Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(Van onze redacteur kerkelijk leven)

KAAPSTAD - De Gereformeerde Oecumenische Synode in Kaapstad beeft gisteren de hele dag geconfereerd over het dogma van de Heilige Geest. De aanleiding voor deze ingelaste conferentie was het feit dat ook sommige lidkerken van de G.O.S. de laatste jaren in toenemende mate te maken krijgen met de zg. charismatische beweging, de oecumenische pinksterbeweging, die nadrukkelijk binnen de kerken wil opereren. Met name kerken als de (syn.) Gereformeerde kerken in Nederland en de Christian Reformed Church in Amerika hebben nogal wat aanhangers van deze beweging binnen hun gelederen.

De discussie gisteren vond plaats aan de hand van een drietal uitvoerige referaten. Prof. dr. K. Runia sprak over „De Heilige Geest en de kerk", prof. dr. R.B. Gaffin over „De Heilige Geest en de charismatische gave" en dr. C.G. Oosthuizen over „De Heilige Geest en cultuur".

Prof. dr. R.B. Gaffin, hoogleraar aan het Westminster Theological Seminary van de Orthodox Presbyterian Church in de Verenigde Staten, ging in zijn rede uitvoerig in op ondermeer de Heilige Geest als gave en de gaven van de Heilige Geest en spitste zijn referaat toe op de charismatische gaven van de profetie en de tongentaai.

Evenals de Pinksterbeweging zei de hoogleraar van mening te zijn dat de profetie en tongentaai openbaringswaarde hebben, maar anderzijds benadrukte hij dat met de afsluiting van dev canon ook een einde gekomen was aan deze charismatische gaven.

Hij werd daarin bijgevallen door de Anglicaan John Newby uit Zuid-Afrika, die tien jaar lang predikant was in een Pinkstergemeente en zei te moeten erkennen dat wat hij die tijd aan het spreken in tongen gezien had, allemaal als psychologische of emotionele verschijnselen te verklaren was geweest.

Kritiek op het referaat van dr. Gaffin kwam met name van de hoogleraren Versteeg en Runia, alsmede van de Zuidafrikaanse Dopper-hoogleraar Tjaart Van der Walt. Prof. Versteeg wees erop dat de vrijheid van de Geest naar twee zijden door ons beperkt kan worden: enerzijds wanneer we zeggen dat vandaag nog alles precies zo moet plaats vinden als in de oud-christelijke kerk (een gevaar, waaraan de Pinksterbeweging zich schuldig maakt), maar anderzijds ook wanneer men - zoals prof. Gaffin - zegt dat wat de Geest in de oud-christelijke kerk deed, vandaag niet -meer kan gebeuren.

De christelijke gereformeerde hoogleraar betwistte dat het spreken in tongen in de vroeg-christelijke kerk openbaringswaarde had. In de gemeente van Corinthe was deze gave bij voorbeeld aan zoveel mensen toebedeeld, dat er volgens Paulus zelfs sprake was van wanorde. In zon situatie kun je je moeilijk voorstellen dat de tongentaai een deel van de openbaring van God was.

Prof. Runia. liet zich ongeveer in dezelfde zin uit: „Nergens in het Nieuwe Testament staat dat de gaven van de Geest opgehouden zijn met de beëindiging van de apostolische bediening".

„De Heilige Geest en cultuur" was de titel van een referaat van dr. C.G. Oosthuizen. Hij is verbonden aan de Universiteit van Durban/Westville. Hij promoveerde bij de Nederlandse hoogleraar J.H. Bavinck en maakte een intensieve studie van de Pinksterbeweging. Zijn specialisme is de verhouding tussen zending en cultuur.

