Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) A's we morgen nou'^S^ allemaal voor onze beste kennis een Fleuropbloemengroet bestellen. '^xf^ f|\ Wat zou Holland er dan. *®&k%Jx&> f%JÈi& mo°' u'tz'en- ' N'emand woont- te ver weg... J*rsh om b,oemen te krijgen. * §SW Raadpleeg uw Fleurop-bloemist.^^9 Weet u dat de Tulp, tegenwoordig een Nederlandse bloem bij uitstek, oorspronkelijk uit Klein-Azië komt? U leest erover in het Fleurop-bioemenboek. Spaarde gratis Fleurop chrysal- en pokonzakjes.van uw Fleuropbloemist,

(ADVERTENTIE 1.M.) rPrjsmy PRISAAAV tot op één minuut per jaar nauwkeurig, edelstaai, «f waterdicht, met datum «'«)" I mineraal glas

(ADVERTENTIE 1.M.) Htechn.-bureau ' ■D.DEWITTEBV s L EEUWARDEN DAMDEN VERKOOP rum ren verhuur Tel. 05100—30249 Na 6 uur 34871, 22361

DRACHTEN — De energie-krisis speelt ook een rol bij de toekenning van overheidsgelden voor werken, die de regering op haar lijstje heeft staan als „extra werkgelegenheidsprogramma" ter beteugeling van de Werkloosheid onder meer in het goorden. „Dit programma komt in het geding. Het mogen in elk geval ceen olie- of energieverslindende werken zijn", zei gistermiddag mr. W. A. Renardel de Lavelette, direkteur-generaal voor de arbeidsvoorziening van het ministerie van Sociale Zaken, bij de opening van de sporthal annex wijkcentrum aan de Splitting in Drachten. Er zal, zoals reeds Was aangekondigd, twintig procent gekort worden op de plannen die de gemeenten via de PCW's hebben ingediend bij de centrale overheid in Den Haag.

Volgens de heer Renardel de Lavelette houdt dat niet in, dat getornd zal worden aan het totale bedrag, dat ter bestrijding van de werkloosheid is uitgetrokken. Landelijk is dat 750 miljoen gulden en voor Friesland 70 miljoen. „Die twintig procent is niet teruggenomen en de zeventig miljoen voor Friesland blijft, maar de uit te voeren werken zullen wel opnieuw worden bekeken", zei de heer Renardel de Lavelette. Het was niet iedereen duidelijk wat hij daarmee bedoelde. De direkteur-generaal lichtte zijn mededeling toe met de opmerking, dat voor twintig procent werken ter hand moeten worden genomen, die tegemoetkomen aan de huidige toestand van energie-schaarste. Hij dacht daarbij aan „isolatie-werken", zoals het plaatsen van dubbele ramen in woningen om warmteverlies tegen te gaan. Ook zou volgens de spreker de „vernieuwbouw" of renovatie van woningen meer nadruk krijgen.

Hij wees zijn Smallingerlands gehoor er op dat de honorering van door de gemeenten Ingeleverde plannen niet zonder meer doorgaat. „Als zou blijken dat het aantal bouwvakkers te groot is voor de normale arbeidsmarkt dan kan men er als gemeenten niet op rekenen dat via de PCW ingeleverde plannen steeds opnienw worden goedgekeurd". Bijscholing van het bestaande bestand aan bouwvakkers en minder nadruk op de opleiding van bouwvakkers zou dan overwogen moeten worden.

Vandaag komt de regeringskommissie „openbare werken" in Den Haag bijeen om het nieuwe werkgelegenheidsprogramma vast te stellen. „We zullen daarbij rekening moeten houden met de olieboycot en de energie-krisis. Niemand weet precies wat er in die Arabische hoofden omgaat en hoe lang dat duurt", aldus de heer Renardel de Lavelette. Zwakke bedrijfstakken zullen eventueel voorrang krijgen bij de verdeling van de olie, zo zei hij. Ook gelden die worden bestemd voor de research naar nieuwe energiebronnen achtte hij welbesteed.

De heer Renardel de Lavelette besloot zijn toespraak met de hoop uit te spreken dat er van de nieuwe sporthal intensief gebruik zal worden gemaakt, evenals van het wijkcentrum onder hetzelfde dak. Burgemeester drs. Willem E. baron van Knobelsdorff bood hem een Schotanus-atlas aan, waarna het gezelschap in de sporthal — Drachteus tweede — kon genieten van een optreden van de drumband van de christelijke muziekvereniging ~Crescendo" en van de christelijke gymnastiekvereniging ,Juventa".

