Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

De herdenkingshal is een groot, nogal modern ogend, rechthoekig gebouw. Israëlische architecten hebben het ontworpen. Niemand mag het gebouw betreden zonder een keppeltje of een andere hoofdbedekking. Een keppeltje voor een blonde Nederlander heeft daar niets lachwekkends meer; je zou er niet eens blootshoofds binnen willen gaan. In de vloer van de hal zijn de namen gegraveerd van de 22 grootste concentratie en vernietigingskampen van de nazi's. Op dezelfde vloer staat in vergrote vorm een gebroken, bronzen kom met daarin een vlam die altijd brandt. Het 'Eeuwige Licht', zeggen de Joden. Vlak voor de vlam ligt een soort platte kluis. Daarin is de as verzameld van de verbrande lijken van Joden die in de verschillende vernietigingskampen werden vermoord. Weinig sensationeel, maar erg indrukwekkend is de 'Hal van de Namen. Dat is een grote hal met langs de muur enorme kasten. Daarin staan de mappen met de gegevens van zoveel mogelijk slachtoffers van de holocaust. Er

worden nog steeds nieuwe namen en gegevens toegevoegd. Het doel hiervan is tweeledig. In de eerste plaats wil Vad Vashem de herinnering van alle slachtoffers voor altijd levend houden. En in de tweede plaats kunnen familieleden of kennissen van omgekomenen dit enorme archief raadplegen om meer te weten te komen over de betrokkenen.

Op het grote terrein van Vad Vashem staan diverse monumenten. Het Monument voor de Slachtoffers van de Vernietigingskampen' is een metalen ineenvlechting van prikkeldraad en menselijke geraamten. Verderop staat de 'Pilaar voor de Helden', een lange gedenknaald voor de Joden die in welke situatie of op welke manier ook verzet hebben geboden aan de nazi-vijand. Dan is er het beeldhouwwerk, dat een man in het ghetto van Warschau voorstelt die een groepje kinderen omarmt en beschermt. In een andere hoek ligt het roeibootje, waarmee gedurende de oorlog Deense Joden naar Zweedse visserschepen werden gevaren die hen wegbrachten naar het veilige Zweden. De hoeveelheid herdenkingsmateriaal in Vad Vashem wordt trouwens nog steeds uitgebreid. Zo liggen in de Herdenkingsgrot de grafstenen voor de Joden die overal in Europa omkwamen. Ze worden nu in Vad Vashem verzameld om daar voor altijd bewaard te worden. Er kunnen nog steeds nieuwe grafstenen naar Jeruzalem worden gebracht. Ook het aantal monumenten op het terrein van Vad Vashem wordt trouwens nog steeds groter. In de herdenkingsmaand mei van dit jaar wordt een nieuw monument onthuld ter herinnering aan het optreden van de Joodse soldaten die meevochten in de geallieerde legers.

Het ging in totaal om ongeveer anderhalf miljoen militairen, een groep die tegen de achtergrond van de holocaust tot nu toe grotendeels vergeten werd. Een gedenknaald en enkele enorme rotsblokken zullen de herinnering aan deze Joodse militairen levend houden. Daarnaast kent Vad Vashem nog andersoortige instellingen, zoals een enorm archief, een bibliotheek en een centrum voor onderzoek en publikatie. Duizenden studenten hebben in de loop der jaren gebruik gemaakt van het hier opgeslagen materiaal om wetenschappelijk onderzoek te verrichten. Een contrast met het herdenken van slachtoffers? Zeker niet. Want Vad Vashem werd niet gesticht voor het verleden maar voor het heden en de toekomst.