Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

n£N HAAG - Minister Lubbers van (conomische zaken wil dat de Nederlanders het voor het zeggen krijgen bij „jj vredestein-concern dat nu nog geheel in Amerikaanse handen is. De minister wil dat het Amerikaanse rubberconcern Goodrich de meerderheid van de aandelen in zijn [nu nog volledige] Nederlandse dochter Vredestein prijsgeeft. Goodrich zou in eerste instantie 49 procent van de aandelen moeten krijgen, de staat ook 49 procent en de overige 2 procent zouden in handen moeten komen van een stichting, in de driehoofdige stichtingsbestuur zouden twee vertegenwoordigers moeten zitten van de Nederlandse overheid en één vertegenwoordiger van Goodrich.

Op een persconferentie na afloop van een gesprek dat de Goodrich-top voerde op het ministerie van economische zaken met onder andere directeur-generaal Molkenboer van de industrie, zei minister Lubbers dat er helaas niet aan te ontkomen zal zijn dat wellicht 20 procent van de 4800 man, die nu nog bij Vredestein werken, zullen moeten worden ontslagen.

De regering denkt daarbij met name aan sluiting van de vestiging in Loosduinen, waar momenteel ongeveer 600 werknemers in dienst zijn en wellicht inkrimping van de vestigingen in Heveadorp (bij Arnhem) en van de vestiging in Maastricht.

MINISTER LUBBERS

Voorts is de Nederlandse regering bereid Vredestein uit de financiële nesten te helpen door het verstrekken van leningen en dergelijk. Om welke bedragen het daarbij gaat wilde minister Lubbers niet kwijt.

Hij zei dat de regering er niets voor voelt alle aandelen van Goodrich over te nemen, een eis die de Amerikanen aanvankelijk op tafel legden. „Goodrich is in eerste instantie verantwoordelijk voor wat ze zelf heeft aangericht", zo zei de minister. „Het is wel duidelijk dat er op den duur een Nederlandse leiding moet komen die de ruimte krijgt om een goed bedrijfsbeleid te voeren". Op langere termijn zou een derde partij gevonden moeten worden die eveneens in Vredestein gaat deelnemen en dan niet alleen een deel van de aandelen overneemt, maar ook een deel van het management voor zijn rekening neemt. De overheid voelt er niets voor om altijd voor 49 procent in Goodrich te blijven participeren, aldus Lubbers. Volgens hem is Goodrich overigens bereid ook een deel van zijn aandelenpakket van 49 procent aan derden af te staan. Dat ook als het Vredestein weer voor de wind mocht gaan . Lubbers zei dat men tot deze vorm van aandelenverdeling is gekomen omdat men van mening is dat met name de betrokken werknemers niet langer in onzekerheid mogen verkeren over wat er met hun bedrijf gaat gebeuren. ~We mogen de onzekerheid bij de mensen niet langer laten voortduren. We mogen niet blijven wachten tot er een derde partner gevonden is", zo zei de minister. Hét ministerie van economische zaken stelt zich wel op het standpunt dat die derde partner in eerste instantie een Nederlands en niet een buitenlands bedrijf zou moeten zijn. „Met buitenlandse bedrijven hebben we niet zulke goede ervaringen gehad de laatste tijd", zo zei de bewindsman.

BOVEN-LEEUWEN - De 96 personeelsleden van de meubelfabriek „Avanti" te Boven-Leeuwen [bij Tiel] is vrijdag meegedeeld het werk onmiddelijk te stoppen, wegens faillisement van het bedrijf. De mededeling werd gedaan voor de curatoren in het faillissement, nadat de fabriek vrijdagochtend al om zes uur was gaan draaien om zodoende in verband met het begin van de vakantie eerder te bunnen sluiten. Tot negen juli zijn de lonen reeds uitbetaald.

De minister verwacht dat de Amerikanen deze week „haring of kuit" zullen zeggen tegen het voorstel van economische zaken. Mochten de Amerikanen ja zeggen - en Lubbers liet vrijdag doorschemeren dat hij dat eigenlijk wel verwacht - dan zal het nog enkele weken duren voor de zaak in kannen en kruiken is en de besprekingen met de Nederlandse vakorganiaties zijn afgerond.

Als de Amerikanen en de Nederlandse vakbonden het voorstel van de regering afwijzen, dan zullen ze zelf moeten proberen om een oplossing te vinden, zo zei de minister.

