Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

MOSKOU (RTR) - Premier Lubbers is gistermiddag in uskou aangekomen voor een ■eedaags bezoek aan de Sov- Ijranie. De premier en minister \an den Broek werden op i. vliegveld verwelkomd koor Sovjetpremier Ryzjkov. lelwee regeringsleiders voerinkort daarna hun eerste beiprekingen in het Kremlin. Tijdens het bezoek zullen premier Lubbers en minister tan den Broek met de Sovjettgering spreken over de midtóange-afstandraketten in Europa en andere wapenbeieersingsvraagstukken. Verder zal ook worden gesproken over de economische en hanoelbetrekkingen tussen de Sovjetunie en Nederland. Vandaag zal premier Lubwrs een ontmoeting hebben Set Sovjetleider Gorbatsjov.

JOHANNESBURG (RTR) - C. Beyers Jaudé van de Zuidafrikaanse **** van Kerken (SACC) Wt verklaard, dat zijn orga- J^atie een taak zal overne? n van het Rode Kruis, nu '°or uitwijzing van Zwitserse ?eflewerkers daarin de klad "eekomen. Het gaat om steunverlening J* de gezinnen van ongeveer w.üOO gedetineerden, welke finnen ook geldelijke com™satie zullen krijgen voor f miste voedselpakketten. De ?.rhjkse kosten belopen -J 1 een half miljoen gulden, j °at vergrote steunverlening hÜ binnen- en buitenlandse "«en noodzakelijk is. °eyers Naudé zette uiteen de organisatie van de junverlening in beginsel rwezig is, daar een afdeling *n de SACC zich daarmee **ds bezig houdt.

MANILA (AP) - Meer dan 50.000 soms leuzen roepende mensen hebben gisteren in Manila de kist van de vermoorde vakbondsleider Rolando Olalia gevolgd naar zijn graf. Langs de route stonden nog eens 100.000 mensen. De begrafenis van de leider van de volkspartij Partido Na Bayan en de vakbond '1 meibeweging', en zijn chauffeur duurde de hele dag. De twee mannen werden vorige week ontvoerd en vermoord. De begrafenis werd de grootste linkse manifestatie uit de recente Filipijnse geschiedenis. De weduwe van Olalia gaf twee hoge functionarissen een brief voor president Aquino. In de brief, die aan de menigte werd voorgelezen, werd gevraagd om een spoedige berechting van de moordenaars van Olalia. „Wij zijn hier niet om uw regering te veroordelen of u de schuld te geven van hun dood', zei Nick Elman van de '1 meibeweging', „wij zijn hier om te tonen dat wij oprecht en vastbesloten streven naar vreedzame verandering, en om u te vragen met onze hulp het besluit te nemen de resten van het fascisme in ons land op te ruimen.

Onderhandelaar Satur Ocampo van het linkse verzet op de Filipijnen heeft gisteren gezegd dat de communistische guerrillastrijders nog steeds willen praten over een vreedzame oplossing voor hun 17 jaar oude rebellie, maar dat een regeling wordt bemoeilijkt door de verdeeldheid binnen de regering-Aquino.

De onderhandelaars van de communistische rebellen van de ondergrondse NDF (Nationaal Democratisch Front), Zumel (L), Malay (m.) vrouw van Satur Ocampo (r.) voegden zich donderdag bij de 100.000 mensen die deelnamen aan de grote begrafenismars uit protest tegen de moord op de linkse leider Rolando Olalia.

Voor de bestrijding en preventie van piraterij is binnenkort wetgeving te verwachten, zo zei de minister. Daarbij wordt ook de auteursrechtelijke bescherming van computerprogramma's vastgelegd. Deze programma's wil de bewindsman onder auteurswet brengen als werken van letterkunde, wetenschap of kunst. Wanneer er geen sprake is van intellectuele schepping zal het illegaal kopiëren van computerprogramma's niet kunnen worden aangepakt langs de weg van het auteursrecht. Minister Korthals Altes zei hierbij te denken aan bij voorbeeld het kopiëren nadat de dader onrechtmatig toegang heeft gekregen tot een computer. Bekeken wordt thans of op strafrechtelijk ter rein de wet kan worden aangevuld. Nederland moet het Verdrag van Rome uit 1961, betreffende de bescherming van uitvoerende kunstenaars, van producenten van phonogrammen en van omroeporganisaties, de zogenoemde 'naburige rechten', nog ratificeren. Het kabinet kan spoedig tot ratificatie besluiten. Een wetsvoorstel dat een nationale regeling bevat, wordt voorbereid.

