Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

[Van onze binnenlandredactie]

n£W HAAG - De negentienjarige Turk die afgelopen zondag op Schiphol 'aankwam en tevergeefs om asiel loeg, heeft het kort geding, dat zijn dvo'caat, mr. P.J. Kardoes, tegen de \taol der Nederlanden heeft aanspannen, verloren. Hij is gistermid- L het land uitgezet. Deze beslistig werd gistermorgen genomen door de president van de rechtbank in Den Haag mr. J.C. de Mol van Otterloo.

0e advocaat had geëist, dat zijn dient meteen op vrije voeten zou worden gezet, en dat de reeds verstrekte last tot uitzetting geschorst zou worden. Volgens mr. Kardoes staat de jonge Turk, die behoort tot een eroep van Syrisch-orthodoxe christenen in Turkije, daar bloot aan vervolging en geweld door de dominante Islamitische bevolkinsgroep van 40 miljoen. Hij was van mening, dat het gesprek, dat een contactambtenaarvan het ministerie van het justitie zondag met de man had, te weinig juridische gronden biedt voor een afwijzing. Volgens mr. E. Drooglever-Fortuyn, de landsadvocaat, is het aan het ministerie van justitie niet gebleken, dat er van enige ernstige vervolging in het land sprake is. Er kan ook niet dan van politieke vluchtelingen gesproken worden.

„Op advies van zijn vader is de jongen, die lezen kan noch schrijven, naar Nederland gevlogen om zijn in Hengelo verblijvende broer te bezoeken. Als toerist voldoet hij aan de eisen, als politiek vluchteling - volgens de richtlijnen van het vluchtelingencommissariaat in Genève - in geen enkel opzicht", aldus mr. Drooglever- Fortuyn.

De justitie had aanvankelijk de jongeman asiel geweigerd op grond van het besluit van de ministerraad op 2 juli jongstleden deze mensen niet meer toe te laten. De afgelopen 2 maanden zijn zon negentig van deze Syrisch-orthodoxe christenen ons land binnengekomen, die allen op grond van vluchtelingschap asiel hebben aangevraagd. De ministerraad heeft op 2 juli besloten deze mensen het land niet uit te zetten, maar hen op humanitaire basis in het land te laten blijven. Maar nieuwe aanvragen zouden niet worden gehonoreerd.

Er zijn in Turkije zon 30.000 van deze christenen. De ministerraad heeft de Hoge commissaris van de vluchtelingen gevraagd, contact op te nemen met andere landen, om gezamenlijk tot een oplossing te komen voor deze groep. ~We kunnen er niet aan beginnen om als klein land, dat geen opvangland is, al deze mensen op te nemen. Er zijn er momenteel dus zon negentig in ons land. Als we er mee doorgaan, waar is dan het einde?", aldus het ministerie van justitie.

PAS ADENA -De hemel van de planeet Mars is roze en niet lichtblauw, zoals door de eerste kleurenfoto van de Viking 1 werd gesuggereerd. Dit is gisteren bekendgemaakt door een van de wetenschapsmensen die in Pasadena, Californië, de gegevens van de Amerikaanse marslander bestuderen. De lei-1 ding van het Viking-project heeft tevens gemeld dat zich een probleem voordoet in de tot nu toe zo succesvol verlopen missie naar de rode planeet: de seismometer van de Viking klemt. Dit instrument is bedoeld om Marsbevingen te registreren, waardoor wetenschapsmensen een geofysisch inzicht kunnen krijgen in het binnenste van Mars.

De Viking 1 ging gisteren door met het verzamelen en overseinen van gegevens over de situatie op Mars. In Pasadena wacht men met spanning op nog eens vijf zwart-wit-foto's an het Marsoppervlak. Het eerste weerbericht dat door de robot is doorgegeven vermeldt een lichte oostelijke wind in de namiddag, die na middernacht naar het Zuidwesten draait. De maximumtemperatuur was 30 graden onder nul.