WOUDSEND — Bij een brand in een stenen bijschuur van de boerderij van de veehouder Rients de Boer in Koufurderrige zijn maandagmiddag 17 kalveren om het leven gekomen. Vierentwintig koeien, een stier en een geit overleefden de hel doordat de boer met hulp van omstanders er net op tijd in slaagde de beesten los te snijden. Sommige liepen door vallend hooi en stro vanaf de brandende zolder verwondingen op, maar niet in ernstige mate. Het vee is bij buren gestald.

De bijschuur brandde volledig uit, terwijl de boerderij gespaard bleef dankzij de uiterst gelukkige omstandigheid dat de stormachtige wind van het gebouw afstond. Volgens de politie is de oorzaak onbekend en zal de technische recherche vanochtend, een onderzoek instellen. Het vuur ontstond in de stroen hooiopslag op zolder. De eigenaar werd op de brarnd geattendeerd toen het gezin, zittend aar. de etensrbatel, omstreeks cern uur een automobilist zag stoppen en naair achteren rennen. Nauwelijks een uur tevoren was de boer oog in de bijschuur geweest. Hij had toen niets verdachte gemerkt.

Een geit overleefde de brand en werd pas nia twee uur gevonden. Het dier was instinctief met de neus voor de opening onder een deur gaan liggen, waardoor de geit im de verstikkende rook net voldoende zuurstof kon inademen. De heer De Boer is verzekerd bij de Otos en de brandweer van Woudsend bluste het vuur.

SNEEK — Mejuffrouw Geertrui Potveer uit Sneek krijgt weer stroom. Zij werd verleden week door het PEB afgesloten, omdat zij weigerde de Kalkarhef'wg op haar stroomrekening te betalen. Gedeputeerde mr. P. Emile van Krevelen heeft vanmorgen in de vergadering van de Friese Staten meegedeeld, dat voorlopig althans niet nog meer stroomverbruikers, die weigeren de Kalkarneffing te betalen, van het net zullen worden afgesloten en bovendien, dat •oejuffrouw Potveer weer zal worden ingesloten.

Oorzaak van een en ander is de uitspraak van de president van de Gronin-Ber rechtbank, die bij kort geding besloot, dat de drs. W. A. Smit in Yde niet terecht van de electriciteit werd afgesloten, om dezelfde reden als mejuffrouw Potveer. Gedeputeerde Staten van friesland willen eerst de uitspraak van °e rechter bestuderen. Zij nemen aan, dat de EGD, het electriciteitsbedrijf Voor Groningen en Drente, tegen de uitspraak in beroep zal gaan bij het Gerechtshof in Leeuwarden. Die uitspraak willen Gedeputeerde Staten van Friesland nu afwachten.

GRONINGEN — In Groningen slaag<*ea,an de Rijksuniversiteit voor het doctoraal examen sociologie de heer H. H- Knol te Leeuwarden.

LEEUWARDEN — Voor de examens van de Chr. Bond van. Muziekverenigingen te Leeuwarden slaagden voor het diploma A hobo mejuffrouw A. Landman; voor klarinet C de dames S. P. de Jong en mevrouw S. Stege-Timnnerman. en voor klarinet D de heer L. Feikens, ailen lid van de muziekvereniging „Ons Genoegen" te Leeuwarden.

GRONINGEN — Aan Bakkers Culinaire Vakschool te Groningen slaagden voor het examen kokscursus A de heren M. v. d. Meulen, Donkerbroek en K. F. Krol, Oldeberkoop.

EINDHOVEN — Aan de Technische Hogeschool te Eindhoven slaagde voor het doctoraal examen bouwkunde de heer D. Visser, Dokkum.

BANTEGA — Per 1 januari is aan. de kleuterschool te Baintega benoemd mejuffrouw T. Hofstra uit Manssum.

