Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

r 7 -SsKili goedereden hebben om iets voor uw vrouw mee te nemen? Vandaag is het woensdag. Is dat geen goede reden? Doe es wat terug. Schenk haar Bols Apricot Brandy. Likeuren M Advies van A BOLS

DEN HAAG — „Het kabinet-Den Uyl geeft blijk van een enorme goklust". Met deze woorden begon vanmorgen de VVD-afgevaardigde drs. Van Aardenne in de Tweede Kamer het algemeen financiële debat over de rijksbegroting voor 1974 en hij eindigde met de zin „Het kabinet speelt va bancque". Het kabinet, aldus drs. Van Aardenne, waagt grote inzetten op het gebied van de waarde van de munt, van het uitgavenbeleid, van de belastingen en van de positie van de overheid tegenover het georganiseerde bedrijfsleven.

Volgens de WD-afgevaardigde heeft het kabinet voor de revaluatie paardemiddelen gebruikt: de restitutieregeling voor de landbouw (een consumentensubsidie) en de toegespitste prijsgedragsregels (extra druk op het bedrijfsleven). Het ontbreken van internationaal overleg over de revaluatie schaadt de zaak, aldus drs. Van Aardenne. Twijfel had hij over de volgens hem tweede gok van het kabinet: de f 1.290 milj oen werkgelegenheidsuitgaven.

„Dat betekent een flinke conjuncturele impuls. Maar voor een belangrijk deel is voorbijgegaan aan de structurele component in de werkloosheid." Drs. Van Aardenne vroeg zich af of een belastingverlaging via een negatieve wiebeltax niet meer voor de hand had gelegen. Hij drong aan op een verbetering van het investerings- en ondernemingsklimaat.

„De Inflatie en de stijging van de arbeidsinkomensquote leveren gevaar op voor het behoud en de nodige uitbreiding van arbeidsplaatsen. Men ziet het resultaat: wel arbeidsbesparende investeringen, maar afremming van de schepping van nieuwe arbeidsplaatsen", zei drs. Van Aardenne.

De WD-afgevaardigde legde er de nadruk op, dat alle groepen bij de belastingvoorstellen van de WD beter af zijn. De drukstijging voor de middengroepen noemde hij in de regeringsvoorstellen onevenredig groot. De ARP-er Vennaat deelde die mening. De heer Vennaat vond dat de begroting wel erg hoog is uitgevallen en zei, (jat er volgend jaar weinig ruimte voor loonsverbetering is. Vraagtekens zette hij achter de voorgestelde verhoging van de huurwaarde van de eigen wo-

ning. het statiegeld op auto's en de geringe verruiming van de fiscale oudedagsreserve voor zelfstandigen. Evenals de heer Van Aardenne vroeg de heer Vennaat de regering rekening te houden met die groepen, die hun inkomen kleiner zien worden als gevolg van de revaluatie. „Mijn fractie gaat overigens akkoord met de revaluatie van de gulden en de verstrakking van het prijsbeleid." aldus de heer Vennaat.

„DE PvdA-fractie zal bij de behandeling van de verschillende begrotingen in de komende maanden pietepeuterig priegelen om nog een aantal verbeteringen aan te brengen", zo verklaarde de financiële expert van de PvdA, de heer Dolman. Hij meende dat zou kunnen worden bezuinigd op de ruilverkavelingsprojecten. het behoud van landschappelijke elementen en op de civiele verdediging. Over de toename van de ontwikkelingssamenwerking zei de heer Dolman: „De regering stelt een bedrag van. 1,5 procent van het nationaal inkomen in 1976 in het vooruitzicht. Als wij zo doorgaan komen wij straks honderden miljoenen te kort, terwijl de begrotingsruimte toch al steeds krapper wordt". Deze wens van de regering noemde hij daarom een enorme opgave, die zijn fractie overigens graag zou willen helpen realiseren.

