Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

CAÏR° " ,n «f^Uking van een jarenlang gevoerde strategie trekt het opperde! van de Egyptische strijdkrachten momenteel troepen en pantservoertuigen „Bien langs de westelijke grens met Libië. Het doel van de actie is te voorkomen dat in Libië opgeleide saboteurs Egypte binnendringen. Dit is ■stèren in militaire kringen in Cairo vernomen.

De kringen, die door het semi-officiële dagblad Al Achram worden geciteerd, zeiden dat het gaat om een beschermende maatregel". De troepenmacht js opgebouwd uit eenheden infanterie, pantsertroepen, parachutisten en luchtverdegingstroepen. Het is de eerste keer in vele jaren dat g„ypte troepen stationeert aan zijn westelijke grens. Het overgrote deel van de Egyptische strijdkrachten neemt normaliter stellingen in langs de oostelijke confrontatielijn met Israël. Volgens het blad is er echter geen sprake van „aantasting van het strategisch evenwicht van de strijdkrachten", hetgeen vermoedelijk betekent dat de sterkte van de troepen aan het oostelijke front hetzelfde blijft.

• KERK EN RELIGIE 2 G.O.S. confereert over de leer van de Heilige Geest „Helsinki-verklaring stimulans voor dialoog christenen-marxisten • BUITENLAND 3 Dr. Kissinger gaat praten over Grieks-Turks geschil 15 jaar Muur en één jaar Helsinki • VARIA 4 Een hond met politiecertificaat: een trefzeker wapen • BINNENLAND 5 „Veel kamerleden vinden eigen mening belangrijker dan die van hun kiezers" • BUITENLAND 6 Bijeenkomst VN-commissie eindigt in tumult Zomaar een herinnering • BINNEN-EN BUITENLAND 7 Draagplicht helm en gordel zorgt voor minder verkeersdoden KNMG: na legalisering abortus arts niet tot ingreep verplicht • ECONOMIE 9 Vertrouwensherstel kan devaluatie gulden voorkomen

In ND-VARIANT vandaag een interview over het openbaar vervoer, een gesprek met prof. Velema over de verhouding christendom-marxisme, een literatuurpagina, een artikel over generaal Winkelman die honderd jaar geleden werd geboren en een verhaal over Roald Amundsen, de ontdekker van de Zuidpool.

BERLIJN - In Oost- zowel als in West-Berlijn is gisteren herdacht dat vijftien jaar geleden de Berlijnse muur werd opgericht. In West-Berlijn legde burgemeester Klaus Schütz een krans bij een gedenkteken voor de slachtoffers van het stalinisme.

Volgens Al Achram heeft kolonel Moeammar Kadhafi - die door de pers van Cairo sinds kort de „gek van Libië" wordt genoemd - verscheidene bases langs de grens opgebouwd voor het oefenen van saboteurs die vervolgens over de grens worden gestuurd om moord- en bomaanslagen in Egypte uit 'te voeren. Kennelijk verwijzend naar de Sowjet-Unie, zegt Al Achram dat adviseurs van „een grote mogendheid" de oefening van de saboteurs leiden en hen voorzien van wapens. De Egyptische pers meldde vorige week dat Rusland duizenden tanks en stukken artillerie in de Libische woestijn samentrekt en dat Russische jagers van het type MIG-25 vanaf Libische vliegvelden verkenningsvluchten uitvoeren. De twee landen zouden vorig jaar een grote wapentransactie hebben gesloten die naar schattingen van de Egyptische pers miljarden dollars beloopt. Al Achram omschrijft de militaire opbouw aan de westelijke grens als „een stap ter bescherming van Egypte en het Egyptische volk" en zegt dat het opperbevel „analyseert deze berichten, alvorens stappen te doen die het noodzakelijk acht voor de bescherming van Egypte".

