EMMELOORD (ANP) - Voor . tweede maal in enkele weken tijd is in de Noordoostpolder een ernstige vorm van waterverontreiniging geconstateerd. Vermoedelijk door een illegale lozing van een nog onbekend landbouwgif, is een massale vissterfte opgetreden die zien tot over enkele kilometers uitstrekt.
Het Zuiveringsschap West- Overijssel uit Zwolle en de Algemene Inspectiedienst (AID) van het ministerie van landbouw en visserij hebben de Mak in onderzoek, aldus een woordvoerder.
GRONINGEN (ANP) - De stad Groningen heeft gisteren enige tijd vrijwel zonder water gezeten. Op enkele plaatsen was de waterdruk zo laag, dat onder meer geisers en boilers automatisch werden uitgeschakeld.
Een en ander is het gevolg van een breuk in de transportleiding die het Groninger drinkwater naar de stad brengt vanaf het pompstation in De Punt, ongeveer 10 kilometer ten zuiden van de stad. Het gemeentelijk waterbedrijf Groningen werkte er met man en macht aan via een ander circuit de druk weer op te voeren. Vorig jaar kwam Groningen enige keren zonder water te zitten als gevolg van breuken in (oude) transportleidingen. Aan de vervanging 'van een deel daarvan wordt al enige tijd gewerkt .
2 Kerk/Religie en onderwijs Ned. Geref. Kerken nog geen lid GOS 3 Binnenland Samenwerkingscriteria GPV aangenomen 5 Buitenland Etnische Turken verbitterd over gedwongen bulgarisering 6 Streek/Binnenland GMV: euthanasie dreigt mgeburgerd te raken 7 Opinie Dood Neves zware slag voor Brazilië 8 Binnenland
Jk een kroonprins 18 wordt, tekent dat een mijlpaal 9 Economie mHpe/ca°-resultaatvoor '"austriebonden
°°k nl8- *.n wolkenvelden, noden met zon. Mid«eno?i?er turen van n era" K ErL Waddeneilanden tot h« w 1 in het zuiden van °verwe„ ,Noordoostenwind. »an de u' mati8> kracht 4, 1 en °P het Ussel- Voo^.n krachtig, 6. toten^l;Zlchten voor morgen ?££* °P een k -met zon-later k»ns 82* aPril 1985 l 0sO-.der wc. maanop 08.09 'u-53 maan onder 00.48
SAO PAULO/BRASILIA (RTR-DPA-AFP-UPIAP) - In Brazilië is gisteren een rouwperiode van acht dagen afgekondigd na de dood van Tancredo Neves, de eerste burgerpresident van het land na 21 jaar militair bewind. Massaal werd gerouwd om de zeer populaire Neves, die zondagnacht bezweek aan de gevolgen van een ontsteking in de darmen. Neves is 75 jaar geworden. Volgens de grondwet wordt hij automatisch opgevolgd door het waarnemend staatshoofd, zijn vice-president José Sarney (54).
Tancredo Neves is niet als president in functie geweest. Hij stierf vóór hij beëdigd kon worden. Ongeveer acht uur voor de officiële eedsaflegging in het parlement in Brasilia, onderging Neves zijn eerste spoedoperatie.
Zondag bleek dat de artsen alle hoop hadden opgegeven dat hij nog zou kunnen worden geïnstalleerd als staatshoofd. Na zijn zevende en laatste operatie in één maand tijd bevond Neves zich in coma en werd hij kunstmatig in leven gehouden.
Direct na de bekendmaking van zijn overlijden onderbraken alle radio- en televisiestations in het land hun programma's om het nieuws onder de 130 miljoen Brazilianen te verspreiden. Het Braziliaanse volk heeft de afgelopen weken zeer meegeleefd met de gezondheid van hun geliefde 'Tancredo' en bad massaal voor zijn herstel. Verschillende mensen voor de kliniek vielen flauw bij het horen van het bericht en de wachtenden zongen het volkslied. Neves zal in Brasilia het eerbetoon van een staatshoofd krijgen, hoewel hij nooit kon worden beëdigd. Na de officiële uitvaartplechtigheden zal Neves worden begraven in zijn geboorteplaats Sao Joao del Rey in de deelstaat Minas Gerais, 400 km ten noorden van Rio de Janeiro.