Op het terrein van de Hoogovens- Rij ksbinnenhaven II is gisteren het overladen begonnen van een partij radioactief afval afkomstig uit Zwitserland. De partij, grotendeels verpakt in beton, werd per trein aangevoerd en overgeladen op het Britse schip „Topaz". De lading zal op de Atlantische Oceaan gedumpt worden. Het transport werd met uitgebreide veiligheidsmaatregelen omgeven.

HET ministerie van CRM zegt de toestand nauwlettend in de gaten te houden. Het zoeken naar kadavers, het verzamelen en vernietigen ervan gaat door. Verdere maatregelen zijn er volgens de woordvoerder van CRM niet te verwachten. Gedane zaken nemen geen keer; door uitvoering van de Deltawerken is de invloed van de getijden veel minder geworden. Het gevolg daarvan is ondermeer geweest dat in de Biesbosch gedurende het warme weer van de afgelopen weken het vrijwel stilstaande water sterk verwarmd werd. Dat heeft de uitbreiding van het botulisme krachtig bevorderd. De woordvoerder van CRM vertelde dat het inlaten van zeewater onverantwoorde verzilting mee zou brengen, zodat daarvan bewust is afgezien. Aangezien de rivieren de laatste tijd bijzonder weinig water aanvoeren, is er van doorstroming nauwelijks sprake, zodat de nadelige gevolgen van de verwarming van stilstaand water daardoor niet werden verminderd.

Volgens CRM valt het met het botulisme in de Brabantse Biesbosch wel mee. De Hollandse Biesbosch daarentegen is dusdanig besmet dat de situatie voortdurende aandacht vraagt. Als het weer omslaat en het water kouder wordt zal het botulisme waarschijnlijk vanzelf afnemen. In het andere geval - bij aanhoudende

warmte - blijven de vogels wellicht wat langer weg, aldus de woordvoerder van CRM, die verder de hoop uitsprak dat er in het stroomgebied van Maas en Rijn flink wat regen zal vallen; het zou de doorstroming van de Biesbosch sterk bevorderen en daardoor een gunstige invloed hebben op het terugdringen van het botulisme.

DE heer Saijs vindt de tot dusverre getroffen maatregelen echter onvoldoende, hij wil meer. Volgens hem staat ons een massale slachting onder de trekvogels te wachten als er verder niets gebeurt.

Het opruimen van de dode en het verzamelen van zieke dieren is in feite maar een lapmiddel, zegt hij. Er moet een uitgebreid ecologisch onderzoek komen naar de omstandigheden waaronder het botulisme zich ontwikkelt, zodat men een beheersplan voor de natuurgebieden kan opstellen om het botulisme in de toekomst te voorkomen. Een van de beheersmaatregelen zal bijvoorbeeld het bouwen van men uitlaatwaterwerken voor bepaalde natuurgebieden betekenen. Dit wordt een zeer kostbare zaak, maar het is wel een uitgave die het milieu en de volksgezondheid op de lange duur voor massale vergiftiging kan behouden, zo meent de heer Saijs.

DE vraag wie er op wezenlijke onderzien van het sociaal-economische bele|d nu eigenlijk het land bestuurt, of vakbeweging, is in andere ""den reeds lange tijd een actuele «njdvraag, maar wordt ook bij de Nederlandse vakbeweging in de prak'J* niet meer eensluidend beantvoord - De jongste aanleiding daartoe ormen de reacties van diverse vak"den op de loonmaatregel van het lnet. Zoals bekend werden daarbij °°rde tweede helft van 1976 de toe* stane loonsverhogingen vastgesteld, 0 ,at eind juni het overleg tussen aernemers en vakbeweging was Toelopen, verh loonmaafegel -en dat is in dit base ,? de kern van de zaak "is ge" dcv ik °P cc" wet' dat wil zeggen dat koon erteBenwo°rdiging ermee akdend w Begaan' Volgens de hier gelbeDa emocratische normen is oa- dat de „gemiddelde werkneiw ," 's een gehuwde man met 25oonnderen en een jaarinkomen van 4k50 Bulden " maandelijks netto ?ju ..Bu'dcn meer in zijn loonzakje daarm "' °e Partij van de Arbeid is a|d(o e^ met hangen en wurgen njen °rd gegaan, al schijnt het, dat "ü ch rUl Voor deze welwillendheid *en ris,en-democratische concessies aanu,, jn,aanz'en van de vermogens- Cm '"8 (VAD>' "•oete e ZOU de zaak in feile af nen de" Zljn' hoezeer sommigen bintonen Vakbeweging ook teleurstelling chrjst °v^r de r°de regering met een van 7 n"dem°cratisch randje, waar- Feder'J. meer hadden verwacht. De Wn Ml!Vlederlandse Vakbeweging, 'n NKV en NVV zijn vertegenwoordigd, had aanvankelijk een netto-bedrag van 55 gulden genoemd, een dus niel eens zo groot verschil van ƒ 13,50. Maar volgens het officiële orgaan van de Industriebond NVV (Arie Groenevelt) „heeft de maatregel van de regering veel leden van de vakbeweging (toch) in gewetensnood gebracht."

