Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

______ft___r *^ * *__W5_1^^^^^^^5s!,^»i_l Het ND biedt zoveel meer!

HAMBURG - Gustav Heinemann, de voormalige president van de Duitse Bondsrepubliek, is woensdag overleden. Heinemann werd vorige week in een ziekenhuis in Essen opgenomen wegens een acute stoornis in de bloedsomloop. Hij is 77 jaar geworden. HU leed al geruime tijd aan stoornissen in de bloedsomloop, met name in de hersenen en in de nieren. Toch kwam zijn overlijden onverwacht, na een plotselinge crisis vrijdagavond. Zg vrouw en kinderen waren vrijdagavond naar het ziekenhuis gekomen.

Gustav Walter Heinemann, lid van de SPD, werd in 1969 met een zeer krappe meerderheid (512 van de 1023 uitgebrachte stemmen) door de federale assemblee (bondsdag en vertegenwoordigers van de deelstaten) tot president gekozen. Al voor hij werd geïnstalleerd als president, als opvolger van de CDU-president Heinrich Lübke, liet hij weten slechts één ambtstermijn te ambiëren. Na vijf jaar presidentschap werd hij opgevolgd door de liberaal Walter Scheel.

Een archieffoto van Heinemann, gemaakt tijdens een ontmoeting met Koningin Juliana.

Gustav Heinemann, de voormalige president van de Westduitse bondsrepubliek.

Gustav Walter Heinemann is 23 juli 1899 geboren in Schwelm, in het Ruhrgebied. Hij studeerde rechten en politieke wetenschappen en begon zijn loopbaan als advocaat in Essen. Lange tijd, tot 1949, was hij directielid van de Rheinische Stahlwerke, een groot staalconcern.

In 1946 was Heinemann één van de oprichters van de CDU. Na de oorlog was hij enkele jaren burgemeester van Essen en minister van justitie van de deelstaat-regering van Noordrijnland- Westfalen. Zijn eerste landelijke functie kreeg hij in 1949, toen Adenauer hem benoemde tot minister van binnenlandse zaken. Omdat Heinemann, een overtuigd pacifist geworden, zich niet kon herenigen met de voorgenomen herbewapening van West-Duitsland, nam hij eenjaar later al ontslag. Twee jaar later trad hij ook uit de CDU. Met Helene Wessel richtte hij de Gesamtdeutsche Volkspartei", met een sterk neutralistisch program, op. De partij kreeg echter geen voet aan de grond en werd in 1957 ontbonden. In dat jaar sloot Heinemann zich aan bij de SPD, en werd voor deze partij in de bondsdag gekozen.

Onder invloed van zijn vrouw Hilde, met wie hij in 1926 trouwde, trad Heinemann toe tot de Evangelische kerk. Vanaf 1933 was hij actief in de „Bekennende Kirche", die zich verzette tegen het nationaal-socialisme. Ook na de oorlog bleef hij zeer betrokken bij de Evangelische kerk. Hij is onder meer voorzitter van de synode en vertegenwoordiger bij de Wereldraad van Kerken geweest.

Bij het totstandkomen van de „grote coalitie" (van CDU en SPD) in 1966 werd Heinemann minister van justitie. In die functie heeft hij zich sterk ingespannen voor een modernisering van het grotendeels 19de eeuwse strafrecht, en verwierf hij zijn reputatie van een liberaal en humaan politicus. Als president (van 1969 tot 1974) heeft Heinemann veel gedaan om afstand tussen staatshoofd en staatsburgers te verkleinen. Omdat hij veelvuldig gewone burgers, zonder onderscheid van rang en stand, uitnodigde voor gesprekken, nieuwjaarsrecepties of een tuinfeest, kreeg hij de naam „burger-president". Hij maakte minder buitenlandse reizen dan zijn voorganger, maar richtte zich vooral op een verzoening met de buurlanden Nederland, België, Luxemburg, Noorwegen en Denemarken, die onder Duitse bezetting hadden geleden.

LUXEMBURG - Nederland voelt niet veel voor een nieuw voorstel voor een zetelverdeling in het Europese parlement dat van Brits-Frans en Luxemburgse zijde zou komen. Het voorstel zou een verdubbeling van het huidige zetelaantal [198] inhouden en dan zes zetels minder voor de kleine landen en zes meer voor de grote landen. Nederland dat nu veertien zetels heeft in het Europese parlement zou er dan 22 krijgen.

