonderhoud, bosaanleg en natuurterreinen; recreatieve voorzieningen; gezondheidszorg en welzijn voor bijzondere groepen; milieuzorg; provinciaal actiefonds kleinere kernen. Daarnaast zou er via het ISP ook steun kunnen plaatsvinden voor bepaalde projecten die de economische structuur of de infrastructuur van het noorden des lands zouden versterken In eerste instantie werd afgesproken dat er, via het zogenaamd politieke overleg waarin de nadere invulling van het IS gestalte zou moeten krijgen, jaarlijks een bepaald aantal arbeidsplaatsen in het noorden zou worden gecreëerd. Na verloop van tijd echter bleek een dergelijke methode niet werkbaar te zijn, ondermeer omdat zoiets erg moeilijk meetbaar is, en werd voor een viertal jaren (1981-1985) een bedrag per jaar overeengekomen. Vanaf de start van het ISP-programma is ertussen de landelijke overheid en de regionale bestuurders altijd touwgetrokken rond het ISP-gebeuren. En dat heeft vermoedelijk onder andere te maken met het feit dat de uitvoering van het ISP-beleid samenviel met een zich langzaam verergerende economische crisis, die onze landelijke overheid dwong steeds zuiniger met de beschikbare financiële middelen om te gaan. Aan de iindere kant waren er dan de regionale bestuurders die regelmatig op luidruchtige wijze meenden die overheid er op te moeten wijzen dat er aan gemaakte afspraken en toezeggingen niet kon worden getornd.

In de beginfase uitte zich dat onder meer in de discussies die werden gevoerd over het aantal banen dat in het noorden al of niet zou zijn gecreëerd via het ISP. En daarbij kwam dan ook nog de vraag naar voren of de banen wel van blijvende aard waren of niet. En wanneer het tijdelijke banen waren, zou het programma van het daaropvolgende jaar natuurlijk moeten worden verhoogd, althans in de visie van de regio.

Toen het beleid gewijzigd was en er niet meer werd gesproken over een totaal aantal te creëren arbeidsplaatsen per jaar, maar er een bedrag per jaar was afgesproken, duurde het gekrakeel over het ISP onverminderd voort. Deze maal toverde de Groninger commissaris der Koningin, H. Vonhoff, de bekend geworden 'sigaar uit eigen doos' uit de hoge hoed.

Naar de mening van de regionale bestuurders zou het rijk allerlei vormen van normaal beleid financieren met ISPgeld, waardoor het beleid dat als 'extra regionaal beleid' werd gepresenteerd, feitelijk normaal beleid was. Zo werden er met ISP-geld onder meer nieuwe politiebureaus gebouwd, iets dat zonder dat programma uiteraard ook zou zijn gebeurd. Maar nu dat onder de ISP-vlag werd gepresenteerd, werd door het rijk een aardig deel van die financiële belofte 'ingelost.

In de loop van de beide ISP-periodes - de tweede periode van het ISP loopt eind '85 af - is het karakter van de uitvoering ervan wel ten goede gewijzigd. Zo werd er in het begin nogal wat geld besteed aan zaken waarbij slechts met moeite aan structuurverbetering kon worden gedacht, zoals bijvoorbeeld allerlei welzijnsvoorzieningen. Met name in het ISP-II is er veel meer aandacht gegeven aan werkelijk de economische structuur verbeterende projecten. Zo zijn er de afgelopen jaren ten laste van het ISP onder meer infrastructurele werken uitgevoerd op het gebied van de ■ wegenbouw. Om het toerisme van elders naar het noorden des lands verder te stimuleren zijn er op het gebied van de recreatieve infrastructuur eveneens diverse werken gerealiseerd. En op agrarisch terrein zijn er bijvoorbeeld allerlei ruilverkavelingswerken uitgevoerd of versneld met behulp van ISP-middelen. Ook grotere projecten kunnen met ISP-geld worden gerealiseerd. Zo wordt bijvoorbeeld de havenkom van de visserijhaven te Lauwersoog op dit moment uitgebreid. Ook de kade in de Eemshaven waar een grote terminal zal worden gebouwd, kan voor een deel dank zij het ISP worden neergezet. En verder wordt de loswal in de haven van Harlingen verlengd, een project dat eveneens is opgenomen in het Integraal Structuurplan Noorden des Lands.

