Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

[ Van onze sociaal-economisch redacteur]

•öN/V . west-Duitsland is in de ogen van velen een soort economisch adijs, en dat niet geheel ten onrechte. Men kan daar bogen op een relatief vrij 'ondernemingsklimaat. Er zijn geen militante vakbonden, de regering is & ai ,e bemoeizuchtig, de inflatie is er ongekend laag [dit jaar naar schatting il procent], terwijl ook de werkloosheid er lager is dan in de meeste andere Westeuropese landen [ruim 4 procent]. De economische situatie kan daar dus lelhaast voorbeeldig worden genoemd. Of hetzelfde ook in sociaal opzicht eldt moet echter worden betwijfeld. De politiek ten aanzien van de jLjtenlondse werknemers bijv. vraagt op zijn minst om kritische kanttekeningen.

Op het ogenblik zijn er in West- Duitsland iets minder dan 2 miljoen buitenlandse werknemers. Ongeveer ,36 000 van hen - waaronder rond de 5 000 jongeren - zijn werkloos, wat „eerkomt op om en nabij de 7 orocent, bijna twee maal zoveel als het Ldelijk gemiddelde onder de Westduitse arbeidskrachten. Deze hoge werkloosheid onder de buitenlandse werknemers hangt direct samen met de in de bondsrepubliek geldende bepaling, dat een vacature alleen door een gastarbeider mag worden vervuld als er met geen mogelijkheid een Westduitser voor te krijgen is.

SCHMIDT

Verder is er sinds april vorig jaar een „proefregeling" van kracht, die het mogelijk maakt in bepaalde gebieden een toelatingsstop af te kondigen voor buitenlandse arbeidskrachten. Deze stop gaat automatisch in als het aantal gastarbeiders in een bepaald gebied op een gegeven moment meer dan 12 procent bedraagt van het totale aantal aanwezige arbeidskrachten. Bedraagt het percentage buitenlandse werknemers tussen de 6 en de 12 procent van het totaal, dan kan de regeling van toepassing worden verklaard. Op het ogenblik is de toelatingsstop in 22 Duitse steden van kracht. Tot deze verboden gebieden behoren o.m. München, Stuttgart, Frankfort en Keulen.

Echter niet alleen de gastarbeiders zelf, maar ook hun kinderen zijn aan discriminerende maatregelen onderhevig. Deze hebben bijvoorbeeld als zij de lagere technische school hebben doorlopen, geen toegang tot de beroepsopleidingen. Deze zijn alleen opengesteld voor Duitse kinderen. De gevolgen hiervan zijn o.m. een omvangrijke jeugdwerkloosheid en een toenemende criminaliteit.

Maatregelen op het gebied van o.m. huisvesting en sociale begeleiding zijn tot nu toe uitgebleven in de hoop dat de gastarbeiders slechts enkele jaren zouden blijven. Een deel van hen zit echter al meer dan 10 jaar in de bondsrepubliek en is daardoor al vrij sterk met het land vergroeid. Bovendien hebben velen hun gezin laten overkomen, waardoor het aantal buitenlanders in de loop der tijd is opgelopen tot meer dan 4 miljoen. De woonomstandigheden zijn echter slecht, terwijl de scholen de ongeveer 500.000 kinderen van buitenlandse werknemers onmogelijk kunnen verwerken. Op het ogenblik is een commissie bezig te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de vrije vestiging van de gezinnen van gastarbeiders aan banden te leggen. Men wil in West- Duitsland een geheel nieuw vestigingsbeleid om te voorkomen dat straks nog meer buitenlandse werknemers naar de bondsrepubliek komen. Overigens is het ook in economisch opzicht in West-Duitsland niet alles goud wat er blinkt. Nu het daar weer wat beter gaat - de conjunctuur trekt aan en de winsten nemen toe - gaat ook daar de roep om maatschappijhervormende maatregelen weer klinken.

