Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

TOKIO (RTR) - De Japanse premier, Yasuhiro Nakasone, Heeft met zijn recente racistische opmerkingen, over minderheden in de Verenigde Staten, in eigen land oude wonden opengereten. De 24.000 autochtone Ainu's, afkomstig van het noordelijke eiland Hokkaido, waren woedend. Zij zijn in eigen land in een felle strijd gewikkeld tegen een officieel Japans rapport waarin hun bestaan wordt ontkend.

De premier zorgde in september voor politieke opschudding toen hij zei dat het intelligentiepeil van de Amerikanen laag is omdat er zwarten, Portoricanen en andere minderheden wonen. Voor Japan gaat dat naar zijn zeggen niet op omdat het land een monoraciale maatschappij is.

Nakasone kwam vervolgens onder druk te staan om een rapport te herzien waarin staat dat Japan geen minderheden kent in de zin van de definitie die is opgenomen in de VN-verklaring voor de rechten van de mens. De Ainu's eisen erkenning van hun bestaan, hun eigen cultuur en kun grondrechten, zoals bij- Iroorbeeld de garantie op poli|feke vertegenwoordiging in Itionale en plaatselijke bejfaursorganen.

tfDe directeur van het Shiraoi-instituut voor het behoud wn de Ainu-cultuur, Yaichiro lama, zelf een Ainu, gaf pas B tweede instantie toe aan [Kn verzoek om een vraaggesprek in verband met de opmerkingen van Nakasone. Hama (69) veroordeelde de algemene opvatting dat Japan | een monoraciale samenleving I is. „De Japanners kunnen niet monoraciaal zijn. Alle andere landen bestaan uit verschillende mensen". Zijn instituut ligt aan het Poroto-meer waar een grote Ainu-gemeenschap i woonde, totdat zij zich mengj den met de Japanse kolonis' ten die zich een eeuw geleden Ivoor het eerst op Hokkaido vestigden.

UKASONE

GRONINGEN (ANP) - Om een beter inzicht te krijgen in de oorzaken van aangeboren is het noodzakelijk dat deze bij pasgeborenen overal worden geregistreerd. ™ot nu toe wordt het onderjwk naar aangeboren afwijkingen belemmerd omdat in jfe verschillende delen van het i*nd verschillende registratiemethoden worden gebruikt, «n beter inzicht in de aangewen afwijkingen kan leiden "'t een daling daarvan. Dat concluderen twee medewerkers van de vakgroep antropogenetica van de mediene faculteit van de Rijksuni- Versiteit Groningen uit een °oderzoek naar aangeboren in Groningen en "renthe. Dat onderzoek werd •inds 1981 gehouden en werd erricht om een nieuwe regif^atiemethode van de aangewen afwijkingen uit te tes~* het zogenoemde 'eurocat- systeem.

WASSENAAR (ANP) - Een donderdag in het leven geroepen stichting gaat zich inzetten voor het behoud van Europa's grootste vogelsoort, in lengte en in gewicht, de monniksgier. Van deze bedreigde vogelsoort leven nog enkele tientallen dieren in gevangenschap en ongeveer dertig op het eiland Mallorca in het wild. Dit heeft bestuurslid J. Louwman, tevens directeur van het Wassenaar Wildlife Breeding Center, bekendgemaakt.

In Nederland bevindt zich het enige broedpaar in het Wassenaar Wildlife Breeding Center, dat als Europees centrum optreedt. In het bestuur is, naast Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk en Spanje, Nederland vertegenwoordigd door dr. B. Lensink, directeur van Artis, en J. Louwman. Secretaris is de in Zwitserland woonachtige Nederlandse bioloog dr. M. Bijleveld, voormalig secretaris van het Wereld Natuurfonds Nederland.

De Black Vulture Conservation Foundation gaat de voortplanting van de monniksgieren in gevangenschap coördineren met de bedoeling uiteindelijk geboren jongen weer in de natuur terug te brengen op het eiland Mallorca. Volgens Louwman wordt de monniksgier met uitsterven bedreigd omdat er in de natuur onvoldoende voedsel voorradig is. Louwman: „Door de strenge veterinaire bepalingen worden kadavers van geiten of schapen tegenwoordig meteen opgeruimd, zodat de gieren het nakijken hebben".