Dr. Oosthuizen maakte in zijn referaat onder meer duidelijk dat de Heilige Geest zodanig gestalte aanneemt in het leven van de gelovige en van de kerk, dat Hij ook inwerkt opde cultuur. Aan het slot van zijn toespraak uitte de NG-docent ook enige voorzichtige kritiek op de huidige situatie binnen de kerken. Waar de Heilige Geest binnenkomt - meende hij - moet dat tot een andere vorm van samenleving leiden: een multi-nationale, een multi-culturele en een multi-denominationale samenleving van de gelovigen. De Heilige Geest werkt weliswaar op de diverse culturen in, maar hij strijkt ze niet glad. Zo pleitte hij in dit verband voor meer begrip van de zijde van de Westerse kerken voor de vaak \typisch Afrikaanse uitingsvormen binnen het kerkelijk leven in dit werelddeel. „Dansen voor de Here" doet de westerling vreemd aan, maar binnen de Afrikaanse culturele context heeft de boodschap veel meer effect wanneer zij gebracht wordt door middel van dans, zang etc. Afrika worstelt ook binnen de kerk om haar eigen identiteit te vinden en in deze strijd moeten we de Heilige Geest aan het werk zien. Duizenden en duizenden Afrikanen zijn letterlijk gevlucht naar de zgn. onafhankelijke Afrikaanse kerken en groepen waar naar hun mening een inheemse uitdrukking aan het christelijk geloof gegeven wordt. Deze bewegingen stellen ons voor vele theologische problemen, maar vele ervan worden door de Heilige Geest binnen de Afrikaanse context gebruikt.

Prof.dr. K. Runia sprak over de Heilige Geest en de kerk. Hij had zijn referaat in tweeën gesplitst; in een principieel bijbels gedeelte, waarin een dogmatisch overzicht van de verschillende standpunten ten aanzien van de verhouding tussen Heilige Geest en kerk (het rooms-katholieke standpunt, het spiritualistische standpunt en het standpunt van de gereformeerden) en een gedeelte dat meer praktisch was toegespitst en waarin hij onder meer wees op van de Heilige Geest voor de kerk. Hij onderstreepte de kracht van de Heilige Geest en de middelen die de Heilige Geest gebruikt. Verder zei hij dat de Heilige Geest de kerk leidt tot het getuigenis en dat er eenheid moet zijn. Dat laatste punt gebruikte hij om zijn visie op de verhouding tussen G.O.S. en Wereldraad van kerken enigszins te pousseren.

Over deze uitspraken werd kort gediscussieerd. Dr. Runia zei vanuit het gezichtspunt, dat de Heilige Geest ook de eenheid wil, het niet genoeg is wanneer bij het voldoen aan de oecumenische roeping volstaan wordt met het lidmaatschap van de G.O.S. Hij zei het te betreuren dat er geen enkele band bestaat tussen G.O.S. en Wereldraad. Verder werd nog even gediscussieerd over de opmerking van prof. Runia dat het Nieuwe Testament, als het gaat over de tucht, die tucht meer verbindt met het leven dan met de leer. Hoewel hij niet het één tegen het ander wilde wegstrepen, pleitte de Kamper hoogleraar toch voor iets meer accent op het leven.

Tijdens de discussie kwam ook de behoefte naar wat meer accent op het werk van de Heilige Geest in de enkele mens naar voren. Prof. Runia legde sterke nadruk op het corporatieve in het werk van de Heilige Geest.

De G.O.S. zal zich volgende week ook moeten buigen over een rapport over de zgn. doop met de Heilige Geest (volwassendoop), opgesteld door een commissie die ter bestudering van dit vraagstuk werd ingesteld door de vorige G.O.S. die in 1972 in Sydney werd gehouden. De commissie bestond uit drie personen: de (syn.) gereformeerde Kamper hoogleraren K. Runia en Herman Ridderbos, alsmede A. Hoeksema.

De studiecommissie kwam tot de conclusie dat, wanneer men zegt dat christenen gedoopt moeten worden met de Heilige Geest, de kerk verdeeld wordt in twee soorten christenen en dat dit leidt tot geestelijke hoogmoed of geestelijke neerslachtigheid. „Eén van de grootste gevaren van de leer van de doop met de Heilige Geest is dat men de indruk wekt dat er twee soorten christenen zijn: sommigen die wel en anderen die niet de geestesdoop hebben ontvangen. Wanneer gezegd wordt dat de geestesdoop noodzakelijk is voor een krachtig christelijk leven, betekent dat dat er noodzakelijkerwijs twee soorten christenen in de kerk zijn: de grote massa gewone christenen die krachteloos tegenover de zonde staat en een kleine elitaire groep, die volledig is toegerust tot de strijd".