Politieke kringen in de Egyptische hoofdstad geloven dat de militaire opbouw een definitief karakter heeft, en - behoudens onvoorziene ontwikkelingen - niet betekent dat er een oorlog tussen de twee landen ophanden is. De kringen' wijzen op een recente verklaring van president Sadat dat hij niet bereid is ook maar één Egyptische soldaat buiten de grenzen te sturen, zolang delen van de Sinaïwoestijn door de Israëli's worden bezet. Verder herinneren zij eraan dat het bericht van Al Achram wordt gepubliceerd aan de vooravond van Sadats vertrek naar Colombo om de topconferentie van niet-gebonden-landen bij te wonen. Waarschijnlijk is de maatregel bedoeld om Kadhafi te ontmoedigen „tot een dwaze actie" over te gaan in Sadats afwezigheid.

[Van onze soc. econ. redacteur]

AMSTERDAM - De Nederlandsche Bank gaat voor de vierde maal in drie en een halve maand haar officiële rentetarieven verhogen. Aanstaande maandag worden alle tarieven met een vol procent verhoogd. De vorige drie verhogingen bedroegen telkens een half procent.

Het wisseldisconto komt nu op 6,5 procent en het promessedisconto op 7 procent. Aan het promessedisconto koppelen de banken gewoonlijk hun rentetarieven voor kortlopende leningen en leningen aan het bedrijfsleven.

De nieuwe discontoverhoging vloeit voort uit de verdere stijging van de geldmarktrente. De aanpassing van de officiële rentetarieven van de Nederlandsche Bank komt niet als een verrassing. Bij de laatste verhoging op 31 juli werd al opgemerkt dat deze aan de lage kant was en dat er waarschijnlijk binnen korte tijd een nieuwe aanpassing zou volgen. Wel toonde men zich gisteren verrast over de omvang van de nieuwe verhoging. Men had verwacht dat het in twee fasen van een half procent zou gaan.

Dankzij voortreffelijk samenspel tussen douanerecherche, de rijkspolitie Dienst Luchtvaart en de Haarlemse recherche heeft de laatste negen kg pure heroïne ter waarde van f 1 miljoen achterhaald. De heroïne werd aangetroffen in twee koffers in de box van de flatwoning van de 41-jarige Chinese restaurateur L. T. in Haarlem-Schalkwijk. De Chinees werd ter plekke gearresteerd.

FRANKFURT - Meer dan 12.000 Amerikaanse militairen zullen met grote transportvliegtuigen van het type Starlift naar België, Nederland en West-Duitsland worden overgebracht 'oor deelneming aan de NAVO-oefe""•g „Reforger '76".

Het gaat om grote onderdelen van de Amerikaanse 101 ste divisie en om enige Weinere eenheden, die tussen augustus w oktober zullen meedoen aan oefeningen te velde.

STAAT ONS binnenkort weer een Becombineerde synodevergadering Jan de Ned. Hervormde kerk en de Uyn.) Gereformeerde kerken te wachen, met de nagestreefde eenwording ussen deze beide kerkgenootschappen '°opt het nog niet zo hard. Van de «eestdrift waarmee in het begin van de wen zestig massabijeenkomsten voor \ doel werden georganiseerd, is «»iig meer te bespeuren. En niemand Klooft meer in de haalbaarheid van /W, dat in 1970 als streef jaar voor de was gesteld. oorzaken voor deze stagnatie Paften niet in het confessionele of Jfkrechtelijke vlak worden gezocht; *ajn eerder sociaal en praktisch van j^d- Het heeft te maken met de Eheid van grote organisaties en met e vertrouwdheid van de eigen kring. * 's gemakkelijker leidslieden te ten samenwerken in nationale en Plaatselijke raden van kerken dan de «wone kerkganger oneens in een . dere omgeving te plaatsen, ook onder die leidslieden lijkt j energie niet meer op de eenworheï.l te ***n Bericht. Andere zaken £ben voorrang in de aandacht | "egen. Zelfs vragen sommigen zich > of er wel zoveel mee gewonnen zou orden en of het niet gemakkelijker is * bij het oude te laten. Het „heilig l^r' van „we horen bij elkaar" r*ft Plaatsgemaakt voor de gedachte *' het wel nuttig is als er kerken met verschillend innerlijk klimaat naast elkaar bestaan, zodat ieder kan kiezen waar hij zich het beste thuisvoelt.