Nadat -economische zaken een bespreking had gevoerd met de top van Goodrich werden de vakbonden vrijdagmiddag over de besprekingen met de Amerikanen door economische zaken geïnformeerd. De vakbonden stelden zich in een eerste reactie nogal gereserveerd op tegenover de plannen van economische zaken. De bonden - die de Amerikanen beschuldigen van een wanbeleid en die Goodrich liever vandaag dan morgen uit Nederland zien vertrekken - zijn wel ingenomen met de plannen van economische zaken om de Amerikanen de meerderheid in het aandelenpakket te ontnemen en de zeggenschap voor het grootste deel in Nederlandse handen te leggen.

Dit is de schoolbus, die men in een vlakte vol struikgewas bij Chowcilla in Californië teruggevonden heeft - zonder de chauffeur en 26 schoolkinderen. De bus was op de terugweg van een schoolreisje, zette onderweg drie kinderen af en verdween letterlijk van de aardbodem, tot hij teruggevonden werd in het struikgewas.

MINISTER Van der Stoel heeft een vastberaden „nee" laten horen op het ttzoek om in Rotterdam een consult van de Sowjet-Unie te mogen «Penen. (Een consulaat is een officiële ertegen woordiging van een andere «aait ten dienste van haar onderdanen J" "aar handelsbelangen.) Dat dit "zoek kwam, is niet zo verwonder_>*• De Sowjet-Unie ontplooit grote *«iviteiten op scheepvaartgebied. In «artikel over de ontwikkelingen in e binnenvaart, dat wij donderdag j.l. Paatsten, kan men lezen hoe ook in •nnenvaartkringen de toenemende oncurrentie uU de Oostbloklanden ordt geducht. Door het totaal andere „ onom,SCne systeem is het daar moonH de vrachtvoorwaarden volledig d"aergeschikt te maken aan politieke ticu e'nden' en daarteBen kan het Pardat bedrijfsleven in het Westen, ken °m Z'^n rendementen moet den". moeilijk concurreren. Pmerkelijker dan dit verzoek is de "am Kd'e het heeft gedegen. Met bUr e "et Rotterdamse college van zich CSter en w^houders heeft hehK W.zeer voor ingespannen. Ze nister6" SowJet-verzoek bij de mi- sle ,Van buitenlandse zaken onderis ri e" toen dat bleek, &nom mmister-president in de arm den ook een tweetal kamerlede, de PvdA is via schriftelijke sPron VOOr deze zaak in de bres ge>nBe" En nu de minister zijn af' • antwoord in de openbaarheid heeft gebracht, heeft Rotterdam alweer stappen aangekondigd om de minister via de vaste Tweede-Kamercommissie voor buitenlandse zaken onder druk te zetten.

ROTTERDAM schijnt dus hoge waarde te hechten aan de vestiging van dit consulaat en de daaruit voortvloeiende intensivering van de scheepvaartbetrekkingen met de Sowjet- Unie. Toch zal men ook in de Maasstad wel weten, dat in dat land de bescherming van de burgerlijke vrijheden alles te wensen overlaat. Indien men dat niet weet, moet men maar eens een avondje gaan praten met Amalrik die momenteel in ons land is, over diens onvrijwillige reis naar Siberië. Maar goed, het Rotterdamse gemeentebestuur zal dat wel weten en zal ook best bereid zijn daar bij passende gelegenheden een afkeurend woord over uit te spreken. Maar zon passende gelegenheid is natuurlijk niet de opening van het begeerde consulaat. Dan moet men zich aanpassen aan de vriendelijke sfeer die bij zulke gelegenheden behoort. Kennelijk staat Rotterdam op het standpunt, dat men het zaken-doen gescheiden moet houden van politieke oordelen. Het geheel uit PvdA-leden bestaande college van B en W zal het ook wel betreuren dat de bouw van reactorvaten voor Zuid- Afrika aan de neus van het Nederlandse bedrijfsleven is voorbijgegaan. Ja, dat lijkt alles een logisch uitvloeisel van de sterke wens tot vestiging van een consulaat uit een totalitair geregeerde staat als de Sowjet-Unie. Maar de werkelijkheid is anders. Nog maar enkele weken geleden deed datzelfde Rotterdam evenals Groningen een poging om een boycot tegen Chili op te zetten. Nederlandse aannemingsmaatschappijen die zakelijke belangen in Chili hadden, zouden niet in aanmerking komen voor gemeentelijke opdrachten. Aangezien de meerderheid van de opdrachten in de bouwsector van de overheid komt, was dat nogal een zwaarwegend dreigement.