Neves werd op 15 januari door een door de militairen in het leven geroepen kiescollege gekozen als opvolger van generaal Figueiredo, de laatste in een reeks militaire presidenten. Hij versloeg de kandidaat van de regering, de voormalige gouverneur van de staat Sao Paulo, Maluf, met een ruime meerderheid van twee tegen één in het 688 leden tellende college.
Neves beschouwde het indirecte verkiezingssysteem als een 'ondemocratisch instituut' aan Brazilië opgelegd door de plegers van de staatsgreep in 1964. Hij zegde toe na vier jaar van zijn zesjarige ambtstermijn het Congres bijeen te roepen en de directe presidentsverkiezing weer in te voeren.
Neves wist al weken vóór zijn inauguratie dat zijn gezondheidstoestand zeer te wensen overliet maar hij stond erop eerst te worden beëdigd voordat hij werd behandeld. Volgens medewerkers was hij bang dat een eventueje ziekte voor de installatie de militairen een' aanleiding zou geven aan de macht te blijven.
José Sarney nam de regering al van de militairen over toen Neves vroegtijdig door ziekte werd geveld. Neves prees onlangs vanaf zijn ziekbied de 'onmiskenbare morele inkeer' van Sarney en diens gedrag tijdens het interimpresidentschap. Na het overlijdensbericht beloofde Sarney 'de vlam van hoop' die met de verkiezingen van Neves in Brazilië was ontstaan in leven te zullen houden. „Mijn regering zal er een zijn van harmonie, verandering, hard werk en eerlijkheid en bezuiniging", aldus Sarney voor de staatstelevisie en -radio.
„Mijn programma zal dat van Neves zijn. Het zal voorrang geven aan de armen", zo zei hij. Op het gebied van de buitenlandse politiek beloofde hij een 'standvastige en onafhankelijke' koers te zullen volgen. Het leger heeft bij monde van generaal Sebastian Ramos de Castro, de bevelhebber van het tweede legerkorps, verklaard dat Sarney 'de middelen zal hebben om het land naar de volledige democratie te leiden, zoals voorzien. Sarney zei de verantwoordelijkheid op zich te nemen voor de staat en voor de natie. Ook zei hij opperbevelhebber van de strijdkrachten te zullen zijn. Op sociaal gebied heeft de machtige metaalbond besloten de staking van 280.000 arbeiders in Sao Paulo tijdelijk op te heffen in verband met de dood van Neves.
De Portugese regering heeft een rouwperiode van vijf dagen afgekondigd in verband met het overlijden van Tancredo Neves. De Nederlandse regering heeft 'met groot leedwezen kennis genomen' van het overlijden van de verkozen Braziliaanse president, zo heeft een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken meegedeeld.
Een archiefopname van de dezer dagen overleden gekozen Braziliaanse president Neves. Hier wordt hij omarmd door de Portugese premier Soares aan het begin van een driedaags bezoek dat de nooit geïnstalleerde president in januari aan Portugal bracht.
JERUZALEM (RTR-AFP) - De Israëlische marine heeft een boot met aan boord 28 guerrillastrijders, die aanvallen tegen Israël van plan waren, tot zinken gebracht. Acht guerrillastrijders werden levend gevangen genomen terwijl een lichaam uit zee is geborgen voor de kust van Israël. Van de andere 19 wordt aangenomen dat zij verdronken zijn. Het schip werd onderschept en beschoten toen het weigerde te stoppen en zich te identificeren, aldus het leger.
„Een eerste ondervraging van de gevangengenomen terroristen heeft aan het licht gebracht dat het schip terroristen aan boord had, die aan de vooravond van onafhankelijkheidsdag aanvallen wilden uitvoeren op enkele doelen in centraal Israël", zo verklaarde het leger. Donderdag viert Israël zijn onafhankelijkheidsdag.
Aan boord van het schip werden drie rubberboten, een fiberglasboot en wapens gevonden. Om de aanvallen uit te voeren zouden de guerrillastrijders het schip in drie groepen verlaten. Het militair commando wilde de plaats waar het schip tot zinken werd gebracht en de identiteit van de guerrillastrijders niet bekend maken.
