Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

CAJUS BEKKER — Vervloekte zee. Ondergang van een oorlogsvloot. (Heel goede) vertaling uit het Duits: C. J. Castendijk. Uitgave: De Boer Maritieme Handboeken, Bussurn; 280 blz. mcl. register, met foto's en kaarten, gebonden f 29.50.

Schrijver van dit boek is een Westduitser die tijdens de laatste wereldoorlog dienst heeft gedaan als verbindingsofficier. Hij heeft zich met het thans in Nederlandse vertaling verscheen boek tot taak gesteld „in dé eerste plaats inlichtingen te verschaffen" over het wedervaren van de Duitse Kriegsmarine ten tijde van de tweede wereldoorlog. Pas in tweede aanleg meende Bekker een taak te hebben bij het beoordelen van de door hem weergegeven feiten en gebeurtenissen. Al in zijn voorwoord waagt hij echter de stelling dat de beslissende fouten, dat wil zeggen de oorzaken die tot de Duitse nederlaag op zee hebben geleid, reeds bij het begin van de oorlog gemaakt zijn. Vooral daarom geeft de schrijver verhoudingsgewijs veel aandacht aan de eerste oorlogsjaren. Bekker blijkt zijn werk gedegen verricht te hebben. Bovendien heeft hij gestreefd naar een zo groot mogelijke objectiviteit. Twee aspecten die de historische betrouwbaarheid en degelijkheid van zijn studie hebben verstevigd. Dat neemt overigens niet weg dat nu en dan wel duidelijk te merken is dat er een Duitse auteur aan het werk is geweest. Een voorbeeld daarvan lijkt me de manier waarop hij het begin weergeeft van wat hij noemt „de onverwachte oorlog". Die oorlog brak, zoals bekend, uit op zondag 3 september 1939. Midden op de Atlantische Oceaan, zon 650 zeemijlen noordwestelijk van de Kaapverdische eilanden, voer toen het Duitse pantserschip Admiral Graf Spee. Om half een verschijnt een korporaal-telegrafist op de brug om zijn commandant de tekst te overhandigen van een even tevoren op een Engelse radiogolf afgeluisterde boodschap. De tekst omvat slechts twee woorden: Total Germany. Kapitein Langsdorff weet voldoende: Dat betekent oorlog. Omstreeks diezelfde tijd krijgen ook admiraal Raeder, bevelhebber van de Kriegsmarine en Karl Dönitz, eerste man van de onderzeedienst, deze boodschap onder ogen. Beide mannen zijn volgens Bekker zeer geschokt door dit nieuws; zij hadden het, moet men begrijpen, niet verwacht: ,floezeer de dingen op het eerste gezicht ook met elkander in tegenspraak lijken te zijn — aan de ene kant het weldoordachte gereedliggen van Duitse pantserschepen en onderzeeboten in de Atlantische Oceaan, aan de andere kant de radeloosheid en de ontsteltenis van de leidende Duitse zeeofficieren wanneer het inderdaad oorlog wordt — toch. is het werkelijk zo gebeurd." Het kan waar zijn, maar ook dan blijft Bekkers verklaring naar mijn gevoel hooguit een halve: „De verklaring voor de onthutste reactie van Reader en de marinestaf vormt het plotseling duidelijk wordende besef, dat de marine nagenoeg helemaal niet is toegerust om het opnieuw met de Royal Navy uit te vechten. Nog erger: gezien vanuit 3 september 1939 en de oude, tevens nieuwe tegenstander ter zee in aanmerking genomen zijn in de afgelopen jaren zonder twijfel de verkeerde schepen gebouwd." De eerstkomende tijd blijkt daar overigens nauwelijks iets van. De overal reeds gereedliggende Duitse oorlogsschepen brengen de Britten grote verliezen toe. Zeven weken, om maar iets te noemen, kunnen Duitse jagers onopgemerkt vlak onder de Britse kust opereren. En de destijds met schetterende fanfares via de radio verstrekte berichten over de suksessen der Duitse onderzeeboten die, haast dag in dag uit, schepen tot zinken brengen, waren toen nauwelijks overdreven. Langzamerhand keert echter het getij. De Britten herstellen zich, onder meer doordat zij het geheim der Duitse magnetische mijnen ontdekken, en de Duitsers raken in grote moeilijkheden onder meer als gevolg van hun ondeugdelijke torpedo's en van een tekort aan stookolie waardoor steeds meer schepen aan de ketting moeten worden gelegd. Bekker heeft deze hele ontwikkeling gevolgd, soms wel eens zo gedetailleerd dat het lezen een moeilijke aangelegenheid wordt. Maar als geheel geeft zijn boek, ook al doordat aan het einde van elk hoofdstuk een korte samenvatting wordt geboden, een goed over zicht van de „ondergang van een oorlogsvloot" die niet tegen de geallieerde techniek opgewassen was en die in de laatste oorlogsweken met wat nog van die vloot restte twee miljoen mensen wist te evacueren uit gebieden waar de Sowjetlegers de Duitse troepen voor zich uitjoegen.