ISTANBUL (RTR-ANP) - In de lente zullen duizenden Hollandse tulpen in bloei staan langs de Gouden Hoorn. De tulpen zijn een geschenk van de Nederlandse regering ter gelegenheid van het feit dat het 400 jaar geleden is dat de eerste tulp vanuit Istanbul naar Europa werd gebracht.

Nederland heeft 10.000 tulpen naar Turkije gestuurd, die zullen worden geplant in de oude hoofdstad van het Ottomaanse rijk. De zending is ook bedoeld als een eerbewijs voor de twee jaar oude grote schoonmaakcampagne die werd gestart door de energieke burgemeester van Istanbul Bedrettin Dalan. De burgemeester wil de glorie herstellen van de beroemde Gouden Hoorn-waterweg en de oude cultuurstad Istanbul, die beide ernstig vervuild zijn. De Turkse autoriteiten hopen tevens dat de bloemen de historische populariteit van de tulp in turkije nieuw leven in zullen blazen.

NOUMEA (DPA) - Ondanks scherpe meningsverschillen over nucleair-politieke problemen hebben twaalf onafhankelijke eilandstaten, alsmede Frankrijk, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland en Australië in de Nieuwcaledonische hoofdstad Noumea een akkoord bereikt over het beschermen van het milieu in het zuiden van de Stille Oceaan. De voorzitter van de conferentie, Terepai Maoate, vice-premier van de Cookeilanden, zei dat na vijf jaar onderhandelen een wezenlijke doorbraak' bij het beschermen van de natuur in het gebied is bereikt.

Het verdrag, dat na ratificering van de betrokken landen over twee jaar in werking zal kunnen treden, geeft voor het eerst algemene richtlijnen voor bescherming van het milieu. De deelnemers hebben de verplichting op zich genomen verontreiniging 'uit elke bron' te voorkomen, te verminderen of te beperken in een gebied van 200 zeemijlen rond de eilanden. De formulering 'uit elke bron' slaat ook op kernproeven, zo is nadrukkelijk in het verdrag vastgelegd. De eilandstaten beschouwen dit als een gedeeltelijk succes, nadat zij er niet in waren geslaagd van Frankrijk de uitdrukkelijke toezegging los te krijgen dat het zou afzien van zijn kernproeven op het atol Mururoa. Het inbinden van Frankrijk in het verdrag was voor deze staten zo belangrijk dat zij hun eis dat de proeven onmiddellijk moesten worden gestaakt hebben laten vallen.

Kernproeven Het verdrag, dat de titel draagt 'Conventie voor de bescherming van natuurlijke hulpbronnen en het milieu in het zuiden van de Stille Oceaan' is inmiddels ondertekend door Frankrijk, de Verenigde Staten, Palau, West- Samoa, de Cook-eilanden en de Marshall-eilanden. Het verbiedt onder meer het lozen van radioactief afval in de 200-mijlzönes van de eilanden in het gebied. Autstralië en acht andere staten in het zuiden van de Stille Oceaan hebben het verdrag goedgekeurd, maar nog niet geratificeerd. Men verwacht dat in het voorjaar van 1987 voldoende landen hun handtekening zullen hebben gezet om het verdrag in werking te laten treden.

Het akkoord verbiedt tevens de opslag van kernafval in die gebieden van de Stille Oceaan die bij het verdrag zijn betrokken. Hieronder vallen onder meer Nieuw-Zeeland, Papua Nieuw-Guinea en de oostkust van Australië.

Verscheidene deelnemers aan de conventie hadden liever een verdrag gezien dat van het zuiden van de Stille Oceaan een nucleairvrij gebied zou hebben gemaakt. De Franse regering was daar fel tegen en de andere deelnemers lieten dit punt vallen toen Frankrijk toezegde dat het ervoor zou zorgen dat zijn kernproeven het gebied niet zouden vervuilen.

De leden van het 'South Pacific Forum' zullen volgende maand stemmen over een afzonderlijk ontwerpverdrag voor een nucleairvrije zone in de Stille Oceaan, dat het vervoeren en testen van kernwapens verbiedt.