Op een persconferentie in Luxemburg zei minister Van dér Stoel van buitenlandse zaken over een dergelijke oplossing van de zetelverdeling, dat dan het percentage voor Nederland lager zou zijn dan in het oorspronkelijke Franse voorstel voor een verhoudingsgewijze verdeling.

Of dit voorstel dat volgende week maandag op de raad van Europese regeringsleiders in Brussel ter sprake zal komen voor Nederland „onaanvaardbaar" zal zijn, antwoordde de minister dat het voor een voorzitter niet gemakkelijk is om het begrip onaanvaardbaar te hanteren.

ln het Europese parlement had minister Van der Stoel verklaard dat het geneesmiddel voor de politieke bloedarmoede waaraan de Europese Gemeenschappen lijden de rechtstreekse verkiezing van het Europese parlement is. „Indien onze verwachtingen niet beschaamd worden en indien men van allerwegen blijk geeft van goede wil en bereidheid tot compromis, zou het verlossende woord over de rechtstreekse verkiezingen binnen enkele dagen kunnen worden gesproken."

Minister Van der Stoel voegde er echter aan toe dat „ik zeer wel besef dat met de regeling van het vraagstuk der verkiezingen de democratisering van de Gemeenschappen nog niet haar voltooiing heeft gevonden".

JAKARTA - De aardbeving die vorige week West-Irian trof, heeft volgens het Indonesische persbureau Antara vermoedelijk aan ongeveer 9000 mensen het leven gekost. De slachtoffers werden bedolven onder de aardmassa's die door de aardbeving in beweging kwamen, aldus het persbureau.

De „provinciale gouverneur" van West-Irian, brigade-genaraal Sutran, heeft meegedeeld dat tot dusver 420 lijken zijn geborgen. Het zwaarst getroffen werd het bergachtige midden van het eiland. De aardbeving, die vorige week zaterdag plaatshad, registreerde 7,1 op de open Richterschaal. Een sterkere aardbeving was in Indonesië nooit opgetekend. Buitenlandse zendelingen in West- Irian hebben meegedeeld dat vele dorpelingen naar de dichte oerwouden en heuvels zijn gevlucht na de aardbeving en de na-schokken. Antara deelde mee dat 15.000 overlevenden per vliegtuig naar elders zullen worden overgebracht vanwege het gevaar van nieuwe aardverschuivingen. De aardbeving heeft houten woningen, wegen en bruggen vernield. Vijftien dorpen zijn met de grond gelijk gemaakt. Het ruwe bergterrein en slecht weer hebben het reddingswerk ernstig belemmerd. De regering in Jakarta heeft een corps in het leven geroepen om bij het reddings- en bergingswerk te helpen.

NEURENBERG - Het aantal werklozen in West-Duitsland is in juni met 32.500 verminderd tot 921 00. Het werkloosheidspercentage daalde van 4,2 in mei tot vier in juni. Dat heeft de directeur van het Duitse arbeidsbureau Josef Stingl, bekendgemaakt.

(Van onze wetenschapscorrespondent)

EEN VAKGROEP van de experimentele fysica aan de Utrechtse Universitiet houdt zich reeds geruime tijd, onder leiding van prof.dr. J.B. Thomas, bezig met het fundamentele onderzoek der fotosynthese. Fotosynthese is de omzetting van licht (zonne-energie) in chemische energie door middel van kleurstofsystemen, of het chlorofyl-pigment, van groene planten.

Doel van dit onderzoek is meer gegevens te verkrijgen over de omzetting, die behalve voor produktie van voedsel voor mens en dier, ook voor de zo noodzakelijke zuurstofvoorziening van de aarde zorgt. Van welk belang zon onderzoek voor de toekomst zou kunnen zijn, mag blijken uit de resultaten, die in laboratoriumsituaties reeds worden bereikt. Men is thans in staat met fotosynthese van bijvoorbeeld blauwwieren een rendement van 60 procent eiwitten te produceren, hetgeen in verhouding tot het eiwitgehalte van vlees opmerkelijk hoog wordt genoemd.

De mogelijkheid tot het kweken van eencelligen met hoge voedingswaarde biedt de futuroloog uitzicht op het lenigen van tekorten aan voedingsstoffen voor de mens in de gehele wereld. Daarbij staat de gedachte aan ontwikkelingslanden natuurlijk wel voorop.