DEN HAAG (ANP) - Variabilisatie van autokosten, verlaging van motorrijtuigenbelasting en gelijktijdig verhogen van de benzine-accijns, zit er voorlopig niet in. Minister Nijpels (milieu) erkende gisteren in de Tweede Kamer tijdens de voortzetting van de begrotingsbehandeling milieubeheer dat „de speelruimte voor variabilisatie buitengewoon gering is". Minister Nijpels gaf toe dat een eenzijdige stap van Nederland op dit punt niet zal werken. Pas als de omliggende landen ook bereid zijn tot variabilisatie vallen spijkers met koppen te slaan. CDA en PvdA heben al te kennen gegeven het systeem op dit moment niet wenselijk te vinden, gezien het gevaar van verdere nadelige gevolgen voor de benzineverkoop in de grensstreken. Die heeft al een forse dreun gekregen na de recente verhoging van de benzine-accijns. De maatregel zou de schatkist op zich niets hoeven te kosten, maar wel het effect hebben dat de automobilist die meer kilometers maakt ook meer moet betalen. In het kader van ontmoediging van het autogebruik ziet minister Nijpels de variabilisatie dan ook als voortreffelijk instrument. Minister Nijpels toonde voluit begrip voor een brede kamerwens eens een integraal plan te presenteren voor maatregelen die de belasting van het milieu verder beperken. In dat licht gaf hij gehoor aan een PvdA-motie om op korte termijn een aantal samenhangende terreinen (bij voorbeeld variabilisatie van autokosten, de snelheidslimieten, technische eisen aan voertuigen en de keuze van vervoerswijze) met betrokken vakgenoten te bespreken. Gezien de maximumsnelheid en de vervoerskeuze (openbaar vervoer) wordt dat in eerste instantie collega Smit van verkeer en waterstaat. Een notitie volgt daarna.

Minister Nijpels veegde het plan van de socialist Veldhoen om statiegeld op auto's in te voeren genadeloos van tafel. De PvdA'er denkt aan gemiddeld 150/200 gulden per voertuig om in het bijzonder de niet-bonafide sloper aan te pakken. De minister acht Veldhoens voorstel volstrekt ineffectief. Een ander bezwaar van de bewindsman is dat zon statiegeldregeling „buitengewoon fraudegevoelig" is en voor een hoop rompslomp' zorgt.

BONN (AFP-DPA) - De Sovjetunie heeft het bezoek afgezegd dat de eerste ondervoorzitter van de sovjetministerraad, Vsevolod Moerakhovksi, eind deze maand aan Bonn zou brengen. Dit is vernomen in officiële bron in de Westduitse hoofdstad. De sovjet-ambassadeur in Bonn, Kvizinski, heeft laten weten dat de eerste vice-president van de Russische ministerraad en minister van landbouw niet naar Bonn komt, zo verklaarde een woordvoerder van het Westduitste ministerie van buitenlandse zaken. Een datum van het voor deze maand voorziene bezoek was nog niet vastgesteld. De nieuwe annulering van een bilateraal bezoek wordt gezien als uiting van de ontstemming in Moskou over de vergelijking die bondskanselier Helmut Kohl eind oktober maakte tussen partijleider Gorbatsjov en de nazi-propagandaleider Josef Goebbels.

WCHAEFER komt terug. Ongeveer een jaar geleden kon die fluistering op het Binnenhof worden gehoord. Zelfs onder eigen partijgenoten bleek enige vrees voor die terugkeer te bestaan. Nu is hij terug. En het moet gezegd, we merken het. Schaefer is duidelijk aanwezig. Voor velen onverwacht heeft hij toegeslagen. Het anders politiek zo rustige beleidsveld van het midden- en kleinbedrijf is in opschudding. De coalitiepartners zijn uit elkaar gespeeld. Maar bovenal: de winkelsluiting op zondag dreigt nog verder te worden aangetast.