„Aan enkele voorgestelde belastingverzwaringen kleven naar het oordeel van de Tweede-Kamerfractie van de KVP bezwaren. Zij wil deze tot uitdrukking brengen als de Kamer in de tweede helft van november de betrokken regeringsplannen behandelt. Niet uitgesloten is dat amendering zal leiden tot verminderde opbrengst", zo zei de financiële expert van de KVP, drs. Peijnenburg. Als er ingrepen zijn in het dekkingsplan van het kabinet, zal moeten worden bezien tvelke alternatieve dekking mogelijk is. Drs. Peijnenburg verheelde niet, dat gezien de sterke stijging van de overheidsuitgaven hier een prioriteitenafweging gewettigd is.

De drukstijging van de belastingen met 0.6 procent is voor de KVP een aanvaardbaar uitgangspunt om een zorgvuldig overwogen noodzakelijke uitgavenstijging mogelijk te maken. Hoewel het programma van de christen-democraten uitgaat van 0,5 procent is een afwijking daarvan in enig jaar voor de KVP geen misdaad, aldus drs. Peijnenburg. Hij riep in herinnering dat in het resultaat van het preconstituerend beraad van de kandidaat-ministers in het kabinet-Den Uyl het verlangen van zijn fractie tot uiting is gebracht om het stijgingstempo van de belastingdruk geleidelijk te vermindreen. „Dat moet met name ook omdat met de groei van de collectieve sector de belastingdruk op een afnemend deel van het nationaal inkomen komt te rusten". (De vergadering duurt voort)

TAe ook pagina 13

DEN HAAG — Mevrouw Pien Wiegel, echtgenote van de VVD-fractieleider in de Tweede Kamer en mevrouw Haya van Someren-Downer, voorzitster van de VVD, volgden gisteren de algemene beschouwing vanaf de tribune.

Recente publicaties over het alom bekende kasteel Doorwerth bij Oosterbeek gewagen van de vestiging aldaar van een jachtmuseum.

iat eerlang veertien vertrekken zal 'gaan vullen. Nu. is het niet aan ons uit te maken of een dergelijk museum nodig en nuttig is maar we

er haast zeker van dat een ander museum in dit historische gebouw, het Airborne-Museum, niet nan zijn trekken zal komen zoals velen dat jarenlang hebben gehoopt. Het lijkt er veel op, dat het bestuur van de vereniging, die Doorwerth bestiert en het bestuur van het jachtmuseum (een groepering, welke pas enkele jaren actief is) zo weinig belangstelling hebben voor de grote waarde van het Airborne-Museum, dat de kans groot is op eon stiefmoederlijke bedeling van deze collectie. Door de jaren heen heeft het Airborne-Museum — gevestigd in de paardenstal van het kasteel — honderdduizenden mensen getrokken en de herinnering aan de tragische Slag bij Arnhem zo goed

en zo kwaad men met de beperkte mogelijkheden koei maar desalniettemin met eclatant succes levend gehouden. En :o lang Doorwerth nog in een vrij desolate staat verkeerde was er verder ook niemand, die naar de mogelijkheden van het herrijzende kasteel taalde. Nu de restauratie van het tijdens de oorlog zwaar verminkte gebouw zover is gevorderd, dat ruimten beschikbaar komen en aantrekkelijk werden is die interesse allengs wel gegroeid. En in plaats van voorrang te geven aan het Airborne-Museum bij een keuze van betere huisvesting is nu opeens een jachtmuseum zo gewichtig, dat het bestuur van het Airborne- Museum maar moet afwachten waar men op den duur met de inboedel terecht komt. In landen als Frankrijk of Groot-Brittannië zou een dergelijke gang van zaken beslist onbestaanbaar zijn maar tfl ons tand waar de historische waarden altijd op het zoveelste plan terecht komen is een dergelijke nare ontwikkeling kennelijk niet te stuiten. We hopen, dat ons pessimisme volstrekt ongegrond is maar we vrezen, dat we gelijk rulten krygen. Het befaamde Airborne- Museum wordt in een hoek gedrukt of het verdwijnt en de spullen gaan b.v. naar het Legermuseum in Leiden zoals ook gebeurde met de inventaris van het legermuseum, dat voor '40 in Doorwerth was gehuisvest.

