Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

WASHINGTON - Premier Vorster van Zuid-Afrika heeft in een interview met het Amerikaanse tijdschrift „US News and World Report" gepleit voor concrete maatregelen van de Verenigde Staten en hun bondgenoten tegen communistische pogingen de controle over zuidelijk Afrika te verkrijgen. De marinestrijdkrachten in de Indische Oceaan zouden moeten worden versterkt als tegenwicht voor de alarmerende uitbreiding van het communistische potentieel in het gebied.

De premier, die op 23 en 24 juni in Bonn besprekinen zal voeren met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, dr. Kissinger, waarschuwde dat de communisten niet alleen het oog hebben op de grondstoffenrijkdom van zuidelijk Afrika, maar ook streven naar het afsnijden van „een der belangrijkste levensaders van de vrije wereld", de scheepvaartroute rond Kaap de Goede Hoop.

Het conflict in Rhodesië noemde Vorster „een interne strijd". Tijdens het Pinksterweekeinde zijn in Rhodesië drie blanken - een moeder en haar twee dochters van 14 en 8 jaar - om het leven gekomen, toen de auto waarin zij zaten over een landmijn reed. In de afgelopen vijf weken hebben de guerrilleros hun operaties steeds meer uitgebreid.

BELFAST - In Noord-lerland zijn ongeveer 20 mensen aangehouden naar aanleiding van de gewelddaden tijdens de week wisseling die aan 11 mensen het leven kostten terwijl er ruim 30 mensen werden gewond.

In het gehele gebied zijn de veiligheidsmaatregelen verscherpt. Het Britse legerhoofdkwartier in Lisburn deelde maandag mee, dat de inmiddels aangekomen versterkingen zolang als dat nodig is, ter plaatse zullen blijven.

DE positie van Alexei Kosigin is inmiddels te interessant om langer te laten liggen. De Sowjet-Unie is er steeds op uit geweest zich zoveel mogelijk invloed in het Midden-Oosten te verwerven. Aanvankelijk meende men dit doel vooral te kunnen realiseren via de jonge staat Israël, aan wier proclamatie men actief meewerkte. Israël was immers socialistisch, terwijl de Arabische landen in meerderheid nog onder feodale stelsels leefden. Maar al spoedig veranderde deze voorkeur en werd de Sowjet-Unie een belangrijke tegenspeler van de joodse staat.

In dit verband is het een niet onlogische veronderstelling, dat de Russen er in feite maar heel weinig belang bij hebben dat er in het Midden-Oosten een langdurige en stabiele toestand van vrede komt. In dat geval nl. dreigen de diverse Arabische staten minder afhankelijk van de Sowjet-Unie te worden, zodat zij een zelfstandiger koers kunnen gaan varen. Vandaar dan ook dat alleen al om die reden, door Kissinger gemaakte vorderingen, in Moskou niet worden toegejuicht.

Daar is de laatste tijd een aanzienlijke tegenslag voor de Russen bijgekomen. De Egyptische president Sadat heeft geconcludeerd dat het voeren van oorlog tegen Israël geen enkele terreinwinst oplevert. Of om te herinneren aan een uitspraak van een Amerikaans diplomaat tot Sadat, „de Russen kunnen u van alles en nog wat leveren, maar wij zijn de enigen die u het verloren gegane gebied kunnen terugbezorgen". Dat laatste is inderdaad een harde waarheid: de Verenigde Staten kunnen enerzijds niet toestaan dat Israël een oorlog beslissend verliest. Maar wel kunnen zij Jeruzalem in het kader van vredesbesprekingen onder druk zetten om de Arabieren tegemoet te komen. En toen Sadat dat onderkende, schakelde hij van Moskou over op Washington.

De Russen voelden zich uiteraard deerlijk in de steek gelaten. Hadden zij daarvoor gigantische bedragen aan militair en economisch materiaal uitgegeven? Kissingers stap-voor-stap diplomatie zette hen buitenspel en Egypte - altijd een leidende rol vervullend in het Midden-Oosten - werkte daaraan mee. Vanaf die tijd waren de leiders in het Kremlin erop uit een alternatief voor Egypte te zoeken. De keuze was toen niet moeilijk: Syrië en de palestijnse PLO verzetten zich met hand en tand tegen het deel-akkoord dat Egypte met Israël had gesloten, omdat zij beide vreesden de strijd tegen de joodse staat voortaan alleen te moeten voortzetten.