De totale maansverauistering van 9 januari 1982.

(van onze correspondent)

MIDDELBURG - Het beleid inzake overheidsinvesteringen zoals minister Van Aardenne dat onlangs in een brief heeft omschreven, schenkt ?een aandacht aan de uitwerking van overheidsinvesterin?en op de regionale economie, «deputeerde Staten van Zee«nd schrijven dit in een reactie aan de vaste Kamercommissie voor economische zaken. Volgens het Zeeuws bestuur blijkt uit verschillende regionaal-economische onderzoeken dat overheidsinvesteringen in infrastructurele werken aanzienlijke structurele werkgelegenheidseffecten teweeg brengen. Het kabinet zou zich dan ook moeten afvragen waar en hoe op de meest efficiënte wijze de beperkt beschikbare middelen (voor het voorwaardenscheppend beleid) kunnen worden ingezet. GS zijn ook van oordeel dat het door het kabinet gehanteerde budgettaire kader een te groot knelpunt vormt voor het uitbouwen van economische potenties.

Het kabinet heeft, om de openbare financiën in de komende jaren te saneren, een voorkeur voor private financiering boven overheidsfinanciering. Volgens Zeeland doet dit afbreuk aan de prioriteit die het kabinet wil geven aan projecten die een katalyserende rol spelen in de verbetering van de economische structuur. De wijze van financiering is van geen enkele betekenis: het 'rente opdrijvende'effect blijft voor beide gelijk, aldus Gedeputeerde Staten.

Men vindt het onverklaarbaar en ook niet te verteren dat de aanleg van de Westerschelde Oeververbinding niet in de brief van de minister is genoemd bij de projecten die voor overheidsinvestering in aanmerking komen. Door het Nederlands Economisch Instituut is op basis van een maatschappelijke kosten-baten analyse uitentreure aangetoond dat realisering van dit project grote economische baten oplevert. Ook voldoet het ruimschoots aan de uitgangspunten die het kabinet hanteert voor de selectie van projecten die voor overheidsinvesteringen in aanmerking komen. Bij enkele van de wel genoemde projecten vragen GS zich af of dit wèl in voldoende mate het geval is.

Ten slotte staat Zeeland uitgebreid stil bij de reorganisatie van de in deze provincie aanwezige rijksdiensen, waarbij direct en indirect ruim 900 arbeidsplaatsen verloren gaan. Deze reorganisatie - waavan maar 60 procent kan worden verklaard door de afloop van de Deltawerken -laat volgens GS zien hoe weinig de regionale effecten door het kabinet in ogenschouw worden genomen.

ROTTERDAM (ANP) - Een meerderheid in de RotterilT^ semeenteraad vindt t. de onroerend-goedbelas"B (ogb) zou moeten worden «Seschaft. Wl* .z?u alleen kunnen als riji jlc hiervoor een finan«e compensatie zou bieden. een motie wordt er bij het Sa ege °P aangedrongen om met de andere grote geat^ « met het RiJk over het onm fen of verlagen van de Ra!°erend-goedbelsting te ga|n Praten. en van de belangrijkste „_ is ÏVr*n v°or dit standpunt is' „llr^ vrijwel ondoenlijk °»tlik£r !en Systeem te 'ïStina rlen dat voor de be" lt B"BPhchten ook duidelijk wendien betekent de ogb N^tra woonlast. sljg aanleiding van de aano er ,^oerend-goedbelasting *°'n 20 nnn21!" in Rotterdam *gedilT^bezwaarschriften van pl Door het hanteren andere factor bij de aantal m heeft een Broot aanslag Hensen een veel hogere ?en Vol voorheen ontvan- Qorst (f: gens wethouder Lint- Jysteem anciën> is het nieuwe -f*** he*>ftZter rechtvaardig, dat mëtf; het wel tot gevolg *ijken ri n ln de duurdere I^w1*1^te laat zijn m * n nu aanzienlijk % ook n betalen- -En dat de meeste klagers", >ltVo" orst- die overigens fe ogb °reen afschaffing van naumd,at die in NederdWell*s Well*s wordt ge-