DEN HAAG — „Nederland slaapt. De massa moet worden wakker geschud. Het parlement doet niets," riep gistermiddag de 46-jarige H. de Jong uit Gouda in het gebouw van de Tweede Kamer. Hij kuierde naar het spreekgestoelte, greep VVD-fractieleider Hans Wiegel bij de arm en .rei „7/c wil wel eens met jullie discussiëren over de vermogensbelasting. Ik ben politiek onderlegd." De aanvankelijk duidelijk geschrokken Wiegel schudde de indringer de hand. De man werd direct door ordebewaarders verwijderd. „Ik ben kiezer en je had me wel eens een kopje koffie mogen aanbieden," riep de heer De Jong tegen Kamervoorzitter Vondeling, terwijl hij naar de uitgang werd gebracht.

DEN HAAG — Minister Lubbers van economische zaken overweegt om per 1 januari 1975 de aardgasprijzen voor kleingebruikers verder te verhogen. Zoals bekend worden de prijzen voor afnemers tot 2100 kubieke meter per jaar volgend jaar al een cent hoger. In de totale verhoging van de aardgasprijzen in 1974 zal de schatkist rond de 210 miljoen gulden rijker maken. De minister antwoordt dit op schriftelijke vragen van de Tweede Kamerleden Tolman (CHU) en Van der Lek (PSP).

Over de verhogingen in 1975 is nog niet definitief beslist. Zij zijn wel nodig, aldus de minister, omdat de verhoging in 1974 minder is dan nodig uit het oogpunt van energiepolitiek. Dc verhogingen van de aardgasprijzen zijn bedoeld om de omvang van het aardgasverbruik wat af te remmen, aldus minister Lubbers.

WASHINGTON — Meer dan een op de twintig artsen in de Verenigde Staten heeft geslachtsverkeer met zijn patiënt. Dertien procent is betrokken bij bepaalde vormen van een erotische relatie met patiënten. Dit meldt het Amerikaanse tijdschrift voor Psychiatrie, dat een landelijk onderzoek heeft ingesteld. Drie artsen, die het onderzoek uitvoerden hadden over deze kwestie gesprekken gevoerd mcl 46 psychiaters, verloskundigen, vrouwenartsen, chirurgen en internisten. Daaruit was gebleken dat vijf tot 72 procent geslachtsverkeer met hun patiënten had en 13 procent betrokken was bij ander-? erotische handelingen met hun patiënten, zoals vrijen. Niettemin veroordeelde 87 procent van de ondervraagde geneesheren erotisch gedrag met patiënten, zeggende dat het de relatie arts-patiënt schaadt, niet te vergoelijken is, professionele zelfmoord betekent of er op duidt dat de arts psychopatisch is. Ruim 70 procent meende dat niet-erotisch gedrag, zoals liefkozen en kussen, te billijken zou zijn, als het -erom gaat de patiënt te troosten of op zijn gemak te stellen.

DAMASCUS — In scheer vlucht om zo de luchtverdediging te ontwijken hebben Israëlische jachtbommenwerpers gisteren de Syrische hoofdstad Damascus gebombardeerd. ..nwoners van de stad meldden een groot aantal slachtoffers onder de burgerbevolking. Een AP-correspondent zag drie Israëlische Phantoms voltreffers plaatsen op het ministerie van defensie en op het radio- televisiegebouw. Beide gebouwen liggen aan een der drukste pleinen van de stad. Verder, zou het Russische culturele centrum geheel zijn vernield. De bommen kwamen eveneens neer in een nabijgelegen woonwijk. Tenminste één gebouw van vier verdiepingen werd totaal verwoest, een groot aantal andere huizen liep zware schade op.