Afgelopen vrijdag nog maakte de Israëlische marine bekend dat zij in de afgelopen zes weken twee boten had vernietigd, die hadden geprobeerd Israël te infiltreren om sabotage en terreur vanaf zee te bedrijven. Met de term 'terroristen' duidt Israël gewoonlijk Palestijnse guerrillastrijders aan. De grootste guerrilla-organisatie binnen de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), El Fatah, gaf inmiddels in Kuweit een communiqué uit waarin werd gezegd dat zelfmoordcommando's er de afgelopen weekwisseling in zouden zijn geslaagd te landen op de Israëlische kust. El Fatah meldde dat de eenheid met drie kleine bootjes naar de kust was gevaren na met een 'moederschip' in Israëlische wateren te zijn doorgedrongen. „Een van de landingsbootjes is door de Israëliërs tot zinken gebracht, maar de twee overige vaartuigen landden bij Biet Van ten zuiden van Tel Aviv. Daar werden de Fatah-leden opgewacht door Israëlische grondtroepen, die de hulp van gevechtshelikopters moesten inroepen", aldus het communiqué, dat verder nog weinig details over de actie gaf.
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken daan op gematigde Arabische landen om rechtstreekse on- Shultz heeft een beroep gederhandelingen met Israël te steunen. Hij zegde toe dat de Verenigde Staten „diegenen zullen helpen die risico's voor de vrede durven nemen".
In een rede tot een pro-Israëlische groepering zei hij dat er een nieuw realisme en een nieuwe betrokkenheid is ontstaan met betrekking tot het vredesproces in het Midden- Oosten onder sleutelfiguren in het gebied.
«ulnsTJ^n fcS"l"lll,Se P7aaT aJnveerde Wieren voor een staatsbezoek aan Zwitserland op het vanTlJZr^Zti^r e€dSe v°rst™P™teerde na aankomst een erewacht in gezelschap van de Zwitserse minister van economische zaken Kurt Furgler en generaal Stig Synnergren.
lET Gereformeerd Politiek Verbond mag terugzien op een goede jaarvergadering. Het GVR-voorstel inzake criteria voor lijstineenschuiving werd niet alleen met een duidelijke meerderheid aangenomen, er werd ook ondanks de verschillen van inzicht (en uiteraard binnen de beperkte mogelijkheden van zon grote vergadering) op waardige en broederlijke wijze over gediscussieerd.
Van de 180 vertegenwoordigde kiesverenigingen stemde uiteindelijk een zesde tegen het voorstel. Ongeveer een gelijk aantal steunde amendementen die het voorstel nog wilden aanscherpen. Anderzijds kregen enkele amendementen die gericht waren op versoepeling, ook een steun van dergelijke omvang. Globaal kan men zeggen dat tweederde van de afgevaardigden zich achter het beleid van het Verbondsbestuur schaarde. Dat is erop gericht lijstineenschuiving weliswaar niet te allen tijde uit te sluiten, maar daarbij wel de herkenbaarheid van het GPV als nationaal-gereformeerde partij voorop te stellen.
De discussie is hiermee niet afgelopen, maar op landelijk niveau ligt nu wel voor de komende raads- en statenverkiezingen het beleid vast. Daarna zal met de wijsheid van de opgedane ervaringen, de zaak opnieuw beoordeeld worden. In een overgenomen amendement-Kampen zijn enkele punten aangegeven die daarbij speciale aandacht verdienen. Moge de eenparigheid waarmee deze kiesvereniging tot dit amendement kwam, in de komende tijd ook binnen het Verbond gevonden worden.
lET is goed daarbij te bedenken dat de aangenomen criteria de plaatselijke verenigingen op geen enkele wijze tot samenwerking met anderen verplichten of zelfs maar aansporen. Kiesverenigingen die hier afwijzend tegenover staan, kunnen hun eigen beleid volgen. Moeilijker zal het liggen waar de meningen binnen de vereniging of een provinciaal verband uiteenlopen. Samenwerking met anderen zal niet ten koste mogen gaan van de eenheid in eigen gelederen. Anderzijds mag van de tegenstanders gevraagd worden in een zaak die naar algemene overtuiging niet op belijdenisniveau ligt, niet de mening van een (kleine) minderheid te willen opleggen.
Verenigingen die wel tot samenwerking besluiten, zullen in de praktijk ervaren of in de contacten met anderen volgens de criteria te werken valt. Zou een mogelijke partner weigeren zich te schikken naar de voorwaarden die de algemene vergadering van het GPV heeft gesteld voor het voeren van de naam GPV bij een ineengeschoven lijst, dan zijn in theorie twee uitwegen denkbaar. De eerste werd in Arnhem al, bij wijze van waarschuwing, door een afgevaardigde genoemd, nl. dat men uitkomt onder een plaatselijke naam. De andere is dat de samenwerking erop afspringt. De eerste oplossing ligt zeker niet in de lijn van het besluit dat j.l. zaterdag is genomen. Wel zal het goed zijn bij de beoordeling na 1986 ook de situaties te betrekken waarin wel onderhandelingen met andere partijen worden gevoerd, maar uiteindelijk geen gemeenschappelijke kandidatenlijst tot stand kwam.
