Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

In zijn uiteenzettingen tijdens de voortzetting van het beleidsdebat zei de minister 0.m., dat de investeringen van het bedrijfsleven zijn te kort geschoten voor een evenwichtige ontwikkeling. Hij noemde de mate, waarin op het ogenblik nieuwe investerings-initiatieven worden genomen ~te gering". Volgens hem is er aanleiding om op bijzondere wijze deze investeringen te bevorderen.

Minister Lubbers noemde het onjuist, als de overheid zou uitmaken welke investeringen wel en welke niet zouden moeten worden gedaan. Hij toonde zich voorstander van een systeem, waarbij primair een verantwoordelijkheid van ondernemingen voor specifieke investeringsbeslissingen aanwezig blijft. Volgens de minister is het een taak van de overheid een zodanig beleid te voeren waarin het mogelijk is die investeringsbeslissingen te nemen.

De bewindsman bevestigde zeer nadrukkelijk de vraag, of de overheid de verantwoordelijkheid draagt om de richting van die investeringen te beïnvloeden. Hij wees er op, dat die beïnvlo~eding er niet toe mag leiden, dat niet zou worden geïnvesteerd.

Volgens Van Thijn, de PvdA-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, sluit een breuk in het kabinet door toedoen van de KVP hernieuwdei samenwerking tussen PvdA en KVP na vervroegde verkiezingen uit. Hij zegt dit in het PvdA-opinieblad „Roos in de vuist", waarin hij de crisissituatie van dit moment „de ernstigste van de afgelopen drie jaar" noemt. Volgens Van Thijn is de „toenemende grimmigheid" van de KVP een weinig bevredigend antwoord op de PvdA-politiek van „de uitgestoken hand".

Het dagelijks bestuur van de CHU heeft de door het kabinet-Den Uyl in de Zuid-Afrika affaire gevolgde handelwijze volstrekt afgekeurd. Het is de mening toegedaan, dat het kabinet op de kortst mogelijke termijn besprekingen met het Nederlandse bedrijfsleven opent, teneinde de uiterst nadelige gevolgen van deze handelwijze voor de werkgelegenheid nog zo veel mogelijk te beperken.

Eén en ander blijkt uit een verklaring, welke het Unie-bestuur opstelde tijdens een woensdag in Den Haag gehouden vergadering.

AMSTELVEEN - De Amstelveense politie heeft gisteren de 25-jarige student in de politieke wetenschappen H.M. aangehouden. De in Amstelveen wonende student wordt ervan verdacht zijn paspoort te hebben verduisterd. Het paspoort van de student werd op 25 mei jongstleden aangetroffen op het lijk van de man, die op die dag omkwam bij de door hem zelf veroorzaakte bomaanslag op het vliegveld Ben Goerion bij Tel Aviv in Israël. Bij de explosie op de luchthaven kwam ook een vrouwelijke veiligheidsbeambte om het leven.

MINISTER Van Agt was zichtbaar teleurgesteld over de beslissing van de raadkamer van de Haarlemse rechtbank, dat het beklag van Bloemenhove niet ontvankelijk was. Het bestuur van de abortuskliniek toonde zich opgelucht. Als wij alleen naar Partijen keken, zouden wij ons dus °ok teleurgesteld moeten tonen. Wanneer we evenwel de argumenten op °ns laten inwerken, neigen we toch tot «n ander standpunt. *-*le raadkamer wees de klacht af, omat er naar haar oordeel op het moment van indiening geen justitieel bes'ag (meer) was en er dus niets te klagen viel. Het gelegde beslag was immers door actievoerende vrouwen verbroken. Dat was weliswaar wederrechtelijk, maar de officier van justitie had de verbreking geconstateerd, niet a))een met zijn ogen, maar ook met zijn mond, en had daar niets tegen gedaan, maar zich teruggetrokken. Pas enkele dagen later verklaarde de procureur-generaal dat het beslag nog steeds gold en dat het gebruik van de aPparatuur daarom als misdrijf zou gelden. Deze laatste mening is nu ontkracht £oor de uitspraak van de raadkamer. tr was na het terugtrekken van de JUstitie (na overleg met minister Van rW geen beslag meer. We begrijpen "ccl best dat minister Van Agt liever uitspraak had gezien die het optreden van zijn openbaar ministerie als wettig had onderschreven. Maar het is al belangrijk dat ook het tegendeel niet is vastgesteld. Daarenboven achten wij de positieve waarde van deze uitspraak, dat het openbaar ministerie op zijn verantwoordelijkheid wordt gewezen om eenmaal gestelde rechtsdaden ook te handhaven. De justitie kan niet volstaan met te zeggen: en toch handhaven wij formeel het beslag; zij zal dan ook de bereidheid moeten tonen op te treden, zo nodig door arrestaties, tegen diegenen die zich vergrijpen aan in beslag genomen goederen.