De Israëlische aanval kwam even na het middaguur, toen het in

deze stad, met haar 840.000 inwoners, erg druk was op straat. Honderden burgers, soldaten en leden van de militie wandelden op het zonnige Amawein-plein toen de Phantoms letterlijk als spoken boven de stad opdoken. Binnen enkele seconden gaapten reusachtige bomkraters op het getroffen plein, een aantal auto's en trucks explodeerde en ging in vlammen op.

Het ministerie van defensie en het Radio-televisiegebouw zijn witg.^pleisterde betonnen gebouwen aan weerszijden van de hoofdweg naar Beiroet. Op zijn minst een bom boorde zich door het dak van het gebouw en explodeerde even later. Het ministerie van defensie en het nabijgelegen hoofdkwartier van de luchtmacht liepen soortgelijke treffers op. Rook en vlammen kolkten uit de ramen van de getroffen gebouwen die ondanks hun zware schade ndet instortten.

Op het plein voor het gebouw lag een Syrische vrouw, uit de stomp van haar afgerukte recht eraT-m gutste bloed .. .

De arm zelf lag enkele meters verder op het plaveisel. Twee andere vrouwen renden handenwringend naar een schuilkelder. De Syrische bescherming burgerbevolking baande zich een weg door de doodsbange menigte en ziekenwagens begonnen met het afvoeren van doden en gewonden. Van officiële zijde is niets meegedeeld over het aantal slachtoffers. Er zouden ongeveer honderd doden zijn. Van VN-zijde is meegedeeld, dat een VN-waarnemer, de Noorse kapitein Tjorswaag, met zijn vrouw en een van zijn dochters om het leven zijn gekomen.

De Israëlische Phantoms zijn er op weg naar Damascus kennelijk in geslaagd om de lanceerinstallaties van de Syrische luchtverdediging te ontwijken. Maar na voltooiing van hun missie werden zij nagezet door Migs-21, die echter binnen -ïezichtsafstand geen vuurcontact maakten. De bevolking van de getroffen stadswijk had zich een half uur na de aanvankelijke paniek weer hersteld. De overlevenden leken het bombardement bijna fatalistisch op te nemen. ~De volgende keer zullen we ze pakken", bezwoer een zwetende militie-man terwijl hij zijn machinepistool schouderde.

Volgens Israëlische mededelingen was de aanval een represaille voor Syrische raketaanvallen op burgerdoelen in Israël. De Syriërs schoten zondag en maandag een twintigtal raketten van het Sovjetrussische type kikvors af. Deze raketten hebben een draagwijdte van 70 kilometer en een explosieve lading van 500 kilo. De raketten werden afgevuurd op vier plaatsen in Opper-Galilea, waardoor doden vielen en schade werd aangericht. Het was voor het eerst dat op het noordelijke front raketten van dit type werden gebruikt.

Een straatbeeld in Damascus na de luchtaanval van Israëlische vliegtuigen. Deze straat, nabij het radiostation van de Syrische hoofdstad, bood een chaotische aanblik. Een brandweerauto en een pantserwagen zijn op de plaats van de bominslagen verschenen, terwijl personeel van de burgerlijke verdediging bezig is branden te blussen en gewonden te behandelen. Bij de aanval zouden ook mensen ïn brandende auto's zijn omgekomen.

HAARLEM — Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben alle gemeentebesturen in de provincie gevraagd mee te werken aan de inzameling van oud papier. Het provinciaal bestuur denkt vooral aan het meewerken aan en het stimuleren van acties van' schooljeugd, verenigingen en vrouwenorganisaties. Hergebruik van oud papier heeft tot rechtstreeks gevolg dat een meer verantwoord grondstoffenverbruik (hout) kan worden gevoerd.

Een herverbruik op grote schaal zou ertoe kunnen leiden, dat ondanks een toenemend papierverbruik minder bomen aan het milieu behoeven te worden onttrokken, aldus GS, die stellen dat hergebruik ook minder chemische vervuiling met zich meebrengt dan de produktie uit hout. Gebleken, is, aldus GS, dat papier 30 procent van het huishoudelijk afval uitmaakt, zodat met inzameling ook de afvalstroom belangrijk verminderd kan worden.