De commissie waarschuwt dat christenen hun eigen geestelijke ervaringen niet normatief moeten stellen voor anderen. De Bijbel kent geen doop met de Heilige Geest en wij moeten onze ervaringen bezien in het licht van de Schrift en niet de Schrift in het licht van onze ervaringen. Aldus de studiecommissie in één van de meest centrale gedeelten van haar .rapport.

Het rapport is inmiddels door een commissie van de synode bestudeerd en aanbevolen als een duidelijke weergave van het gereformeerde standpunt over de leer van de doop met de Heilige Geest. De G.O.S. zal het rapport de komende week bespreken.

(van onze correspondent)

GENÈVE - In zijn met spanning tegemoet geziene toespraak tot het Centraal Comité van de Wereldraad van kerken over wat in Genève schending van mensenrechten wordt genoemd, is secretaris-generaal Philip Potter donderdagmorgen met geen woord ingegaan op concrete situaties van vervolging van christenen, joden of politieke dissidenten in Oost-Europa of elders in de wereld. .Potter repte met geen woord over de brieven, die hy eerder deze week ontving van een aantal christenen uit Rusland.

In die brieven wordt een uitvoerig beeld geschetst van de voor de christenen in Rusland snel verslechterde situatie. De Russisch-orthodoxe kerkleden Jakoenin en Regelson, die zich vorig jaar al tot de Wereldraadassemblee in Nairobi richtten, vertellen in hun brief, dat het laatste jaar vooral in de officiële Russische wetgeving de positie van de kerken achteruit is gegaan, onder meer voor wat betreft de onderwijsmogelijkheden.

In een tweede brief van de jonge Russische student Ogoridnikov wordt duidelijk, welk lot studenten in Moskou wacht als je je met geloofszaken bezighoudt. Ogoriknikov, van atheïst christen geworden, organiseerde aan de Technische Universiteit van Moskou met een aantal medestudenten een cursus over geloofsvragen. Na een korte tijd werden alle betrokkenen van de Universiteit verwijderd en door de KGB mishandeld. Eén van hen, Alexander Argentov werd naar een psychiatrische inrichting gebracht om via injecties met bepaalde medicijnen van zijn geloof te worden afgebracht. Gebeurtenissen die zich nog maar enkele weken geleden hebben afgespeeld.

In beide brieven wordt een dringend beroep gedaan op de Wereldraad, zich over de genoemde ontwikkelingen uit te spreken. Maar - zoals gezegd - in zijn toespraak zweeg Philip Potter erover en ook tijdens de persconferentie weigerde hij op de inhoud van deze brieven in te gaan. In het algemeen merkte hij over zulk soort brieven op, het erg bezwaarlijk te vinden dat ze hem nooit rechtstreeks bereiken, maar altijd via anderen, bijvoorbeeld via instituten in het Westen voor studie en informatie over Oost-Europa. Bovendien, aldus Potter, zijn die brieven altijd met de hand geschreven en dan weet je maar nooit, of ze wel echt zijn.

GLEB YAKUNIN

ln zijn rapport aan het Centraal Comité over de schending van mensenrechten in de bij de Helsinki-verklaring betrokken staten - een rapport tot het uitbrengen waarvan de Wereldraadassemblee van Nairobi hem opdracht had gegeven -, sprak Potter slechts in zeer algemene bewoordingen over problemen rond de mensenrechten en de godsdienst vrijheid in „de" landen van Oost- en West-Europa, zonder tussen die landen ook maar enig onderscheid te maken.

Uitvoerig schetste Potter in zijn toespraak de manier, waarop de Wereldraad zich in de tijd na Nairobi met het vraagstuk van de mensenrechten heeft beziggehouden, namelijk via een enquête onder de Wereldraadlidkerken in de Helsinki-staten en een Colloquium van deskundigen in Montreux, dat hij als een „eerste stap en een goede bezinning" betitelde.