DEZE NALATIGHEID, die eerst werd verdedigd met een beroep op de overmacht van demonstranten en later met een beroep op het ingediende beklag, was op zichzelf een ernstige zaak omdat ze het morele gezag van de justitie ondergroef: Als je maar brutaal genoeg bent, kun je de maatregelen van de justitie rustig aan je laars lappen. Het is niet verwonderlijk dat juist in een abortuskliniek, die zelf reeds berust op die brutaliteit, zon mentaliteit volop aanwezig is. In de Tweede Kamer is over dit beleid van de justitie al een interpellatie aangevraagd van de zijde van DS'7O. Deze aanvrage is door de uitspraak van de raadkamer alleen maar onderstreept. Wij vinden dit toch wel waardevol, ondanks de teleurstelling voor minister Van Agt en de problemen waarvoor de beslissing hem plaatst. In feite is de juridische procedure tegen Bloemenhove in die dinsdagnacht ontspoord door het tolereren van het ongedaan maken van de inbeslagneming. Nu heeft de raadkamer de trein weer teruggezet tot vóór die wissel. Het is thans aan minister Van Agt de trein weer in de juiste richting op gang te brengen.

Uit het voorgaande volgt, dat wij hopen dat hij niet ingaat op de suggestie van Bloemenhove om tegen de uitspraak van de raadkamer in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Evenmin hopen wij dat hij de trein nu op het spoor zal zetten dat de PvdA-fractie heeft gewezen: een juridische procedure aanspannen en ondertussen de kliniek laten doorwerken. Zijn beslissing tot beslaglegging is niet juridisch afgekeurd; dus dient hij opnieuw beslag te leggen en daarmee aan het functioneren van de kliniek een einde te maken.

DAARBIJ zal hij zeker een reeks moeilijkheden op zijn weg vinden. Dat heeft de ervaring van de laatste weken wel geleerd. De justitie zal ervoor zorg moeten dragen dat zij zich niet opnieuw van haar plicht laat afbrengen door actievoerende vrouwen. Ditmaal staat de rechtsstaat zelf op het spel: kan de overheid de wet nog handhaven of niet? De actie mag niet opnieuw mislukken, omdat anders onherstelbare schade aan het gezag van de overheid wordt toegebracht.

Waarschijnlijk zal het bestuur van de kliniek opnieuw een beklag indienen. De uitslag daarvan moet worden afgewacht, maar het is voor de minister van justitie zeker de moeite waard dit risico te nemen. De bevoegdheden van politie en justitie zijn in onze rechtsstaat zeer zorgvuldig geregeld. Zomaar beslagleggen is maar in enkele gevallen toegestaan. Maar het abortusverbod behoort tot het beperkte aantal strafwetsartikelen, waarvan bepaald is dat de opsporingsambtenaren „te allen tijde" bevoegd zijn „ter inbeslagneming de uitlevering te vorderen van alle voor inbeslagneming vatbare voorwerpen".

Nu is het nauwelijks voor tegenspraak vatbaar dat in de Bloemenhove-kliniek feiten worden verricht die volgens het wetboek van strafrecht strafbaar zijn. Volgens de officiële jurisprudentie is het alleen zo dat deze strafbaarheid niet leidt tot strafoplegging omdat de artsen uit medische noodzaak handelen, ofwel omdat niet bewezen kan worden dat zij zonder medische noodzaak handelen. Dat is echter een zaak voor de rechter, maar tast de bevoegdheid van de justitie tot inbeslagneming op grond van het vermoeden van een strafbaar feit niet aan. Het zou wel zeer droevig zijn, wanneer de raadkamer door aanvaarding van het beklag in feite een streep zou halen door de betreffende wetsbepaling. Want als Bloemenhove nog niet het redelijk vermoeden van een strafbaar feit oplevert, wat dan wel?