Het was de Russische opzet de Egyptenaren onder zo groot mogelijke druk te zetten, opdat zij in een onaangenaam isolement in de Arabische wereld zouden komen te verkeren. Daartoe was echter eensgezindheid nodig onder die staten en groepen in het Midden-Oosten, die eveneens tegen de Egyptische sologang met Kissinger zijn gekant. En dat zijn natuurlijk niet zozeer de anti-communistische landen Saoedi-Arabië en Koeweit, maar wel Irak, Libië en Algerije, alsmede de PLO van Arafat. Toen brak echter de crisis in Libanon uit en die sloeg de plannen van het Kremlin aan gruizels.

ZOALS wij al eerder schetsten, stond president Assad van Syrië met betrekking tot de crisis in Libanon voor een lastig dilemma. Aan de ene kant hadden de Sowjetrussische plannen natuurlijk iets aantrekkelijks. Damascus wil van Israël op zijn minst de Golan terug, maar zolang Egypte niet bereid is met het oog daarop met een nieuwe oorlog te dreigen, is er weinig kans op dat dit gebeurt. Egypte onder druk te zetten krijgt dus hoge prioriteit in Syrië. Maar die voorrang is aan de andere kant toch niet zo hoog, dat Assad er zich door laat verleiden in Libanon .een regime aan de macht te laten komen dat sympathiek zal staan tegenover Irak. En dat gevaar werd levensgroot.

De extreme Baathpartij van Irak heeft sterke bindingen met de ultralinkse moslems van Djoemblatt in Libanon alsmede met het zgn. Palestijnse „terugwijzingsfront", één van de drie Palestijnse groepen die in Libanon momenteel actief zijn. (De twee andere zijn de „El-Fatah" van Arafat, die zich nu ook steeds meer van Syrië afwendt, en de „Saiqa", die wel uitgesproken pro-Syrisch is.) Eerstgenoemde groepen zijn in de strijd tegen de christen-falangisten in Libanon opvallend succesvol gebleken, waardoor het voor Syrië moeilijker werd dit land een „Pax Damascus" op te leggen (een door Damascus geïnspireerde vrede). En een door Djoemblattbestuurd Libanon is voor Assad kennelijk een dusdanige nachtmerrie, dat hij er een geweldig conflic: ■n-» andere extreme Arabieren voor ow heeft om dat te voorkomen. Gezien deze achtergrond kan men zich afvragen of het enige doel van de Syrische militaire interventie is het beëindigen van het bloedvergieten in Libanon. De burgeroorlog duurt daar inderdaad al veertien maanden en er zouden volgens schattingen al meer dan 20.000 mensenlevens zijn te betreuren. Dit bloedbad te beëindigen is daarom een zeer nobel doel en de Syriërs zijn daar, voor wat het door hen veroverde noorden en oosten betreft, ook in geslaagd. Maar zijn de Syrische leiders plotseling alleen maar nobel geworden?

Men behoeft werkelijk niet over een cynisch karakter te beschikken om te veronderstellen dat de Syriërs van de gelegenheid gebruik zullen maken om alsnog een door hen opgelegde vrede te bewerkstelligen, terwijl zij misschien tegelijk zullen proberen de palestijnse „bevrijdingsbewegingen" onder controle te krijgen. Het is nu al zonneklaar dat er bij welke toekomstige vredesbesprekingen in Libanon dan ook, rekening zal moeten worden gehouden met „grote broer" Syrië, die immers zijn macht heeft getoond.