Is men op het gebied van de medezeggenschap al vrij ver - de besturen van ondernemingen met meer dan 2.000 werknemers worden daar voor de helft door de werknemers benoemd -, er gaan ook weer stemmen op om de vermogensaanwasdeling weer uit de ijskast te halen: Plannen terzake, die op bepaalde punten overeen kwamen met het Nederlandse wetsontwerp (een heffing op de winst, bij voorkeur te voldoen in aandelen, waarvan de opbrengst zou moeten worden gestort in een centraal fonds waarin de vakbeweging een overheersende invloed zou moeten hebben), waren door de bondsregering (socialistisch-liberaal) na hevig verzet van de werknemers en met het oog op de slechte conjuncturele situatie tijdelijk naar de achtergrond verdrongen. Nu lijkt een andere verdeling van de overwinst echter opnieuw in de belangstelling te komen. Overigens schijnt de regering wel te zijn afgestapt van haar plannen om de ondernemingen te dwingen een deel van de winst af te staan aan een of ander centraal fonds.

IN DE VISUAL 27 aug 1976

AAN DE VRIJDAGMARKT WERD AANGEVOERD: 6274 kg. tong; 129 kisten tarbot en griet; 897 kisten kabeljauw; 171 kisten schelvis; 360 kisten wijting; 2182 kisten schol; 120 kisten schar; 11 kisten hake; 44 kisten makreel; 121 kisten diversen en nog twee kisten koolvis; PRIJZEN IN GULDENS. Per 1 kg. :

AMSTERDAM • De Amsterdamse effectenbeurs is de nieuwe week in een kalme maar merendeels wat vriendelijker stemming begonnen. Met name enkele internationals en de grote banken gooiden hogere ogen. De obligatiemarkt begon in het algemeen prijshoudend.

Voor Kon. Olie bestond gespreide vraag en de eerste transacties werden afgesloten op ƒ 119,60, wat een avance van ƒ 1,50 betekende.KLM lag ƒ 1,20 beter in de markt op / 113,50 en Philips ging ƒ0,40 vooruit tot ƒ 28,50, terwijl Hoogovens ƒ 0,70 hoger van start ging op / 50,70. De andere internationals deden het rustiger aan met voor Unilever een avance van ƒ 0,20 op / 113,50. Akzo noteerde vrijwel onveranderd ƒ 32,00, evenals Heineken ƒ 131.

Van de bankaandelen begon ABN f 3 hoger op ƒ 292, maar deze winst *erd later verdubbeld tot ƒ 295. De Amrobank ging ƒ 1,20 vooruit tot ƒ70,30 en het verzekeringspapier Nat. Nederlanden won ƒ 1 op /81.80. De cultures lagen iets gemakkelijker en de scheepvaartaande'en waren licht verdeeld. KNSM ging %a ƒ 1 vooruit naar / 126,90 en Scheepvaart Unie won ƒ 0,30 op > 105,80, maar HAL daalde ƒ 0,80 'ot ƒ 84 en Van Ommeren verloor ƒ 1 °P/ 206.

tarbot 11,92-11,18; grote tong 14,23--13,88; grootmiddel tong 13,21-12,80; kleinmiddeltong 11,56-11,09; tong één gestript 11,53-10,51; ongestript 12,29--11,34; tong twee gestript 10.39-9,54, ongestript 11,79-11,21. Per 40 kg. : tarbot 372-1%; griet 277-156; kabeljauw één 96-78; kabeljauw twee 118-98; kabeljauw drie 110-68; kabeljauw vier 92-74; kabeljauw vijf 90-54; schol één 98-80; schol twee 94-80; schol drie 71-40; schol vier 55-35; wijtrng drie 64-30,40; schelvis twee 86-72; schelvis drie 71-55; schelvis vier 65-50; schar 61-34; bot 30-21; rode poon 122-47; makreel één en twee 72-40; makreel drie 74; kreeft 144; koolvis vier 36. DE BESOMMINGEN WAREN KW 25 / 50.800,- KW 55 ƒ 32.800,- KW 185 ƒ 25.000,- KW 194 38.300,- UK 17 ƒ 3.890,- UK 48 ƒ 7.200,- UK 78 ƒ 1.110,- UK 123 ƒ 8.490,- VD 6 / 7.600,- VD 18 / 13.400,- VD 19 / 16.400,- VD 20 / 700,- WR 7 / 10.600,- WR 47 ƒ 15.400,- WR 66 / 15.900,- IJM 18 ƒ 900,- UK 135 + UK 145 / 4.740,-.