Zo zou een 10 bij 10 meter groot bassin, van 5 cm. diepte, gevuld met blauwwieren bij de juiste voeding van de planten en bij de juiste belichting ervan, voldoende zijn voor de voeding van twee mensen. Dit is overigens een extrapolatie van laboratoriumuitkomsten, die o.m. door enkele van de medewerkers van de vakgroep, dr. J.C. Goedheer en drs. J.W. Kleinen Hammans verkregen werden.

In feite is de „Vakgroep fotosynthese" reeds in 1936 van de grond gekomen en wel op initiatief van de Rockefeller Foundation. De aandacht werd speciaal gericht op de conversie (verandering) van licht in chemische energie, terwijl ook de conversie van chemische energie in licht-energie - het omgekeerde proces dus - bestudeerd werd.

Deze laatste omzetting, bio— luminescentie genaamd, is het mechanisme waarmee bijvoorbeeld vuurvliegen en lichtend plankton (het lichten van de zee) werken.

In Utrecht heeft men zich met dit aspect slechts kort bezig gehouden. Onderzoek op dit terrein gebeurt heden hoofdzakelijk nog in Japan en Amerika. De Rockefeller Foundation, die laboratoria over de gehele wereld opzette bracht in ons land een werkgroep tot stand onder leiding van de Utrechtse prof. Ornstein, (fysicus en speciaal opticus) en prof. Kluyver, hoogleraar in de microbiologie te Delft. Men vond dat slechts via een goede samenwerking van fysici en biologen deze problemen aangepakt kunnen worden.

De werkgroep vond in Utrecht onderdak op een verdieping, die speciaal voor dit doel op het fysisch laboratorium gebouwd werd. Het geheel werd voor een beperkt aantal jaren door de Rockefeller Foundation bekostigd, waarna de Rijksuniversiteit de werkgroep als onderdeel van het fysisch laboratorium overnam.

Vele van de wetenschappelijke medewerkers van deze werkgroep vonden in de afgelopen jaren hun weg in de gehele wereld.

Alles wat chlorofyl bevat - en dat zijn groene planten zowel als alle mogelijke algen - kan fotosynthetiseren.

Chlorofyl is het actieve pigment, dat uiteindelijk de lichtenergie ontvangt en daarna in „aangeslagen" toestand het chemisch mechanisme van de plant op gang brengt. Het laboratoriumonderzoek is gericht op de absorptie van licht door de verschillende pigmenten, op de vraag hoe licht van het ene pigment naar het andere wordt overgedragen en hoe dit uiteindelijk in het chemisch mechanisme van de plant terecht komt. Het betreft hier dus een geheel transportbedrijf—.mechanisme, een energietransport in de fotosynthese. Daarbij moet worden opgemerkt, dat groene planten, doch ook blauw- roodof bruinwieren het chlorofyl als essentieel pigment bezitten, ingebed in een speciale structuur. Dit is voorwaarde voor de fotosynthese. Zodra men het chlorofyl uit de plant trekt wordt het foto-labiel, dat wil zeggen: het gaat stuk in het licht. ln de levende cel daarentegen is het chlorofyl erg stabiel. Het bevindt zich daar in verschillende vormen, die bepaald worden door interacties van de kleurstofmoleculen met hun omgeving, bijvoorbeeld eiwit-moleculen of naburige kleurstofmoleculen. Deze moleculaire interacties bepalen voor een groot deel de manier waarop het chlorofyl en deandere kleurstoffen, die bij het fotosynthetiseren betrokken zijn, werken.

Hieruit moet de conclusie getrokken worden, dat een inwendige structuur van de cel bepalend is voor het mechanisme waarmee de energieomzetting plaats vindt.

Op dit gebied van de inwendige structuur van de cel richten de meeste onderzoekingen van de vakgroep zich. Het omvat het meten en beïnvloeden van absorptie, fluorescentie, nalichten en fotochemische eigenschappen.

Hierbij worden allerlei eencellige organismen (groen- rood- blauw- en bruinwieren en fotosynthetiserende bacteriën) en plantendelen bestudeerd. Ook het ontwikkelen van het fotosynthetiserende mechanisme wanneer in het donker gekweekte (zgn. geëtioleerde) planten groen worden, heeft de aandacht.

MOSKOU - Nauwelijks een week na de Berlijnse conferentie van Europese communistische partijen heeft het Russische partijblad Prawda indirect kritiek geuit op de westerse communistische partijen om hun „te nationalistische" houding.