Toen heerste de politiek dus wel over het zakendoen. Maar ja, Chili heeft nu eenmaal geen linkse, maar een rechtse dictatuur, en stopt niet de rechtse, maar de linkse oppositie in de gevangenis. En we kennen de theorie van PvdA-voorzitster mevr. Van den Heuvel, dat rechtse dictaturen erger zijn dan linkse. Zij ging immers ook vrolijk in Oost-Duitsland op bezoek, terwijl ze dat in een rechtse dictatuur nooit zou doen?

DEZE selectieve verontwaardiging treft ons keer op keer. Eveneens vorige week kwam het Angola-comité met een verzoek aan de Nederlandse regering om het ronselen van huurlingen strafbaar te stellen. Dat Westeuropeanen aan de zijde van de FNLA hebben gestreden in Angola, is het Angola-comité blijkbaar een doorn in het oog. Dat Cubanen de MPLA aan de overwinning hebben geholpen, hebben we door ditzelfde comité nooit horen afkeuren. Waarschijnlijk zou het wat graag Nederlanders op weg hebben geholpen die in Angola aan de zijde van de MPLA hadden willen vechten, net zoals de Nederlanders die in de jaren dertig in Spanje aan revolutionaire zijde tegen Franco hebben gevochten, in links Nederland nog steeds als helden worden vereerd.

Wij bewonderen zeker niet een systeem waarbij men zich voornamelijk om geld en avontuur en zonder veel sjoege van de politieke verwikkelingen, aanmeldt voor een huurlingenleger. Maar er zullen er ook geweest zijn die gedreven werden door het ideaal Angola tegen het communisme te behoeden. Wij zouden niemand die stap aanraden zolang zijn eigen regering er niet achter staat (zoals in de Koreaanse oorlog), maar kijken tegen de laatstbedoelde categorie toch anders aan dan het Angola-comité.

MAAR TERUG naar het begeerde Russische consulaat in Rotterdam. Minister Van der Stoel geeft in zijn antwoord op de socialistische kamervragen vier argumenten voor zijn afwijzende beslissing. De eerste is de overbodigheid omdat de ambassade in Den Haag voldoende dichtbij is en alle taken kan verrichten die op zon Rotterdams consulaat zouden moeten plaatsvinden. Die taken zijn volgens de minister namelijk maar gering van omvang, zeker in verhouding tot de omvang van de Russische diplomatieke vertegenwoordiging in ons land. Tegen dit argument valt moeilijk iets in te brengen. Voor ons Nederlandse begrip zijn Rotterdam en Den Haag wel twee verschillende steden, maar naar buitenlandse maatstaven kan men dat nauwelijks volhouden. De stad Moskou beslaat een oppervlakte van 885 km2; het hele gebied tussen Rotterdam en Den Haag zou daar dus gemakkelijk inpassen. Een Russische zeeman kan een reisje naar Den Haag dus niet echt bezwaarlijk vinden.

Het tweede argument van minister Van der Stoel is, dat toelating van nog meer Russische onderdanen in Nederland - namelijk de bemanning van een nieuw consulaat - alleen zinvol is als algemene Nederlandse belangen opwegen tegen de bezwaren van hun toenemende aantal. Die bezwaren worden niet met zoveel woorden genoemd, maar het is wel duidelijk waarop de minister doelt. Het is een publiek geheim dat de Sowjet-Unie, tegen alle regels van het internationale verkeer in, haar diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland gebruikt voor spionagedoeleinden. Op elke ambassade huist een flink aantal geschoolde spionnen. Hun diplomatieke onschendbaarheid is zowel nuttig bij het garen van informaties als bij een eventuele betrapping, want in het laatste geval kan alleen uitwijzing en geen gevangenschap volgen. Zulke uitwijzingen vinden dan ook van tijd tot tijd plaats. Het is begrijpelijk dat minister Van der Stoel er niets voor voelt onze contra-spionagediensten nodeloos meer werk te verschaffen.

Het derde argument is dat van de wederkerigheid, één van de grondslagen van het diplomatieke verkeer. Van die wederkerigheid komt nu al weinig terecht. De Sowjet-Unie heeft wel zesmaal zoveel diplomaten in Nederland als Nederland officiële vertegenwoordigers in de Sowjet-Unie heeft. Bovendien zijn westerse diplomaten in het Oostblok aan allerlei beperkingen gebonden wat betreft hun bewegingsvrijheid in het land, terwijl de diplomaten hier kunnen staan en gaan waar zij willen. Opening van een nieuw consulaat zou deze ongelijkheid alleen maar versterken. De Russische belangen alhier zouden veel intensiever bevorderd kunnen worden dan de Nederlandse belangen in de Sowjet-Unie.

