Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) To krijen by de kantoaren fan de Ljouwter Krante, de aginten en by de boekhannel. Priis f 7,90.

VEENW OUDEN — Na de bestedingsbeperking door de Koreacrisis in de jaren vijftig bleek, dat deze in hoofdzaak op de loontrekkenden was neergekomen. Grote winnaar was het bedrijfsleven, dat sterk kon gaan investeren dank zij het aandeel, dat de loontrekkers hadden laten staan. Na de tweede bestedingsbeperking in 1967 hebben we, zij het in iets mindere mate, hetzelfde gezien. Beide keren was het land in nood en dat wordt nu weer luid geroepen, maar de ervaringen in het verleden hebben de vakbeweging bijzonder kopschuw gemaakt bij het opnieuw luiden van de noodklok. Wij zijn als vakbeweging bereid mee te werken aan het redden van onze economie, maar we willen wel weten voor wie dat doen. Daarom blijven we halsstarrig, zoals sommigen dat noemen, zo lang we niet weten, wat er gaat gebeuren met het geld, dat we eventueel zouden laten zitten. Dat zei dinsdagavond in zaal Popma te Veenwouden de heer Arie Groenevelt, de voorzitter van de Industriebond NVV.

We vinden, dat we voor een goede zaak vechten, aldus de heer Groenevelt, die vrij uitvoerig inging op de situatie, zoals die zich na de oorlog heeft ontwikkeld. Daarbij constateerde hij een periode van vertrouwen en veel goede voornemens in de eerste na-oorlogse jaren, gevolgd in de jaren vijftig door een periode van opkomende argwaan bij de vakbeweging, onder meer doordat na de bestedingsbeperking duidelijk werd, dat de zwaarste offers door de loontrekkenden waren gebracht. De jaren zestig werden door de heer Groenevelt geschilderd als een tijd waarin een zekere verkilling optrad. In die periode waren er de vele bedrijfssluitingen en fusies, waarbij de werknemers door een keihard ondernemersbel eid plotseling voor voldongen feiten werden gesteld.

Als we nu weer worden opgeroepen de handen ineen te slaan, dan willen we dat wel, maar dan willen we toch weer wei weten, wat daarin zit. leder, die het voor het zeggen heeft, meent, dat een reële loonsverhoging onmogelijk is. Wei dan willen wij eerst wel eens weten, wat er dan gaat gebeuren met wat de arbeiders op die manier in de ondernemingen laten zitten. Of moeten we straks misschien weer constateren, dat de werkgevers maar raak investeren van ons geld, misschien wel op plaatsen, die we helemaal niet willen? We laten ons niet meer zo makkelijk op de slachtbank brengen als in 1953 en 1967, aldus de heer Groenevelt, die zei het kabinet Den l'yl goedgezind te zijn .maar er wel op wees, da tdit kabinet onder meer wordt gesteund door partijen, die het alleen maar gedogen. We laten ons door een kabinet, dat politiek een veel te smalle marge heeft, niet in een positie brengen, waarin we geen kant meer uit kunnen. Maalais het kabinet ons overtuigend kan aantonen, dat wat de werknemers laten zitten, toch weer aan de werknemers ten goede zal komen, bijvoorbeeld door verbetering van de pensioenregeling, dan zeggen we: akkoord, aldus de heer Groenevelt. In de discussie over de gevolgen van de oliecrisis, praat niemand meer over de herverdeling van kennis, macht en welvaart, waarover in de Troonrede is gesproken. De vakbeweging is echter van mening, dat juist nü de regering met plannen moet komen, waarin bij de verdeling der tekorten de zwaarste schouders het meest te dragen krijgen. Als het gaat om de verdeling van een stukje ellende, dan verzeker ik u, aldus de spreker, dat in Aerdenhout, Wassenaar en andere villaplaatsen al druk gecijferd wordt om uit te vinden, hoe ze die ellende zo veel mogelijk naar ons kunnen toesturen. Bij de discussie antwoordde de heer Groenevelt een vraagsteller, er niets van te geloven, dat Wiegel een tweede Hitler zou kunnen worden. Het is een handige, maar over het paard getilde jongeman met een uitstekende discussietechniek, maar ik voorspel hem, dat zodra men bij de VVD heeft ontdekt dat hij over het paard getild is — en dat begint al — men hem er aan de andere kant laat afzakken. Ik maak me over Wiegel politiek niet zo veel zorgen, aldus de heer Groenevelt, net zo min als ik die ooit over boer Koekoek heb gehad.

