Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

„iFyV VORK— Kenia heeft Oeganda B klacht bg de Veiligheidsraad van '*'verenigde Naties beschuldigd van * stematische moord op Keniase "SJ ers in Oeganda". bister van buitenlandse zaken !!eoyoea Waiyaka, in New Vork voor nlebat in de Veiligheidsraad over de Tr»ëliscne bevrijding van 100 gijze* van de Oegandese luchthaven Ktebbe, sprak van „opzettelijke ver„gchuaming door de Oegandese toritciten van hun internationale '" nlwoordelijkheid tot bescherming '!nde levens en eigendommen van bui,eßl»nders".

Volgens minister Waiyaka wordt in Oeganda systematisch op ingezetenen gejaagd en heeft deze jacht al honderden mensenlevens gekost. Kenia behoudt zich het recht voor de óéest gepaste stappen te nemen in overeenstemming met het internationale recht tot bescherming van de levens van zijn burgers", aldus de minister, volgens wie Oeganda de afgelopen dagen ook militaire versterkingen naar de grens met Kenia heeft .ezonden. De Veiligheidsraad heeft het debat over de Israëlische actie voortgezet met een verklaring van de gedelegeerde van Israël, Chaim Herzog. Deze beschuldigde Oeganda van chantage om de Veiligheidsraad te beïnvloeden.

Herzog zei dat de Oegandese autoriteiten leugens vertellen over het lot van de 75-jarige mevrouw Dora Bloch, die na de Israëlische bevrijdingsactie als enige gijzelaar moest achterblijven en van wie wordt aangenomen dat zij niet meer in leven is. De Israëliër herinnerde de raad eraan dat een Britse diplomaat die een onderzoek naar het lot van mevrouw Bloch instelde door Oeganda is uitgewezen.

„En nu vernemen we weer dat in Oeganda wonende buitenlanders worden bedreigd", aldus Herzog. Voor het eerst in de geschiedenis, zo merkte de Israëlische gedelegeerde op, wordt een rechtstreekse poging gedaan het debat in de Veiligheidsraad door middel van chantage van de meest onheilspellende aard te beïnvloeden".

De betrekkingen tussen Groot-Brittannië en Oeganda zijn verder achteruitgegaan nadat president Amin heeft gedreigd verder met mogelijke „maatregelen" tegen de 500 Britten 'in Oeganda.

Amin heeft intussen de tweede secretaris van de Britse missie in Oeganda, Peter Chandley, met zijn echtgenote uitgewezen. Chandley heeft na de Israëlische actie mevrouw Bloch opgezocht in een ziekenhuis in Kampala, en is de enige die haar na de actie levend heeft gezien. Amin heeft ook de waarnemend hoge commissaris van het Verenigd Koninkrijk James Horrock „geadviseerd" terug te keren naar Londen. Volgens een bericht van Radio Oeganda had de Oegandese Defensieraad „met ongerustheid de betrokkenheid van Horrocks geconstateerd bij de Israëlische inval". De raad had verklaard wel „gelukkig te zijn met het werk van de hoge commissaris James Hennesy".

President Amin heeft in een toespraak tot onder meer ministers en diplomaten verklaard dat mensen „zoals de Britten", die hem kritiseren over zijn optreden tijdens de kaping „zeer zwaar zullen betalen".

PHILADELPHIA — In het Amerikaanse Philadelphia is de oprichting aangekondigd van het „Volksfront voor de Bevrijding van Oeganda". De oprichter is John Odongkara, een Oegandese ex-politieman. Volgens Odongkara zijn in het front verscheidene honderden Oegandezen verzameld die naar de Verenigde Staten zyn geëmigreerd. Het doel van het Volksfront is de regering van president Idi Amin omver te werpen.

Tijdens een persconferentie, die onder het Schild Van het „Amerikaans-' joods comité" werd gehouden, zei 'Odongkara dat „de Oegandezen niet van Amin houden en dat ze graag zien dat hij wordt afgezet hoewel dat ook moeilijk zal zijn". Het leger van Oeganda is in meerderheid opgebouwd met leden van de stam waartoe Amin zelf behoort. Wanneer de president een gerucht van een komplot verneemt, organiseert hij een razzia onder de bevolking en gaat vervolgens "ver tot „zuiveringen", aldus Odong- WmWm

BOGOTA —De Boliviaanse regering taft het bevel tot sluiting van de «ntoren van het Amerikaanse persbureau United Press International "getrokken.