AL DEZE negatieve argumenten zouden eventueel moeten wegvallen, als zwaarwegende Nederlandse belangen gediend waren met de vestiging van een Sowjet-consulaat in de Maasstad. Kennelijk is het Rotterdamse gemeentebestuur de mening toegedaan dat de bloei van de Rotterdamse haven daarmee gediend is. Maar daar stelt minister Van der Stoel tegenover dat de penetratie van Oosteuropese handelsvloten in het westelijke scheepvaartverkeer een ernstige bedreiging vormt voor de westerse, toch al allerminst bloeiende scheepvaartbedrijven.

Uit het oogmerk van Nederlandse belangen is er dus veeleer reden de komst van Russische schepen wat af te remmen dan de deuren daarvoor wagenwijd open te zetten. Ook hier profiteren de Russen weer van de ongelijkheid tussen beide stelsels in hun voordeel. De staatseconomie in het Oostblok beschikt over alle mogelijkheden om het vrachtvervoer ter zee in eigen hand te houden. Daarentegen is een Westeuropees bedrijf vrij de vervoerder te kiezen die hij wil en daarbij op concurrerende tarieven te letten.

Maar als dat ertoe zou leiden dat de Oostbloklanden de vrachtvaarders van Europa zouden worden, dan schept dat voor West-Europa een gevaarlijke afhankelijkheid. Het is daarom niet alleen uit economisch, maar ook uit politiek oogpunt terecht, dat minister Van der Stoel het heeft opgenomen voor de belangen van de westerse scheepvaart.

AANGEZIEN er al eerder overleg is geweest tussen het departement en het gemeentebestuur, kunnen al deze argumenten, stuk voor stuk goed voor een afwijzende beslissing, aan de Rotterdammers niet onbekend geweest zijn. Dat zij niettemin aandrang blijven uitoefenen en daarbij steun krijgen van socialistische kamerleden, geeft ernstig te denken. Bovendien worden hun acties tegen economische betrekkingen met andere dictatoriaal geregeerde landen in hoge mate ongeloofwaardig, wanneer men tegen de Nederlandse belangen in en dus voornamelijk terwille van de verhogir van het prestige van de Maasstad, Sowjet-consulaat wil afdwingen.

Hollen of stilstaan met het weer - ook in Engeland; na de ergste droogte sinds 1927 is het boven Londen weer gaan regenen en wel zo hevig, dat er nu weer van regelrechte wateroverlast gesproken kan worden. Auto's kwamen tot de assen in het water te staan, zoals hier in de voorstad Kingston.

DEN HAAG - Volgens premier Den Uyl zouden de rechtstreekse verkiezingen voor het Europese parlement voor ons land best eens gebruikt kunnen worden voor een experiment met een districtenstel, zo verklaarde hij na afloop van het kabinetsberaad.

De premier dacht hierbij aan een ten dele evenredige vertegenwoordiging en ten dele een volgens het districtenstelsel. De kiesraad zal hierover een advies moeten opstellen, waarna het kabinet met wetsvoorstellen komst.

De Europese raad van regeringsleiders besloot vorige week dat die rechtstreekse Europese verkiezingen er in 1978 moeten komen." De draagwijdte van dit besluit kan moeilijk worden overschat", aldus Den Uyl, die de raad in Brussel voorzat. Hij zei van de verkiezingen een feestelijke gebeurtenis te verwachten met enig spectakel. Premier Den Uyl vermoedt dat zich prominenten voor de verkiezingen beschikbaar zullen stellen, temeer omdat de verkiesbare mensen geen parlementslid hoeven te zijn.

Den Uyl noemde onder meer de naam van Willy Brandt, de voorzitter van de Westduitste sociaal-democratische SPD en oud-bondskanselier.

ATHENE - Griekenland heeft er bij Turkije op aangedrongen zich nogeens te bedenken voordat het een olieexploratieschip naar de Egeïsche Zee stuurt. Beide landen maken aanspraken op de bodemrijkdommen van deze zee.

SCHINVELD - De helft van alle inwoners van het Limburgse Schinveld boven 16 jaar werkt niet. Bijna 17 procent van alle mannen is werkloos, 19 procent is arbeidsongeschikt en overige 14 procent bestaat uit vervroegd gepensioneerden, bejaarden en werkloze ongehuwde vrouwen.