\Jp de generale synode van de (syn.) Geref. Kerken werden vorige week twee onderwerpen behandeld, die nauwer met elkaar samenhingen dan op het eerste gezicht leek. Eerst ging het over het gezag van de Heilige Schrift en daarna over het gezag dat aan uitspraken van de synode zelf móet worden toegekend.

Over het Schriftgezag lag een rapport ter tafel, dat een antwoord moest geven op de kritiek die het rapport 'God met ons' (1981) had opgeroepen, o.a. vanwege de hantering van een relationeel waarheidsbegrip ('waarheid' hangt ervan af, hoe het bij ons overkomt). Die kritiek werd vooral aan misverstanden toegeschreven. De historisch-kritische methode van bijbelonderzoek kan heden ten dage niet gemist worden.

Het nieuwe rapport werd ter synode gepresenteerd als een compromis tussen twee stromingen onder deputaten: de ene ziet de Bijbel als Gods openbaring, de andere als getuigenis van menselijke Godservaring. Dat deze visies elkaar zouden kunnen aanvullen, ging er bij de synode echter moeilijk in. Men wenste nieuwe studie, maar daar voelden deputaten niet voor.

Slechts één synodelid, ds. G. J. Mink, sprak uit dat de inhoud van het rapport inging tegen de belijdenis. Maar hij kreeg ten antwoord, dat de manier waarop de belijdenis over het Schriftgezag spreekt, zestiende-eeuws is. We kunnen het ons vandaag, nu we zo veel met niet-gelovigen te maken hebben, niet veroorloven er nog zo over te praten, meende dr. Vroom. Alsof we ongelovigen iets helpen door af te dingen op de waarheid van de Schriften!

Zolang er een legitieme plaats blijft voor een visie op de Schrift als weergave van menselijke ervaringen, zolang is het ook onmogelijk de Schrift met gezag te laten spreken, in de prediking tot de eigen kerkleden en in het evangelisatiewerk. Waarom zouden religieuze ervaringen van vroeger meer gezag hebben dan die van onszelf?

IVlar als de Schrift niet met gezag spreekt, kan de kerk dat dan wel? Twee jaar geleden wees de synode van de (syn.) Geref. Kerken met veel aplomb de kruisraketten af. Die uitspraak heeft veel kritiek opgeroepen, ook uit eigen gelederen. Mede daardoor stond de synode nu voor de vraag: welk gezag heeft zon besluit? Moeten de kerken het volgens art. 31 KO als bindend opvatten? Bindt het de gewetens binnen de kerk?

Met hoeveel autoriteit de synode destijds haar woorden ook gekozen had, die consequentie durfde ze nu niet trekken. Zakelijke besluiten (b.v. over financiële verplichtingen) zijn bindend, maar besluiten met het karakter van een boodschap niet. Zulke uitspraken betekenen niet dat de synode andersdenkenden veroordeelt.

Dat is wellicht plezierig te horen voor kerkleden die het er niet mee eens waren. Maar sommige synodeleden waren toch beducht voor deze vrijblijvendheid. Op die manier neemt niemand de synode meer serieus en verliest ze aan zeggingskracht, vonden deze leden.

De rapporteur, dr. F.T. Bos, zag dat anders: „We hoeven in de kerk echt niet allemaal hetzelfde te denken als de synode". Hij vergeleek de gezagsverhouding tussen de generale synode en plaatselijke kerken met die tussen predikant en gemeente: „Als ik op de kansel sta, probeer ik te inspireren en te overtuigen, maar ik zeg niet dat de gemeenteleden die anders denken dan ik, slecht zijn. Zo is het ook wanneer de synode spreekt."

Hier zien we de onmacht van de synodocratie. De synode matigt zichzelf autoriteit aan, maar tegelijk kan ze dat niet waarmaken. En terwijl de synode probeert haar eigen gezag te handhaven, wordt dat van de dienaar des Woords afgebroken. Hij komt op de kansel niet meer met 'zo zegt de HERE', maar met zijn privé-mening, die als het erop aankomt vrijblijvend wordt aangeboden. Voor vermaning van dwalenden in leer of leven is geen plaats meer. Maar hoe zal hij ook, als hij niet anders als bron heeft dan geloofservaringen van vroeger?