NEURENBERG — Op de Neurenbergse Uitvindingsbeurs heeft een Beier, die men „de koning der uitvinders" noemt, een apparaat om vogels te leren spreken gepresenteerd. Een mini pick-up is verbonden met het etensbakje in de vogelkooi. Wanneer de vogel de korrels uit het bakje pikt, hoort hij zinnen die hij moet leren nazeggen. Op de foto geeft een dame spreekles aan een parkiet.

(ADVERTENTIE LM.) PFÏÏR ._IjJYUF_4m/*^W LI Lil U l\V\l ■ LUiTll 11 a s&^^LT \ 'v m I lilt m&Ê Vitaal,dynamisch,internationaal! PeterStuyvesant- JL v^to», ff rijke geurige tabak en... het Miracle Filter J .TT l"~ Peter StuyvesantjHj geniet zoveel meer! J^^^B _T f CL \ A __ / ° \-~k ">«At>_ S. # _..__ k J**^. **..* Tot, 'W- ' /—""""'^ ƒ [/ Jongste der wereldmerken. ÊË \

(Van onze correspondent)

LONDEN — De vroegere chef-staf van de provisionele IRA, Seamys Twomey, is per helikopter uit de lVlountjoy gevangenis in Dublin ontzet. Dit ongelooflijke staaltje van doldriestheid vond woensdagmiddag plaats terwijl de gevangenen in Mountjoy gelucht werden. Een helikopter van een particuliere lerse firma, die eerst door de IRA was gekaapt, verscheen boven de gevangenis en daalde langzaam op de binnenplaats neer. Drie gevangenen werden in grote haast naar binnen gesleurd en voor de ongewapende bewakers van hun schrik bekomen waren, zweefde de helikopter al weer boven de daken van de gevangenis.

Behalve Seamys Twomey werden nog twee „hooggeplaatste" provisionele IRA-mannen uit de gevangenis bevrijd. Buiten de gevangenismuren landde de helikopter vlak naast een gereedstaande auto waarin de drie IRA-mannen haastig wegreden. De helikopter steeg weer op en verdween uit het gezicht. Wegversperringen werden opgeworpen en speurtochten op grote schaal begonnen. Echter zonder resultaat.

Seamys Twomey was eind augustus van dit jaar gevangengenomen. Hij was commandant van de provisionele IRA in Belfast vóór hij de „staf-chef" van de organisatie werd. Zijn voorganger was Scan MacStiofain die eveneens enige tijd in de gevangenis doorbracht. Na Twomey's arrestatie maakte MacStiofain weer enige kans om op zijn oude positie terug te keren, hoewel het voor de IRA regel is dat zij diegenen die in de gevangenis hebben gezeten niet meer kunnen gebruiken.

De bevrijding van Twomey doet vermoeden dat men van deze regel reeds vaker wil afwijken. Zowel de Britten in het noordelijke als de leren in het zuidelijke deel van het eiland hebben de IRA zulke zware slagen toegebracht, dat haar kracht gebroken schijnt. De terugkeer van iedere „old hand" is dan ook voor de IRA van het grootste belang.

1 nov. zon op 7.34 onder 17.12 maan op 13.16 onder 21.52 2 nov. zon op 7.36 onder 17.10 maan op 13.41 onder 23.00

LONDEN — Bij een inbraak in de Londense woning van de actrice Ingrid Bergman zijn voorwerpen ter waarde van 60.000 gulden gestolen. Er zijn juwelen, een bontjas, traveilers cheques, een bedrag aan geld en souvenirs waaraan de actrice zeer gehecht was, verdwenen. De diefstal werd in de avonduren gepleegd toen Ingrid Bergman optrad in een Londens theater waar zij een rol vervulde in een stuk van Somerset Maugham.

De Egyptische minister van buitenlandse zaken Fahmy voert in Washington besprekingen met de Amerikaanse leiders. Hier verlaat hij, met zijn arm om de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Kissinger, het Witte Huis na een onderhoud met president Nixon.

Onze weerkundige medewerker meldt: verwachting voor het Noorden, geldig tot vrijdagavond: vrij zonnig maar ook wolkenvelden en droog. Matige tot krachtige oost tot zuidoostenwind. Temperatuurmaxima 11 graden, minima 1 tot 3 graden. Verdere vooruitzichten: wat minder zeker.