Deze cijfers vormen de belangrijkste resultaten van een door Schinveld uitgebracht rapport over de sociale en economische situatie in deze vijfduizend inwoners tellende gemeente.

Met dit rapport wil het gemeentebestuur van Schinveld aandacht en steun vragen voor het steeds nijpender wordende probleem van de vrijetijdsbesteding alsook voor het vraagstuk van de vergrijzing van de bevolking.

Het geboorteoverschot bedroeg gerekend over de laatste tien jaar slechts 100 inwoners. Voor een niet gering gedeelte zijn deze problemen ontstaan door de sluiting van de mijnindustrie. Het gemeentebestuur van Schinveld maakt aanspraak op extra overheidsteun voor sociale woningbouw (aantal eigen woningzoekenden bedraagt ruim 160) en voor speciale verzekeringen ten behoeve van zinvolle vrijetijdsbesteding. Schoolgebouwen moeten buiten de normale uren worden opengesteld voor beoefenaars van creativiteitsbezigheden en de plaatselijke verenigingen dienen geholpen te worden bij de spoedige verwezenlijking van een groot gemeenschapshuis.

RIO DE JANEIRO - Een groep van 72 gewapende grootgrondbezitters heeft onlangs in het Braziliaanse oerwoudgebied van de deelstaat Mato Grosso een Indianen-reservaat overvallen en de daar werkzame Duitse missionaris Rudolf Lubeck vermoord.

Vijf inheemsen werden gewond

De ca. 900 indianen van de stam der bororo's, die in het reservaat Merure leven, doodden daarop bij een tegenaanval een van de grootgrondbezitters en omsingelden het kamp van de blanken. Naar de voorzitter van de Nationale Indianen-Stichting (FÜAI) in Rio de Janeiro verder meegedeeld, zou een militaire eenheid naar het gebied worden gezonden om een dreigende massamoord te voorkomen. De voorzitter generaal Ismhart de Oliveira, verklaarde dat de grootgrondbezitters volgens zijn inlichtingen het land van de Indianen aan zich willen trekken. Een regeringsbeambte, die zijn naam niet genoemd wilde hebben, bracht de moord van de Duitse missionaris in verband met de activiteit van het zgn. „syndicaat des doods" in het binnenland van Mato Grosso. Deze moordorganisatie zou door de grootgrondbezitters worden gefinancierd. Rudolf Lubeck zou de eerste op een lijst zijn geweest die door het syndicaat de dood in zou moeten worden gezonden.

JOHANNESBURG - Blanken mogen Soweto, het woongebied voor negers bij Johannesburg, niet binnenkomen, zo is in Johannesburg bekendgemaakt. Een ambtenaar zei dat het verbod is afgekondigd omdat de veiligheid van de blanken op het ogenblik niet gewaarborgd kan worden.

De Zuidafrikaanse minister van justitie, James Kruger, liet eerder weten dat de „agitatie en intimidatie" in Soweto voortduren. Generaal Gert Prinsloo, het hoofd van de politie in Johannesburg en omgeving, zei dat de politie in Soweto patrouilleert. In Johannesburg en Pretoria staan politie-eenheden klaar om in te grijpen. In woongebieden voor negers bij deze steden zijn bij antiregeringsrellen in juni 176 mensen omgekomen.

DEN HAAG - Het kabinet zal de besprekingen over de begroting voor 1977 en het dekkingsplan eind augustus afronden, zo heeft premier Den Uyl vrijdag na afloop van het kabinetsberaad in Den Haag meegedeeld.

Daarbij zullen ook de macro-economische verkenningen van het centraalplanbureau worden betrokken. Daar zien we met spanning naar uit, aldus de premier. Als die bekend is, zal moeten blijken tot welke drukstijging het kabinet kan gaan en hoe groot het financieringstekort zal zijn. Volgens Den Uyl hebben de besprekingen dit jaar extra problemen opgeleverd door de loonmaatregel.

• KERK EN RELIGIE/ VARIA 2 „Een vrijzinnige kan het soms goed vinden bij de Gereformeerde Bond" i Voor de zieken • BINNEN-EN BUITENLAND 3 „Overheid schiet nog tekort met bescherming consument" Oppositie in Zuid-Korea • WETENSCHAP 4 Laser werpt licht op duistere praktijken • VARIA 5 Boeken over tuin en plant

DINSDAG 20 JULI 1976 Zon op 04.44 onder 20.48 Maan op onder 14.46