BANGKOK - Een Vietnamees is gedood en een passagiersvliegtuig van de Franse luchtvaartmaatschappij Air France beschadigd door de ontploffing van een granaat tijdens een poging tot vliegtuigkaping op het vliegveld van Ho Tsji Minh-stad [voorheen Saigon] in Vietnam.

De Franse ambassade in Bangkok die dit gisteren bekendmaakte, deelde mee dat het toestel, aan boord waarvan zich ongeveer 30 Vietnamese vluchtelingen bevonden, zaterdagavond laat was gekaapt.

Het toestel, een Caravelle, stond op de luchthaven Tan Son Nhoet klaar voor vertrek naar Bangkok, toen de kapingspoging plaats had. De Franse ambassade in Thailand verklaarde dat de kaper niet behoorde tot de groep vertrekkende vluchtelingen.

De kaper liet de passagiers aan boord van de Caravelle zaterdagavond laat vrij en de bemanning op zondag. Autoriteiten in Ho Tsji Minh-stad deelden de Franse ambassade in Bangkok mee dat de niet nader bekende kaper tijdens onderhandelingen had gedreigd met het opblazen van het vliegtuig.

öe advieskoersen (aan- en verkoop- Prijzen) voor buitenlands bankpapier vandaag geldend in Amsterdam luiden: Amerikaanse dollar 2,58-2,68 Engelse pond 4 JJAg$ fr (100) 6f45^>75 hr'rTo^ 103,00-106,00 •'al. lire (10.000) 29,25-33,25 *>rtugese esc. (100) 6,75-8,50 dollar 2 61-2 71 fr. (100) 52 25.55 25 Zwitserse fr. (100) 105,25-108,25 : kroon (100) 58,00-61.00 Noorse kroon (100) 46,25-49,25 "eense kroon (100) 41,75-44.75 Uostenr. sch. (100) 14.65-14,95 JPaanse pes. (100) 3,72-4.02 ijnekse drachme (100) 6,75-7,90 J'nse mark (100) 66,25-69,25 °egosl. dinar (100) 12,50-14,75 •*—

Maandag 30 augustus 1976 Actieve aandelen vk ln Akzo / 20 / 32,10 / 32,50 ABN ƒ 100 / 289,- ƒ 294,- AMRO f 20 f 69,10 / 69.80 Deli-Mij fl5 f — ƒ - Dordtsche f 20 f 150,70 ƒ 152,30 Heiniken ƒ 25 ƒ 131,10 / 131,20 Hein Hold. f 25 f 125,30 ƒ 125,50 HAL Hold. ƒ 100 ƒ 84,80 ƒ 84,50 Hoogovens f 20 f 50.— / 50.60 H.V.A. ƒ 100 ƒ 52,50 ƒ 52,80 KNSM ƒ 100 ƒ 126,— / 126,50 KLM ƒlOO / 112,30/ 114,80 Kon. Olie f 20 f 118,10/ 120,50 Nat. Ned. ƒ 10 ƒ 80,80/ 82,20 Ommeren ƒ 100 / 207,— ƒ 209,— Philips ƒ 10 ƒ 28,10/ 28,50 Robeco f 50 f 188.50/ 189 60 Rolinco ƒ5O ƒ 142.— / 14280 Scheepsv. U./ 50 / 105,50/ 106,40 Unilever f2O f 113,30/ 11440 [ Handel md.div. V.K. L.N. I | Ahold / 103.50 ƒ 104.50 i BrederoVß / 228,— ƒ 233,— Burhrm. Te». / 61.70 ƒ 62,50 Gelder / 50,70 / 51,— i Gist-Broc. / 50,20 ƒ 51,20 Grinten / 170,10 ƒ 171,— HBG / 65,— ƒ 64,— IHC Holland /* 17,40 ƒ 17.50 Intern. Muller / 37,— ƒ 37,50 Kon. Bijenkorf / 93,50 ƒ 93,— KSH / 33,— ƒ 32,- Meneba / 99,- ƒ 102,30 Naarden / 42,30 ƒ 42,30 NMB / 129,— ƒ '30,50 OGEM Holding / 22,— ƒ 22,40 ! RSV / 93,50 ƒ 95,10 j Pakhoed Holding/ 85,— ƒ 87,50 Slavenb. Bank / 2230,— / 2260,- I VMFStork / 130,20 ƒ 131.— i Wessanen / 77,70 ƒ 78,50