Een omvangrijk hogedrukgebied met cenitrum van 1037 millibar boven Zuid-Zweden en de Oostzee beheerst het weer. Er gaat een stevige post tot zuidoostelijke wind vanuit, die droge lucht aanvoert. Toten deze gisteren in de vooravond doorkwam, daalde de relatieve vochtigheid tot onder 65 procent inplaats van, zoals gebruikelijk op dat tijdstip, te stijgen. Het maximum geeft ook morgen in ons gebied droog en vrij zonnig weer.

In Scandinavië, wiaiatr het weiar tijdelijk zachter was gewonden, vriest het 's nachts niu weer 15 è 20 graden in de noottdielijke gebieden. Tot over Italië oefent het maiximum zijn beschermende invloed uit en onweersbuien kannen zelfs In de wateren rondom Sicilië niet meer voor. Een frontale storing van 1006 milffibar tan zuiden van lerland taakt in noordelijke richting. Zij beperkt zich fa. onze omgeving tot overdrijvende wolkemveldian. In West-Frankrijk wend vanmorgen nergens regen gemeten, op de Scilly-eilainden 1 millimeter. Ben volgende staring uit het Azoaiengebied koenst in de richting van Ffaisterne. Voor het earst sinds april hebben wij weer een te koude maand gehad. In Gorredijk was het tempenatuurgemiddelde ruim anderhalve ginaad onder normaal, in Wogmum bijna één graad. De gemiddelde dagelijkse maximumperatuur was in Gorredijk met 12 graden Celsius de laagste in zijn soort sinds 1964 (toen 11.3). In Gorredijk werd als hoogste temperatuur 21 graden gemeten, in Wognum 20.5 graden op 5 oktober, de absoluut laagste waarden op deze stations min één graad, en plus 2 graden Celsius. De wind zat in oktober bij voorkeur in de oosthoek (20 procent), gevolgd door noordoost en noordwest (elk 16 procent). Verder: zuidwest 14 procent, west 13 procent, zuid en noord elk 8 procent en zuidoost 5 procent.

Waarnemingen Gorredijk. Vanmoracht uur: barrometerstand 1025 millibar (769 millimeter) tendens dalend. Maximum temperatuur 11,2 graden (11,3 graden), minimum temperatuur 2,3 graden (8 graden). Geen neerslag. Ballum: maximum temperatuur 11 graden, minimum temperatuur 2 graden. Weer: licht bewolkt. Wind: zuidoost, 6 tot 7 Beaufort. Geen neerslag. Koudum: maximum temperatuur 12 graden, minimum temperatuur 3.5 graden. Wind: gisteren noordoost tot zuidoost, 2 tot 4 Beaufort. Weer gisteren: bewolkt. Gemiddelde vochtigheid gisteren overdag 84 procent. Geen neerslag.

Hoog water Harlingen, november 1973 1 0.56—13.09 2 1.33—13.43 3 2.09—14.22 4 2.54—15.18 Terschelling (haven) 24 min. vroeger; Vlieland (haven) 58 min. vroeger; Ameland (Nes) 25 min. later; Schiermonnikoog (west) 43 min. later; Lauwersoog 21 min. later.

Overzicht van het weer en de temperatuur in Europa volgens het KNMI-rapport. In de eerste kolom de maximum-temperatuur van gisteren; in de laatste kolom die neerslag van het afgelopen etmaal. Aberdeen regen 6 C 0.1 Athene niet ontvangen Barcelona onbewolkt 14 C 0 Berlijn niet ontvangen Bordeaux onbewolkt 16 C 0.2 Brussel niet ontvangen Frankfort half bew. — Genève geheel bew. — Helsinki licht bew. -IC 0 Innsbruck mist 10 C 0 Kopenhagen zwaar bew. 4 C 0 Lissabon mist 20 C 0.1 Locarno mist — Londen zwaar bew. 12 C 0 Luxemburg onbewolkt 12 C 0 Madrid mist 16 C 0 Malaga licht bew. 21 C 0 Mallorca onbewolkt 21 C 0 München onbewolkt — Nice onbewolkt 19 C 0 Oslo half bew. 3 C 0 Parijs onbewolkt 13 C 0 Rome licht bew. 20 C 0 Split licht bew. 18 C 0 Stockholm geheel bew. 4 C 0 Wenen onbewolkt 9 C 0 Zürich geheel bew. —

(Van onze parlementaire correspondent) DEN HAAG — De meerderheid van de Tweede Kamer pleit voor een snelle aanvulling van het personeeltekort bU gemeentelijke en rijkspolitie. Men verwacht dat daardoor de spanningen in de korpsen minder zullen worden en dat de toenemende criminaliteit beter zal kunnen worden bedwongen. Naast de nog steeds aan de orde zijnde motie van DS'7O (die al werd ingediend bij de algemene beschouwingen enige tijd geleden) kwam er gisteravond ook nog een soortgelijke motie van CHU en KVP, waarin de regeling om een onderzoek wordt gevraagd naar een beter politietoezicht en intensievere recherche-activiteiten om de criminaliteit te verminderen.