[Van onze correspondent]

JOHANNESBURG - Er bestaat een duidelijk verband tussen de 40% stijging in de Rhodesische defensiebegroting en de uitbreiding van de oorlog in dat land. Sinds 1 juni zijn er reeds meer dan 245 doden gevallen. Een groot aantal hiervan waren burgers, die door binnenvallende terroristen vermoord zijn. De strijd is nu niet meer alleen beperkt tot het Oosten van het land, maar de terroristen treden nu ook geregeld op in het Westen Waar de op één na grootste stad Bulowavö gelegen is. Een blanke winkeleigenaar kwam verleden week om toen zijn winkel in de omgeving van Balla Balla door terroristen aangevallen werd. Nadat het leger eerder een konvooistelsel op de weg tussen Beitbrug en Fort Victoria ingesteld had, geldt dit nu ook voor de verbinding tussen Beitbrug en Bulowayo. Al het burgerlijk verkeer is tijdens de nachtelijke uren op deze wegen verboden.

°E VERKIEZINGEN van vier weken geleden hebben Italië niet uit de Witieke problemen geholpen. De joorspelling dat de christen-democraƒ" zon zware klap zouden krijgen 'opneming van communisten in een '«uwe regering onontkoombaar zou fljji is niet uitgekomen. De klappen c, n b'J de kleine partijen tussen het "sten-democratische midden en de partij in, en dat rf ' ce Problemen niet eenvoudiger. com toenemende betekenis van de J"iiunistische partij in de Italiaanse Jtiek heeft inmiddels officiële be- gekregen door de verkievoo Va" haar voorman Ingrao tot diJZltter van het Huis van Afgevaar.* «n. Maar de christen-democraten bliivVan mfnin8 dat het daarbij moet en- Tijdens de verkiezingen heblet ZJi de gedachte van een coalitie *aar cornmunisten - door vele onze mers van buitenaf> onder wie als .m,n'ster Boersma, aangeprezen k*al oplossing v°or Italië's vele ge*e!n " on°mwonden van de hand üjf, en- Daar kan men nu natuurlijk de p teruBkomen, zeker niet nadat 'oomu! dit sta"dpunt duidelijk be- NuiSp beni n Q ,en coalitie met de communistot te niet beslist noodzakelijk om «ien p meerderheidskabinet te koialiste arlementaire steun van de sohie 2j,n. ZOu vo'doende zijn. Maar rige y /!cm n" juist de kneep. De vovo|gde blnetscrisis met de daarop gekist u parlementsverkiezingen zijn met dj 'et do°r deze socialisten christ_ i!oor°PBeze»e bedoeling de *" co "democraten te dwingen tot Dez- • e met de communisten. ialisten hebben dan ook hun ken aa 'oofd niet te zullen meewerregej. n de totstandkoming van een cou,m 8 .zó"der communisten. Maar n'sten en socialisten samen hebben geen meerderheid en zijn daarom op de christen-democraten aangewezen.

ZIEDAAR de impasse waar de dinsdagavond aangewezen kabinetsformateur Andreotti, een christen-democraat, voor staat. Dat de Italiaanse politici er weinig gat in zien, blijkt alleen al uit het feit dat president Leone, bekend om zijn doortastendheid, tot eergisteren gewacht heeft met de keuze van een kabinetsformateur. Hij heeft het informele vooroverleg ruime kansen willen geven om het risico van mislukking van zijn formateur zo gering mogelijk te houden.

De keuze van deze formateur, die als hij slaagt Italië's nieuwe premier zal zijn, levert het bewijs dat van politieke vernieuwing nog geen sprake zal zijn. Andreotti, die 57 jaar is, is voluit een oudgediende. In totaal al meer dan 25 jaar van zijn leven heeft hij een ministerspost bekleed. Ook was hij tweemaal premier, in 1972 van een centrum-rechts kabinet dat het een jaar volhield, en daarna nog eens van een kabinet dat slechts acht dagen leefde. Hij wordt beschouwd als links van het midden binnen de Democrazia Christiana, maar onderhoudt goede betrekkingen met het Vaticaan en de Verenigde Staten.

Deze keuze onderstreept de moeite waarin de Democrazia Christiana verkeert. De grote bloeiperiode van deze partij viel kort na de Tweede Wereldoorlog. Partijleider De Gasperi omringde zich toen met vele bekwame jongemannen. Nu we bijna dertig jaar verder zijn, vormt dit jeugdig kader van toen nog steeds de top van de DC. Ruimte voor de opkomst van nieuw kader is er nauwelijks, terwijl de oude garde weinig verrassends meer heeft te bieden. Dat verklaart mede de kritiek op deze partij.

