Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

DEN HAAG — NVV-vice-voorzitter Adri de Boon heeft met een massale protestdemonstratie gedreigd als het kabinet-Den Uyl via de machtigingswet geen reële loonsverbetering voor 1974 toestaat. Hij zei verder dat het NVV zonodig alléén actie zal voeren. De Boon had zich namelijk verbaasd over de uitlatingen van NKV-voorzitter Wim Spit en CNV-voorzitter Jan Lanser dat _ij hun definitieve oordeel pas zulen geven als het kabinet-Den Uyl harde cijfers ter illustratie van de gevolgen van de olieboycot op tafel heeft gelegd.

Spit merkte op dat het dan wel eens heel goed zou kunnen blijken dat er geen enkele loonsverhoging in zit. De Boon zei dat de drie vakcentrales het formeel met elkaar eens zijn „maar al« het kabinet-Den Uyl en de confessionele vakcentraes zich zullen laten verleiden tot paniek, zullen zij het NW tegenover zich vinden."

DEN HAAG — Premier Den Uyl heelt gisteravond bekendgemaakt, dat iedereen vijftien liter benzine per week zal krijgen op de bonnen die volgende week uitgereikt zullen worden. Voor beroepsbezigheden kan een extra toewijzing worden gegeven, voor het gewone woon-werkverkeer niet. ledereen krijgt evenveel, of hij nu met een grote of met een kleine auto rijdt. De bonnen zullen zes maanden geldig blijven en vrij verhandelbaar zijn. Handel in bonnen is dus niet strafbaar. Voor dieselauto's geldt voorlopig nog geen distributiemaatregel, maar premier Den Uyl kondigde aan dat ook daarvoor beperkingen in voorbereiding zijn.

De benzinetoewijzing geldt voor personenauto's. Voor vrachtwagens die op benzine rijden, wordt gewerkt aan een aparte regeling. Volgens De Volkskrant moet iemand die een extra-toewijzinp benzine wil hebben een naar waarheid ingevulde en door werkgever en werknemer ondertekende verklaring overleggen, waarin moet staan hoeveel kilometer de betrokkene per jaar voor zijn werk pleegt af te leggen. De procedure die voor de toewijzing zal worden toegepast, zal tijdig worden gepubliceerd.

Indien iemand door ziekte of andere redelijke oorzaak niet in staat is geweest zijn bonnen op de aangegeven dag af te halen vervalt niet zijn recht daarop. De bonnen kunnen dan op een dag na de 15e december op het postkantoor worden afgehaald.

Met de basistoewijzing van vijftien liter per week wordt een verbruiksbesparing beoogd van ruim dertig procent. De premier wees erop, dat het maken van onderscheid tussen „zware" en „lichte" auto's administratief bijzonder ingewikkeld is. Bovendien, zo zei hij. zijn er „sterke argumenten" om iedereen een gelijke toewijzing te geven.

De minister-president wekte iedereen op zoveel mogelijk samen oplossingen te vinden voor het woon-werkverkeer. Het ligt verder in de bedoeling begin april opnieuw benzinebonnen uit te reiken. Wat betreft het grensverkeer heeft overleg plaatsgehad met de betrokken regeringen.

STOCKHOLM — Dit op het oog nogal zonderlinge voorwerp is gemaakt naar een idee van de Zweedse tandarts Stejan Arkei. Hij noemt het een „kauwbal", die moet dienen als vervanging van de tandenborstel. In een opening van de bal kan tandpasta worden aangebracht dvz er tijdens het kauwen weer wordt uitgeperst.

Landelijke computer-vooruitrtchten van het KNMI voor zonlag en maandag: overwegend iroog met opklaringen en lichte 'orst in de nacht. Meer over het weer op pagina 5.

jurbe: En Loltsje har alden wenje hHr 16 liter wei

In verband met de olieschaarste zullen de scholen van het voortgezet onderwijs gevraagd worden de lessen niet voor 9.00 uur te laten beginnen en niet na 16 00 uur te laten eindigen. De

rijksscholen krijgen hiervoor een aanwijzing. Deze beperking zal dus niet gelden voor het kleuteronderwijs en het lager onderwijs. Rijkswaterstaat heeft de verlichting op rijkswegen en de verkeerspleinen met veertig procent verminderd. De gemeentebesturen zal worden gevraagd hetzelfde te doen. voorzover de verkeersveiligheid dat toelaat. Minister Lubbers bereidt een beschikking voor. waarin regels worden gegeven voor en beperking van etalage-, feest-, sier- en reclameverlichting. Met de Stichting van de Arbeid wordt nog overleg gepleegd over een spreiding van aanvangs en sluitingstijden van bedrijven. zulks om het vervoersaanbod in de spitsuren te spreiden.