(Van onze sociaal-economische redacteur]

DEN HAAG - Het wetsontwerp inzake de vermogensaanwasdeling, zoals het kabinet dat eind juni heeft gepresenteerd, maakt onderdeel uit van een flardenideologie, waarbij aan de elementaire eisen van een verantwoorde maatschappijkritiek niet is voldaan. Er is zoveel spraakverwarring over de vermogensaanwasdeling, en het wetsontwerp getuigt van zoveel onrijpheid en kortzichtigheid, dat het zowel voor de werknemers als voor de aandeelhouders en de ondernemingen tot een gevoel van bittere ontgoocheling moet leiden. Tot dit vernietigende oordeel komt de Rotterdamse hoogleraar Rijnvos in een studie „De vad op de weegschaal", geschreven in opdracht van de Raad van Overleg voor Middelbaar en Hoger Personeel [Raad MHP], die gistermiddag in Den Haag is gepresenteerd.

Volgens prof. Rijnvos is het beter de hele zaak opnieuw in studie te nemen en daarbij tevens de vraag onder ogen te zien of het tweeledige werknemersbelang (individuele bezitsvorming en verbetering en de pensioenrechten) niet op een andere wijze kan worden verwerkelijkt.

In zijn voorwoord wijst de hoogleraar erop, dat de discussie over de vad zich tot nu toe voornamelijk heeft bewogen op het niveau van pure belangentegenstellingen. Naar zijn mening is het thans zaak ook meer objectieve en wetenschappelijk opgebouwde criteria aan te dragen.

Volgens prof. Rijnvos moet het ontwerpen van ingrijpende plannen voor maatschappijhervorming aan vier criteria voldoen: — de critici moeten elkaar respecteren; — de gewenste veranderingen moeten steeds zo geformuleerd worden dat zij een verantwoorde beoordeling bevatten van de bestaande sociaal-economische verhoudingen;

— de voorstellen moeten rijp zijn voor een concrete omschrijving, c.g. verwezenlijking;

— de consequenties die verwerkelijking van een doelstelling met zich meebrengt, moeten zo goed mogelijk van tevoren worden onderzocht, terwijl de ontwerpers voor die gevolgen verantwoordelijk moeten worden gesteld. Aan geen van deze criteria voldoet volgens prof. Rijnvos het huidige wetsontwerp.

Verder kan men ook in West- Duitsland vernemen dat de lust van de Amerikanen om in West-Europa te gaan investeren, is teruggelopen, dat ondernemers steeds meer in het buitenland gaan investeren, dat de lonen zo hoog zijn en de milieuwetgeving zo streng is. Wellicht geldt ook hier het spreekwoord: het is altijd vet op andermans schotel. Want niet alleen in Nederland, maar ook in de bondsrepubliek wordt de klacht geuit dat het machinepark veroudert omdat er niet voldoende kan worden geïnvesteerd, dat het ondernemersinkomen de laatste jaren fors is teruggelopen (met ongeveer 30 procent) en dat de belastingen zo hoog zijn.

Door de grote droogte van de laatste maanden is de waterstand in de rivieren bijzonder laag. Hier een schip in de Waal bij Nijmegen, dat volkomen op het droge ligt.

Het is vervolgens voor de hoogleraar zeer de vraag of het werknemersbelang in het wetsvoorstel wel wordt gehonoreerd. Hij wijst er in dit verband op, dat het bij de participatiebewijzen (bewijzen dat men recht heeft op een zeker aandeel in de overwinst van een bedrij 0 gaat om een bezit waarvan de waarde in de loop der tijd waarschijnlijk zal dalen. In de eerste plaats omdat de bewijzen die direct verhandelbaar zijn waarschijnlijk vrij veelvuldig zullen worden aangeboden, en ten tweede omdat de koersdrukkende tendens van de vad als zodanig door de gestadige uitbreiding van het aantal uitgegeven aandelen in de waarde van de participatiebewijzen door zal werken. Verder vraagt prof. Rijnvos zich af of er voor verbetering van de pensioenrechten nog wel wat zal overblijven, gezien de hoge kosten van het vad-fonds. De hoogleraar acht het overigens helemaal niet gewenst dat twee doelstellingen worden vermengd.