ANDREOTTI'S eerste taak zal nu zijn een regeringsprogram te ontwerpen en daarvoor steun te verwerven. De grote vraag is: zal hij daarbij voldoen aan de wens van de socialisten om dat program ook aan de communisten voor te leggen, opdat een te vormen kabinet zal kunnen rekenen op steun van buitenaf van communistische zijde? Dat schijnt de positie te zijn die Berlinguer begeert, nu de kans op opneming van communisten in een kabinet nog uitgesloten lijkt.

Het is trouwens de vraag of de communisten op directe regeringsverantwoordelijkheid gesteld zouden zijn. De taak van een nieuwe Italiaanse regering zal namelijk noch gemakkelijk noch aantrekkelijk zijn. Het kan dan politiek wel voordelig zijn daar niet al te nauw bij betrokken te zijn. Gaan de zaken goed, dan kan men wijzen op de parlementaire steun waardoor het dat kabinet mogelijk werd aldus te regeren. Maar gaat het slecht, dan kan er alle nadruk op worden gelegd dat er geen communisten in dat kabinet zitting hadden.

Daarentegen is een christen-democratisch kabinet dat afhankelijk is van de parlementaire steun van de communisten, tegen wie zij de kiezers juist zo scherp gewaarschuwd hebben, voor de christen-democraten weer geen aantrekkelijk vooruitzicht. Daarom zal Andreotti stellig eerst andere mogelijkheden aftasten. Vooral zal hij benieuwd zijn te weten hoe vast de socialisten aan hun standpunt zitten dat zij geen regering wensen te steunen zonder communisten.

DE KANS dat daar enige beweging in zit, lijkt niet uitgesloten. Want het uitdragen van dat standpunt, waardoor zelfs de laatstgehouden verkiezingen veroorzaakt werden, is de socialisten slecht bekomen. Zij verloren een kwart van hun aanhang. Een deel heeft stellig gedacht: als dan de communisten zo noodzakelijk moeten meeregeren, kunnen we maar beter rechtstreeks op hen stemmen. Die stap werd hun trouwens gemakkelijker gemaakt doordat vele niet-partijleden op communistische kandidatenlijsten stonden, onder wie zelfs een Italiaans lid van de Europese Commissie in Brussel.

Maar talrijker waren de kiezers die het met de pro-communistische lijn van de socialistische partijleiding helemaal niet eens waren en zich meer aangesproken voelden door het afwijzende standpunt van de christen-democraten. Daardoor bleef de voorspelde nederlaag van laatstgenoemden uit en incasseerden de socialisten zwaar verlies. Dat verlies heeft er nu toe geleid dat de socialistische partijleider De Martino is afgetreden. Hij heeft erkend dat hij een voor zijn partij schadelijke politieke lijn had gevolgd door aan te dringen op het aftreden van het kabinet-Moro. dat op socialistische steun was aangewezen. In de socialistische partij dringt het besef door dat haar aanhang geleidelijk zal wegslinken, als zij zich zo nauw aan de grote communistische partij blijft verbinden.

Deze herbezinning biedt misschien voor Andreotti mogelijkheden tot vorming van een meerderheidskabinet dat niet volledig op steun van de communisten is aangewezen. Gezien de interne strijd bij de socialisten is het echter nog wel wat vroeg om daar al te stevig op te bouwen. Vandaar dat men ook wel hoort spreken over de vorming van een „badseizoenkabinet", dat alleen lopende zaken waarneemt tot de zaken wat duidelijker liggen. Zelfs wordt gesproken over een nieuwe gang naar de stembus in het najaar. Het lijkt echter niet erg aannemelijk dat daaruit een oplossing uit de huidige impasse zou voortkomen.

ONDERTUSSEN schreeuwt Italië om een krachtige en stabiele regering. De werkloosheid is er enorm; de inflatie overschrijdt de 30 procent per jaar. Het kapitaal vlucht uit het land - al is er weer heel wat teruggekomen toen de stembusuitslag uitwees dat er voorlopig geen communistische ministers zouden komen. De staatsfinancien zijn volledig in de war. De belastmgmoraal is beneden elk peil en de straatmisdaaa is de gezagsdragers ■ volledig boven het hoofd gegroeid. Ook voor ons is het niet onverschillig wat voor regering Italië krijgt, en dat niet alleen omdat het in een ordelijk geregeerd land prettiger vakantiehouden is. Italië heeft immers met zijn lange Middellandse-Zeekust een sleutelpositie in de NAVO. Italiaanse ministers zitten mee aan tafel in Brussel, waar ook over onze zaken wordt beslist. Hoe onschuldig de communisten van Berlinguer zich ook voordoen, hun opneming in een Italiaans kabinet zou toch wel eens het paard van Troje voor NAVO en EG kunnen betekenen. Daarom is het ons wèl dat het die kant niet op lijkt te gaan. a.i.