L/E Bijbel is toch ook geen besluit, maar een boodschap, zo werd ook nog ter synode gezegd. Daarom moet de synode aan haar uitspraken ook niet meer gezag toekennen dan dat van een boodschap, een boodschap die men kennelijk ook naast zich neer kan leggen. Net als de boodschap van de Schrift over een zaak als bijv. het huwelijk waarop deputaten nu gaan studeren? JPdV

EDE (ANP) - De twee afgelopen strenge winters hebben flink huis gehouden onder verschillende vogelsoorten in ons land. De samenwerkende organisaties vogelonderzoek Nederland die dit dank zij het telwerk in het veld door ongeveer 2000 vrijwillige amateurvogelaars hebben vastgesteld zijn tot de overigens weinig opzienbarende conclusie gekomen dat het er op lijkt dat de sterkste vogels het hebben overleefd.

Opmerkelijker is het dat twee soorten met uitgesproken winterse namen, de ijsvogel en de winterkoning, de meest getroffen vogels waren. Werden in 1984 nog enige tientallen ijsvogels geteld, dit voorjaar waren dat er nog maar een paar. Niet veel beter verging het de winterkoning. Daarvan werd de stand gehalveerd. Andere slachtoffers waren onder andere het goudhaantje, de roodborst, enkele mezensoorten, de fazant en verschillende soorten uilen.

Vooral de winter 84/85 blijkt onder de vogels veel slachtoffers te hebben gemaakt. De afgelopen winter 85/86 deed dat in mindere mate, omdat de zwakkere broeders en zusters al in de voorgaande winter waren uitgeselecteerd. Het tot diep in het zuiden van Europa doordringen van de winter blijkt onder de daar overwinterende trekvogels een ware slachting te hebben aangericht, aldus de Sovon, die de resultaten van de tellingen op de landelijke contactdag voor vogelaars in Ede bekend heeft gemaakt.

2 e /Onderwijs «Verzoekers: religieuze r

Het rapport tekent bij de verkregen gegevens aan dat nog steeds veel informatie op het gebied van aids schaars en onbetrouwbaar is. Maar het beeld dat Panos schetst met de betrouwbare cijfers is macaber.

In de Zambiaanse hoofdstad Lusaka is eenderde van alle mannen besmet met aids. In de Kenyase hoofdstad Nairobi 88 procent van de prostituees en in de Rwandese hoofdstad Kigali 18 procent van de bloeddonors. De zwaartst getroffen landen zijn Tanzania, Rwanda, Zambia, Kenya, Uganda, Zaïre en Haïti in het Caribisch gebied.

De opstellers van het rapport denken dat Afrika een catastrofe tegemoet gaat, die rampzaliger is dan de hongersnoden in het afgelopen decennium. Artsen schatten dat de Verenigde Staten, het zwaarst getroffen westerse land, in 1991 jaarlijks acht miljard dollar (19 miljard gulden) zal uitgeven aan aids-bestrijding. De gezondheidsorganisaties van de zwaar getroffen Afrikaanse landen „moeten een crisis bestrijden die 20 tot 50 erger is ", staat in het rapport.

Het aids-virus tast de natuurlijke afweersystemen van het lichaam aan, waardoor een slachtoffer kan bezwijken aan een ziekte die normaal niet dodelijk is. In Afrikaanse landen komt 'slim' het meest voor, een chronische diarree die het lichaam in een jaar tijd verwoest.

Aids wordt vooral overgebracht door geslachtsverkeer, maar er spelen met name in Afrika ook andere factoren. Het gebruik van niet-steriele injectienaalden, chirurgische messen en het geven van transfusies met bloed van virusdragers. Gezondheidsdeskundigen

vrezen dat de ziekte snel om zich heen grijpt in gebieden waar tuberculose en malaria veel voorkomen, zoals in Afrika het geval is. Het tbc-virus is vaak nog aanwezig in het lichaam als de symtomen van de ziekte verdwenen zijn. Wordt zon patiënt besmet met aids dan zal de tbc ook snel weer de kop opsteken. Volgens Panos grijpt tbc in centraal-Afrikaanse landen weer snel om zich heen. Malaria wordt in combinatie met aids veel dodelijker dan het normaal is.