Dat laatste brengt ons op een laatste opmerking voor vandaag. Het moet niet uitgesloten worden geacht dat van de huidige succesvolle interventie een positief psychologisch effect uitgaat op regime en volk van Syrië. Men kan in dit verband herinneren aan de snelle Egyptische opmars aan het begin van de Yom Kippuroorlog van oktober 1973 tegen Israël. Die opmars gaf Sadat en de Egyptische militaire leiding het gezag terug dat later nodig was om de achterban mee te krijgen voor het beginnen van (beperkte) onderhandelingen met Jeruzalem. Men lag als het ware niet meer op de knieën, maar naderde de tegenstander nu met opgeheven hoofd. En ook al kunnen de Syriërs zich met betrekking tot de Israëli's niet op iets dergelijks beroemen, misschien is de ingreep in Libanon voor hen een bruikbaar alternatief. In dat geval zou dr. Kissinger het in het Midden-Oosten wellicht toch iets gemakkelijker kunnen krijgen.

ROME - Bij de algemene verkiezingen van 20 juni zal 58,5 procent van de Italianen „linkser" stemmen dan bij vorige verkiezingen, zo blijkt uit een opiniepeiling van het instituut „Demoskopea", die is gepubliceerd in het linkse weekblad Tempo. 15,2 procent wil „rechtser" gaan stemmen en 26,3 procent blijft trouw aan de partij waarop ze ook bij de vorige verkiezingen hebben gestemd.

Volgens het onderzoek is vooral de verschuiving naar links onder de Italiaanse vrouwen opmerkelijk. In het verleden stemden zij behoudender dan de Italiaanse mannen. De verschuiving die de opiniepeiling signaleert is nogal verrassend genoemd. Opiniepeilingen van twee weken geleden duidden op stabiliteit van het kiezerskorps en slechts geringe verschuivingen. De MSI, de neofascistische partij van Italië, zal de VN-commissie voor de rechten van de mens vragen waarnemers naar Italië te sturen „opdat zij getuige kunnen, zijn van het geweld en de intimidatie waarvan rechts hier het slachtoffer is". Het partijbestuur besloot tijdens een spoedberaad een „dringend beroep" te doen op de VNcommissie. Volgens het bestuur is er een vooropgezet plan om rechts te verhinderen in vrijheid zijn verkiezingscampagne te voeren. Het plan is gericht op bevordering van een regeerakkoord tussen christen-democraten en communisten, en „daartoe wordt gebruik gemaakt van provocateurs en vandalen van uiterst links die de gewelddadige arm van het heersende corrupte en inefficiënte regime vormen", aldus het communiqué van het MSlpartijbestuur. Zondag is in Rome brand gesticht in een bioscoop waar later op de dag een neofascistische verkiezingsbijeenkomst zou worden gehouden.

LONDEN - De club van landen die kernreactoren en nucleaire kennis produceren en exporteren heeft vorige week in het geheim in Londen overeenstemming bereikt over een lijst van materialen die niet zonder garanties aan landen van de Derde Wereld kunnen worden geëxporteerd, zo is gisteren in de Britse hoofdstad vernomen. De lijst moet nu worden voorgelegd aan het internationale atoombureau in Wenen voordat zij wordt gepubli-" ceerd. De club heeft vorige week als nieuwe leden Polen en Tsjechoslowakije toegelaten. De papieren van Brazilië, Argentinië, Zuid-Afrika, Israël, India en Pakistan - landen die niet het verdrag tegen verspreiding van kernwapens hebben ondertekend - zijn bestudeerd.