WIERUM — „Dat der wetter oer de sédyk slacht, fine wy al hiel gewoan, al is it dat fansels net, mar dat ït wetter der egael oer hinne rmt, lykas forline wike tongersdei, dat is hwat nijs", zegt burgemeester Meindert K. Pool van Westdongeradeel, in wiens gemeente het dorp Wierurn ligt, waar donderdagnacht de straat aan de voet van de zeedijk blank kwam te staan, toen het water op tal van plaatsen over de dijk sloeg bij de hoogste zeestand, die dit seizoen tot nu toe hier is gemeten. Toch hebben b. en w. van Westdongeradeel in de storm van donderdagnacht geen aanleiding gevonden om nog weer stappen te ondernemen. Men is erg ingenomen met de komende interpellatie van het Tweede Kamerlid Teun Tolman en met de schriftelijke vragen van het Tweede Kamerlid Jacob Vellenga en wil nu eerst maar eens afwachten, wat dit oplevert, te meer, daar b. en w. al eerder een brief aan de minister schreven over het uitstel der dijkverhoging en de raad onlangs ook een motie daarover aannam.

De stormen hebber, op de dijk heel wat sporen nagelaten. Aan de zeezijde vindt men overal de aangespoelde plantenresten en andere zaken, die de verschillende zeestanden keurig in beeld brengen, als gold het een grafiek. Waar de zee over de dijk kwam, vindt men de aangespoelde waar aan de binnenzijde van de dijk, behalve daar, waar het water — ter hoogte van de Wierumer hervormde kerk — egaal over de dijk is gelopen. Wie de dijk aan de binnenkant goed bekijkt, ontdekt, dat bij het dorp het water er op veel plaatsen overheen is geslagen. Dat is ook gebeurd aan de westkant van het dorp en eveneens vrij ver ten oosten ervan, even verder dan de poelen, vanwaar de wadlopers 's zomers vertrekken.

Aan de zeezijde bij Wierurn zijn grote happen gras van de stenen glooiing geslagen, maar dat is niet zo erg, want de stenen, die er onder zitten, kunnen nog wel tegen een stootje. Veel erger is, dat door de vele stormen de grasmat oostelijk van de reeds genoemde poelen in de richting Moddergat over een afstand van een paar kilometer vrij ernstig is aangetast. Het gras is er door de voortdurende zeegang als het ware afgeschoren en bij iedere nieuwe storm krijgt de dijk het daar zwaarder te verduren.

Al twee uur voor hoog water sloeg donderdagavond het water over de dijk en daar schrokken de mensen met ervaring toch wel wat van. In korte tijd steeg het water erg snel. „Ik gean sa net op bêd", zei de 68-jarige Willem Visser, die meer dan dertig jaar aan de dijk heeft gewerkt en bij stormweer altijd even een kijkje komt nemen. „Ik was benieuwd o^ die stijging verder zou doorzetten, want dan hadden we hier wat kunnen beleven", zo vertelt de heer Visser. Toen hij later weer ging kijken, bleek het water nauwelijks meer gestegen. „Doe ha wy üs rêstich deljown", aldus de heer Visser, die wel kwijt wil, dat naar zijn mening een verhoging dringend nodig is en dat hij eigenlijk al lang een begin van dat werk had verwacht.

Dat we deze herfst en winter een extra portie storm krijgen toebedeeld, weten we zo langzamerhand wel. Het wordt nog eens duidelijk gedemonstreerd door het feit, dat de zomerpolder aan de oostkant van de Holwerder pier maandagmiddag voor de twaalfde keer dit seizoen onder liep. Vorig seizoen gebeurde dat drie keer en in het seizoen daarvoor bleef deze zomer pol - der de hele herfst en winter droog. Wie verzot is op records, kan deze vintor wat de stormen en overstromingen van de zomerpolders gaan tellen. Goede kans, dat we een record halen, al lijkt het gezonder zonder records van deze soort.

WIERUM — De veelvuldig door de stormen van de afgelopen weken opgezweepte zee heeft bij Wierurn grote stukken vrij zware begroeiing van de ter plaatse met stenen beklede dijk gerukt. Veel kwaad kan dat niet want de stenen liggen nog keurig in het gelid. Erger is. dat elders, vooral tussen Wierurn en Moddergat dc eigenlijke grasmat vrij zwaar 'door de zee is gehavend.

DOKKUM — „De Bouwvereniging" te Dokkum heeft sinds maandagavond weer een nagenoeg compleet bestuur. Het bestaat uit zes leden, te weten de vijf leden van het sinds de buitengewone ledenvergadering van 20 oktober fungerende interimbestuur, aangevuld met de heer Eibert Visser, één van de twintig leden, op wier verzoek destijds die ledenvergadering werd bijeengeroepen. Zoals bekend, werd op die aanvankelijk bijzonder tumultieus verlopen bijeenkomst het oude bestuur van zijn functies ontheven. Het bestuur, zoals dat maandagavond met bijna algemene stemmen werd gekozen bestaat nu uit de drie leden van het oude bestuur, die ook zitting hadden in het interimbestuur plus drie van de twintig ondertekenaars, waarvan er twee ook zitting hadden in het interimbestuur.