TEN SLOTTE zal minister Van Agt ook de politieke consequenties wel in zijn overwegingen betrekken. Los van het oordeel over abortus verdedigt hij hier een goede zaak: dat het toepassen van de strafwet wat betreft de vervolging van strafbare feiten de verantwoordelijkheid van de minister van justitie is, en geen speelbal voor politieke organen als de ministerraad of de Tweede Kamer. De minister mag niet langs politieke weg zijn handen laten binden in wat hij voor de rechtshandhaving noodzakelijk acht.

Het is echter bekend dat dit standpunt niet door al zijn ambtgenoten wordt gedeeld. Verschillenden willen liefst een besluit van de ministerraad, dat de bewuste bevoegdheid niet zal worden toegepast. Komt dat er, dan geldt de bepaling dat een minister in geen geval zal mogen handelen tegen een besluit van de raad. Maar als dat betekent dat een minister niet meer kan handelen „volgens eed en plicht", is de consequentie duidelijk. Dan dient de minister zijn portefeuille in te leveren, en als vervolgens het kabinet valt, is dat niet meer dan terecht, hoeveel problemen dat op dit moment ook zou meebrengen. Mochten er in het andere geval ministers zijn die willen aftreden als wel tegen Bloemenhove wordt opgetreden -' men fluistert dit van minister Vorrink -, dan moeten zij dat maar doen. Dat behoeft niet tot een kabinetscrisis te leiden.

De rechtvaardigingsgronden waarop het strafbare feit abortus in werkelijkheid niet wordt bestraft, zijn de laatste zes jaar mateloos uitgerekt. Voor ieder die meent dat er nog rechtvaardigingsgronden moeten zijn (welke dan ook) en dat niet de vrije wil van de vrouw mag beslissen, kan het niet twijfelachtig zijn hoe met Bloemenhove gehandeld moet worden.

Het NA VO-eskader Stanavforlant is gisteren voor een vijfdaags bezoek aan de hoofdstad de Amsterdamse haven binnengevaren.

CAIRO — Ongeveer tweehonderd Arabische studenten hebben gisteren een tijdlang de Syrische ambassade in Cairo bezet uit protest tegen wat zij noemen de Syrische invasie in Libanon. Ook in de Marokkaanse hoofdstad Rabat kwam het tot dergelijke ongeregeldheden. Daar bezetten ongeveer vijftig Palestijnse studenten eveneens de ambassade van Syrië om dezelfde reden als hun collega's in Cairo. Beide acties verliepen zonder bloedvergieten.

In de Russische hoofdstad Moskou hebben zon driehonderd Libanese en Palestijnse studenten gisteren een betoging gehouden voor de Syrische ambassade. De Moskouse politie deed geen poging om de betogers te verdrijven. Waarnemers merkten gisteren op dat openbare betogingen in Moskou uiterst zeldzaam zijn. Tenzij er een officiële vergunning voor is, wordt er snel een einde aan gemaakt. Gisteren werd uit Libanon zelf gemeld dat er boven de hoofdstad Beiroet twee Syrische Mig-straaljagers gezien zijn. Tot twee maal toe scheerden zij op ongeveer honderd meter boven het Palestijnse vluchtelingenkamp Sabra. Volgens Syrië betrof het echter twee Libanese straaljagers.

De falangistische radio meldde woensdag dat Syrische troepen optrekken naar de Middellandse-Zeehaven Sidon, die 34 kilometer ten zuiden van Beiroet ligt. De Syriërs zouden voornemens zijn de Libanese crisis voor eens altijd op te lossen, aldus de radio. Andere Syrische troepen hebben zich ingegraven in stellingen aan de voet van de autoweg tussen Damascus en Beiroet, welke Libanon in tweeën snijdt. Palestijnse commando's en soldaten van het linkse Libanees-Arabisch leger hebben positie gekozen op de top van een bergpas aan deze weg, hun kanonnen op de Syriërs gericht.

PARIJS - Zes gemaskerde en gewapende mannen hebben gisteren bij een overval op een privé-woning aan de Avenue Montaigne in Parijs juwelen ter waarde van zeven en een half miljoen frank buitgemaakt.

Het pronkstuk in de buit is een ring met diamant van 57 karaat die 7 miljoen frank waard is.

HAMBURG - Zes beklaagden in een drie en een half jaar oud proces in Hamburg zijn gisteren wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken van de aanklacht van oorlogsmisdaden.

De zes was ten laste gelegd dat zij hadden deelgenomen aan vernietigingsacties in de getto's van Warschau en Dublin en in de concentratiekampen Belzee, Sobibor, Treblinka en Trawnike.