Premier Den Uyl ziet geen aanleiding om de NOS te verzoeken om de na"M-uitzendingen op Hilversum 3 om redenen van energiebesparing (voorlopig) stop te zetten of een aanbeveling in die

richting te doen. ..Ik zou het wel erg cru vinden om de nachtuitzendingen, die na lange tijd op veler aandrang er tenslotte zijn gekomen, nu als eerste stop te zetten", aldus drs. Den Uyl.

(ADVERTENTIE 1.M.) Profijtsparen met ieder jaar hogere rente tot maximaal 10% over het 5e spaarjaar. Uw spaargeld + rente blijven direkt opvraagbaar. Friesland Bank uw eigen bank

(ADVERTENTIE 1.M.)

(ADVERTENTIE 1.M.) Verhuizingen Vraag vrijblijvend prijsopgaaf Fa. Wiersma Driesurn — Dokkum — Leeuwarden telef. 05111—1217 telef. 05100—23401

ENSCHEDE — Toen een pompstationhouder in het Duitse Nordhorn, even over de grens bij Enschede, zijn olievoorraad napeilde, miste hij enkele honderden liters. Nadenkend over het verschil tussen de hoeveelheid olie volgens zijn voorraadboek en die in zijn tank, herinnerde hij zich dat een man met een tankwagen hem korte tijd geleden een paar honderd liter olie „zwart" te koop had aangeboden. De pompstationhouder was grif op het aanbod ingegaan en had de „leverantie" contant betaald. Jammer alleen, dat de „leverancier" de pomp van zijn tankwagen niet op toevoeren had gezet, maar op afzuigen.

GRONINGEN — De rechtbank in Groningen heeft gisteren de 57-jarige pomphouder Lammert D. uit Stadskanaal veroordeeld tot een geldboete van f 300 of twaalf dagen hechtenis. De man had op zondag twee bromfietsers voor f 5 benzine geleverd. Acht andere personen, die het zondagrijverbod hadden overtreden werden veroordeeld tot boetes variërend van 100 tot 500 gulden.

BALK — Veel mensen uit Balk hebben Greetje Muller (15) en Geertje Wijnia (14) de afgelopen maanden gek verklaard. Wie gaat er nou diep in de herjst nog zwemmen in het Slotermeer.' Beide leerlinges van huishoudschool in Balk hebben dat met grote blijmoedigheid gedaan en betreuren het op dit moment, dat zij bij het vroege invallen van de winter hebben besloten ermee op te houden. Maar als je met bebloede voeten van het ijs weer thuiskomt, wordt het tijd om te stoppen, vonden de ouders. Geertje vertelt dat zij en haar vriendin deze herjst hoegenaamd geen last van de kou hebben gehad. Wie van beide dames op het idee is gekomen, weet zij niet meer. Wel stant het voor haar vast, dat zij en Greetje volgend jaar weer gaan zwemmen.

JUBBEGA — Ze zijn er nog, de plaatsen waar bomen bewaterd worden. Vroeger was het een normale zaak dat hout voor wagenmakers, timmerlieden en andere ambachtsmensen eerst enkele jaren in het wa ter moest liggen om daarna nog een paar jaar te drogen. Nu hebben alleen nog enkele houtzagerijen een houtbcwateringsplaats. Op de foto een partij bomen bij de voormalige sluis in de vaart bij Tsjoele onder Jubbega.

DEN HAAG — Van 8 december af geldt voor de veehandel een nieuwe regeling voor de revaluatiecompensatie. De wijziging komt erop neer dat de veehandelaar de twee procent revaluatiecompensatie over leveringen van genoemde datum af niet meer bij de belastingdienst hoeft te claimen, maar direct aan zijn afnemer in rekening kan brengen.

VEEL UIT DE tijd van pake en beppe is de laatste tijd weer in de mode gekomen. Vaak uit nostalgie, uit heimwee naar vroeger. De energie-crisis maakt, dat nu ook veel van vroeger uit barre noodzaak terugkomt: van potkachel tot gezelschapsspel. Soberheid en zuinigheid worden weer deugden. Beppe's waarschuwing: „De mule sil der jimme nochris nei komme to slikjen" doet weer opgeld. Niet alleen oude dingen en deugden komen terug maar ook oude gedachten. In filosofie en theologie, kunst en cultuur is een herleving en herontdekking van oude waarden gaande. Veel mensen zoeken om houvast en warmte. Want dit is ook in geestelijk opzicht een kil getij.

Zo heeft alles zijn tijd: de Prediker wist het al: Er is een tijd voor de Sinterklaas van de overvloed en er is een tijd voor de oliesjeik van de schaarste. Er is een tijd voor twijfel en voor zekerheid. Er is een tijd om te vragen en een tijd om te antwoorden. Er is een uittocht geweest uit het land van de oude zekerheden. Bewustwording, mondigwording en bevrijding heette dat. Helaas heeft men voor die uittocht vaak niet de nodige leeftocht van huis, school of kerk meegekregen of meegenomen, zodat er onderweg veel honger en dorst wordt geleden. Daarom wil men terug naar de bronnen.