(ADVERTENTIE) Rentewijzigingen Rijkspostspaarbank rJ^T^JrZrZ^^ Bdeggings- Beleggings- Spaar- Tio> verhoogd rekeningen bewijzen depositos / 4/0 "TinCl 1 • C«-»_»-,»-, Q, In coupures van f 1.000,- Minimum storting (*«7-**) Kr3DOekie TO en f 5.000,-, f I.ooo,~.Vaste percentages f\%r„ Voor spaargeld waa7 pOStgirOnekenillg A Vaste percentages geduren- gedurende de hele looptijd. XJft/ *> over u altijd direkt en zonder /\ I— O/ * * %r _^ kosten kunt beschikken. RpntP- __L /ft ______T '<-' _flT_ / /O Geld inleggen en opnemen I\CI HC" J_L T"/l# MMMW M *W/ '*-jr rekening /O/ //Ö qi;V _J.O/ dJ£__l__l__r X 04% _|f ■ «I / *** m l *"fc / g 4tf f\J De rentevergoeding op reeds ___ . __H__L^V (was43/4%) _| Wy gestorte Spaardeposito's blijft ongewijzigd. stlareniS* p,,^% /^a^ ___T_V 2"?1*!0" fc^omiatie? -g/V)/ - IIUS- ■ m Ar* Pfl "^ tnCCkfCntC •vraagcenfolderbijhetpostkantoor IU/0 premie X*F /O # Lft/ * UeArxxot •schri,f zonder postzegel'naar de Voor jonge mensen van * **■ -^ m /-. *L—-»_•. a T j 15 tot 21 jaar. Minimale Uw geld direkt beschik- __% * J&/U diailS: J«i > inleg f30,--maximale inleg baar. Over het op te nemen t^mmW 3°&er (was 7%) __T^ I jHf->^^!fK \ f 480,- per jaar. Na 6 jaar bedrag wordt 1% in rekening ff\ f'**r %>, „ ~ , fL M __. , Jf-r_w-i _ V \ mor--„_,:„„„„_ U„<-i-^^-i i i BW mm f De rentevergoeding op reeds l_ft / \fifei* _L_\ \ ) o%prem.e over het totaal- gebracht. #*V uitgegeven beleggingsbewijzen blijft +***%*. 7ZW kmmmfW tWk V bedrag mcl. rente. _# /#| ongewijzigd. fl W ƒ /i_ i___P->^r_«« 7'_ l __T /V ami /*3 £ W°'o^*M^Br^ Êr^O/ ("6%%) (voor 5 jaar vast) I fc jF .*M W \3/0 C*^ W^&AmMkA *_4/u (wass%%) WÊïmÊ Miiil_ror^-^_oTor%_zi-^irr\-^iriK /#^»T^^ (was 7,/4%) iiIJIVoIJvJo loiJqCl I Udl IffV ff ll__[PB uw nationale spaar~ en hypotheekbank hfi mm^ A

HAVANNA - Premier Fidel Castro \\ Cuba beeft gedreigd met bet opzegvan de anti-kapingsovereenkomst *' I de Verenigde Staten als de bontl°e ,ggen tegen de Cubaanse VN-mis** jB New Vork voortduren. De missie *Lpnieuw doelwit geweest van een aan?die volgens Castro is gepleegd \Z, contrarevolutionaire Cubaanse klingen in de Verenigde Staten.

Cuba en VS sloten in 1973 een overeenkomst om de grote aantallen vliegfjgkapingen, die in Cuba eindigen, in •-rken. Cuba voelt zich niet „voor „uwig verplicht" aan deze overeenkomst* „Onze medewerking hangt af an de stappen die de Amerikaanse re- Ving neemt om nieuwe misdaden feeën onze vissers en onze diplomaten v voorkomen", aldus de Cubaanse premier.

MOSKOU - President Indira Gandhi vin India is gisteren voor een officieel bezoek van vyf dagen in de Sowjet-Unie aangekomen.

Bij haar aankomst op de luchthaven van Moskou werd zij begroet door partijleider Brezjnjev, premier Kosigin en minister van buitenlandse aken Gromiko. Mevrouw Gandhi was in 1971 voor het laatst in Moskou.

MADRID - De Spaanse Democra•jsche Volkspartij [„Partido Democr»ta Popular"],die een in Westeuropese zin liberale politiek voorstaat, is „it de in maart gevormde opposilie-alliantie getreden, die zich „Coördinacion Democratica" noemt.

De PDP vindt dat het 13-partijenblok momenteel aan doortastendheid verliest nadat het een belangrijke rol beeft gespeeld bij het stelling nemen legen de behoeders van het politieke erfgoed van generaal Franco.