Dat initerinibestuur streefde er naar, zo bleek uit de woorden van mevrouw Baukje Mininema-Liernburg als voorzitster van deze vergadering, een nieuw bestuur van zeven leden te vormen, maar het bleek ter vergadering niet mogelijk een zevende kandidaat te vinden. Behalve mevrouw Mininema hebben nu zirbtimg in het bestuur de heren Jan de Boer, Alle de Haam, Hendrik Sliedirecht, Eibert Visser en Pieter W. van der Werf.

Aam het begin van de vergadering gaf mevrouw Minnema een overzicht van wat er sinds 20 oktober gebeurd was. Kort ging zij ook in op een ingezonden stuk van oud-voorzitter Cees Mulder, waarin deze erop wees, dat het interimbestuur onwettig was en derhalve de verer-Lging op geen enkele wijze kon vertegenwoordigen. De heer Mulder verwees daarbij naar het gebeurde in Heererween, wat hij een bevestiging vam zijn mening noemde. Mevrouw Minniema zei, dart hier sprake was van het horen luiden van de klok zonder te weten waar de klepel hangt en verklaarde, dat de situatie in Heerenveen een duidelijk ander karakter had dan die im Dokkum, Over deze kwestie werd verder ntet gesproken.

De vergadering werd ook bijgewoond door de noordelijk consulent van de Nationale Woningraad, de heer Brummelkamp, die op verzoek van het bestuur een toelichting gaf overr een eventuele wijziging van de structuur der vereniging, die zou moeten leiden tot een grotere betrokkenheid van de leden bij het bestuur.

FRANEKER — Een kilometer ten oosten van Franeker is de afgelopen nacht om drie uur de 27-jarige scheepsbouwer Willem Cornelis Zwart uit Lauwersoog bij een verkeersongeluk om het leven gekomen. Hij zat in de Mercedes van de 41-jarige radio- en tvhandelaar Klaas Moes uit Anjum. Door plaatselijke gladheid raakte de wagen van de weg. De heer Moes liep een shock op. Hij wist de politie bijna niets te vertellen over de toedracht.

Bijna op hetzelfde tijdstip raakte veertig meter verder de 28-jarige gênant D. Hiemstra uit Franeker met zijn Peugeot van de weg. Hij bleef ongedeerd. Het was vanmorgen nog niet duidelijk welke wagen het eerst in de sloot was geraakt.

LEEUWARDEN — Onder de titel „It knipke fan Fryslan" heeft het provinciaal bestuur een populaire versie uitgegeven van de begroting voor 1974. Het is een soort brochure, die gratis verkrijgbaar is op het bureau voorlichting. Statenleden en de scholen voor voortgezet onderwijs in deze provincie hebben „it knipke" toegezonden gekregen.

SNEEK — Het Sneker roestvrijstaalbedrijf Holvrieka-Nirota, sinds kort deel uitmakend van het concern Nederhorst United, heeft gisteren opdracht gekregen voor de levering van 88 dunwandige tanks van 1000 tot 20.000 liter aan een zuivelfabriek in Rusland, nabij Moskou. De order, waarmee een bedrag van anderhalf miljoen gulden gemoeid is, is de grootste opdracht-in-enen, die het nu tien jaar bestaande bedrijf heeft gekregen. Kortgeleden kreeg het bedrijf nog een opdracht voor zestig tanks — ƒ 1,2 miljoen — van een Duitse wijnindustrie.

Ook buiten deze grote orders om ls het bedrijf goed voorzien van werk. Vandaar dat eni^e tijd geleden werd besloten het complex op het industrieterrein met meer dan éénderde van de bestaande vloeroppervlakte uit te breiden. Het gaat hier om een hal van negentienhonderd vierkante meter.

Tijd om te wachten dat die hal gereed is, heeft men echter niet vandaar diat men tijdelijk onderdak in Leeuwarden heeft gezocht en gevonden. Ook als die nieuwe aanbouw gereed is kan Holvrieka-Nirota in Sneek op het industrieterrein nog wel een poosje vooruit, want er ligt nog ruim veertiendudzend vierkante meter onbebouwde grond rond de fabriek.