Zorg over dat verlies van het vertrouwde klimaat leeft er bijvoorbeeld bij de Vereniging van vrijzinnige hervormden. Het hoofdbestuur van deze vereniging heeft daarover onlangs een brief gestuurd aan het moderamen van de hervormde synode. Blijkens dit stuk zijn de vrijzinnigen bang, dat de eenwording zal uitdraaien op een kerk die wat ruimer is dan de huidige (syn.) Gereformeerde kerken en wat enger dan de huidige Hervormde kerk, en dat zouden zij volstrekt verkeerd vinden. De winst van 150 jaar kerkgeschiedenis (in vrijzinnige ogen dan) zou daarmee verloren gaan.

Daarom vroegen de vrijzinnigen hun synode om in de gesprekken met hun (syn.) gereformeerde collega's de functie van modernisme en vrijzinnigheid onomwonden te erkennen en te waarderen. Dat is inmiddels toegezegd in een gesprek tussen het vrijzinnige hoofdbestuur en de praeses en secretaris-generaal van de synode, resp. ds. Spilt en dr. Van den Heuvel. Het vrijzinnige blad „Kerk en Wereld" maakt gewag van een grote en verheugende eenstemmigheid over deze uitgangspunten. De meeste synodeleden zouden zich zonder moeite in deze verlangens kunnen vinden. Zelfs zouden deze punten al geruime tijd in het gesprek met de (syn.) gereformeerden aan de orde zijn geweest.

Als voor haar geruststellend moderamenstandpunt meldt de vereniging van vrijzinnigen in haar blad „Kerk en Wereld" letterlijk: „We moeten er zeker voor waken dat de rijkdom van de bijbelse pluriformiteit niet theologisch verschraald wordt. Daarom kan er niet zomaar onderscheid worden gemaakt tussen acceptabele eh nietacceptabele hervormden, aanvaardbare en niet-aanvaardbare vrijzinnige hervormden. De worsteling om de waarheid is te ernstig om zo lichtvaardig te oordelen wanneer bepaalde meningen of personen ons wat minder goed liggen."

Hiermee is aan de vooravond van de gecombineerde synode een flink stuk duidelijkheid geschapen. Synodaalgereformeerden van ds. Hegger tot dr. Wiersinga weten zonneklaar wat zij aan hun hervormde partners hebben. Naar verscheidenheid van theologische opvattingen is er tussen de Ned. hervormde kerk en de (syn.) Gereformeerde kerken nauwelijks veschil. Maar dit verschil is er nog wel, dat de leringen van de vrijzinnige theologen in de (syn.) Gereformeerde kerken daar nog steeds onrust opleveren en telkenmale op synodevergaderingen aan de orde komen, terwijl in de Hervormde kerk de situatie volkomen geaccepteerd is.

We hebben wel eens de indruk gekregen dat de verontrusten binnen de (syn.) Geref. kerken niet zo afwijzend stonden tegenover een eenwording met de hervormden. Principieel zou er immers weinig verschil zijn tussen de verenigde kerk en de huidige syn. Geref. kerk. Daarentegen zou men wel profijt kunnen trekken van de sterke positie die de Geref. Bond binnen de Hervormde kerk inneemt, vooral plaatselijk en getalsmatig. Maar kunnen zij dat nu nog volhouden?

Zoals nu aan theologen als dr. P. Smits en prof. Sperna Weiland geen strobreed in de weg wordt gelegd, zo zal dat in een verenigde kerk ook niet meer mogen ten aanzien van figuren als Wiersinga, Kuitert of Baarda. De verenigde kerk zal de brede signatuur van de huidige hervormde kerk moeten vertonen, of anders gaat het niet door.