Overigens is dat Colloquium aan heel wat onderdelen van het mensenrechtenprobleem nog niet toegekomen; zo heeft men zich niet grondig kunnen bezighouden „met de problemen in landen waar de Rooms-katholieke kerk de meerderheid heeft of waar een groot deel van de bevolking niet-christelijk is, zoals in Rusland, Turkije en Cyprus". „Toch hebben we de opdracht van de Nairobi-assemblee zeer ernstig genomen en er veel werk voor verzet", aldus Potter.

Hij vond het onjuist de godsdienstvrijheid als een afzonderlijk beginsel uit de Helsinki-verklaring te lichten. „Alle onderdelen van de Helsinki-verklaring houden nauw met elkaar verband en ook het bevorderen van ondermeer economische-sociale en culturele rechten moet onderstreept worden. Godsdienstvrijheid kan alleen maar opgroeien als ook andere uitgangspunten van de Helsinki-verklaring, zoals ontspanning en vreedzame coëxistentie, en een zaak als ontwapening in praktijk worden gebracht", zo beklemtoonde Potter.

In overeenstemming met de uitspraak van het Centraal Comité in december 1975, dat de Wereldraad voor „de kwestie van de mensenrechten in socialistische landen geen nieuwe programma's of structuren behoeft te scheppen", riep Potter - en dat was in feite zijn enige concrete voorstel - op tot de vorming van een speciale adviesgroep voor de mensenrechten binnen de C.C.1.A., de Wereldraadcommissie voor internationale zaken. Deze adviesgroep moet coördineren wat er op het gebied van studie van schending van mensenrechten in de wereld gebeurt, die studies stimuleren, informatie verzamelen en aanbevelingen doen over de manier, waarop concrete gevallen worden aangepakt.

Deze adviesgroep moet, zo stelde Potter voor, nauw samenwerken met de kerken in de bij de Helsinki-verklaring betrokken landen. Daartoe moeten deze kerken gezamenlijk een orgaan opzetten, dat zich met de mensenrechten en de godsdienstvrijheid in Europa en Noord-Amerika kan gaan bezighouden.

y Op een persconferentie na zijn toespraak over de mensenrechten deed Potter naar aanleiding van een vraag van een Duitse journalist over de situatie in Rusland een scherpe uitspraak over de Europeanen, die volgens hem altijd direct klaar staan om te kijken, hoe het bij anderen is en vaak kritiek oefenen „vanuit een geest van eigen gerechtigheid. We moeten leren erkennen dat we allemaal zondaren zijn," aldus Potter, die verder zei als niet-Europeaan wat vreemd aan te kijken tegen Europa, waar men alle eeuwen door binnen de christenheid al godsdienststrijd heeft gekend.

Over de situatie in Oost-Europa zei Potter, dat de Wereldraad niet veel kan doen: „Alleen zolang we proberen met de Oost-Europese kerken samen te werken en de atmosfeer goed blijft, kunnen we wellicht iets bereiken."

Eerder hadden tijdens de korte discussie na Potters toespraak verscheidene leden van het Centraal Comité al aangekondigd in de loop van de komende dagen in de commissievergaderingen op de mensenrechtenkwestie terug te zullen komen; alleen via de subcommissie voor internationale zaken kan eventueel een concreet voorstel in de voltallige vergadering van het Centraal Comité ter tafel worden gebracht.

In de discussie uitten diverse sprekers kritiek op het rapport van dr. Potter. Door Alexey Buefsky van de Russisch-orthodoxe kerk werd de voorbereidende vergadering van Montreux weinig belangrijk genoemd. Hij riep op ook aandacht te besteden aan problemen rond de godsdienstvrijheid in het Westen, bijvoorbeeld in Frankrijk, zonder overigens duidelijk te maken wat hij daarmee bedoelde. Buefsky deed een scherpe aanval op westerse instituten als van Michal Bourdeaux in Engeland, die informatie verspreiden over de situatie in Oost-Europa. „Deze instituten zijn niet betrouwbaar, niet geïnteresseerd in het streven naar vrede en ze werken op anti-communistische basis", aldus Buefsky, die zich verder keerde tegen het idee van secretaris-generaal Philip Potter om voor het mensenrechtenvraagstuk een speciale adviesgroep in te stellen.