Ironisch genoeg is de opmars van aids in Afrika ook te wijten aan enkele gezondheidscampagnes. Het virus wordt door borstvoeding, door tal van organisaties gestimuleerd, makkelijk overgedragen. Inentingscampagr nes lijken ook bij te dragen tot verspreiding van de ziekte. Panos pleit voor onmiddellijk onderzoek naar het verband tussen aids en dergelijke campagnes.

Bij ontbreken van een afdoende geneeswijze heeft het rapport de hoop op bestrijding gevestigd op voorlichting. Via campagnes zouden mensen ervan overtuigd moeten worden dat ze hun aantal seksuele partners beperken en condooms gebruiken als ze contact hebben buiten een bestaande relatie, aldus Panos.

Sterilisatie van doktersintrumenten met in de gezondheidszorg absolute prioriteit worden, stelt de organisatie. Bij donors moet eerst het bloed worden onderzocht. Dit zou goedkoop moeten gebeuren, maar Panos erkent dat dergelijke technieken nog niet zijn ontwikkeld.

Bloedonderzoek is nu normaal in Europa en de Verenigde Staten. Japan is ook begonnen. Maar het blijft in deze landen een dure aangelegenheid die sterk leunt op de aanwezigheid van geavanceerde laboratoria.

Zaïre was één van de eerste landen die begon met onderzoek naar aids en leverde volgens Panos „erg bruikbare gegevens". Momenteel wordt in Kinshasa gewerkt aan een praktische methode om bloed te onderzoeken. Maar volgens Panos is er een lange weg te gaan.

De WHO had medio november drie miljoen dollar aan noodfondsen bijeen. Dat is nog niet zo veel in vergelijking met de Verenigde Staten die al twee miljard uittrekken en Groot-Brittannië dat vorige week een campagne van 30 miljoen begon.

Door deze ontdekking kan een aantal waarnemingen nu beter worden begrepen. „Het lijkt erop dat wij kernfysici de atoomkern kunnen gaan zien als een soort laboratorium om quark-effecten te bestuderen", aldus De Witt Huberts. De atoomkern wordt bij elkaar gehouden door de zogeheten sterke kracht. Op heel korte onderlinge afstand tussen kerndeeltjes zorgt deze kracht voor afstoting, en wat verder weg voor aantrekking. Op ongeveer drie keer de straal van de kerndeeltjes is de aantrekkingskracht vrijwel nul.

„De effecten die we nu zien, spelen zich waarschijnlijk af in het overgangsgebied tussen afstoting en aantrekking van kerndeeltjes. Dit gebied is nog onbekend terrein", vertelt de kernfysicus. Het onderzoek kan daarom meer inzicht opleveren in de werking van de sterke kracht.

Bij het Massachusetts Institute of Technology in de Verenigde Staten en in het Franse Saclay wordt hetzelfde onderzoek verricht, naast de medewerkers van het NIKHEF in Amsterdam waren de eersten die zo nauwkeurig konden meten dat de volumeverandering van de atoomkern zichtbaar werd.

De kernfysici ontwierpen zelf de benodigde meetapparatuur. Deze bestaat uit twee magneten die met uiterste precisie de richting bepalen waarin een weggekaatst elektron schiet en waarheen het uitgestoten deeltje beweegt.

De snelle elektronen die voor de beschieting nodig zijn, werden geleverd door de bijna 200 meter lange deeltjesversneller van het NIKHEF. Hierin worden de elektronen opgejaagd tot ze een energie van 500 miljoen elektronvolt hebben gekregen. Dit is genoeg om diep in materie door te dringen en zo minieme effecten aan het licht te brengen.

LONDEN (IPS) - In sommige Afrikaanse hoofdsteden is één op de vijf personen dragers van het aids-virus. Dat is vele malen hoger dan in de meest besmette westerse steden. Nog erger is 'de wanhopige duidelijkheid' dat bijna alle dragers van dit virus uiteindelijk zullen sterven.

Dit is de grimmige conclusie van een rapport van het Britse Panos-insituut, gemaakt in samenwerking met het Noorse Rode Kruis. Het rapport werd in Londen gepubliceerd op een studiebijeenkomst over de problemen die ontwikkelingslanden, met name Afrikaanse, ondervinden met aids.