Doelstelling van het ISP is altijd geweest het regionale werkloosheidsper centage omlaag te krijgn, zodat het verschil tussen het landelijk werkloosheidspercentage en het regionale werkloosheidscijfer zou verdwijnen. Dat verschil wordt in het ISP-gebeuren altijd betiteld met de regionale werkloosheidscomponent .

Het lag in de bedoeling die regionale werkloosheidscomponent in de eerste ISP-fase niet groter te laten worden en in de tweede fase weg te werken. Beide doelstellingen zijn echter niet gehaald. Sinds de aanvang van het ISP is die regionale werkloosheidscomponent niet kleiner geworden, hij is zelfs iets gegroeid, en dat ondanks de stijging van de werkloosheidscijfers elders in het land. Dat houdt dus in dat de werkloosheid in de zwakke regio's sneller groeide dan elders in het land. En het was een al langer bekend gegeven dat crisissen in de zwakke regio's harder aankomen dan elders in het land. In de loop van vorig jaar, toen achter de schermen de eerste voorbereidingen werden getroffen voor het beleid voor na de afloop van de tweede ISP-periode eind 1985, verklaarden verschillende landelijke politici, hoge ambtenaren van -het ministeriejvan economische zaken en zelfs ministers dat er na 1985 een derde1 ISP-periode zou moeten volgen, omdat de doelstellingen niet zouden worden gerealiseerd. Nu het eind van '85 echter in het zicht komt van de beleidsmakers en het rijk nog steeds moet bezuinigen, is sinds kort ook het ISP-beleid niet meer veilig vooi het kabinet. De geruchten dat in een binnenkort uit te brengen nota regionaal beleid het kabinet zal aankondigen te stoppen met het ISP-beleid na 1985, worden steeds sterker. En de regionale overheden tonen steeds meer bezorgdheid om die uitlatingen die langs informele weg naar het noorden van het land komen. Zo schreef minister van financiën Ruding deze week in het CDA-partijblad dat er geleidelijk meer begrip ontstaat op het terrein van het regionale beleid voor de noodzaak de bakens te verzetten. Specifieke prioriteiten zoals grote steden, gevangenissen en het inschakelen van langdurig werklozen dienen meer ruimte te krijgen door verschuivingen ten koste van vroegere prioriteiten in het regionaal beleid, aldus de bewindsman. Deze week had een afvaardiging van de noordelijke provincies een gesprek met de kamercommissie voor economische zaken. Het moge duidelijk zijn dat het noorden daar fel in het verweer kwam tegen afschaffing van het ISP-beleid. Het noorden zou, zo pleitte onder andere de Groninger commissaris der Koningin, een deel van de aardgasopbrengsten moeten terughebben. Vonhoff constateerde dat er een groot verschil zit tussen wat er aan aardgasbaten uit het noorden afkomstig is en wat er via het . regionaal beleid weer naar toe gaat. Is het nu zo verkeerd een beperkt deel van de baten uit het gas te richten op het noorden, zo vroeg hij de kamercommissie. De discussie over het ISP staat overigens niet los van de plannen die er zijn met de andere vormen van regionaal beleid. Zo maakte het kabinet nog niet zo lang geleden bekend dat de spreiding van rijksdiensten, de duurste, maar wel meest effectieve vorm van regionaal beleid, helemaal zal worden stopgezet. Daarnaast vinden er op regeringsniveau besprekingen plaats om ook de investeringspremieregeling (ipr), een regeling die bedrijven die zich in de zwakke regio's vestigen premies toekent, op de helling te zetten. Het is dan ook geen wonder dat de Groninger commissaris deze week de kamercommissie voor economische zaken voorhield: „Waar i»iets is, loopt de noordelijke keizer en hij heeft het er koud bij".