De Noorse bisschop Per Lönning

had tegen zon adviesgroep eveneens bezwaar, maar dan vanuit een geheel andere gezichtshoek. „Als de duivel wil dat er rond een bepaalde zaak niets gebeurt dan zorgt hij dat er een bepaalde commissie voor komt", aldus Lönning, daarmee de vrees uitend dat op deze wijze het probleem van de christen-vervolging opnieuw onder tafel terecht zou komen. „We moeten niet bang zijn om regeringen voor het hoofd te stoten, want ook in andere kwesties zijn we daarvoor niet bezig geweest". Lönning riep de Wereldraad op ook in dit opzicht „de stem te zijn van hen die geen stem hebben".

Dr. Albert van den Heuvel deelde het Centraal Comité mee, dat de kerken in Nederland klaar staan om geld en mankrachten te investeren in een orgaan dat zich met de mensenrechten-vragen gaat beziggehouden. Hij toonde zich verheugd, dat de zijns inziens kleine stap die tot nu toe gezet was, door de kerken van Oost en West samen gezet was. Van den Heuvel riep het Centraal Comité op in deze zaak zich niet allereerst zorgen te maken over de goede betrekkingen tussen de kerken, maar vooral over het geven van een antwoord op de roep om hulp zowel vanuit de Sowjet-Unie als vanuit het Westen. ,

(van onze kerknieuwsredactie)

LISSE - Het Landelijk Verband van Evangelisatiecommissies heeft in de serie vlugschriften „De kerk heeft een boodschap voor u" een tweede folder uitgegeven. Dit met het oog op de behandeling van de abortuskwestie in het parlement.

„ Moeten we het niet als onze plicht zien -juist nu het naar een wettelijke beslissing toegaat- ons afglijdende volk nog een duidelijk schriftuurlijk vermaan tegen de Godtergende abortuspraktijken toe te roepen?", schrijft het bestuur van het Landelijk Verband naar aanleiding van de nieuwe folder.

Om deze uigave aan de kerkeraden en evangelisatiecommissies te presenteren heeft men het vlugschrift als bijlage bij het orgaan van de evangèlisatiecommissies „Opdracht" gevoegd, dit om de hoge kosten van toezending van de folder en de prospectus zo laag mogelijk te houden.

De nieuwe evangelisatie-folder

Pas begin volgende week valt er vanuit Genève weer enig nieuws te verwachten. Vrijdag en zaterdag zijn gewijd aan het werk in de subcommissies ter voorbereiding van de belangrijke beslissingen over de prioriteiten in het Wereldraad-program en van een aantal uitspraken over „brandende wereldproblemen". In elk geval over vijf van deze problemen zal het Centraal Comité zich volgende week publiek uitspreken, te weten Zuidelijk-Afrika, de onafhankelijkheid van Transkei, Libanon, het vluchtelingenvraagstuk en de kernenergie.

(van onze correspondent)

„De Wereldraad heeft gezwegen, toen in de zestiger jaren de Russisch-Orthodoxe kerk voor de helft werd vernietigd. De Wereldraad zweeg eveneens, toen in Albanië elke vorm van godsdienst werd uitgeroeid en priesters werden geëxecuteerd, omdat ze kinderen hadden gedoopt. En ook in talloze andere gevallen van christenvervolging verhief de Wereldraad zijn stem niet. Maar spreek dan nu in ieder geval!"

Die smeekbede richtten de Russischorthodoxe christenen Jakoenin en Regelson eind vorig jaar tot de Wereldraad-assemblee in Nairobi.

Hun brief veroorzaakte heftige discussies, maar uiteindelijk zwichtte de assemblee voor de dreigende taal van de Oosteuropese kerkvorsten en voor hun verzekering, dat er van kerkvervolging geen sprake is. De Wereldraad volhardde in stilzwijgen en gaf slechts aan secretaris-generaal Philip Potter opdracht het - bredere - vraagstuk van de schending van mensenrechten te onderzoeken en aan het Centraal Comité daarover verslag uit te brengen. Maar uit het rapport, dat als het resultaat daarvan deze week in Genève werd gepresenteerd, blijkt, dat de top van de Wereldraad - Philip Potter en de staf van zijn hoofdkwartier - doof is gebleven voor de schreeuw om hulp uit het Oosten.