Het Panos-instituut is een nieuwe organisatie, in het leven geroepen door het onderzoeksteam van Earthscan. Deze Londense organisatie heeft de afgelopen tien jaar vele ontwikkelings- en milieuproblemen in de Derde Wereld onderzocht. Het rapport stelt dat de meeste aids-besmettingen voorkomen in de leeftijdsgroep van twintig tot veertig jaar. Beter opgeleiden zijn vaker drager. „Zij zijn de kostverdieners in hun land. Hun dood laat een generatie lang littekens na in Afrika", aldus het rapport.

Panos haalde zijn gegevens bij nationale Rode Kruis-organisaties, bloedbanken, het Amerikaans centrum voor ziektebeheersing, de Londense school voor hygiëne en tropische ziekten, de Wereldgezondheidsorganisatie

(WHO), een reeks niet-gepubliceerde onderzoeken en bij deskundigen.

AMSTERDAM (ANP) - Onderzoekers van het Nationaal Instituut voor Kernfysica en Hoge-Energiefysica (NIKHEF) in Amsterdam hebben uit recente experimenten sterke aanwijzingen gekregen dat atoomkernen niet uit starre bolletjes opgebouwd zijn, maar dat die bolletjes zo nu en dan opzwellen. De ontdekking levert waarschijnlijk meer inzicht op in de werking van de sterke kracht, één van de vier fundamentele natuurkrachten.

Dankzij zeer nauwkeurige meetmethoden zijn de kernfysici er als eersten in de wereld in geslaagd dit verschijnsel aan te tonen, aldus de stichting voor fundamenteel onderzoek der materie in Utrecht.

Tot nu toe dacht men dat atomen waren opgebouwd uit gladde harde bolletjes. Dat idee moet nu waarschijnlijk worden verlaten. De samenstellende delen, te weten protonen en neutronen, van een atoomkern blijken elkaar te beïnvloeden. Het volume van de kern deelt jes kan tijdelijk groter worden. „Op grond van onze metingen moeten we concluderen dat de atoomdeeltjes gedurende een bepaald deel van de tijd iets opzwellen. Hun straal kan wel 15 procent groter worden", aldus prof. dr. Peter de Witt Huberts, leider van het experiment.

Prof. de Witt Huberts zoekt de oorzaak van deze opzwellingen in de gebeurtenissen in de atoomkern. Het verschijnsel werd met name aangetoond in de kernen van zwaardere elementen, waarin meer deeltjes, protonen en neutronen, bij elkaar zitten.

Protonen en neutronen bestaan uit zogeheten quarks die voortdurend met zon 10 tot 15 procent van de lichtsnelheid om hun gemeenschappelijk zwaartepunt heenrazen. Wanneer de atoomkern uit meer dan een deeltje bestaat, kunnen er aanhoudend botsingen tussen quarks van naburige deeltjes optreden. De verwijdering tussen quarks kan volgens de hoogleraar de verklaring vormen voor de volumeverandering.

Professor P. de Witt Huberts van het Nationaal Instituut voor Kernfysica en Hoge Energiefysica (NIKHEF).

Tidens die bijeenkomst is aan drie amateur-vogelonderzoekers voor het eerst de Herman Klompprijs uitgereikt. De prijs, een beeldje, verrekijker en een bedrag van 2500 gulden, is bedoeld voor jonge veld-vogelkundigen die in hun vrije tijd onderzoek verrichten en hierover op heldere wijze publiceren. De prijs ging naar Rob Bijlsma voor zijn onderzoek over broedassociatie tussen houtduiven en boomvalken en Wim Mullie en Peter Meininger voor hun onderzoek naar de achteruitgang van roofvogels in Egypte.

WEST-BERLIJN-BONN (AFP-DPA-REUTER-UPI) - De westelijke geallieerden, die het hoogste gezag uitmaken in West-Berlijn, hebben een verbod uitgevaard op het reizen naar het westelijk deel van de vroegere hoofdstad van Duitsland door Syriërs en mensen met Syrische paspoorten die in Oost-Berlijn verblijven. Met deze maatregel trekken de Verenigde Staten, Groot Brittannië en Frankrijk de consequentie uit de langdurige gevangenisstraffen die een rechtbank in West-Berlijn dezer dagen heeft opgelegd aan twee Arabische terroristen.