AMERSFOORT — Uit het politiebureau in Amersfoort is gistermiddag de 21-jarige A. G. uit Amsterdam ontsnapt, terwijl hij in de verhoorkamer zat te wachten. De man w:*s maandag gearresteerd voor autodiefstal. Hij ontsnapte door het traliewerk van het raam te verbreken en uit het raam te klimmen. Hij maakte een val van zeven maar liep blijkbaar geen letsel op, want hij is voortvluchtig.

HET ISRAËLISCHE optimisme is in werkelijkheidszin verkeerd. Alles is nog mogelijk, maar de vierde oorlog geeft al een paar grote verschillen met de vorige te zien. Het Israëlische overwicht is aanzienlijk teruggelopen. In de jaren sinds 1967 hebben de Russen — ere wie ere toekomt, om het cynisch te zeggen — dë Syriërs fen Egyptenaren met materieel en instructie doeltreffend geholpen. Het westen, waarop Israël steunde, is daarbij achtergebleven Het westen, met de Amerikanen en Fransen voorop, heeft aanhoudend de eigen oliebelangen in het achterhoofd gehad. En nu is het te laat; terwijl de Russen nog steeds materieel naar het Midden-Oosten zenden kan Amerika hoogstens nog in beweging komen, wanneer de Israëliërs de uitputting nabij zijn.

Misschien komt dat moment niet, maar men moet er op het ogenblik gewoon rekening mee houden dat het kan aanbreken. De Arabische landen hebben grote reserves aan mensen en materieel, bij Israël is elke man, elke tank en elk vliegtuig onvervangbaar. Dat overwicht werd de vorige keer krachteloos gemaakt door de onmiddellijke uitschakeling van de Syrische, Jordaanse en Egyptische luchtmachten en dat gebeurde nu niet. Wanneer de Israëliërs de komende dagen het tij niet kunnen keren, zullen zij moeten besluiten óf een uitputtingsoorlog te voeren, waarop hun land niet is berekend, óf eieren voor hun geld te kiezen. Wanneer Israël in een militaire en politieke patpositie komt, worden die eieren elke dag duurder.

Het kabinet-Den Uyl zal concessies moeten doen op het stuk van de fiscale huurwaarde voor het eigen huis. De koppeling aan de jaarlijkse huurverhoging, die de ARP-er Aantjes heeft gevraagd, bevat elementen van redelijkheid naar beide kanten. Dat WD-voorman Wiegel zich het scherpst tegen het kabinetsvoorstel zou keren, lag voor de hand. Maar ging hij niet ver met zijn uitspraak, die hij tot een liberaal principe verhief, dat het hebben van eigen bezit ieders persoonlijke vrijheid vergroot? Praktisch gezien gaat dit bij het bezit van een eigen huis vaak niet op: de tegenstand in de Tweede Kamer berust voor een groot deel op de drukkende last, waaronder vele eigenwoning-bezitters gebukt gaan. Die grotere persoonlijke vrijheid komt vaak neer op het recht naar eigen inzicht spijkers in de muren te slaan.

En principieel? Verklaart de WD zich tot een pottersgemeenschap waar het koesteren van bezit vóór al het andere komt? Geeft een vlottend inkomen vaak geen grotere vrijheid dan vastliggend bezit? Kan men tegenover het eigendom van een huis of een bankrekening niet een reeks onstoffelijke bezittingen en verworvenheden zetten, die belangrijker zijn? Het is niet waar, dat bezit vrij maakt, hoe gemakkelijk geld ook kan zijn. Alle verheffing van het eigen bezit, waaraan overigens ook de confessionele partijen meedoen, is in wezen politieke speculatie op het bezitsinstinct van de mens. Dat bestaat, zonder twijfel, maar het is niet een van onze fraaiste eigenschappen. E.