Over recente brieven met hartverscheurende verhalen over christenvervolging in Rusland wordt in alle talen gezwegen. En bij lastige vragen daarover kunnen ze altijd nog wordengebagatelliseerd.

Juichend wordt er gesproken over de Verklaring van Helsinki-1975, die de onderworpenheid van de Oosteuropese landen aan Moskou bezegelde. De communistische regeringen krijgen een pluim op de hoed, omdat ze de inhoud van de Helsinki-verklaring zo duidelijk aan hun hele bevolking hebben doorverteld en omdat zij zich tijdens de recente topconferentie in Oost-Berlijn tot een dialoog met kerken en gelovigen bereid hebben verklaard.

De godsdienstvrijheid wordt teruggedruk t op haar plaats in de rij van andere grondrechten en vrijheden, die „toch ook erg belangrijk zijn", en de kerken worden gemaand ook zaken als ontspanning en ontwapening vooral niet uit het oog te verliezen. Oog hebben voor de vele factoren die ertoe bijdragen dat de kerken in de diverse landen nu eenmaal verschillend behandeld worden, is christenplicht. Bovendien moeten de critici die zo de mond vol hebben over christenvervolgingen, eerst maar eens naar hun eigen land kijken. „Tenslotte zijn we allemaal zondaren!'' Praat dus nooit alleen over de Sowjet-Unie, maar noem steeds ook de onderdrukking in het Westen erbij. In die geest is deze week het vraagstuk van de vervolging van mensen om hun geloof, ras of politieke overtuiging - waarvoor men hier hardnekkig de humanistische term „mensenrechten" hanteert - aan het Centraal Comité van de Wereldraad gepresenteerd. Het enige concrete in de toespraak van Philip Potter, die uitmuntte in nietszeggendheid, was zijn voorstel een adviesgroep voor mensenrechten in te stellen die nauw met de kerken uit Oosten West-Europa moet samenwerken. Maar zelfs dat was de Oosteuropese afgevaardigden al te veel. In het gebed van Wereldraad-president Sundby tijdens de openingskerkdienst van het Centraal Comité, kwamen de noden uit alle delen van de wereld aan de orde, maar zelfs de geringste verwijzing naar het feit dat miljoenen mensen worden vervolgd om hun geloof in Jezus Christus, kon er niet af.

Westerse afgevaardigden zullen de komende dagen zonder twijfel proberen de Wereldraad tot krachtiger stellingname tegenover Oost-Europa te laten korten, om de Wereldraad - met de woorden van de Noor Lönning - de stem te laten zijn van hen die geen stem hebben. Toch lijdt het geen twijfel, dat de Wereldraad in dat geval opnieuw door de knieën zal gaan voor de dreiging van de Oosteuropese kerkleiders om de Wereldraad te verlaten als het tot een veroordeling van Rusland zou komen. Ze zouden dan immers gefaald hebben in hun taak de goede naam van hun opdrachtgevers in het Kremlin te verdedigen. Ook in dit opzicht kiest de Wereldraadtop voor de eenheid boven de waarheid. Intussen wachten in Moskou en elders in Oost-Europa christenen op antwoord, op hulp. Jakoenin, Regelson, Ogoridnikov, Argentov en talloze naamlozen. Over de mensenrechten is de Wereldraadtop de komende tijd zeker nog niet uitgepraat, maar op hulp en steun vanuit Genève hoeven de christenen in de verdrukking niet meer te rekenen.

[van onze redacteur kerkelijk leven] KAAPSTAD - „ Uit solidariteit met hen, die vanwege hun ras of huidskleur hun vrijheid hebben verloren en lijden onder discriminatie" hebben de Javaanse Christelijke kerken [Gereja Gereja Kristen Jawa] besloten geen afgevaardigden te zenden naar de Gereformeerde Oecumenische Synode in Kaapstad. Zij hebben dit in een brief aan de synode meegedeeld.