Deze motie kwam wat merkwaardig tot stand. De CHU had al eerder steun toegezegd aan de motie van DS'7O. Maar de andere christen-democratische partners, KVP en ARP, wilden daar niet aan. De CHU liet door het Kamerlid mr. W. Scholten een nieuwe motie indienen, die door de KVP werd gesteund, echter niet door de ARP. De DS'7O-fractie toonde zich zeer ontstemd over deze nieuwe motie, terwijl ook de PvdA-fractie moeilijkheden maakte, omdat Roethof bij de behandeling van de justitiebegroting ongeveer dezelfde zinnen die in de motie stonden wilde uitspreken. Het D'66-Kamerlid mejuffrouw Anneke Goudsmit stelde voor om zo spoedig mogelijk een „ombudscommissie" In te stellen, waardoor klachten van burgers tegen de politie zouden moeten worden onderzocht. De kleine commissie zou uit zon drie of vijf man moeten bestaan, onder voorzitterschap van prof. Langemeijer, die binnenkort ambteloos burger wordt. Langemeijer is adviseur van het progressieve schaduwkabinet geweest en is groot voorstander van het instituut ombudsman.

Zowel sprekers van CHU, als van VVD en DS'7O toonden zich ernstig verontrust over de toenemende criminaliteit. Daar was het PvdA-kamerlid Stoffelen het maar ten dele mee eens. Hij zag weliswaar een stijging van vermogensmisdrijven en ruwheidsmisdrijven, maar hij pleitte — evenals minister-president Den Uyl al eerder bij de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer — om meer naar de oorzaken van de toenemende misdadigheid te zoeken. Hij gaf evenals andere sprekers wel toe, dat er bij de burgers een toenemend gevoel van onzekerheid en onveiligheid ontstaat.

(Van onze correspondent)

DEN HAAG — De oliedebatten hebben gisteren in de Tweede Kamer tot een aantal felle discussies geleid. Binnen de fractie van D' 66 is tijdens het oliedebat een conflict uitgebroken, maar ook weer bezworen. Bij het uiteenzetten van het standpunt van D' 66 door de heer Imkamp, werd hü zoveel keren geïnterrumpeerd, dat hij zijn van tevoren afgesproken tekst kwijtraakte en zelf een standpunt ging formuleren over de situatie in het Midden-Oosten. AI formulerende kwam hij daarmee in rechtstreekse tegenspraak met het standpunt van zijn fractievoorzitter, Terlouw, zoals deze dat tijdens de algemene beschouwingen had uiteengezet, en dat neerkwam op volstrekte steun aan de Nederlandse regering.

De heer Imkamp meende dat de Nederlandse regering en de Nederlandse publieke opinie onvoldoende rekening hebben gehouden met de Arabische gevoelens en de Arabische reacties. Hij betwijfelde ook of de uitleg van Nederland van de resolutie van de Verenigde Naties wel de juiste was. Binnen de fractie van D' 66 ontstond hierdoor grote beroering, met name bij Anneke Goudsmit, die de meerderheid van de fractie achter zich kreeg om de heer Imkamp te dwingen in tweede termijn duidelijk te maken dat hij zich vergist had. In een afzonderlijke verklaring van D' 66 wordt nogmaals vastgelegd dat de partij vasthoudt aan het standpunt van steun aan de regering.

UTRECHT — De regering moet de korpssterkte van de Nederlandse politie fors verhogen en daarnaast snelle tot standkoming bevorderen van regionale politiekorpsen die in de plaats moeien gaan komen vaat de huidige gemeentelijke korpsen en de rijkspolitie. Aldus de drie in de Centrale van Politieorganisaties (CPO) samenwerkende vakorganisaties van politiepersoneel in een gisteren uitgegeven verklaring. De CPO meent dat het hoog tijd wordt dat er, sinds in april '69 een ontwerp tot herziening van de huidige Politiewet verscheen, nn knopen worden doorgehakt.

De bonden achten het niet verantwoord de Nederlandse politie-organisatie in zijn huidige vorm nog langer te laten bestaan. Wachten op totstandkoming van de wet op de gewesten bestempelen de bonden ais „uitzichtloos." De gemeenten moeten zelf initiatieven ontwikkelen om in afwachting van die wet zo snel mogelijk tot regionale politiekorpsen te komen. De CPO wijst er in de verklaring op dat volgens „ingewijden en terzake deskundigen" een verhoging van de korpssterkte van 2 pet noodzakelijk is. De bonden stellen dat er voor een forse verhoging „legio" argumenten zijn, waaronder de enorme toename van de verkeersintensiteit en de sterk stijgende criminaliteit.