IVI ET het besluit van zaterdag is in elk geval een basis gelegd waarop GPV-leden en -verenigingen de komende twee jaar een concreet beleid kunnen voeren. De criteria zijn opgesteld in het besef, dat over de zaak verschillend wordt gedacht en dat het GPV ermee gediend is het waardevolle in beide zienswijzen vast te houden. Daarom ontried de Verbondsraad ook amenderingen in welke richting ook.
We hopen dat in de komende twee jaar, na deze voorbereiding, niet te veel energie meer hoeft te worden gestoken in samenwerkingsdiscussies. De inhoud van de nationaal-gereformeerde politiek, zoals die wordt uitgewerkt in verkiezingsprogramma's en uitgedragen in de verkiezingspropaganda,
moet nu alle aandacht krijgen. Want aan de vruchten zal toch de kwaliteit van de boom -herkenbaar moeten zijn.
In dit verband moet ons over zaterdag j.l. nog een opmerking van heel andere aard van het hart. Tevergeefs wachtten we 's avonds In het NOS-journaal op enige melding over de jaarvergadering van het GPV, en met name over de klare taal van de heer Schutte, die in de kranten wel behoorlijk aandacht kreeg. Wel werd uitgebreid bericht over een manifestatie van de CPN, waar deze partij nog eens haar verzetsimago oppoetste. Als nieuwsmedium met een monopoliepositie zou de NOS-journaalredactie enkel al uit hoffelijkheid jegens de democratie niet aan de jaarvergadering van een in de Tweede Kamer vertegenwoordigde partij voorbij mogen gaan. De partijdigheid van dit medium bleek zaterdag weer eens schrijnend. JPdV
ROTTERDAM (ANP) - De industriebonden FNV en CNV, de unie BLHP en de VHP zien geen mogelijkheden meer om de massa-ontslagen bij de werf Van der Giessen-de Noord te voorkomen. De bezetting van de werf in Krimpen is opgeheven en volgens bestuurder H. Berkhout van de Industriebond FNV* zullen de activiteiten van de bonden er de komende maanden alleen op gericht zijn, voor de 1200 personeelsleden van de afdeling nieuwbouw die zullen worden ontslagen een zo gunstig mogelijke afvloeiingsregeling te bereiken.
Voorts is het streven erop gericht toch nog zoveel mogelijk arbeidsplaatsen te behouden. Het 'mottenballenplan' van de directie, dat na de weigering van minister Van Aardenne om extra geld ter beschikking te stellen zeker zal worden uitgevoerd, voorziet in het behoud van 200 tot 400 arbeidsplaatsen bij de nieuwbouw. Het streven van de bonden is er nu op gericht, dat aantal zo dicht mogelijk bij de 400 te brengen, aldus Berkhout.
Na het voor de bonden teleurstellende verloop van de debatten over de toekomst van de Krimpense werf in de vaste kamercommissie voor economische zaken, afgelopen donderdag, zullen de bonden niet meewerken aan het opstellen van alternatieve plannen.
De directie van de werf diende afgelopen vrijdag bij het Gewestelijk Arbeids Bureau in Rotterdam en Dordrecht de voormelding voor het collectief ontslag van 1200 werknemers in.
Het plan van de directie dat nu in werking treedt komt neer op het in stand houden van een minimaal bezette afdeling scheepsnieuwbouw bij Van der Giessen. Volgens algemeen-directeur ir. D. van Dort denkt het bedrijf aan 200 tot 400 personeelsleden, die er dan voor moeten zorgen dat bij Van der Giessen toch nog enige 'know-how' behouden blijft. In het overlevingsplan wordt ervan uitgegaan dat de scheepsnieuwbouw-markt voor middelgrote schepen in de jaren na 1987 weer zal aantrekken.
MOSKOU (RTR) - De nieuwe Sovjetleider Gorbatsjov zal de volgende algemene vergadering van de Verenigde Naties in New Vork bijwonen en daar misschien Reagan ontmoeten.