Wenen/Boedapest - Bij graafwerkzaamheden in de Zuidhongaarse stad Pees is ongeveer twee meter onder een straat een vroeg-christelijk mausoleum ontdekt. Het mausoleum heeft grote historische waarde.

Zoals de in Boedapest verschijnende „Magyar Nemzet" meldde, zijn in de uitgegraven grafkamers zeer waardevolle fresco's, vermoedelijk uit de 3e eeuw na Christus, en resten van drie marmeren sarcofagen aangetroffen.

(van onze correspondent)

(.FNÈVE - „De Slotverklaring van Helsinki, die ruim een jaar geleden door 38 staten uit Europa en Noord- Amerika aan het eind van de Conferentie over Europese Samenwerking en Veiligheid werd ondertekend, betekent een belangrijke, nieuwe stimulans voor de voortzetting en verdieping van de dialoog tussen christenen en marxisten. Nog steeds voorkomende uitingen van een koude-oorlogmentaliteit zijn strijdig met de geest van Helsinki. De kerken verheugen zich in dit verband over de verklaring van de Europese Communistische partijen op 30 juni in Berlijn, dat deze de noodzaak erkennen van samenwerking en dialoog met religieuze gemeenschappen en gelovigen".

Aldus één van de conclusies van het Colloquium over mensenrechten, dat van 24 tot 28 juli in het Zwitserse Montreux werd gehouden. Het Memorandum waarin de conclusies van het Colloquium zijn vervat, werd gisteren tijdens de vergadering van het Centraal Comité van de Wereldraad van kerken in Genève gepubliceerd. Het Colloquium, waarvoor 30 vertegenwoordigers van lidkerken uit de bij het Helsinki-akkoord betrokken landen waren uigenodigd - onder hen acht leden van Oosteuropese kerken - was een uitvloeisel van een opdracht die de Wereldraadassemblee van Nairobi eind vorig jaar gaf aan secretaris-generaal dr. Philip Potter om te komen tot een „intensieve raadpleging van de betrokken kerken" over het vraagstuk van de vrijheid van godsdienst.

Tijdens het Colloquium nadden de deelnemers de beschikking over onder meer de brieven die het laatste jaar door Oosteuiopese chrisienen aan de Wereldraad zijn geschreven en over de antwoorden van een aantal lidkerken uit de „Helsinki-staten" op de vraag van dr. Potter aan hen, opgave te doen van de schending van de mensenrechten m hun eigen land. Een vraag, die onder meerdoorde Russisch-Orthodoxe kerk niet werd beantwoord.

'n het „Memorandum van Mond WO,r?tUitVOeriB Behandeldovër hf, erKlan"8 Van Helsil*i. *e een ..historische gebeurtenis voor all" betrokken staten" wordt genoemd ..He. was geen overwinning en bepaalde groep landen of voor ~n bepaalde ideologie, maar een praT USChe toePassi"B *" een bepaaVSel vande wereld van de beginselen uit het VN Handvest en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De kerken moeten al het mogelijke doen, om de positieve politieke wil die in de ondertekening van de Helsinki-verklaring ligt opgesloten, te helpen in stand te houden."

Het memorandum spreekt lovend over het feit „dat in sommige staten, vooral in Oost-Europa, bijzondere pogingen zijn gedaan om de Helsinkiverklaring onder grote groepen van de bevolking te verspreiden" en de tekst voor hen te verduidelijken. Betreurd wordt dat in andere staten de inhoud vande verklaring veel minder bekend is gemaakt. De in Helsinki tussen alle partijen gemaakte afspraak „af te zien van dreiging met of zonder gebruik van geweld als middel om conflicten op te lossen" moet door de kerken „in hun toewijding aan het werken voor vrede en verzoening" positief worden gewaardeerd, evenals de belangrijke plaats die Helsinki toekent aan de beginselen van nationale soevereiniteit en het recht van volkeren op zelfbeschikking. Overigens, aldus het Memorandum, is het veroordelen van schendingen van mensenrechten die objectief zijn vastgesteld, een plicht voorde kerken en geen ongerechtvaardigde inbreuk op beginsel van soevereiniteit en non-interventie.