Op zaterdag 4 mei verschijnt de maan niet boven de horizon in de gedaante die we zouden verwachten. In plaats van een vol verlichte maan komt onze naaste 'buurvrouw' om 21.00 uur gedeeltelijk verduisterd boven de horizon. De oorzaak hiervan moeten we bij onszelf zoeken: de aarde staat vanavond precies tussen de zon en de maan in, zodat de maan langzaam maar zeker verdwijnt in de schaduwkegel van de aarde en in duisternis gehuld wordt.

Even voor half tien is het zover: totale verduistering! Niets te zien dus...? Om grote aantallen ingezonden brieven te voorkomen moet ik even toelichten wat er nu gebeurt. U zult opmerken dat de maan nog wel degelijk te zien is. Ze is alleen heel zwak verlicht en vertoont bovendien een rode tint!

De verklaring hiervan is dat de rode stralen van het zonlicht in de aardse dampkring vrij sterk gebroken worden, zodat ze 'om een hoekje' toch nog op de maan terecht kunnen komen. Een denkbeeldige waarnemer op de maan is op 4 mei getuige van een totale zonsverduistering. Vanwege het eerdergenoemde brekingsverschijnsel, zou hij een prachtige rode krans om de aarde kunnen zien.

Rond de maan komen nu ook allerlei sterren te voorschijn die je normaal niet kunt zien, omdat ze door het overvloedige licht overstraald worden. Als u gebruik maakt van een verrekijker zult u er nog heel wat meer zien dan met het blote oog. Nu even een huiskamervraag (alle leeftijden): Het zal ruim een uur duren voordat de maan geleidelijk aan weer uit de aardschaduw opduikt. Dat komt doordat het gebied aan de hemel waar de aarde haar schaduw werpt een cirkelvorm heeft waar de middellijn van de maan wel drie keer in past. Maar hoe is het dan mogelijk dat dicht bij de maan en nog ruimschoots binnen die cirkel toch sterren zichtbaar zijn! (die bovendien niet zoals de maan verzwakt en roodgekleurd zijn).

De komende weken zijn de volgende planeten zichtbaar: Mars 's avonds laag in het westen. Na middernacht de planeet met de ringen, Saturnus, in het sterrenbeeld de Weegschaal. Jupiter voor zonsopkomst in het zuidoosten (sterrenbeeld de Steenbok).

En jawel, na haar glorieuze vertoning aan de avondhemel de afgelopen maanden is Venus nu weer 'morgenster' geworden en komt vanaf half april reeds een uur voor de zon °P- Aan het eind van de maand is het mogelijk dat u verrast wordt door een zeer heldere meteoor. Dit is dan hoogstwaarschijnlijk een lid van de zogenaamde April-boliden. Wanneer zon meteoor helderder is dan de planeet Venus, wordt het een vuurbol genoemd.

Tenslotte moet nog vermeld worden dat op 22 april, vlak na 14.00 uur de planeet Mars bedekt wordt door de maan. Veel zult u met deze informatie niet kunnen doen, want overdag is dit een hele moeilijke waarneming. Een zeer heldere hemel en een flinke sterrenkijker zijn vereisten om enige kans op succes te hebben. Mocht u echter op 22 april over beide kunnen beschikken, dan zou ik zeker een poging wagen! Een waarschuwing: richt uw kijker niet per ongeluk op de zon die slechts 25 graden verder staat!

Meer (gratis) informatie kunt u aanvragen bij stichting 'De Koepel', Nachtegaalstraat 82--bis, 3581 AN Utrecht, tel: 030--311360.

De sterrenhemel in april rond 23 uur.