Het vreemde is dat we daar zelfs nog enig begrip voor hebben. Het is van tweeën één: of een kerk blijft gereformeerd en eist van al haar voorgangers, en zeker van hen die belast zijn met de opleiding van a.s. predikanten, dat zij zich aan de gereformeerde belijdenis houden; óf men laat ruimte voor allerlei nieuwe theologische inzichten op kansel en katheder, maar dan moet men de koplopers daarvan het leven ook niet onmogelijk maken door constante bestrijding en kerkelijke processen. Beide te willen verenigen is onmogelijk en zowel voor rechtzinnige kerkleden als voor vrijzinnige theologen onmenselijk.

Maar wanneer men dan kiest zoals de hervormde kerk doet, kiest men wel precies verkeerd. Men moet maar durven om de theologie van Smits en Sperna Weiland op de noemer te brengen van „de rijkdom van de bijbelse pluriformiteit". Het is eveneens het toppunt om de afwijzing van die theologie af te doen alsof bepaalde meningen of personen ons wat minder zouden liggen. Inderdaad, de worsteling om de waarheid is daar te ernstig voor, maar dan bedoelen wij: om zo geringschattend over deze levenszaak van de kerk: het waarachtig naspreken van haar Heer, heen te lopen!

Het stelt ons ook teleur, dat zulke verklaringen komen in een periode dat de praeses van de Hervormde kerk iemand uit de Gereformeerde Bond is. We meenden altijd dat deze Bond op het standpunt staat, dat de vrijzinnigheid geen wettige plaats toekomt in de hervormde kerk, omdat alleen de gereformeerde belijdenis daar een wettige plaats heeft. Wij verschillen met deze Bond van mening over de consequenties die men eraan moet verbinden als die vrijzinnigheid niet uit de kerk te weren blijkt. Daarop gaan wij nu niet verder in, maar wel vragen wij na kennisneming van de laatste ontmoeting tussen de leiding van de vrijzinnige modaliteit en de synodepraeses: hoe nu?

Als de Gereformeerde Bond dan meent nog een roeping binnen de Hervormde kerk te hebben, waarom heeft dan ds. Spilt niet duidelijk gezegd dat er ook in zijn eigen ogen aanvaardbare èn onaanvaardbare hervormden zijn? En als hij in zijn ambt die vrijheid niet heeft, mag hij dan zijn overtuiging verloochenen door de loochenaars van de verzoening te rekenen onder de rijkdom van de bijbelse pluriformiteit?

Het merkwaardige is dat naar onze indruk de Gereformeerde Bond evenals de vrijzinnige modaliteit allerminst staat te trappelen om met de syn. Geref. kerken één te worden. Binnen de Hervormde kerk zijn de vrijzinnigen min of meer op de terugtocht; met name op het plaatselijk vlak lijkt de gereformeerde modaliteit welhaast de enige te zijn waar nog flink leven in zit (met dat leven bedoelen we dan: kerkelijk meeleven van een behoorlijk percentage leden, met inbegrip van de jeugd). Maar in de (syn.) Gereformeerde kerken is de vrijzinnige stroming veel actiever en zijn juist de verontrusten in het defensief. Dat men zon impuls in zijn kerk kan missen als kiespijn, verstaan we.

Maar het zijn wel meer overwegingen van opportuniteit dan van beginsel. Want principieel is er tussen een hervormde dr. Smits en een (syn.) geref. dr. Wiersinga geen verschil. En als men alleen geen nieuwe vrijzinnigen wil toelaten, is het dan juist om daarom ook nieuwe gereformeerde belijders te willen weren? Dat heeft met een confessionele bescherming van het lichaam des Heren naar het apostolisch vermaan van Hand. 20:28 e.v. niets te maken.