LETTERLIJK de hele politieke Arabische wereld is in rep en roer geraakt vanwege de omvangrijke Syrische militaire interventie in Libanon. Miszien met het oog op de in allerijl samengeroepen conferentie van de Arabische Liga, werd er in de zwaar «"•teisterde staat ter elfder ure het zotste staakt-het-vuren afgekondigd. J-aar afgezien van de vraag wie er zich daadwerkelijk aan zal houden, lost net bestand niets op. *De Arabische Partijen zijn onderling diep verdeeld, et als voornaamste kenmerk dat roegere vijanden plotseling bondge°ten zijn geworden en andersom, ten ontwikkeling die in verband met e crisis in Libanon eveneens de aan•°a<-ht moet hebben, is het bezoek dat e Sowjetrussische premier Kosigin ?an het Midden-Oosten heeft gevan'" Het zit het Kremlin in dit deel n de wereld niet erg mee en wanneer '3--d-P-9Ljets onderstreept wordt, is gebeurd door de reis van Kosigin *ar Irak en Syrië. Zijn voornaamste Pzet was de vechtende partijen te vt,n Cn' maar dat P°Ben is °P een ée°'led'ge mislukking geëindigd. En van de grote vragen is nu hoe de ssen zich verder in het gaande con' 1 z"Hen opstellen. -«zelfde moet men zich met steeds J*r klem afvragen inzake Syrië, dat het Hnteel duidel'ik de hoofdrol in stral- ma vervult- Zal* wanneer trok* de rookdamP zal zi->n opge" kom ' presidem Assad tevoorschijn voo Cvals de leider van een land dat °r Kissinger beter aanspreekbaar is gorden? Het is bepaald voorbarig te 0p nu reeds een positief antwoord Kven. Toch zien zowel de Verenigkelin ten als ,sraël de huidige ontwikverb?en niet alleen met een zekere gev IJster'ng aan, maar tevens met een Me u" hoop op betere lÖdenn kan er inderdaad moeilijk onderuit: het altijd in vrijwel alle opzichten radicalistische en extreme Syrië oefent momenteel een matigende invloed uit. Het doet dat in zowel het eerst-omstreden gebied Libanon als in de kwestie van het Midden-Oosten in het algemeen. De reden daarvan is dat de Syriërs zich in Libanon opstellen tegenover een ultra-links mengsel van marxisten, extreme moslems en palestijnse activisten, terwijl binnen de Arabische wereld afstand genomen wordt van de „extreemsten onder de extremen" Libië, Irak en Algerije.

Zou men op grond daarvan tot hoopvolle conclusies kunnen komen, het nog steeds volstrekte afwijzen van het vorig jaar door Egypte gesloten interim-akkoord met Israël rechtvaardigt in dit verband een zeker pessimisme. Recente berichten maken trouwens duidelijk dat er in Damascus zelf ook hevig gediscussieerd wordt over de toekomstige koers. Binnen de Baathpartij bestaat een stroming die zware bedenkingen koestert jegens de thans door Assad gevoerde politiek. En hoe zou het ook anders? Assad werpt zich nota bene op als beschermer van de altijd als rechts-reactionair beschouwde christen-falangisten in Libanon, de onderdrukkers van alles wat socialistisch was en is. En vervolgens, hoe kan een recht geaard moslem samen met christenen de strijd aanbinden tegen mede-aanbidders van Allah en Mohammed? En dat is nu precies wat de Syrische president momenteel presteert.

Linkse militie brengt versterkingstroepen het westelijk deel van Beiroet binnen. Dit volgde op botsingen tussen voor- en tegenstanders van de Syrische militaire interventie in Libanon. De burgeroorlog breidt zich politiek en militair steeds meer uit sinds het binnentrekken van de Syrische troepen.

Voorzitter E.T. Galvan maakt het V-teken op het eerste congres van de Socialistische Volkspartij in Spanje sinds de burgeroorlog van '36-39. Onder de buitenlandse waarnemers op het congres zijn vertegenwoordigers van de communistische partijen van onder andere Italië, Chili, Polen, Roemenië en Joegoslavië. Het congres is mogelijk geworden door een nieuwe wet op politieke bijeenkomsten.