ANDREOTTI

In het Oosten van het land worden veel ongevallen veroorzaakt door Russische landmijnen, die door infriltranten uit Mozambique gelegd worden. Sommige types zijn volgens onze informatie bijzonder verraderlijk, omdat gewone opsporingsapparatuur niet in staat is de ligplaatsen te ontdekken. Hoewel onbevestigd, circuleren er berichten dat bij de grens van Mozambique de afgelopen weken schermutselingen tussen Frelimosoldaten en Rhodesische troepen hebben plaatsgevonden. Het bericht dat de wereldpers vernam uit de mond van de president van Mozambique Samora Machel, dat Rhodesische troepen een aanval zouden hebben gedaan op een Mozambikaans dorp op 80 kilometer van de grens, is volgens gewoonlijk betrouwbare bronnen vjsr alle waarheid gespeend. Intussen bevinden twee ontvoerde blanke Rhodesische boeren zich waarschijnlijk in Mozambikaanse gevangenissen.

LONDEN - De wereldproduktie van aardolie heeft verleden jaar 2708 miljoen ton bedragen, 5,4 procent minder dan in het voorgaande jaar. In de landen van de OPEC (Organisatie van Olie Exporterende Landen) verminderde de produktie met ca. 10 procent. Het wereldverbruik van olie bedroeg in 1975 2701 miljoen ton, 2,9 procent minder dan in 1974. Een en ander staat in het jaarverslag van British Petroleum.

STUTTGART- Zes jaar geleden diende het garnizoensstadje Stelten am Kallen Markt [Baden- Württemberg] bij het ministerie van defensie in Bonn een verzoek in voor subsidie bij de aankoop van een ladderwagen voor de brandweer. Men zou die wagen nodig kunnen hebben bij brand in het Franse garnizoen. Stelten am Kalten Markt heeft nu antwoord gekregen uit Bonn: een doorverwijzing naar het ministerie van financiën. De kosten van een ladderwagen zijn sedert 1969 gestegen van 181.000 mark tot 440.000 mark, aldus de gemeente.

PARIJS — In de nacht van dinsdag op woensdag is het huis van een oud-kolonel van de S.S., Joachim Peiper, in de Franse plaats Traves (Haute Saone] in brand gestoken.

Peiper had zich daar na de oorlog gevestigd. Voor de brand uitbrak waren schoten gehoord, de honden van Peiper zijn verdwenen. Uit het puin van het huis is een lijk geborgen dat nog niet is geïdentificeerd. In juni was in de streek een anoniem vlugschrift verspreid waarin Peiper een oorlogsmisdadiger werd genoemd. Joachim Peiper, in 1915 in Berlijn geboren, was in 1946 ter dood veroordeeld wegens het laten doodschieten van 71 Amerikaanse krijgsgevangenen in 1944 in de Ardennen. De doodstraf werd in 1951 in levenslang omgezet en hij werd tenslotte in 1957 vrijgelaten. Hij werd ook ervan beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor de massamoord te Boves in Italië.

Een informeel plaatje van de EEG-top in Brussel waar de regeringsleiders bijeen waren. V.l.n.r. de Italiaanse premier Aldo Moro, Anker Jorgensen van Denemarken, naast een onbekende, de Franse president Giscard d'Estaing, James Callaghan van Groot- Brittannië, de Nederlandse ministerpresident Den Uyl en Helmut Schmidt van West-Duitsland. [Reacties op de in Brussel genomen besluiten zijn te vinden op pag. 5.\

NEW VORK - In een nauwelijks verhulde aanval op minister van buitenlandse zaken Kissinger heeft de Amerikaanse Democratische Partij zich dinsdagavond laat gebonden aan een „nieuwe openhartigheid" in de buitenlandse politiek