Die kennelijke nood heeft tot reacties geleid die gevaarlijk kunnen worden genoemd. Op de economische pagina werd daarover deze week al uitvoerig bericht. Zowel het FNV als de Industriebond NVV spraken zich namelijk een stuk vager uit over de thans wettelijk geboden gehoorzaamheid dan bijvoorbeeld de heer Lanser van het CNV. Deze stelde in een interview heel duidelijk dat stakingen tegen de loonmaatregel in strijd zijn met de democratische rechtsorde en dat zijn vakbeweging daaraan dus niet zal meedoen.

Men kan zich over dat standpunt zeer verheugen, temeer daar het CNV in december 1970 een veel minder positieve houding aannam toen het over een loonmaatregel ging, met onder andere die befaamde 400 gulden-uitkering ineens. NVV, NKV en CNV riepen toen gezamenlijk op deel te nemen aan een proteststaking van één uur, die ook inderdaad plaatsvond op de 15e van die maand. Terecht werd het CNV toen het verwijt gemaakt dat, terwijl /ij de politieke staking verwerpt, zij er in de praktijk toch aan meedeed. Daarmee keerde men zich tegen het overheidsgezag, dat men volgens het Woord van God dient te eerbiedigen. En hoewel wij niet willen beweren dat dit voor het CNV gold, het zal bij een aantal leiders van de vakbeweging toen bepaald een rol hebben gespeeld dat er een confessioneel-liberaal kabinet (premier De Jong) aan het bewind was, terwijl de liberalen thans door de socialisten zijn vervangen.

KAN men nu dus gelukkig zijn met de reactie van het CNV, de standpunten van FNV en Industriebond NVV roepen - op zijn minst - kritische vragen op. Met name de bij de FNV aangesloten Vervoersfederatie NVV/ NKV maakte het uiterst bont. Haar voorzitter J.H. Schoër meende zelfs namens de FNV-bonden te spreken, toen hij zei „dat een staking tegen de loonmaatregel moreel verantwoord kan zijn." Dat het besluit door het parlement wordt gedekt, veranderde daar volgens hem niets aan. „Ook een parlement kan toch een moreel verwerpelijke beslissing nemen? Welnu, dan is een actie daartegen automatisch geoorloofd en wellicht zelfs een verplichting." En een andere FNV-functionaris verklaarde, dat „indien wordt gekozen voor staken, het risico van een correctie door de rechter aanwezig is."

Deze en andere ronduit revolutionaire opmerkingen brachten ook de toch bepaald linkse redacteur Laurens ten Cate van de Leeuwarder Courant ertoe flink tegen de FNV uit te pakken. Hij noemde de mentaliteit van „wie de macht heeft die wint" een waarheid als een koe. En: „Eeuwenlang wonnen de werkgevers, want die hadden alle macht. Toen heeft de arbeidersklasse zich aan de slavernij ontworsteld. Daarna wonnen de werknemers soms. Nu hebben de vakbonden hier en daar de macht. Reken maar dat ze daar dan ook winnen. Het ligt erg voor de hand. Dat betekent niet: het is goed. Het is van a tot z verkeerd."