SNEEK — „Na bestudering van de aanvragen voor opneming van geestelijk gestoorde bejaarden, is het bestuur tot de conclusie gekomen, dat de nood het grootst is in de zuidwesthoek van de provincie en in Leeuwarden". Dat schrijven burgemeester en wethouders van Sneek naar aanleiding van een verzoek om grondaankoop door de stichting Nieuw Toutenburg voor de bouw van een verpleegtehuis in Sneek tussen De Harste en de Franekervaart. De plannen daaromtrent zijn al een tijdje bekend.

Oorspronkelijk lag het in de bedoeling van het stichtingsbestuur om de inrichting in Noordbergum uit te breiden, maar gezien het aantal aanvragen, gezien de situering dicht bij een bevolkingscentrum (kontaktmogelijkheden met de maatschappij) en gezien de gemakkelijke bereikbaarheid van een ziekenhuis heeft men de voorkeur aan Sneek gegeven. Nieuw Toutenburg heeft bijna twaalf hektare nodig voor uitvoering van de plannen. Meer dan de helft daarvan wil men van de gemeente kopen, waarvoor een prijs van ruim een half miljoen gulden gevraagd wordt.

Bij de raadsstukken is verder een voorstel voor medewerking aan een Plan van Patrimonium voor de bouw van 42 bejaardenwoningen: 24 in Tinga-Duinterpen. 8 aan de Franekervaart en 10 aan de Woud vaartkade. De totale kosten van dit projekt bedragen f 1.172.500,70. De minimum huur is vorlopig berekend op f 179,75 en de maximum huur op f 208.45 per maand.

LEEUWARDEN — In de Miro te werd gistermiddag even na \en uur een vijftigjarige huisvrouw uit wiïS Stad betraPt °P winkeldiefstal. Zij /ude zonder te betalen een damesbeurs '«• waarde van f 17,50 meenemen. Na aar bekentenis aan de politie werd zij eer op vrije voeten gesteld.

De scheidende hoofdzuster, die tot haar pensionering altijd intern heeft gewoond — de laatste jaren in een huis aan de Noordersingel — gaat na de 14-de Leeuwarden verlaten. Zij betrekt dan samen met een vriendin een semi-bungalow in Surhuisterveen. Deze laatste week wijkt overigens niet af van alle voorgaande. Zuster Bloembergen is nog helemaal in dienst en hoewel zij ervan overtuigd is, dat ze „dit allemaal" wel zal missen, is zij er evenzeer zeker van, dat de komende jaren geen jaren van leeglopen zullen worden. Haar hobby's — lezen, veel lezen èn muziek — zullen veel van die tijd vullen, bovendien zal ze zich op tuinieren moeten gaan toeleggen. En als er straks in haar nieuwe woonplaats op maatschappelijk gebied een beroep op haar zal worden gedaan, zal het „nee" niet gauw door zusiter Bloembergen worden gebezigd.

De altijd goed gehumeurde hoofdzuster ziet wel een beetje op tegen dat afscheid. Aan de andere kant vindt ze. dat dit „prettig geregeld" is: „Di wil graag afscheid nemen van iedereen. Zo maar weglopen, zou niets voor me zijn".

12 december. Bergumerdam 22 (24), Leeuwarden 18 (25), Nesserzijl 14 (19), Sneek 13 (16), Scharsterbrug 14 (14), Woudsend 10 (11). Gemiddeld 13.5 (15,6). Neerslag 4,5 mm.

LEEUWARDEN — „Bc heb een fijn leven gehad", zegt de nu zestigjarige zuster Wieke Bloembergen, die op 14 december 's morgens elf uur afscheid neemt van het Diakonessenhuis, nadat zij daar van april 1951 af de functie van hoofdzuster op afdeling A heeft bekleed. „Als ik het over zou moeten doen, zou ik weer voor de verpleging kiezen", aldus deze verpleegster, die daar nadrukkelijk aan toevoegt, dat zij beslist niet uit roeping dit vak heeft gekozen. „Ik zat in het jeugdwerk, wat maatschappelijk werk. Eigenlijk is de overgang naar de verpleging toen heel spontaan gegaan".