Voor veel Zwitserse koeien b het zomerverblijf op de bergweiden weer afgelopen. Het terugvoeren van het vee naar de beschutting van de valleien is ieder jaar weer een gebeurtenis, welke gepaard gaat met folkloristisch vertoon. Boeren en boerinnen trekken hun mooiste pakjes aan en overal weerklinken de grote koeiebellen.

UTRECHT - De raad van bestuur van de Stevin Groep in Utrecht heeft haar activiteiten in Chili niet te hervatten. De belangen van de groep in dat land zullen worden afgewikkeld. De raad van bestuur heeft bij dit besluit de werkgelegenheid van de Nederlandse werknemers en de continuïteit van de Stevin Groep zwaar laten wegen. Zoals bekend dreigde enige tijd geleden de gemeenteraad van Groningen geen bouworders meer aan de Stevin Groep te geven als deze haar activiteiten in Chili niet zou staken. In een verklaring stelt de raad van bestuur uigebreid overleg te hebben gepleegd, zowel intern als met de ministers Van der Stoel, Lubbers en De Gaay Fortman. De Stevin Groep heeft hierbij duidelijk gesteld dat zij begrip heeft voor de van verschillende kanten geuite kritiek op de situatie in Chili. Omdat de groep voornamelijk in landen van de derde wereld investeert en zij zich niet bevoegd acht een gefundeerd oordeel te vormen over de aard van de regimes in deze landen en aldus een standpunt in te nemen over 'de vraag of zij met zon land zakelijke betrekkingen kan onderhouden, heeft de groep de regering gevraagd om een duidelijke richlijn. Dit opdat het Nederlandse bedrijfsleven en in het bijzonder de Stevin Groep weet waar het aan toe is.

. EINDHOVEN - Tegen het eind van dit jaar zal het totale personeelsbestand van Philips Nederland waarschijnlijk een kleine 4.000 lager liggen dan per 1 januari j.1., toen het bedrijf 91.100 werknemers in dienst had. In de eerste helft van dit jaar zijn er al 2.400 mensen bij Philips verdwenen, terwijl er 1.335 manjaren verkort werd gewerkt.

De verwachting dat het aantal personeelsleden dit jaar met tegen de 4.000 zal dalen, werd uitgesproken op een vergadering van de centrale ondernemingsraad door de adjunct-directeur van het Algemeen Bedrijfsbureau, de heer P.J.A. de Groot. De president van de raad van bestuur, jhr. H.A.C, van Riemsdijk, tekende daarbij aan dat deze verwachting is gebaseerd op een aantal factoren als bijv. de marktontwikkeling, de economische situatie en de hele trend die in die richting wijst. De heer De Groot sprak verder de verwachting uit, dat er in de tweede helft van dit jaar nog ruim 550 manjaren verkort zal worden gewerkt tegen 1.335 in de eerste helft van dit jaar en 2.204 in heel 1975. De werktijdverkorting zal voornamelijk worden gerealiseerd bij de machinefabrieken, Elcoma de Data Systems.

LONDEN - Negenendertig mensen zijn zaterdag om het leven gekomen door het verongelukken van twee Amerikaanse militaire transportvliegtuigen type c-141 Starlifter. Beide toestellen waren opgestegen van de basis Maguire in New Jersey.

Achttien inzittenden verloren het leven in een bietenveld in Oost-Engeland. Het waren alle inzittenden van een Starlifter die op weg was naar de Amerikaanse basis Mildenhall in Suffolk. De andere machine stortte brandend neer aan de westkust van Groenland, toen zij wilde landen op de basis Söndre Strömfjord. Hier kwamen 21 mensen om. Zes inzittenden overleefden het ongeluk. De inzittenden van dit toestel waren Amerikanen, Denen, en Groenlanders.