De beklaagden waren de 72-jarige Karl Streibel, ex-SS-Hauptsturm führer en commandant van het arbeidskamp Trawnike, de 72-jarige Michaël Janczak, ex-SS'er, de 65--jarige Kurt Reinberger, de 67-jarige Erwin Mittrach, de 68-jarige Theodor Pentziok en de 68-jarige Josef Napieralla.

Het openbaar ministerie had tegen Streibel levenslang, tegen Janczak zeven jaar, tegen Reinberger zes jaar en tegen Mittrach vier jaar geëist en voor Pentziok en Napieralla gevraagd om vrijspraak.

In de aanklacht had gestaan dat de zes verantwoordelijk werden geacht voor de dood van ruim 1 miljoen Joden.

HET „Algemeen Dagblad" is erin geslaagd de Duitse vrouw op te sporen, door wier klacht heel deze zaak aan het rollen is gekomen. Uit het interview met haar geven we twee citaten, die welsprekender zijn dan welk commentaar van ons ook. Eerst over de noodsituatie die de reden was voor afbreking van haar vier maanden oude zwangerschap (ze heeft een zoontje van vijf en een dochtertje van één jaar):

„Ik had hevige bloedingen. Toen ik van het tweede kind in verwachting was, heb ik ook veel doorstaan. Daarvoor had ik nog eens een miskraam. Twee kinderen vond ik genoeg en al die ellende wilde ik die maanden niet meer meemaken."

Vervolgens over haar miskraam, twee dagen na de ingreep op het strand van Zandvoort:

„fcerst verloor ik een prop gestold bloed en een uur later kwam de vrucht af. Het hoofdje was beschadigd. Het was moederdag toen ik de vingertjes, oogjes en teentjes van het kind dat ik niet wilde, toch zag.

Als je zon wurmpje eenmaal hebt gezien, wil je het houden, zeker als je thuis twee kinderen gelukkig ziet opgroeien. Aldoor vraag ik me dan ook af: waarom hebben ze het niet goed gedaan en waarom heb ik het toch laten doen?" Misschien zou de Bloemenhove-kliniek een vruchtje van vier maanden kunnen conserveren om te laten zien aan de vrouwen die zich aanmelden. Misschien zijn er dan, bij wie het berouw niet pas komt, als het te laat is.

(van onze parlementsredacteur)

DEN HAAG - Tijdens het gistermiddag in de Tweede Kamer begonnen marathon-debat over een voor het Nederlandse bedrijfsleven verloren gegane levering van kerncentrale-onderdelen aan Zuid-Afrika, dat naar verwachting tot vanmorgen vroeg zou voortduren, heeft de fractievoorzitter van de VVD, de heer Wiegel, zijn eerder aangekondigde motie ingediend, waarin het gevoerde beleid van het kabinet-Den Uyl wordt afgekeurd. ]n Je motie wordt overwogen, dat het verkrijgen van de order voor huidige en toekomstige werkgelegenheid en voor de toekomst van het bedrijfsleven in ons land van grote betekenis zou zijn geweest. De motie spreekt als haar mening uit, rjat de Raad van Ministers door zijn wijze van besluitvorming, uitmondend in het besluit een beslissing over de aanvraag van een exportkredietverzekering uit te stellen, onverantwoord heeft gehandeld, en keurt vervolgens het door de regering terzake gevoerde beleid af. In een tweede motie laakt de heer Wiegel, dat de regering aan de Kamer belangrijke informatie heeft onthouden. Een compleet verslag geven wij u in de krant van morgen.

Minister Lubbers van economische zaken heeft woensdag in zijn antwoord aan de Eerste Kamer meegedeeld, dat zijn verantwoordelijkheden in de ontwikkelingen rondom de exportkredietgarantie voor reactor-onderdelen „tot het uiterste zijn beproefd". In een korte verklaring in de Senaat zei hij, dat onderscheid gemaakt moet worden tussen besluiten van de regering als zodanig en de procedure, die is opgetreden. Hij onder„De zorg voor de totale sociaal-economische ontwikkeling en de werkgelegenheid is voor mij doorslaggevend geweest bij mijn politieke afwegingen terzake van de ontwikkeling en afloop van de exportkredietverzekeringsaanvraag", aldus de bewindsman.

streepte dat bij de beoordeling van het vraagstuk ook het totaal van de sociaal-economische problematiek moet worden betrokken.