Dat was in 1942. Toen kwam leerling-verpleegster Wieke Bloembergen tegen een salaris van een tientje per maand (dat overigens snel zestien gulden werd) in dienst bij het Diakonessenhuis. De in Rottevalle geboren verpleegster haalde in Leeuwarden haar witte kruis en het ooievaartje en verhuisde toen voor de wijkaantekening naar Groningen. Na zon twee jaar „in de wijk" in Oldeboorn en Akkrum, kwam zij in juli 1950 terug naar het Diakonessenhuis. En daar is ze tot nu toe gebleven.

Daarnaast ontstonden de agrarische tours. „Als daar in Friesland eens iemand aan had gedacht...", zei de heer Vet dinsdagavond over het meest succesvolle van de Arnhemse ideeën. Daar doen vooral veel Duitsers, Denen en Zweden aan mee, maar sinds kort is de Amerikaanse en Canadese markt ook open. In samenwerking met VW's in Denemarken, West-Duitsland en Zweden organiseert VW-Arnhem nu 21-daagse agrarische reizen voor Amerikanen en Canadezen. Een derde succes werden de socialeen oudedagsvoorzieningenreizen, waar vooral veel belangstelling voor bestaat van buitenlandse overheden en mensen, die in deze sector werkzaam zijn. De conclusie van de heer Vet luidde: „Je kunt alles aanbieden, als je de mensen vindt die er belangstelling \»oor hebben". Een bewijs hiervoor leverde „het minst aantrekklijke, wat je kunt aanbieden", namelijk een tour langs kerkhoven, erebegraafplaatsen en crematoria. De belangstellenden kwamen, omdat ze weten wilden hoe dat in Nederland ging. Drie maanden geleden leek de ontwikkeling veelbelovend. Nu, met de olie-crisis, valt er, vogens de heer Vet, moeilijk iets te zeggen. Behalve door leden van de Commerciële Club werd de inleiding ook gevolgd door onder anderen de burgemeesters Henk Hellinga van Heerenveen en Haco Sixma baron van Heemstra van Gaasterland en door de directeur van de provinciale Friese VW, George Kooyman.

LEEUWARDEN — Aan de Universiteit van Amsterdam promoveert op 21 december tot doctor in de economische wetenschappen drs. Willem Bonnema uit Tietjerk. De heer Bonnema is chef van de afdeling Financiën op de provinciale griffie in Leeuwarden. Zijn proef schilt is getiteld „De begroting als bestuursinstrument voor de overhe?dshuishouding". Drs. Bonnema, geboren in 1931, deed in 1954 doctoraal examen in de economie te Amsterdam. Zijn hoofdvak was openbare financiën. Van 1956 tot 1957 hij op het va van finana.na tot 1964 op het departevan binnenlandse zaken. In dat kwam de heer- Bonnema naar id. Zijn promotor is prof. dr. C. Goedhart.

(ADVERTENTIE 1.M.)

HARLINGEN — Mevrouw B. Mars uit het Oosterpark te Harlingen deelde de politie gisteren mee, dat haar kinderen onwel waren geworden als gevolg van een lek in de aardgasleiding. De «eer J. Oppewal, districtshoofd van de NV Frigas, stelde later evenwel vast, dat er in de keuken een gevaarlijke hoeveelheid koolmonoxyde aanwezig was. Het giftige gas bleek gevormd te 2lJn in een niet goed functionerende geiser in de keuken.

DRACHTEN — Nu De Lawei sinds september geen CJP-reduktie meer geeft, maar het publiek tot 21 jaar wel voor halve prijs binnenlaat, is de verkoop van Culturele Jongeren Paspoorten in Smallingerland gekelderd. Vorig jaar om deze tijd waren er 1059 CJP's verkocht, dit jaar nog maar 320. De Lawei is niet de enige schouwburg in het land, die het niet eens is met de maatregel van het Bureau Culturele Paspoorten om zonder overleg met de Schouwburgdirecties de leeftijdgrens van 21 naar 25 jaar op te trekken. De directie van De Lawei meent dat de jongeren boven de 21 voldoende betaald worden om de normale prijzen te kunnen betalen. Vóór het nieuwe seizoen wil het Bureau Culturele Paspoorten proberen de eenheid in het pakket terug te brengen. Over de leeftijdgrens wordt begin januari derhalve een bijeenkomst belegd van alle reduktieverlenende instellingen in Friesland.