(van onze correspondent)

BUNSCHOTEN - Vooruitlopend de zendingsoriëntatiecursus '75 . ?f hier een korte samenvatting van 'a behandelen lesstof. s noe >*

Door ds. P. van Gurp h onderwerp Bijbelse grondlijnen wn ' den behandeld aan de hand van veli tekstmateriaal uit het Oude en Nieu Testament met name uit de Profet de Evangeliën, de Handelingen e^d' Brieven van Paulus. Hiermee hoont d Van Gurp de bijbelse grondlijnen voo. de zending aan te geven.

Het onderwerp Zendingsgeschiedenk zal worden gedoceerd door drs M.K.Drost. Ds. Drost hoopt allereerst de periode vanaf 1910 te behandelen de situatie in en rond de Internatio nale Zendingsraad. Vervolgens zal hi' enkele facetten uit de zendingsgeJ schiedenis belichten, die ook in onze tijd van centrale betekenis voor het zendingswerk zijn.

Dr.K.Deddens tenslotte zal doceren over Oecumenische vraagstukken in verband met de zending. Dit onderwerp is opgesplitst in een achttal onderdelen: Het ontstaan van de oecumenische beweging; de ontwikkeling van de Wereldraad van kerken' de internationale raad van Christelijke kerken (ICCC) Rome en de oecumene' de medemenselijkheidsgedachte; de mondigheid, voornamelijk bij Bonhoeffer; de apostolaatsgedachte van Hoekendijk; het werelddiakonaat. Voor nadere bijzonderheden zie de advertentie in dit nummer.

AVEREEST-DEDEMSVAART - Het nieuwe kerkgebouw te Avereest-Dedemsvaart zal D.V. op vrijdag 20 augustus om 20.00 uur officieel in gebruik genomen worden. Zoals bekend heeft men beslag kunnen leggen op een voormalig schoolgebouw, dat nu als kerkgebouw is ingericht.

Beroepen te Hollandscheveld: N. Berghuis te Duurs woude.

Beroepen te Wieringermeer (toezegging): B. Koole te Leerdam. Aangenomen naar Driel (toezegging): H. Westerink te Oudenbosch.

Aangenomen de benoeming tot godsdienstleraar te Stadskanaal: A. Hofman te Nieuwe-Pekela.

GRAFT-DE RIJP - Deze week is er geen les in klas vijf van de rooms-katholieke basisschool „De Baanbreker" in Graft[N.H.].

Na afloop van de vakantie hielden de ouders hun kroost thuis, om verdwijning van de klasse-onderwijzer af te dwingen. Tussen ouders en de onderwij/er C. Helder bestaat al jaren een meningsverschil over „goed onderwijs". De onderwijswethouder Van Graft-De Rijp spreekt van een „illegale actie en onjuiste methoden om een ongewenste situatie te yeranderen". Het schoolhoofd, de heer Veenhoff, had voor een oplossing o°" liever de geëigende wegen gevolg • maar kan voor de actie begrip opbrengen. De heer Van Drunen'AV,k. de onderwijsinspectie district A maar, komt deze week naar Gratt- Rijp om te proberen de situatie ree te zetten.

SOESTDIJK - Een zilveren meng met inscriptie is eigendom ge* a van koninein Juliana. npJJLdijk werd de vorstin op paleis persoonlijk overhandigd u'l .„. baarheid voor de Nederlandse ding jegens de joden en Israë 1. De menora (kandelaar) is P* '. ken door de kleine, maar «er ventig leden tellende Loge van , Beriet op Curacao. In de' «^^ wordt gewag gemaakt van ac c lijkheid voor het Koninklijk w» '

Maandag 16 augustus l^6--• „ van de ROTTERDAM - Opening nieuwe cursus van de Gerei- jfl het gemeenschap te *****£,& 3° kerkgebouw aan de ooe^ te Rotterdam.