Het bedrijf haalt dit jaar een omzet van f 10,5 miljoen. Zoals de zaken nu staan denkt mei- volgend jaar in de vuurt van de vijftien miljoen te komen. Bij Holvrieka-Nirota werken momenteel 85 man. Als die uitbreiding gereed is zal men honderd man in dienst hebben.

LEEUWARDEN — Er waren gister enkele plaatsen in Friesland waar het water net zo hard in de polders stroomde als de gemalen het er uitpompten. Een aardig voorbeeld daarvan was te zien aan de nieuwe wes, die van het Drachtsterplein in Leeuwarden naar het zuiden loopt. Uit een sloot ten zuidoosten van Goutum stroomde het water over de kaden in het land. Deze troosteloze toestand doet zich voor in het gebied, dat binnenkort in het nieuwe nog op te richten waterschap De Bordine komt te liggen.

Voor de eigenlijke oprichting van zon waterschap treedt een verwaarlozing van de polderkaden op, omdat er na de oprichting een drastische wijziging pleegt te komen in de waterbeheersing, die veel vroegere verbeter_n-

gen tot nutteloze investeringen maakt. Mogelijk is dat ook het geval in het nog voor de boezem liggende gebied ten zuiüden van Goutum,

Gister kwaimen op het noordelijk deel van de Friese boezem hoge waterstanden voor. Zo werd bij Bergumerdam 's morgens een stand van 4i£> cm boven Fries zomerpeil geregistreerd. Dat is een waterstand, die nog altijd bijna een halve meter ligt beneden de voorgeschreven hoogte van de polderkaden in watenschapsverbandi.

De naitte aanblik vam de Friese greiden was gister ook niet het gevolg van water dat over de polderkaden liep, doch meer van een gebrekkige waterbeheersing in de polders zelf. De ene polder of de andere maakte een groot verschil. Er was ook een groot verschil tussen de waterschappen onderling. In Luts en Lauwers (nog geen ruilverkaveling) leek men veel meer hinder van het water te hebben dan bijvoorbeeld in De Walden. Beide waterschappen liggen in het noordoosten van de Friese boe- Ziem, waar de opwaaiing van het water het grootste is.

De scherpe snee van deze cpwaaöng is echter weggenomen door het Lauwersmeer. Voor de afsluiting zou het miaer in stormsituaties als die van de aifge-open dagen van geen enkele nut zijn geweest voor de afstroming van de

Friese boezem. Door de voortdurend

hoge waterstand op de Waddenzee zou afstroming onmogelijk zijn geweest. Al het water uit noordelijk Friesland zou via de gemalen bij Staveren en Lemmer weggepompt moeten worden. Sedert de afsluiting van de Lauwerszee kan noordelijk Friesland veel overtolllig water kwijt op het Lauwersmeer, waar de waterstanden nu veel lager zijn.

Gister om twaalf uur bedroeg de waterstand bij Dokkumer Nieuwe Zijlen 38 cm plus FZP, wat nog vijf centimeter boven de stand in het Lauwersmeer was en tien cm onder Bergumerdam. Het afstromen kon dus gewoon doorgaan. Wel vreesde men op de sluis, dat het moment niet lang meer op zich zou laten wachten, waarop de oude sluis, die als spuisluis dienst doet gesloten zou moeten worden, omdat er zoveel water van de Friese boezem op het meer zou zijn gevloeid, dat de waterstanden gelijk zouden zijn.

Voor de afsluiting was de situatie heel anders, herinnert sluiswachter Jacob Hiemstra zich. Toen kwamen er bij Dokkumer Nieuwe Zijlen waterstanden voor van 70 cm plus FZP en dan stonden alle landen voor de sluis blank. Een enkele keer ls het 86 cm plus geweest, maar sedert de afsluiting komen die standen niet meer voor, want het Lauwersmeer neemt de hoge waterstanden gemakkelijk op.

Bij gunstige situaties is er bij de sluis een verschil tussen de waterstanden van de Friese boezem en het meer van 40 tot 50 cm., dan vliegt het water er uit. Gistermiddag was het slechts een flauw stroompje, dat door de sluis ging. Dit zwakke stroompje kan in de komende dagen nog wel het karakter krijgen van een woeste bergbeek, wanneer de Lauwersmeer kan afstromen op de Waddenzee en de poldergemalen van Friesland de waterstand op de boezem hoog houden. Dan lijken de kanalen tussen Dokkum en de Lauwersmeer en tussen Bergumermeer en het meer bijna echte rivieren.