Dit heeft de hoofdredacteur van het Sovjetpartijblad Pravda, Afanasijev, verklaard.
„Ik weet zeker dat Gorbatsjov naar de algemene vergadering zal gaan", zei hij. Westerse functionarissen hebben gespeculeerd dat Gorbatsjov naar New Vork reist voor de VN-zitting in september, en dat hij zal ingaan op een uitnodiging om Reagan te ontmoeten terwijl hij in de VS is.
DEN HAAG - In de Sovjetunie is de computerprogrammeur Vjatsjeslav Bachmin (39) vrijgelaten en teruggekeerd naar zijn huis in Kalinin. Dit heeft Boekovski-stichting in Amsterdam gisteren uit dissidente bronnen in de Russische hoofdstad vernomen.
Bachmin, die op 29 maart wegens straatschenderij tot drie jaar kamp was veroordeeld, werd in hoger beroep veroordeeld tot het afstaan van 20 procent van zijn loon gedurende een heel jaar. Bachmin is een voormalig lid van de werkgroep tot onderzoek van het gebruik van de psychiatrie voor politieke doeleinden, en zat van februari 1980 tot februari 1984 een kampstraf uit wegens belasting van de Sovjetstaat. De opmerkelijke verandering van Bachmins straf zou één van de tekenen kunnen zijn die wijzen op een langzaam veranderend klimaat in de Sovjetunie.
Een andere dissidente, Irma Kristi, zou plotseling toestemming hebben gekregen de Sovjetunie te verlaten. Kristi stond vorig jaar gedurende enkele maanden onder huisarrest nadat zij de prominente kernfysicus en dissident Andrej Sacharov en zijn vrouw Jelena Bonner in Gorki had bezocht, terwijl dezen in hongerstaking waren. Kristi wachtte reeds enkele jaren op een uitreisvisum.
Aanstaande donderdag moet de echtgenoot van de Moskouse dissidente Irma Grivnina voor een wetenschappelijke commissie' op zijn werk verschijnen. Er zou een rapport over hem zijn opgesteld, waarin wordt vermeld dat hij een 'goed wetenschapper' is, maar dat hij vanwege zijn wens de Sovjetunie te verlaten „plaats moet maken voor een ander". Gevreesd wordt dat hij op straat zal worden gezet. Grivnina's echtgenoot, Vladimir Neplechovitsj, is werkzaam als computerprogrammeur op een wetenschappelijk instituut in Moskou. Hij is auteur van zon twintig wetenschappelijke studies. Irma Grivnina en haar gezin proberen reeds gedurende twee jaar de Sovjetunie te verlaten en naar Nederland te emigreren, tot nu toe echter zonder succes.
RIJSWIJK (ANP) - Werkgevers en vakbonden in de metaalnijverheid (220.000 werknemers) hebben gisteren een principe-akkoord bereikt over een nieuwe cao. Volgens een woordvoerder van de Industriebond FNV komt het akkoord in grote lijnen overeen met het akkoord in de grootmetaal, dat eind vorige week werd bereikt.
De vakbonden hebben hun eis van invoering van een 36--urige werkweek in 1986 niet binnengehaald. Wel komt er een studie naar de problemen en effecten van verkorting van de gemiddelde werkweek tot 36 uur en andere werkgelegenheidsverruimende maatregelen. Die studie moet uiterlijk in november 1985 zijn afgerond en de resultaten daarvan zullen het vertrekpunt' zijn bij volgende cao-onderhandelingen. Werkgevers en vakbonden sluiten geen enkele vorm of mate van herverdeling van arbeid bij voorbaat uit.
Verder voorziet het principe-akkoord onder meer in een structurele loonsverhoging van anderhalf procent per 1 mei 1985 en een uitkering ineens van een half procent in september 1985. Het ziektegeld wordt volledig doorbetaald. Verder zal de huidige vutregeling, waarbij werknemers op hun 60e jaar vervroegd kunnen uittreden tot eind 1986 worden voorgezet en zal ook het al twee jaar lang van kracht zijnde jeugdwerkplan in de metaalnijverheid worden gecontinueerd.
SIDON - De maronitische militie 'Libanese Strijdkrachten' heeft gisteren onze tijd een eenzijdig bestand voor het gebied van Sidon afgekondigd. De militie zal zich daarna vanaf vanmorgen 11 uur terugtrekken uit deze Zuidlibanese kustplaats.