WITMARSUM — In het vormingscentrum „Vinea Dominl" te Witmarsum wordt vrijdagavond en zaterdag een „KaLkarweekeinde" gehouden. De leiding van dit vormingscentrum wil de openbare discussie over dit onderwerp namelijk bevorderen, omdat ze in verband met de bouw van de snelle natriumgekoelde kweekreactor bij Kalkar een toenemende onrust en onvrede heeft geconstateerd. Gezien de „tegenstrijdige berichtgeving" hierover bestaat er, aldus de leiding, twijfel of de start van dit prototype SNR wel de juiste keuze is.

Voor het weekeinde zijn vrouwenorganisaties, vertegenwoordigers van het jongerenwerk, kerkelijke organisaties, artsen, studenten, welzijnsstichtingen en vakbonden uitgenodigd. De deelnemers worden vrijdagavond om zeven uur met koffie en een broodje verwelkomd, waarna om half negen leden van de werkgoep kernenergie van de Rijksuniversiteit van Groningen het woord zullen voeren. Zaterdagmorgen spreekt de heer A. Wolfers uit Elsloo, bedrijfsingenieur van de sterrenwacht in Westerbork, over dit onderweip. Ook zal op die dag het aspect van het „actievoeren" aan de orde komen. Voor een beperkte groep belangstellenden die niet zijn uitgenodigd, maar aan het weekeinde wel willen deelnemen, bestaat tot vrijdagmorgen de gelegenheid zich bij het vormingscentrum (tel. 05175-444 of 05177-395) op te geven.

HAARLEM — Te Amsterdam slaagde voor Register-accountant bij het NIVRA de heer G. de Boer te Haarlem, voorheen te Menaldum.

METSLAWIER — In de raadszaal van het gemeentehuis te Metslawier heeft dinsdagmorgen overste Dirk J. Monsma als districtscommandant adjudant Derk Kernper geïnstalleerd als groepscommandant van de groep Oostdongeradeel van de rijkspolitie, waaronder ook Schiermonnikoog ressorteert. De heer Kernper, die op 25 augustus 1918 te Stadskanaal geboren is, heeft al bijna dertig jaar in Friesland als politieman gewerkt, nadat hij eerst in Amsterdam, Veenhuizen, Finsterwolde en Appingedam had gediend. Zijn Friese standplaatsen waren vanaf 1944 IJlst, vanaf 1947 Oudega (W.).. daarna in 1959 Oostermeer, waar hij per 1 november 1959 opper werd en en vervolgens Dokkum, icaar hij op 1 januari 1964 in functie trad.

De heer Kernper werd, behalve door de heer Monsma, toegesproken door burgemeester mr. Roel W. Dijkstra van Oostdongeradeel, opper Tjèerd Annema namens de groep Oostdongeradeel, adjudant Gerrit van der Berg van Dokkum, mede namens de groep Westdongeradeel en gemeentesecretaris Ebel van Dijk van Oostdongeradeel.

In zijn dankwoord wees de heer Kernper onder meer op het belang van een goed samenspel, zowel in de groep als met de burgerij. Na de installatie bood opper Annema als eerste van de groep Oostdongeradeel zijn gelukwensen aan aan de nieuwe groepscommandant (rechts) onder het toeziend oog van de andere leden van de groep.

SINT ANNAPAROCHIE — De boortoren van de Nederlandse Aardolie Maatschappij bij Sint Annaparochie zal eind volgende week worden afgebroken. Het boren als zodanig is afgelopen, maar de ploeg is tot na de kerst bezig met opruimwerkzaamheden. Daarna komt er een testploeg om metingen te verrichten. Over het resultaat van de boring is de NAM niet erg meedeelzaam. „Laten we zeggen: het is niet onverdeeld gunstig. We moeten gewoon afwachten," zo verklaarde men.

SNEEK — Het PEB heeft gisteren niet meer woningen afgesneden van het electriciteitsnet. Voorlopig is het gebleven bij het ene geval in Sneek, waar mejuffrouw Geertrui Potveer (en niet Pasveer, zoals abusievelijk werd vermeld) de konsekwenties aanvaardde van het niet betalen van de drie procent Kalkar-heffing. Waar mogelijk vervangt mejuffrouw Potveer electrische stroom door petroleum. Veel „electrische attributen" heeft zij overigens niet. „'t Is wel behelpen, maar ik kan terugvallen op bepaalde mensen. Die staan achter mij en dat bepaalt hun mentaliteit".