In een artikel over de crisis van het kapitalisme onderstreept het blad met name „de aanmoediging door het imperialisme van allerlei soorten revisionistische en nationalistische tendenzen", hetgeen kennelijk gericht is tot de westerse communistische partijen. Het theoretische artikel lijkt ook te verwijzen naar verklaringen van de Italiaanse en de Franse communisten over het Eurocommunisme en de noodzaak niet uit de NAVO te stappen, als de schrijver stelt dat „het imperialisme zich inspant de krachten van het wereldsocialisme te isoleren door te trachten hen te integreren in zijn systeem van militaire blokken". Het Russische partijblad meent dat „de communisten de wederzijdse economische en politieke betrekkingen van het gehele staatssysteem moeten weten te analyseren". De auteur van het artikel plaatst de jongste Europese communistische top onder het teken van de „versterking van de eenheid". Hij benadrukt de noodzaak „een verhoogd principe-gevoel te combineren met de trouw aan het proletarisch internationalisme en het gebruik van de leninistische strategie". Deze omschrijvingen werden juist niet genoemd in de slotverklaring van de Berlijnse conferentie.

ROME - In mei heeft de Italiaanse handelsbalans een tekort te zien gegeven van 495 miljard lire (voorlopig). In april was er een tekort van 708 miljard

In Hebron in door Israël bezet Jordaans gebied klagen en jammeren vrouwelijke familieleden van de 46-jarige Abdul Rahim Jaber, één der door Israëlische commando's op het vliegveld van Entebbe omgebrachte vliegtuigkapers. Jaber verliet zijn huis 12 jaar geleden en was een der oprichters van het Palestijnse Volksfront.

De aansluiting van de laboratoriumuitkomsten aan de praktijk is een punt, dat in feite buiten het terrein van het zuiver wetenschappelijk onderzoek en dus buiten dat van de vakgroep valt.

Zoals hierboven reeds gesteld, zou een „veldje"van lObij 10meterblauwwieren voldoende zijn voor de voeding van twee mensen indien het maximale energierendement van de fotosynthese (ca. 30°70) optrad.

Dit is vrij hoog in vergelijk met het rendement van een plant in de natuur, die 1% of minder rendement oplevert, maar onder gunstige omstandigheden is het in het laboratorium haalbaar.

Een van de oorzaken voor het lage percentage in de natuur is gelegen in het feit, dat de plant in de natuurlijke situatie het merendeel van de energie voor verdamping nodig heeft. Die verdamping, die noodzakelijk is om het gehele mechanisme van de plant goed te laten functioneren is bij algencultures uiteraard afwezig.

ln Utrecht bestudeert men daarom graag eencellige wieren en organismen. Door bladeren wordt nl. meer dan 90% van het licht geabsorbeerd, hetgeen betekent dat er aan de voorof achterkant van het blad geheel andere omstandigheden voorkomen. Dit is bij eencelligen niet het geval. Eén van de redenen dat zij veel geschikter zijn voor het onderzoek van fotosynthese. Dat de komst van de electronenmicroscoop bij dit onderzoek een grote rol gespeeld heeft mag zonder meer duidelijk zijn. Hetgeen vroeger wel vermoed werd, kan thans duidelijk worden aangetoond. In Amerika wordt de mogelijkheid bestudeerd om de fotosynthese te gebruiken om cellen van planten waterstof te laten produceren. Als men namelijk een deel van het fotosynthesesysteem kortsluit, kunnen de cellen soms waterstof produceren. Deze kan dan in tanks worden opgeslagen. Gezien het belang van dit proces worden er in Amerika veel fondsen voor beschikbaar gesteld.

Zal men door het fundamenteel onderzoek eenmaal een vqlledig inzicht verkregen hebben in de fotosynthese dat zou men naar believen eiwitten, koolhydraten en vetten kunnen produceren via de fotosynthese van chlorofylhoudende planten of wieren. Eventueel zouden kunstmatige systemen worden opgezet om de produktie op grote schaal ter hand te kunnen nemen.

Bij een landbouw van eencellige organismen - een waterbouw als het ware - zou speciaal in droge gebieden een efficiënt gebruik van water kunstmest en lichtenergie gemaak kunnen worden.

Er zal echter nog veel research verricht moeten worden voordat men de Sh Wetrk,n* de mechanismen volledig kent Hierbij zal de relatiefundamenteel onderzoek en praktijk meer dan nu het geval is, van de gSn5 moeten komen.

De standpunten in deze rubriek vertonT behoeven niet noodzakelijk de instemmin van de redactie te hebben. De redact' behoudt zich voor bijdragen te weio."" die zich naar haar oordeel bewegen buil de confessionele basis van de krant, ln»? dingen dienen voorzien te zijn van naai en woonplaats en liefst niet meer dan v woorden te tellen.