Het officiële FNV-standpunt is later een stuk afgezwakt: geen stakingen tegen de loonmaatregel, want dat zou ons in conflict brengen met de rechter. Wel nog een commissie die moet uitzoeken welke acties er nog overblijven om uiting te geven aan het binnen de FNV heersende ongenoegen. Hier lijkt ons echter eerder sprake te zijn van een opportuniteitsoverweging - we

zouden het via de rechter toch verliezen -, dan van een zich principieel neerleggen bij een democratisch totstandgekomen besluit.

lets beter lijkt de Industriebond NVV het te doen met de opmerking dat de leden „zo sterk van de democratische waarden overtuigd zijn, dat zij de grootste moeite hebben met acties tegen een maatregel die door de regering namens de meerderheid van het Nederlandse volk is genomen." Men is van mening dat de „vakbeweging de grenzen van haar macht overschrijdt als zij actie zou gaan voeren tegen een door regering en parlement genomen beslissing." Maar direct hierop volgend zegt men „het wapen van de politieke actie wel als laatste middel" te accepteren. Nu het echter om een verschil van slechts ƒ13,50 gaat, ziet men er van af. Opnieuw dus opportuniteit in plaats van een principiële keuze.

Nu dat element van de opportuniteit vrij duidelijk in de officiële overwegingen is ingebracht, komt de hier eerder gestelde vraag met nog meer klem naar voren: speelt bij de vakbeweging niet vooral mee thans met een bevriend kabinet te doen te hebben? Of, met andere woorden, zou er wel massale bedrij f sonrust zijn uitgebroken, wanneer een kabinet met liberalen een dergelijke loonmaatregel had genomen? Of nog weer anders gezegd: bevinden wij ons op de weg die men in Engeland reeds verder bewandeld heeft, en waar het een serieuze vraag is of een Conservatief kabinet nog wel kan regeren, ook al is het door de meerderheid van de bevolking aan de macht gebracht?

MEN zal zich de situatie in het Engeland van 1974 wellicht globaal nog herinneren. Er vond toen een geweldige krachtmeting tussen de Conservatieve regering-Heath plaats en de vakbonden. De strijd leidde zelfs tot het uitroepen van de noodtoestand in november, een besluit waarmee het Lagerhuis met 297 tegen 278 akkoord ging. Maar ondanks dat staakten met name mijnwerkers en spoorwegpersoneel gewoon door. En toen er in sommige sectoren - mede door de energiecrisis - was teruggeschakeld op een driedaagse werkweek, schreef Heath vervroegde verkiezingen uit.

De verkiezingscampagne had in deze zin een bedenkelijk karakter, dat de socialistische leider Harold Wilson erop hamerde dat Labour veel beter met de vakbonden overweg - zou kunnen dan de Conservatieven. Ook dat was natuurlijk een waarheid als een koe. Maar urgenter was, dat ook Wilson aan de „unions" had moeten duidelijk maken dat niet zij maar een wettig gekozen regering - al was die dan Conservatief - de dienst uitmaakt. En dat verzuimde hij.

De meerderheid van de kiezers begreep kennelijk niet dat het hier om zeer principiële vragen ging, want men bracht de socialisten inderdaad aan het bewind. En wéér werd de in Engeland zo noodzakelijke inperking van de macht van de vakbonden op de lange baan geschoven.

Het is in dit verband natuurlijk geen geheim, dat één van de oorzaken van het radicalisme van de Britse vakbonden wordt veroorzaakt door extreemlinkse en zelfs communistische infiltratie. Men behoeft werkelijk niet overal „het rode monster" achter te vermoeden, om hier toch vast te stellen dat tal van voor de nationale economie catastrofale stakingen door communisten, trotzkisten en andere radicalisten werden geïnspireerd en georganiseerd. Engeland kent geen grote communistische partij of vakbond en reeds jarenlang is de rode tac.tiek er één van verovering van macht binnen de bestaande socialistische „unions". Die macht wordt dan via het conflictmodel aangewend om de gehele maatschappij te veranderen.