Er is veel té snel als verstarde rite en overleefde mythe aan kant gezet. De hemel en de hel bijvoorbeeld en de engelen en demonen. Alles werd teruggebracht op aardse, menselijke maat. Niet het antwoord maar de vraag werd het belangrijkst. Niet de zekerheid maar de twijfel werd toetssteen voor het ware geloof. Er waren nu veel onheilsprofeten rond. die de ondergang van de westerse beschaving, het christendom en zelfs van aarde en mensheid aankondigen. Maar alles heeft zijn tijd.

Zo klinkt de bittere klacht, die prof. dr. Frits van der Meer rooms-katholiek Nederland pas heeft ingeslingerd in een

„Open brief over geloof en eredienst" haast alweer wat overtijd. Prof. Van der Meer, kunsthistoricus en theoloog, een groot zoon van Bolsward, is dodelijk verontrust over de vervlakking, verslapping en verwording in zijn kerk en in het christendom. Hij vindt dat er een cycloon van domheid woedt, een ware beeldensttorm. De ruiter op het vale paard van de pest trekt door de kerk en laat verwoesting achter.

Het sacrament van biecht en boete Is verdwenen, klaagt prof. Van der Meer. Jonge priesters vinden niet meer de moed hun roeping waar te maken. De open kerkdeuren laten niets van waarde uit, maar slechts de wereld binnen. De heiligen worden doodgezwegen. De rechtgelovigen, en dat zijn niet alleen de ouderen, voelen zich diepongelukkig en verlaten. Het oude huis staat er nog wel, maar het is halfleeg. Het loopt nog wel eens vol, maar is niet veilig meer.

Satan en de engelen zijn dood verklaard. Het hiernamaals is morsdood. De toren van Babel reikt tot aan de maan, zij het met twee vlaggetjes erop. Het credo schijnt te zijn: vooral niet opvallen, maar meedoen met de grote massa. Het goud en zilver van het rechte geloof is ingewisseld tegen het kleingeld van de vrijzinnigheid en ingeruild tegen het inflatoire papiergeld van de oppervlakkigheid. De eerbied verkommert, het heilige verpaupert. De zin voor wonder en mysterie ligt op sterven. De nieuwe eredienst maakt heet noch koud. Er wordt eindeloos gepraat over het nieuws van de dag.

Prof. Van der Meer lijkt door de gebrandschilderde ramen der kathedralen de vlammen die buiten oplaaien niet zo goed meer te zien. Hij lijkt door de wierook van de oude schone eredienst de kruitdamp van de wereld niet meer zo goed te ruiken. Wat is de zin van het eeuwige als het nieuws van de dag geen waarde heeft? Wordt in ee:i eredienst, die de honger van Ethiopië, het onrecht van Zuid-Ameriga, de verwoesting van Vietnam en de nood van Israël doodzwijgt, het bidden niet tot een vloeken? Slaat het geloof niet direct op het nieuws van de dag?

Was er in de „old time religion", waarnaar Van der Meer terugverlangt, ook niet veel wanhoop en vertwijfeling onder de gelovigen? Zijn er onder het mom van heiligheid niet veel heilloze dingen in en door de kerk geschied? Heeft de kerk geen wapens gezegend, brandstapels opgericht, oorlogen heilig verklaard en onrecht doodgezwegen? Zeker, kathedralen zijn fraai. Maar hoeveel onrecht geschiedt niet in haar schaduw? Zeker, de oude gregoriaanse gezangen zijn schoon. Zij stammen zelfs uit de Joodse eredienst. Maar hoe kan men ze ongestoord blijven zingen terwijl miljoenen Joden in de gaskamers midden in het christelijke Europa omkomen en Israël in nood is?

Er blijft hoop, dat erkent ook prof. Van der Meer: Als de kerk in Nederland een ruïne is dan zijn de mysteriën allang weer veilig in eer andere kerk. schrijft hij. Het geloof kan in Rome verdorren, maar in Rohel weer opbloeien. Het kan in kathedralen verkommeren, maar in kluizen weer opleven. Het kan in schone liturgieën uitdoven, maar in een rauwe psalm weer oplaaien. Wie weet. wordt de kerk in Nederland nog behouden, zo niet omwille van vijf bisschoppen dan omwille van vijf gelovigen. De ruiter op het vale paard gaat rond, soms lijkend op een oliesjeik, soms op Sinterklaas. Maar de man op de ezel is onderweg. Hij komt. „Advent" heet dat.