Wel blijkt uit dit alles, dat het huidige (zwakke) streven naar eenwording tussen (syn.) gereformeerd en hervormd niets te maken heeft met de belofte uit de acte van Afscheiding voor het geval de hervormde kerk zou terugkeren tot de waarachtige dienst des Heren. Niet de Hervormde kerk is veranderd, maar de zonen der Afscheiding hebben hun beginsel verloochend en zijn zelf net zo geworden als de kerk die zij in 1834 verlieten. Zo gezien ligt een streven naar eenwording wel voor de hand, al kan men een om praktische redenen gescheiden blijven evenzeer verdedigen als men de weg van het werkelijk kerk-zijn eenmaal heeft verlaten.

In de worsteling om de waarheid is dit eenheidsstreven een onbelangrijke zaak, net goed genoeg voor wat getouwtrek tussen vrijzinnigen en kerkleiders. De werkelijke strijd om de gereformeerde leer wordt op een ander front uitgevochten: in de persoonlijke keus waartoe ieder geroepen is naar artikel 28 NGB.

MILAAN - Italiaanse artsen in de Mangiagelli-kliniek in Milaan hebben gisteren bij drie vrouwen abortus gepleegd die vermoedelijk besmetting hebben opgelopen met het gifgas dat vorige maand in Seveso uit een fabriek ontsnapte. Ze hebben zich dus weinig aangetrokken van de krachtige oppositie hiertegen van de zijde van het Vatikaan.

Het plegen van abortus is in Italië onwettig en het Vatikaanse blad Osservatore Romano veroordeelde

donderdag de plannen van de specialisten in Milaan als „een onmenselijk offer van degenen die willen geloven in de wettigheid van eugenetische abortus".

Deskundigen hebben de afgelopen weken herhaaldelijk gezegd dat vrouwen die in de eerste drie maanden van de zwangerschap zijn en die door het uiterst giftige dioxine zijn besmet het risico lopen misvormde kinderen ter wereld te brengen. In het gebied rond Seveso gaat het om meer dan 110 vrouwen die in deze kritieke eerste drie maanden verkeren.

DEN HAAG - De Commissie van Drie is met haar werk gereed. Premier Den Uyl heeft donderdagavond het rapport in ontvangst genomen, aldus de woordvoerder van de commissie gistermorgen. De letterlijke mededeling luidde: „De Commissie van Drie deelt mee, dat zij op donderdag 12 augustus 1976 om 18.00 uur haar rapport aan de minister-president heeft aangeboden".

Gisteren, op de wekelijkse vergadering van de ministerraad, deelde Premier Den Uyl aan zijn collega's mee, dat hij het rapport ontvangen had. Het is zijn bedoeling om na het zelf gelezen te hebben, het ter kennis van de medebewindslieden te brengen.

Ook de Tweede Kamer is op de hoogte gebracht van het gereed komen van het rapport van de Commissie van Drie.

De regering stelde de Commissie van Drie op 9 februari van dit jaar in, nadat in de Verenigde Staten president Kotchian van de Lockheed-vliegtuigfabrieken een Nederlandse regeringsfunctionaris beschuldigd had van het aannemen van 1,1 miljoen dollar en later nog eens 100.000 dollar. In dit verband viel de naam van Prins Bernhard.

Op zondag 8 februari verklaarde premier Den Uyl via radio en televisie dat er een onderzoek zou worden ingesteld naar de waarheid van de verklaringen van Kotchian en dat Prins Bernhard ontkende geld te hebben aangenomen.

In de onafhankelijke onderzoekcommissie kregen zitting de heren mr. A.M.Donner, rechter in het Europese Hof van Justitie, dr. M.W.Holtrop, oud-directeur van de Nederlandsche Bank en drs. H.Peschar, voorzitter van de Algemene Rekenkamer.

Op 10 februari ging de Tweede Kamer akkoord met de instelling van de commissie. Premier Den Uyl deelde mee, dat de conclusies van de commissie openbaar worden gemaakt.