Botsingen met onwelgevallige regeringen en het lam leggen van de produktie brengen de'gewenste heilstaat alleen maar naderbij, is het uitgangspunt. Totaal anders is het in de Westduitse Bondsrepubliek, het land waar - samen met Nederland - van alle lidstaten van de EEG het minst wordt gestaakt. Het grootste Duitse vakverbond, de „Deutsche Gewerkschaft Bund", hanteert bewust het zgn. harmoniemodel, en benadrukt dus de noodzaak van redelijk overleg met zowel werkgevers als overheid. Nivellering van de inkomens wordt bijvoorbeeld niet nagestreefd omdat dit volgens de grondwet wel eens een inbreuk op de rechten van het individu en de ondernemers zou kunnen zijn.

En of er nu christen-democraten of socialisten in de regering zitten, maakt wat dat betreft voor de vakbeweging niet uit. Dit „sociale" optreden komt overigens van twee kanten, want sedert de Tweede Wereldoorlog neemt welke regering in Bonn dan ook een strikt neutrale houding in tussen werkgevers en -nemers.

Doordat nu in Nederland binnen de vakbeweging zowel politisering als radicalisering (van harmonie- naar conflictmodel) plaatsvindt, dreigen wij de verkeerde, dat is in dit geval de Engelse kant uit te drijven. Want aan de ene kant gooien leiders als Arie Groenevelt hun bonden in de strijd om een zo rood mogelijk kabinet in het zadel te helpen, terwijl op zijn beurt de heer Den Uyl er tijdens de laatste verkiezingscampagne geen geheim van maakt dat onder zijn premierschap de vakbeweging zich véél gematigder zou opstellen dan wanneer Hans Wiegel het mede voor het zeggen krijgt. En wanneer dit proces zich voortzet, behoeven wij deze keer eens niet naar het oosten, maar wel naar het westen te kijken om te zien wat ons dan te wachten staat. A.K.

MIDDELBURG - Miljoenen trekvogels worden bedreigd door het botulisme in Nederland. Als er niet snel op grote schaal een aantal noodmaatregelen wordt getroffen zul-

(Van onze binnenlandredactie)

len er de komende maanden vele tienduizenden slachtoffers onder de vogels vallen. Dit is althans de mening van bioloog drs. H. Saijs, verbonden aan de Deltadienst van Rijkswaterstaat in Middelburg, afdeling milieuonderzoek. Het botulisme (type C) is voor de mens ongevaarlijk maar heeft tot dusverre al aan zon 5.000 vogels het leven gekost.

De grote wintertrek begint in augustus en duurt tot half september. Vooral de ergste besmettingshaarden in de Dordtse en Brabantse Biesbosch, de plaats van De Essen in het Hollands Diep en de Ventjagersplaat in het Haringvliet moeten voor die tijd volledig onder controle zijn. Dat kan alleen, volgens de heer Saijs, als er van overheidswege een noodcampagne wordt opgezet, waarbij een uitgebreid korps mensen op zoek gaat naar dode en besmette dieren, zodat alles weggeruimd is voordat de miljoenen trekvogels juist op die rustige plaatsen gaan zoeken naar voedsel.

OOK voor de vogels zelf is het echter te hopen dat het botulisme snel verdwijnt. ledereen die geconfronteerd is geweest met het dierenleed dat gepaard gaat met de ziekte zal dit beamen. Het botulisme veroorzaakt spierverlammingen bij de vogels die uiteindelijk tot hun dood leiden.

Het is buitengewoon ontmoedigend de machteloze vogels te zien wachten op hun dood, in de wetenschap geen enkele hulp te kunnen bieden.

TRIPOLI - Libië overweegt „ernstig" zijn diplomatieke betrekkingen met Egypte te verbreken als dat land doorgaat met zijn „agressieve politiek" tegen de regering-Gaddafi. Radio-Tripoli meldde dit gisteren uit goedingelichte Libische kringen.

Dit Libische dreigement wordt geuit in een periode dat de Egyptisch-Libische betrekkingen sinds geruime tijd ernstig zijn verslechterd. Onlangs verklaarde Egypte de ambassadeur van Libië in Cairo tot ongewenst persoon.

STUTTGART - De drie westelijke stadcommandanten van Berlijn hadden in juni 1972 door de „Rote Armee Fraktion" - de harde kern van de Baader-Meinhof-groep - moeten worden ontvoerd. De beraamde actie ging echter niet door omdat enkele weken tevoren een aantal leden van de Baader-Meinhof-groep werd gearresteerd.