DEN HAAG • De week- en maandlonen van volwassen werknemers zijn dit jaar tot en met juli met iets meer dan zes procent gestegen ten opzichte van december 1975. Het door het C.B.S. samengestelde indexcijfer van de regelingslonen bedraagt voor de maand juli 158 tegen 149 voor december j.1., een stijging van 6,04 procent. Voor de week- en maandlonen in het particulier bedrijf bedraagt de stijging eveneens 6,04 procent, voor de lonen bij de overheid bedraagt de stijging 5,4 procent (van 148 naar 156).

MOSKOU - De Sowjet-Unie heeft zich opgesteld achter Libië en verklaard dat Egypte in zijn conflict met dat land schade toebrengt aan „de Arabische zaak". Het persagentschap Tass verspreidde een artikel in het Sowjetrussische partijblad Prawda over de gespannen betrekkingen tussen Egypte en Libië.

„Progressieve kringen" zouden alle steun moeten geven aan Libië, aldus de Prawda, „Opdat het imperialisme met opnieuw schade berokkent aan de zaak van de Arabische eeinheid". „Dit vormt ook de belangrijkste reden waarom geprobeerd wordt een verenigd front van reactionairen in de Arabisch wereld tegen Libië te vormen", aldus de Prawda. „Het is alles een reactionair en imperialistisch plan om de Arabische eenheid een klap toe te brengen en te voorkomen dat de Arabieren zich als één man zetten aan de uitvoering van hun hoofdtaak: de strijd tegen de Israëlische agressie," zo besluit het commentaar naar de samenvatting van Tass. Libië doet volgens het Sowjetrussische partij-orgaan veel om de brand van de broederoorlog onder Arabieren op Libanees grondgebied te blussen.

TRA VEMÜNDE - De Zweedse veerboot Prinsessa Brigitta is zondag de haven van Travemünde binnengelopen met drie Oostduitsers aan boord die van een boei in de Oostzee waren gehaald. Eén van de vluchtelingen - de Westduitse autoriteiten willen hun namen niet vrijgeven - zei dat zij gedrieën, een vrouw en twee mannen, zaterdag met een tweepersoons rubberbootje met buitenboordmotor op weg gegaan waren naar het Westen.

Na drie kwartier viel de motor uit, maar de wind was gunstig en blies hen steeds verder westwaarts, tot deze uitgroeide tot een storm, waardoor zij zich gedwongen zagen zich aan een lichtboei vast te klampen. Na drie uur lang heen en weer geslingerd te zijn, onopgemerkt door verscheidene voorbijvarende schepen, werden zij tegelijkertijd opgemerkt door de Zweedse veerboot en een Sowjet-vrachtschip. De vluchteling zei dat beide schepen kwamen aanvaren om hen te redden, maar de Prinsessa Brigitta verhoogde haar snelheid en kruiste voor het Russische schip langs, waardoor dit gedwongen was te zwenken. Wanneer de Rus hen aan boord genomen had zou dat vast en zeker gevangenis betekend hebben, aldus de vluchteling.

WASHINGTON - Rapporten van Amerikaanse inlichtingendiensten tonen aan dat Taiwan in het geheim kernbrandstof vervaardigt. Dit heeft een Amerikaanse hoge functionaris zondag in een interview verklaard. Hij voegde eraan toe dat deze „ongewenste" situatie kan leiden tot de produktie van een atoombom. Wel beklemtoonde hij dat men nog niet kan concluderen dat Taiwan metterdaad bezig is een atoombom te maken: De hoge functionaris, die zijn naam niet vermeld wilde zien, bevestigde hiermee een bericht in de Washington Post dat de autoriteiten in Taipeh in het geheim kernbrandstof aan hun reactoren onttrekken. Volgens de Washington Post heeft de Amerikaanse regering, die de reactoren heeft geleverd, het regime op Taiwan nog niet officieel met de berichten over deze geheime produktie geconfronteerd. MEXICO-STAD - Een hagelbui heeft zaterdag in de stad Mexico 12 mensen gedood, 25 gewond en 300 dakloos gemaakt, zo deelt de politie mee. Zij maakte deze cijfers bekend nadat zij in het puin van ingestorte woningen had gezocht.