In zijn brief van gisteren aan de Tweede Kamer schreef de premier dat cle resultaten van het verrichte onderzoek en de conclusies van de commissie, tegelijk met de standpuntbepaling van de regering, zo spoedig mgelijk ter kennis van de Kamer worden gebracht.

Aan het Amerikaanse ministerie van justitie is instemming gevraagd betredende de bekendmaking van gegevens, welke van die zijde ter beschikking van dc Commissie van Drie zijn gesteld, aldus premier Den Uyl in zijn brief aan de Kamer.

DAMASCUS - Een woordvoerder van het Syrische ministerie van binnenlandse zaken heeft gisteren bekendgemaakt dat de grens met Libanon voor onbepaalde tijd gesloten is. Er werd voor de maatregel geen verklaring gegeven. Het is de eerste keer dat Damascus tot deze actie overgaat tijdens de nu zestien maanden oude burgeroorlog in buurland Libanon.

Alleen met uitdrukkelijke toestemming van de Syrische minister van binnenlandse zaken kan de grens op één van de drie grensovergangen gepasseerd worden. De route naar Damascus was de enige manier om over land aan de chaos in Libanon te ontkomen. Duizenden Libanezen hadden al van deze weg gebruikt gemaakt. Arabische politieke waarnemers brachten de Syrische maatregel in verband met recente bomexplosies in Damascus. Er zijn daar de afgelopen twee weken dertien bommen geëxplodeerd. Afgelopen woensdag raakten 26 mensen gewond toen een bom ontplofte op de drukbezochte internationale marktdag in de Syrische hoofdstad. In Libanon zelf zijn gisteren talrijke christenen uit Beiroet ontyoerd. Dit gebeurde in het westelijke deel van de Libanese hoofdstad, waar over het algemeen linkse groeperingen en Palestijnen het voor het zeggen hebben. Men vermoedt dat het gaat om een wraakoefening van de linksen en Palestijnen, na de val van het Palestijnse kamp Tel Al-Zaater.

Volgens een Palestijns radiostation zou overigens nog steeds in de smeulende resten van het kamp worden gevochten. De ongeveer 50 Palestijnse verdedigers zouden met alle soorten wapens de strijd voortzetten. De linkse pers in Libanon schreef gisteren dat door de val van het kamp de deur is gesloten voor elke politieke regeling in de nabije toekomst.

(van onze weerkundige medewerker)

ln de loop van de week heeft de /omer, hoewel gelukkig minder heet, zich na een periode van rond 18 dagen met koeler weer, geheel hersteld. Boven Scandinavië bevindt zich een nieuw en sterk hogedrukgebied dat zich daar waarschijnlijk'ook tijdens de weekwisseling kan handhaven. De Noordoostenwind voert droge en warme lucht aan. Een hoogtestoring kan tijdens de weekwisseling van Noord-*» est-Rusland richting Oost- Duitsland trekken hetgeen later de kans op een onweersbuitje - uit het oosten - zou kunnen doen toenemen. Inmiddels steeg het kwik in een groot deel van ons land weer boven de 25 graden, de officiële grens voor zgn. zomerse dagen. Tot donderdag jl. stond De Bilt op 32 zomerse dagen gelijk aan dat van verleden jaar zomer. Boven de 35 zomerse dagen kwamen in deze eeuw: 1911 met 42, 1921 35, 1932 35, 1947 62 (record) en 1959 met 37 zomerse dagen. Er is veel kans dat deze zomer op dat punt in deze eeuw een derde of vierde plaats „behaalt".

Vooruitzichten: Een plaatselijke bui in de middag blijft mogelijk maar overigens duurt het zomerweer voort waarbij in de eerst komende dagen vrijwel geen regen is te verwachten. De droogte duurt daarmee voort, de middagtemperaturen liggen rond of iets boven de 25 graden.