Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(ADVERTENTIE) Dezer dagen verschenen: Aandacht «oor Dr. G. Puchinger G*oen wan Prinate'er " ■ Aandacht voor ■Groen van Prinsterer 86b1z., f 9,50 Op 19 mei 1976 wordt herdacht dat Groen van Prinsterer 100 jaar geleden gestorven is. Ter herdenking van deze grote 19e eeuwse A.R.-staatsman stelde Dr. Puchinger dit boekje samen. Na een boetende en waardevolle biografische inleiding geeft Dr. Puchinger net woord aan drie uitgesproken karakters, strijdbare personen en erkende literaire talenten, die in het verleden hun gedachten over Groen op papier gezet hebben: Busken Huet 11826-1886), Schaapman (1844-1903) en Gerretson (1884-1968). IVTr^fl UITGEVERSMAATSCHAPPIJ jAWJJI J.H. KOK KAMPEN Ibëstelbön Hierbij bestel ik via boekhandel: ND ... ex. AANDACHT VOOR GROEN VAN PRINSTERER Naam: Adres: Plaats: Deze bestelbon zenden aan uw boekhandel of in open envelop (zonder postzegel) aan Uitgeverij J.H. Kok, Antwoordnummer 18, Kampen. Bij rechtstreekse levering door de Uitgever wordt voor bestelling beneden vijftien gulden, f 1,50 verzendkosten berekend.

X7 ,

De vrijheid, geproclameerd door de wijsgeren, die tot de omkering van de Franse Revolutie leidde, noemt Groen „slavernij". Aan het eind van de zeventiende eeuw ziet de auteur in , ,de ingenomenheid met vijandelijke spraak, denkwijs en toon" van de Nederlanders een begin van deze slavernij. De gereformeerden in Frankrijk worden vervolgd! Van Alphen krijgt in een voetnoot een berisping, wanneer hij over de Nederlanders dicht:

Omdat hunne ed'le ziel, langs 't pad dc Eer gedreven, De Godsvrucht en de Trouw meer schatten dan het leven. En door haar deugd, des HOOGSTEN hand Deed gunstig zijn voor 't Vaderland.

De berisping luidt: „Vergelijkendewijs mogt voorzeker der Vaderen deugd worden vermeld; doch de Dichter heeft hier te weinig op Gods onverdiende barmhartigheid gelet. Ook in onze vroegere historie moet worden erkend: „God heeft ze menigmaal gered, maar zij verbitterden Hem door hun raad; ... nogtans zag Hij hunne benauwdheid aan, als Hij hun geschrei hoorde, en Hij dacht tot hunnen beste aan Zijn verbond, en 't berouwde Hem, naar de veelheid Zijner goedertierenheid" (Ps. 106,43-45). Even later lezen we:

(-odverloochening het verderf van den staat

Waar God geloochend wordt, is burgerrecht nog orden. Noch deugd, noch Godsdienst, die op God gevestigd worden: Zoo drijft de wereld, daar de Godsdienst zinkt, in 'twild, Gelijk een roerloos schip. (Vondel)

Geboren voor het juk

In 1789 volgt dan de omwenteling in Frankrijk Lafaarts die van Vrijheid schreeuwen, maar geboren voor het juk; Van Verdragen, maar vermoordend wie voor hun geweldnietbukk'; Van elk aangeboren regten, maar verachtende alle recht, Die zijn 't door wier vloekverwantschap de aard het juk wordt opgelegd. (Bilderdijk) In 1795 is NEDERLAND VAN GOD AFGEVALLEN Wjj schonden eed en pligt, wij vielen van God af, Vertraden de geboön, die ons Zijn goedheid gaf. Ja, schoon Barmhartigheid ons trok door liefdeboeijen, En vrede en vrijheid deed in onze tenten bloeijen. Nog heeft ons zondig volk den stij ven nek verhard, En koos, voor leven dood; voor zegeningen, smart. (Van Alphen) Maar er is VOORSPELLING VAN HOLLANDS HERSTEL: In 1813 komt DE PRINS VAN ORANJE IN SCHEVENINGEN. Groen tekent aan: „De komst van den Prins te Scheveningen, naar, en in den Haag, zal ik niet malen ... Den ouden was het, als hadden zij een kind uit den dood wedergekregen, de mannen een broeder, de jongelingen een vader! Wat men zag of hoorde op de straten, waar een schaterende menigte geen plekje ledig liet, golvend zich voortstuwde, en hoeven noch raderen ontzag voor een glimlach van den Geliefden, dit was nooit aldus gezien of gehoord".(geciteerd wordt v.d. Palm) In 1840 volgt de INHULDIGING, waarbij Groen schrijft: „Met Christelijke vrijmoedigheid herinnert de Dichter aan den Koning zijne verantwoordelijkheid als „Vertegenwoordiger van 't dierbaarst Voorgeslacht, en als zelf overladen met bewijzen van Gods liefderijke zorg." Het boekje wordt afgesloten met Psalm LXXII:

Geloofd zij God, dat Eeuwig Wezen, Bekleed met mogendheên; De Heer, in Israël geprezen, Doet wondren, Hij alleen.

Groen maakte z' n keuze met het oog op een bepaald doel: beschrijving, toelichting van de Vaderlandse Geschiedenis. Daarom kwam hij ook tot een keuze waarbij veel dichters uit de stroming van de Romantiek zijn aan te wijzen. De romanticus verheerlijkt graag een bepaalde vroegere periode; zet zich af tegen zn eigen tijd. Na het lezen van dit artikeltje zult u moeten toegeven dat Groen bewust koos, volgens een nauwgezet plan. In dit kennen van het detail kunnen we hem een meester noemen: Meester G. Groen van Prinsterer.