Wat is er gebeurd? Woensdag behandelde de betrokken vaste commissie uit de Tweede Kamer in een uitgebreide commissievergadering het begrotingsonderdeel over het midden- en kleinbedrijf. Normaal een gebeurtenis die alleen de aandacht trekt van de betrokken beroepsgroepen. Maar J. Schaefer is acht jaar wethouder geweest van Amsterdam. En uit die tijd kent hij de problemen rond de winkelsluiting op zondag. Hij heeft gemerkt dat er zeker in zon grote, wereldse stad als Amsterdam meer te doen is op die dag dan de wet toelaat. Ruim twee jaar geleden ging de Tweede Kamer in overgrote meerderheid akkoord (alleen de fracties van SGP, RPF en GPV waren toen tegen) met een wijziging van de Winkelsluitingswet. Door die wijziging werden de mogelijkheden verruimd voor openstelling van winkels op zondag. Het ging daarbij met nadruk om „enige verruiming van de mogelijkheden" in die gemeenten, waar van ouds al mogelijkheden aanwezig waren om op die dag bijzondere activiteiten als jaarmarkten en braderieën te organiseren. Namens het CDA verklaarde woordvoerder Schartman toen: ~Op dit moment gaat het bij de twee zondagen om culturele manifestaties die sterk lokaal bepaald zijn. Het is op zichzelf een redelijke positie, omdat het aansluit bij de traditie en het plaatselijk cultuurpatroon, hetgeen in ieder geval van oudsher passend was in een religieuze achtergrond. Het Zuiden en Oosten zijn daarvan goede voorbeelden. Thans zie je heel sterk bepaalde landelijke commerciële organisaties opkomen die daaraan eigenlijk geen boodschap hebben. Dat is voor ons mede een reden om bezorgd te zijn over de geboden vrijheid. Wij pleiten dan ook heel sterk voor een beperking in dagen, opdat niet alle sluizen voor alle soorten initiatieven open gaan." VOOR het CDA was de voorgestelde verruiming tot vier zondagen per gemeente daarom het maximale om nog mee te werken aan het gesloten compromis. Voor VVDwoordvoerder Van Erp was het toen al een kwestie van beter twee zondagen erbij dan helemaal niets. De liberalen steunden daarom een wijzigingsvoorstel van de PvdAfractie alleen om politieke redenen niet. In dat voorstel werd gepoogd voor grotere gemeenten, plaatsen met veel toerisme en gemeenten met verschillende kernen en kerkdorpen in het Zuiden een ruimhartiger regeling te maken. Zodoende zou aan alle initiatieven en wensen tegemoet gekomen kunnen worden. Het amendement werd verworpen.

Nu is Schaefer terug. En hij heeft ontdekt dat de wijziging van de Winkelsluitingswet niet alle knelpunten heeft opgelost. Daarom diende hij woensdag een notitie in. Die notitie lijkt als twee druppels water op het wijzigingsvoorstel van 1984. Het verschil is dat het niet als wetsvoorstel is ingediend. En bovendien is de geduchte banketbakker er in geslaagd zijn vroegere en huidige collega Van Erp (VVD) een handtekening te laten zetten onder „de suggestie aan de staatssecretaris". Kern van die suggestie: gemeenten die dat willen kunnen, zonder enige beperking in het aantal zondagen, een verzoek doen aan de staatssecretaris voor een aantal commerciële activiteiten op zondag. Men moet daarbij aangeven met welk doel die activiteiten worden georganiseerd. Ook moet een advies zijn toegevoegd van de desbetreffende Kamer van Koophandel. Per afzonderlijke wijk of kerkdorp zou wel moeten worden voldaan aan de norm van vier zondagen per jaar. Z.ORGELIJK in deze ontwikkeling is dat de woordvoerder van de VVD-fractie zich nu heeft laten overhalen buiten de coalitie om afspraken te maken. Wellicht verwacht men van de huidige VVD-staatssecretaris A.J. Evenhuis meer op dit punt dan van de CDAer Van Zeil. Maar de heer Evenhuis hield zich woensdag niet alleen zorgvuldig op de vlakte. Ook lijkt hij niet van plan enige haast te maken met concrete beleidsdaden op dit punt. Schaefer is terug. En hij heeft dit debat op punten gewonnen. Want hij kent uit eigen praktijk CDA-wethouders (onder meer de heer E. Heerma, zijn collega in Amsterdam), die niet afkerig zijn van de PvdA-redenering. Zo gaat het op dit punt van stap tot stap verder. Het CDA heeft twee jaar geleden één vinger gegeven. Men verzet zich nu wel fel tegen dit plan en dat verdient op zichzelf waardering. Maar de nietchristelijke meerderheid neemt langzaam maar zeker de gehele hand. En men loopt gewoon om het CDA heen, omdat overleg toch maar „in weinig vruchtbare bodem" zou vallen. Schaefer is terug! JWvH