Nadat vele malen en vanuit vele hoeken over en weer is geschreven en gesproken over wat de gereformeerde maatschappelijk werker wel en niet mag doen binnen de gemeente, moet ik tot de betreurenswaardige conclusie komen dat er nog altijd mensen zijn die te weinig vertrouwen stellen in de gereformeerde maatschappelijk werkers. Ook gemeenteleden, die goed weten dat de unieke band tussen ambtsdragers en gemeenteleden ons door God gegeven is en daarom volledig te honoreren is. Juist door een gereformeerde maatschappelijk werker in te schakelen (door de betrokken gemeenteleden of wie dan ook) wordt het mogelijk gemaakt deze relatie te verstevigen of zo nodig te herstellen (n.b. Hiervoor hebben de maatschappelijk werkers van de stichting De Driehoek reeds getekend). Hoe is het dan mogelijk dateen dominee' vindt dat de maatschappelijk werkers zich aan de oppervlakte moeten houden? Is het niet onze opdracht om alle mogelijkheden die wij van de Heere ontvangen, uit te buiten en eventueel aan te wenden tot verbetering van de gemeenschap der heiligen? En vallen daar niet ook de mogelijkheden m.b.t. de hulpverlening aan gemeenteleden onder?

„Heeft de Heere ons dan arm gelaten tot 1970 door pas dan zijn gemeenteleden te voorzien van professionele hulpverleners?" is een kritische vraag van ds. Goedhart in het artikel waarover de krant van donderdag j.l. berichtte. Maar waar wordt in de Bijbel gesproken over psychiaters, psychologen, pedagogen, maar ook over scholen? ( Betekent dat dan, dat ook zij zich aan de oppervlakte mogen houden, omdat deze niet bij name in de Bijbel genoemd worden als hebbende een belangrijke functie' binnen de gemeenschap? Of moeten wij niet veel eerder de Heere dankbaar zijn dat Hij juist in een tijd waarin het nodig is, in een tijd waarin veel zich Christelijk, neutraal* of humanistisch noemende instellingen (ook scholen) zo veel kwaad verrichten ons gereformeerde maatschappelijk werkers, psychologen scholen enz. geeft als tegenwicht voor de rest. Om het mogelijk te maken dat zijn kinderen op deze gebieden echt Christelijk geholpen kunnen worden d.w.z. gebaseerd op de Bijbel en dus ook op de verbetering of de in standhouding van de door Hem gegeven relaties binnen Zijn gemeente! J.H. Roosenbrand (student G.S.A.) Kampen

(Van onze correspondent).

PRETORIA - Er is op het ogenblik veel rumoer over een Zuidafrikaanse film. Wat is namelijk het geval, de film heeft als thema de nationale sport rugby. Dit is op zichzelf niets bijzonders, maar het feit dat een Kleurling de hoofdrolspeler is en daarbij nog verliefd raakt op de blanke dochter van een vooraanstaande professor aan een blanke universiteit heeft de weg naar het witte doek versperd. De universiteit van Pretoria vond namelijk dat haar goede naam door de film in het gedrang zou komen en vroeg een rechtsbevel aan om de film uit de bioscopen te houden. De film, waarin reeds veel gecoupeerd is, bevat aan het begin een aankondiging dat er geen overeenkomst is met academici ot studenten van de universiteit van Pretoria. De film is onlangs fijn onder de loep genomen door de rector van deze universiteit en verscheidene professoren. Wat de situatie nog interessanter maakt is, dat de film staatsubsidie krijgt indien hij uiteindelijk vrijgesteld wordt.

MOSKOU - Het Russische ruimteschip Sojoez 21 is er woensdagavond in geslaagd een koppeling tot stand te brengen met het vorige maand geB" ceerde ruimtestation Saljoet 5.

Het Russische persbureau T 3? meldde dat de ruimtevaarders wei| now en Zjobolow zich aan boord v het station bevinden. . . De Saljoet 5 is zo geconstrueerd o^ twee ruimtevaartuigen tegelijk aang koppeld kunnen worden. Naar v wachting zal over een vijftal weK een tweede toestel gelanceerd wor voor die operatie. De verzorging de mannen aan boord van het stai kan bovendien geschieden met ben van onbemande, ruimtevaartuig^ Het station is dus ingericht op langdurig verblijf in de ruimte.