„Laat het goed worden begrepen dat de buitenlandse politiek niet het exclusieve domein is van de minister van buitenlandse zaken", aldus senator Church in de buitenlandse politieke verklaring van de partij op de nationale conventie in Madison Square Garden in New Vork. Church, die als kanshebber voor de vice-presidentskandidatuur wordt beschouwd, voegde hieraan toe: „noch behoort zij aan de uitvoerende taak van de regering". „Toch, van de tijd van de geheime bombardementen op Cambodja tot onze recente heimelijke betrokkenheid in Angola, is de diplomatie van de regering-Nixon-Ford gekarakteriseerd geweest door eenzijdige besluiten, geheimhouding en misleiding". Church zei tot de gedelegeerden „dat de Democratische partij wil bewerkstelligen dat het Congres wordt betrokken bij belangrijke internationale beslissingen. De zaak van ontspanning met de Sowjet-Unie was behandeld op een wijze waardoor het vertrouwen van het publiek was verminderd". Senator Humphrey heeft op de nationale conventie gezegd dat het Amerikaanse volk het 200-jarig bestaan van het land zal vieren door de „Republikeinse Tories" uit het Witte Huis weg te stemmen. Hij en senator McGovern deden een beroep op de democraten zich te verenigen achter Carter. Zij deden dat aan het slot van de tweede dag van de conventie.

STRAATSBURG — De secretarisgeneraal van de Raad van Europa, Georg Kahn-Ackermann, heeft gisteren verklaard dat Portugal wellicht deze herfst het negentiende lid van de Raad zal worden.

Kahn-Ackermann, een Westduitse socialist, deelde op een persconferentie mee dat de Portugese autoriteiten hem tijdens een bezoek aan Lissabon in mei hadden gezegd dat Portugal spoedig na de ambtsaanvaarding van zijn nieuwe president om het lidmaatschap zou verzoeken. Generaal Antonio Ramalho Eanes zal op 14 juli worden beëdigd als president van Portugal. Hij is de eerste Portugese president die door vrije algemene verkiezingen is gekozen. Als Portugal dan om het lidmaatschap vraagt, zal de Raad „spoedig het verzoek bestuderen en zal het ministerscomité weldra Portugal officieel uitnodigen deel te nemen aan ons werk". Op een vraag naar een eventueel lidmaatschap van Spanje, zei hij „toetreding van Spanje kan alleen overwogen worden nadat in vrijheid een democratisch parlement is gekozen en een regering die voldoet aan de wens van het volk, haar taak heeft aanvaard".

PEKING - In de Chinese hoofdstad is gisteren bekendgemaakt, dat de bevelhebber van de communistische strijdkrachten gelegerd op het vasteland tegenover het nationalistisch Chinese eiland Taiwan, Pi Ting-Tsjoen is overleden.

De omstandigheden van zijn dood zijn niet bekendgemaakt, maar waarnemers veronderstellen, dat hij bij een ongeluk om het leven gekomen kan zijn.

Generaal Pi Ting-Tsjoen is overleden nog geen dag na maarschalk Tsjoe Teh, die lange tijd opperbevelhebber is geweest van het Chinese Volksbevrijdingsleger.

NEW DELHI — In New Delhi is de Ministersconferentie van de niet-gebonden landen geëindigd met de officiële bekendmaking van de vorming van een pool van persbureaus van de leden-landen.

Een commissie van vijftien leden, onder voorzitterschap van India, zal worden belast met de coördinering van de activiteiten van de persbureaus. Geen van de persbureaus zal een dominerende rol spelen. De pool staat open voor alle persbureaus van de niet-gebonden landen. Met nadruk wordt erop gewezen dat het niet gaat om de vorming van een „supranationaal persbureau". De coördinatie-commissie zal elke drie jaar worden gekozen en wel aan het begin van het jaar waarop een „topconferentie" van de organisatie wordt gehouden. Elk deelnemend persbureau dient zelf de kosten van zijn deelneming te dekken. De vorming van de pool zal volgende maand in Colombo ter goedkeuring worden voorgelegd aan de staats- en regeringshoofden van de niet-gebonden landen. Aan de conferentie hebben de ministers van voorlichting van meer dan zestig aangesloten landen deelgenomen.

AMMAN — Koning Hoessein van Jordanië heeft het ontslag van premier Zeid Rifai aanvaard en enkele uren later een nieuwe regering onder de vroegere minister van onderwijs Nadar Badran goedgekeurd.

Evenals zijn voorganger is Badran minister van buitenlandse zaken en defensie. De 40-jarige premier geldt als politiek gematigd.

het nieuwe Kabinet telt 14 leden van wie twee afkomstig zijn van de oostelij ke oever van de Jordaan en vier van de door Israël bezette westelijke oever.

SITTEN — In Zwitserland worden de laatste tijd massa's koeien verhuisd om die te sparen voor het slachthuis, nu er een groot gebrek is aan voer. Duizenden stuks vee zijn al met vrachtwagens naar hoger gelegen weiden in het kanton Wallis gebracht, waar nog genoeg voer aanwezig is. Op hun eigen weideplaatsen is geen groen grassprietje meer te vinden.