2 üei/ReU9ie/onderwijs it^J18 2" in een wankele 3 s**™ voor We £entv n wordt straks 5 galand k°PenZ6n m°9en effecten ? he exPansie in de 9 •^^fcanken

WASHINGTON (RTR-UPI-DPA-AFP) - President Reagan van de Verenigde Staten heeft de volledige verantwoordelijkheid aanvaard voor de controversiële geheime wapenzendingen naar Iran. Hij noemde de geheime contacten met een gematigde factie in de Iraanse regering „een riskante gok die tot resultaat heeft geleid". Tijdens zijn eerste perconferentie in drie maanden sprak hij berichten tegen dat minister van buitenlandse zaken, Shultz, die tegen de wapenleveranties was, had gedreigd zijn ontslag in te dienen. Er zouden nog twee Amerikaanse gijzelaars zijn vrijgelaten, indien de contacten met Iran niet vroegtijdig waren uitgelekt in de pers, aldus Reagan.

De president zei dat het besluit om wapens te sturen naar Iran (officieel op de zwarte lijst van landen die het terrorisme steunen) tot grote meningsverschillen had geleid in zijn regering. „Enkelen zijn het grondig oneens met wat er is gebeurd. Het is mijn verantwoordelijkheid en die van mi] alleen", aldus Reagan. Hij vergeleek zijn positie met die van wijlen president Lincoln, die ooit zei: „Als het lukt doet de kritiek niet ter zake. Als het verkeerd afloopt, zullen tien argumenten dat ik gelijk had niet heipon". Reagan zei herhaaldelijk dat de Iran-operatie die 18 maanden geleden begon geen blunder was, die hij betreurde. „Wij hebben deze contacten nog steeds. Er is vooruitgang geboekt. Wij hebben onze gijzelaars terug, althans drie van hen. Dus ik vind dat hetgeen wij hebben gedaan juist was en wij zullen op de ingeslagen weg voortgaan." De Iran-gok was bijna een groter succes geworden, maar werd ongedaan gemaakt door voortijdige persberichten, zo zei Reagan. „Indien er niet zoveel publiciteit was geweest, zouden er nu nog twee gijzelaars thuis zijn." De geheime contacten met Iran werden voor het eerst wereldkundig gemaakt door eden pro-Syrisch blad in Libanon. Volgens Reagan is een Iraanse functionaris die gekant was tegen het initiatief verantwoordelijk voor het 'lek. De persconferentie, die vrijwel geheel was gewijd aan de Iran-kwestie, was belegd om de geloofwaardigheid van president Reagan bij het Amerikaanse publiek te herstellen. Uit een opiniepeiling was gebleken dat drie kwart van de Amerikanen het niet eens was met de geheime wapenleveranties aan Iran. Een aantal senatoren maakte na de persconferentie van de president duidelijk, dat Reagan hen niet had weten te overtuigen dat het Witte Huis de wet volledig heeft gerespecteerd bij de geheime wapenleveranties aan Iran. De geestelijk leider van Iran, ayatollah Khomeiny, heeft gisteren in een scherpe aanval op president Reagan verklaard dat Iran „een grote overwinning heeft geboekt op de Verenigde Staten". Volgens radio-Teheran zei Khomeiny in een toespraak dat Iran een „overwinning groter dan onze andere overwinningen" heeft geboekt, door de VS te dwingen hernieuwde betrekkingen met Teheran na te streven. „Washington verbrak die betrekkingen maar zag zich genoodzaakt terug te komen van dat beleid", zo verklaarde de ayatollah in een redevoering in een buitenwijk van Teheran. Khomeiny zei dat de onthulling van de Amerikaanse toenaderingspogingen tot Iran een „grote explosie teweeg hebben gebracht in Washington". „Het Witte Huis kan beter het Zwarte Huis genoemd worden", aldus de Iraanse leider.

DEN HAAG (ANP) - Bij de aankoop van blanco videoen cassettebanden moet in de naaste toekomst in ons land auteursrecht worden betaald. Over dit principe is men het in het kabinet eens. Volgend jaar gaat een notitie naar de Tweede Kamer, waarin het beginsel voor de heffing op onbespeelde of lege handjes is uitgewerkt. Daarna volgt een wetsvoorstel. Dit heeft minister Korthals Altes van justitie in Den Haag meegedeeld op een conferentie over 'auteursrechtbeleid in de informatiemaatschappij.