Zuster Bloembergen — „ik houd van merken en het contact met mensen vind ik zeer belangrijk" — heeft deze gave op haar kleine klasseafdeling goed kunnen gebruiken. „Het had hier altijd iete huiselijks. Het was net niet te groot, ik geloof dat juist op zon kleine afdeling gemakkelijker persoonlijk contact gemaakt kan worden", zegt ze. Dat „huiselijke" demonstreerde zich overigens ook in de onderlinge verhouding van het personeel op de afdeling. Zuster Bloembergen: „Jonge mensen houden je fris en levendig. Juist het koffie drinken als groep heb ik altijd zeer op prijs gesteld. De gesprekken die dan spontaan tot stand komen, zijn altijd zeer waardevol.

HEERENVEEN — De heer Jaap Vet. directeur van de VW-Arnhem en Zuid-Veluwe, heeft dinsdagavond voor de Commerciële Club voor Zuid- Friesland een inleiding gehouden over tegen de commercie aanleunende activiteiten van „zijn" VVV. In het Postiljon-motel te Heerenveen hield hij namelijk een Jezing over „VVV als tour-operator", daarbij uitgaande van de situatie binnen zijn eigen VW, maar tevens mogelijkheden ziende voor Friesland, waar in principe precies hetzelfde kan. „Er zijn mogelijkheden, die onwaarschijnlijk lijken, maar realiseerbaar zijn".

stelde hij

De heer Vet gaf ronduit toe, dat VVV als tour-operator wel eens flinke bedragen heeft overgehouden. Daarmee zijn andere VVV-posten gedekt. „We maken geen winst", aldus de directeur van de Arnhemse VVV. Dat gesubsidieerde VW's daarmee een unfaire concurrentie-positie ten opzichte van de Nederlandse reisbureau-wereld innemen, ontkent hij. „Ik had in '70 de „inkomende tour-operators" al geschreven. Toen hadden ze geen belangstelling". Later werden de buitenlanders trekkende reisbureaus boos. „Ze zijn volledig afgegaan", aldus de heer Vet. „De VW's zijn er niet om reisbureaus in stand te houden. De VVV is er om het bedrijfsleven in eigen gebied te helpen". De meeste Nederlandse reisbureaus zijn „uitzendende bureaus", zij verkopen Nederlanders reizen naar het buitenland. „Inkomende reisbureaus" organiseren reizen in eigen gebied. Er is een veelvoud van „uitzendende" ten opzichte van „inkomende reisbureaus" in Nederland. In 1960 trad VW-Arnhem voor de eerste maal als zodanig op. Men bood een Engels reisbureau voor een bepaald bedrag een trip in het nog nauwelijks ontdekte Arnhem met omgeving aan. Dat leverde 1.400 mensen op, in totaal tienduizend overnachtingen. Dit bleek van het grootste belang voor onder meer de hotels in Arnhem, die na de oorlog voor miljoenen guldens hadden moeten investeren.

Seizoenspreiding was het toverwoord. VW-Arnhm ontdekte, dat dit mogelijk was »ls er naast de normale toeristische attracties — en die zijn er veel daar — iets extra werd geboden. Er werden elementen toegevoegd. Dat leidde tot de zogenaamde voetbaltours in de slappe maanden maart en april.

VVV-Arnhem zocht de Zweden op. Voetballen is daar in die maanden nauwelijks mogelijk. Rond Arnhem wel. Er liggen 120 sportvelden. Het begon in 1964 met zeven Zweedse voetbalclubs. Volgend jaar zullen het er honderd zijn met totaal drieduizend mensen en al die teams spelen dan ook nog drie wedstrijden tegen een Nederlandse club. Er is één meisje bij VVV-Arnhem, die dat in haar eentje, samen met de KNVB regelt.

Bovendien komen er volgend jaar ook teams uit Engeland en lerland. Ove Kindvall neemt de aftrappen, Ralf Edström schrijft een speciaal aanbevelings-artikel in de folder en de Zweedse voetballers kunnen ook nog tegen gereduceerde prijs naar de wedstrijden van PSV (met Edström) gaan kijken.