De Tweede Kamer debatteerde donderdagmiddag over de levering van kerncentrales aan Zuid-Afrika. Op de foto de regeringstafel met v.l.n.r. de ministers Van der Stoel, Lubbers, Den Uyl en Duisenberg.

DEN HAAG — Sinds gisteren is mr. H. van Riel, zoals al eerder was aangekondigd, geen lid meer van de Eerste Kamer. Hij was in de Senaat voorzitter van de VVD-fractie. „Deoorzaak van het bedanken als kamerlid ligt uitsluitend in verschil van inzicht omtrent de opportuniteit van de indiening van het initatiefvoorstel van de Tweede-Kamerleden mevrouw Veder-Smit en Geurtsen (beiden VVD) inzaKe abortus. De indiening geschiedde met instemming van de Tweede-Kamerfractie van de VVD", aldus mr. Van Riel in een uitgegeven verklaring. Als fractievoorzitter wordt mr. Van Riel opgevolgd door mevrouw H.V. van Someren-Downer. Mr. Van Riel (69) is lid van de Eerste Kamer geweest vanaf 1956. Hij was onder meer lid van het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland.

•KERK EN RELIGIE 2 Niet overheid, maar kerkleiding bedreigt godsdienstvrijheid in Hongarije • BUITENLAND 3 Chinese lof voor „Tweede Wereld" Internationale handel en ethiek • VARIA 4 Bliksem slaat vaak in hoge tv-masten in Op het kookpunt • BINNENLAND 5 Licht verlies voor links, winst voor VVD en CDA •ACHTERGROND 6

• ECONOMIE 7 Nieuwe loonmaatregel voor vakbeweging onaanvaardbaar Bij uitblijven maatregelen in het jaar 2000 één miljard werklozen

Sluitstok Oosterschelde - waagstuk of meesterstuk?

HAARLEM - De bezetsters van de Bloemenhovekliniek in Heemstede hebben besloten de bezetting op te schorten en daarvoor in de plaats een comité op te richten, onder de naam „Wakkere wijven.' Dit comité zou volgens de bezetsters „ direct in actie kunnen komen" als minister Van Agt alsnog besluit in te grijpen in Bloemenhove of andere klinieken in het land.

Minister Van Agt (justitie) heeft meegedeeld dat hij „juridisch, menselijk en politiek binnen het kabinet zal blijven functioneren, zolang het redelijk kan".

Hij zei dat in een reactie op de rechterlijke beslissingen inzake de Bloemenhovekliniek. Minister Van Agt zei „zeer verrast" te zijn door deze uitspraak en deelde mee, „met zichzelf en met wijze mensen om hem heen" in beraad te zijn om na te gaan wat er nu moet gebeuren.

Volgens de minister is er „nog stoom op de ketel", zolang geen definitieve oplossing voor het conflict tussen Justitie en de kliniek bereikt is. Op de vraag of er nog mogelijkheden zijn om in te grijpen zei de bewindsman, dat hij zich daarover nog beraadt.

Minister Van Agt zei zich niet te zullen schikken in de nu ontstane situatie. Hij deelde verder mee, te zullen blijven speuren naar mogelijkheden om een eind te maken aan het functioneren van de kliniek, een - naar zijn mening - „slechte zaak".

De minister van justitie wees er op, dat hij „overstelpend" veel reacties ontvangt van mensen die menen dat hij „met een goede zaak" bezig is. De reacties komen ook uit kringen van buiten het CDA-kamp.

Minister Van Agt van justitie heeft woensdagavond op zijn ministerie met de Amsterdamse procureur-generaal mr. J.F. Hartsuiker en de Haarlemse hoofdofficier van justitie mr. J.L. Andreae overleg gevoerd over de beschikking van de Raadkamer van de Haarlemse rechtbank.

De Raadkamer van de rechtbank Haarlem had in haar woensdagmiddag gegeven beschikking op het bezwaarschrift van het bestuur van Bloemenhove het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard.

Mevrouw mr. A. Goudsmit, voorzitter van het bestuur van de Bloemenhovekliniek, heeft in een eerste reactie op de uitspraak van de Raadkamer gezegd het een normale juridische gang van zaken te vinden als de Haarlemse hoofdofficier van justitie bij de Hoge Raad in cassatie ging. Theoretisch is het ook mogelijk dat opnieuw beslag wordt gelegd.

Koel weer. Op de meeste plaatsen droog en nu en dan wat zon. Matige tot krachtige noordelijke wind. Maxima van 12 graden vlak aan zee tot 17 graden plaatselijk in het binnenland.