De conferentie is georganiseerd omdat de Berner conventie voor de bescherming van werken van letterkunde en kunst precies een eeuw bestaat en omdat ons land bijna -75 jaar geleden is toegetreden. Sedertdien zijn tal van aanpassingen aangebracht en intussen zijn 76 landen toegetreden tot de conventie: alle Europese landen, 23 Afrikaanse, elf Amerikaanse en elf landen in Azië en het Stille-Zuidzeegebied. Door de conventie worden Nederlandse auteurs in de aangesloten landen op dezelfde wijze beschermd als de autochtone auteurs en gebeurt dit omgekeerd met deze buitenlandse collega's in Nederland. Minister Korthals Altes deelde nog mee dat in de naaste toekomst ook de Verenigde Staten van Amerika tot de Berner Conventie zullen toetreden. De minister verklaarde voorstander te zijn van een wereldomvattende benadering van auteursrechtkwesties. Daarvan is volgens hem een harmoniserend effect te verwachten op nationale regelingen. Ze is tevens van groot nut als urgente zaken moeten worden geregeld. Hij noemde hierbij als voorbeeld de bestrijding van de piraterij. Dit laat onverlet dat ook een regionale, Europese benadering van nut kan zijn. De bewindsman hield zijn gehoor voor dat het auteurs'rechtbeleid niet alleen gevolgen heeft voor de individuele auteur, maar ook voor de gebruikers van zijn creatie. Zij kunnen ervan genieten maar moeten beseffen dat ieder genot zijn prijs heeft. Overleg zal nodig zijn bij het zoeken naar evenwicht tussen belangen. Verschillende onderwerpen zullen niet alleen vanuit juridisch, maar ook vanuit onder meer economisch, cultureel en onderwijskundig oogpunt worden bezien. Aandacht schenkend aan nationale ontwikkelingen op auteursrechtelijk gebied, meldde de minister de aanpassing van de reproregeling en aanwijzing van de Stichting Reprorecht voor de incasso van vergoedingen voor het kopiëren van geschriften voor de openbare dienst en voor instellingen die in het algemeen belang werken. De praktijk met deze incasso heeft uitgewezen dat voor het verveelvoudigen van geschriften in ondernemingen de overheid waarschijnlijk ook een incasso-organisatie moet aanwijzen voor het effectueren van reprorechten, aldus minister Korthals Altes.

PARAMARIBO (ANP) - Het • ,n_-lecommando' van Ronnie Swijk heeft gisteren alle legen afgesloten naar de Llxietmijnen van Moengo, in hêt oosten van Suriname. Dit •«uü ?oe<* inÊencnte bronnen . Paramaribo vernomen. Het Junglecommando stak verder jjet politiebureau van Moengo inbrand. Arbeiders die naar het werk ringen, kregen te horen dat ze gjter naar huis konden terugveren, omdat de mijnen zijn 'geïsoleerd. Het junglecommando liet weten dat de actie niet tegen de arbeiders of het jluminiumbedrijf Suralco is jeericht, maar tegen het huidige bewind. De mijnen in Moengo levejgn vrijwel alle bauxiet voor r\e smelterij van Suralco in Paramam, circa 30 kilometer ten zuiden van Paramaribo. In Paramaribo is officieel bekendgemaakt dat een medewerker van het directoraat volksmobilisatie in Moengo is ontvoerd. De medewerker tas in Moengo belast met de jorg voor levensmiddelen. Intussen is in de Surinaamse hoofdstad de arrestatie bevestigd van enkele personen die ervan verdacht worden mee te werken met de groep-Brunswijk. Officieel zijn echter nog geen mededelingen gedaan over het precieze aantal aanhoudingen. (Zie ook pag 5.)

Naam: I . Straat: . Postcode: ■ Woonplaats: , Telefoon: • ontvangt de krant 24 dagen lang voor/ 10,85. | Deze bon in open, ongefrankeerde enveloppe ! zenden naar: Nederlands Dagblad, Antwoord- ' I nummer 1004, 3770 VB Barneveld. U kunt ook | | bellen: 03420-90041, Afd. Abonneeservice. ! duidelijke taal \