Dit heeft het reeds tot 4,5 jaar gevangenisstraf veroordeelde lid van de Baader-Meinhof-groep, Brigitte Mohnhaupt, gisteren verklaard tijdens het proces rond de Westduitse anarchistengroepering in Stuttgart. Brigitte Mohnhaupt was op verzoek van de gekozen verdedigers als getuige opgeroepen.

De ontvoering had moeten worden uitgevoerd om de vrijlating te verkrijgen van gevangenzittende mede-leden van de „Rote Armee Fraktion". Ter voorbereiding van de ontvoeringsactie waren destijds Andreas Baader , Gudrun Ensslin en Brigitte Mohnhaupt zelf naar West-Berlijn gegaan. Het getuigenis van Mohnhaupt staat in tegenstelling tot de verklaringen van de onlangs gehoorde „kroongetuige" Gerhard Ernst Muller. Deze had gezegd dat Baader en Ensslin met nog andere anarchisten op dat tijdstip verscheidene bomaanslagen hadden gepleegd op verschillende plaatsen in West-Duitsland.

SAN JOSÉ - De UNESCO, de organisatie voor onderwijs, wetenschappen en cultuur van de Verenigde Naties, wil dat regeringen een grotere rol gaan spelen in het vergaren en verspreiden van nieuws.

De afgevaardigden op het congres van de Unesco over communicatie in de Costaricaanse hoofdstad San José waren het erover eens, dat de regeringen van Zuidamerikaanse en Caribische landen „het positieve gebruik van communicatiemedia binnen het kader van de gevoerde ontwikkelingspolitiek" moesten garanderen.

De staat deelt immers met de burgers de verantwoordelijkheid voor vrije meningsuiting, individuele en gemeenschappelijke rechten, aldus een verklaring. Eerder had de vergadering aanbevolen persbureaus op te richten in landen in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied, waar die nog niet bestonden. Die zouden dan met de bestaande nationale persbureaus samen moeten werken. Een satelliet kan daarbij uitkomst bieden, aldus een aanbeveling van de Unesco-conferentie, voor het onderlinge contact in het gebied en voor contacten met de rest van de wereld.

ROME - Italië krijgt waarschijnlijk een Christendemocratisch minderheids kabinet. Dit berichten politieke waarnemers vanuit de Italiaanse hoofdstad.

De formateur, Giulio Andreotti heeft inmiddels zijn voorstellen voor de vorming van een nieuw kabinet ingediend. Een vooraanstaand socialist zei te verwachten dat volgende week de vorming van het nieuwe kabinet een feit zal zijn. De bestaansgrond van het nieuwe minderheidskabinet zal ondermeer een motie van vertrouwen zijn op basis van onthouding van stemmen door de meeste partijen.

• KERK EN RELIGIE/ ONDERWIJS ' 2 De „deugdelijkheidseisen" van de schoolorganisatie Centraal comité Wereldraad gaat beleid vaststellen • BUITENLAND 3 Zuidafrikaans thuisland verwerpt „onafhankelijkheid" Nieuwe daad van terrorisme in Dublin • VARIA 4 Op het kookpunt , • BINNENLAND 5

Kabinetsleden vinden dat het ongeregeld toegaat in de Tweede Kamer • ECONOMIE 7 Banken nemen krachtig stelling tegen boycot Amrobank

Afnemend buiig

Perioden met zon en hier en daar een bui. Overwegend matige wind uit noordwest tot west. Maximumtemperaturen ongeveer 20 graden.

ZATERDAG 24 JULI 1976 Zon op 04.50 onder 20.42 Maan op 02.20 onder 18.28

ROME - In Noord- en Midden-ltalië hebben zich gisteren zware onweersbuien voorgedaan. Wervelstormen richtten vooral in Genua en Livorno schade aan.

Bomen werden ontworteld en daken werden afgerukt. Voorts werden de elektriciteitsvoorzieningen en het telefoonverkeer onderbroken. In het wekenlang door droogte getroffen Noord-Italië deden zich gisteren plaatselijk enkele overstromingen voor.