(van een medewerkster)

HILVERSUM - In onze huidige maatschappij behoort het fascisme - als staatsvorm - tot het verleden. Toch zien wij om ons heen steeds meer fascistische mechanismen. Dat is verkeerd. Als ideaal, macht èn middelen samengaan, wordt het zelfs gevaarlijk. Aldus de heer K. Jager, medewerker van het GVI, voor leden van de beroepskring Politie/Justitie, afdeling Utrecht/Noord- Holland. Deze afdeling hield afgelopen week haar jaarvergadering in Hilversum.

De heer Jager hield zijn betoog, nadat de film 'The Wave' vertoond was. Deze film maakte op alle aanwezigen een grote indruk. Een docent probeert hierin uit hoever hij zijn leerlingen kan omvormen tot een willoze, fanatieke meute. Discipline, gemeenschapszin en actie is daarbij zijn motto. Dat dit bijna op een catastrofe uitloopt, maakt de film beangstigend realistisch.

In zijn referaat behandelde Jager eerst de geschiedenis van het fascisme. Enkele kenmerken zoals zondebok/Üebermensch-idee; sterke leider; gezag, bleken verrassend actueel te zijn. Vervolgens ging hij in op het menswetenschappelijke aspect van fascisme. Hij noemde kenmerken als: sterk groepsgevoel, angst voor een gezamenlijke vijand.

Tijdens de discussie die hierop volgde, bleek dat deze kenmerken enigszins te herkennen zijn in een ME-optreden; men is één hechte groep, die tegen een vijand van buiten af (krakers) moet optreden met geweld. Volgens Jager is het belangrijk, dat je verantwoordelijk blijft voor elke klap, die jij zelf uitdeelt, wil je niet naar het fascistisch getinte 'order is order' overhellen. Voor een MEer is deze eigen verantwoordelijkheid echter nauwelijks werkbaar, werd hier tegen ingebracht. Op een gegeven moment zul je moeten uitvoeren wat er gezegd wordt.

Hitlers ideologieën trachtten een nieuwe heilsboodschap te brengen. Het 'heil Hitler' liet zien, dat eigen roem hoger kwam te staan dan eerbied voor God.

Het 'Paradijs' werd 'Derde Rijk. Jager concludeerde, dat wij alert moeten zijn ten aanzien van verschijnselen binnen de maatschappij èn ten aanzien van ons eigen handelen.

ROTTERDAM (ANP) - Aan het Oostplein in Rotterdam is gisteren een nieuwe „vrijheidsboom" geplant ter vervanging van de veertig jaar oude linde die onlangs bij het aanleggen van een persleiding per ongeluk is gesneuveld in Het Park aan de Maas (bij de Maastunnel).

Deze boom was kort na de bevrijding geplant, maar is niet herkenbaar gemaakt als „vrijheidsboom". Pas nadat de boom onlangs gekapt was werd de gemeente opmerkzaam gemaakt op het verlies.

De nieuwe vrijheidsboom zal overigens pas op 5 mei officieel als zodanig ingesteld worden. Volgens een woordvoerder van de gemeente Rotterdam is met het Oostplein een meer markante plaats gekozen. De boom is geplant bij het standbeeld van de mariniers, ditmaal wel met een duidelijk herkenningsteken, zodat hij niet opnieuw onverhoeds zou kunnen sneuvelen, aldus de gemeentelijke woordvoerder.

GRONINGEN - De 59-jarige T.W. Oosterhuis uit Uithuizermeeden die eerder levensgevaarlijk werd gewond tijdens een jachtpartij, is uiteindelijk in het academisch ziekenhuis in Groningen overleden. Dit heeft de rijkspolitie dinsdag bekendgemaakt.

Het slachtoffer wilde samen met drie anderen in Oldenzijl een eksternest verwijderen. Door nog onbekende oorzaak ging zijn jachtgeweer af. De hagel ketste via een muurtje af waarna verschillende kogeltjes het slachtoffer in de hals troffen.