Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

FRJENTSJER — Ik wie altyt al it swarte skiep yn de family", zei CBTB-voorzitter drs. Rinse Zijlstra gisteravond in Franeker, toen hem als geschenk na een spreekbeurt („De stemming is better") voor de boeren uit noordwestelijk Friesland in een stampvolle Koornbeurs een zwart schaap werd aangeboden voor zijn tuin in Zeeland. De voorzitter van de vergadering, de heer Jan Roos van Zweins, zei dat de berichten, dat er zoveel ..zwarte" schapen in Friesland zijn niet altijd waar zijn, maar het laatste zwarte schaaap wilde men dan toch exporteren naar Zeeland. (Drs. Zijlstra zal voortaan optreden als columnist van de Leeuwarder Courant. Zijn bijdragen zullen verschijnen in de rubriek Beurtelings. Vandaag voor het eerst op pagina 5).

TWIJZELERHEIDE — PTT-kantoorhouder A. Heidstra gaat 1 februari met pensioen. Dit na bijna 31 dienstjaren.

SNEEK — Burgemeester en wethouders van Wymbritseradeel zullen nog eens met een jurist en een notaris praten over de statuten van coöperatieve vereniging „Liuwe Daem" Gaastmeer. Deze vereniging gaat een projekt van 56 bungalows besturen. Het worden, zoals bekend, koopwoningen voor de recreatie. De eigenaar verplicht zich daarbij het huisje vier weken in het seizoen te verhuren, als een soort sociale daad van een beter gesitueerde. Volgens burgemeester Bendiks Cazemier spreekt dat motief velen aan. „Als 'je het zakelijk bekijkt is het natuurlijk idioterie, maar ik hoop dat wij 56 van die idioten krijgen".

Dat de raad nog geen besluit nam tot toetreding tot de vereniging kwam doordat de heer Rintsje Heeringa (FNP) ontdekt had dat de statuten lang niet tochtvrij en waterdicht waren. „Ik ha sei den san slop stik hawn as dizze artikels," zei hii. De heer Johannes Kuipers (Progr. Wymbr.)) onderstreepte dat volkomen. „Nei myn bitinken rammelt it oan alle kanten. Vn myn eagen is it waerdeloas". De heer Folkert Attema (Chr. Groep.) had geen bezwaar, „it is in forantwurde plan".

De heer Heeringa had onder andere ontdekt, dat een eigenaar van een woning niet beslist lid hoefde te zijn van '"peratieve vereniging, dat de being van het gebied niet vastligt en 1 57 procent van de tegenaars de 'Ring kan ontbinden. „De Kinne der maklik ünderüt";

Zijn fraktiegenoot Ids Bergsma 01 de ontsnappingsclausule was opgenomen voor het geval een paar huisjes "iet verkocht zouden worden. De heer J-azemier beaamde dat. Hij (de burgeeester) begreep overigens de bezwaen van de heer Heeringa niet. „Ze zijn volledig uit hun totaliteit getrokken. Er s met deskundigen en met de juridisch adviseur diepgaand over gesproken. Het 's een sluitend geheel". Toch nam hij "et zekere voor het onzekere en hield ac zaak nog even aan voor nadere

FNP, Progressief Wymbritseradeel en "e heren Folkert Attema en Sjoerd visser van de Christelijke Groepering wigerden vervolgens tegen de, volgens "en, veel te lage waardebepaling van de grond in de Pharshoeke in Heeg, waar „Het Fonteinbos" in Leeuwarden bezig is met een uitbreiding. Die waarde was gesteld op ƒ 13,50 per vierkante meter. „In appel en in aei", zei de heer Doeke Nauta (Progr. Wymbr.). Zijn fraktiegenoot Johannes Kuipers stelde voor er twintig gulden van te maken. Hij kreeg vijf medestanders, maar dat was onvoldoende, want acht raadsleden stemden tegen zijn voorstel.

De heer Ids Bergsma (FNP) was erg ingenomen met de aanvullende bepaling voor de appartementen aan het Snekermeer, die daardoor nu niet meer verkocht mogen worden. „B. en w. binne ta oare gedachten kommen. Hwat is derfan de reden" wilde hij weten. De burgemeester zei dat theorie en praktijk niet altijd gelijk zijn.

Eenstemmig was de raad van oordeel, dat er een openbare vergadering gewijd moet worden aan het beantwoorden van GS inzake hun standpunt over dorpengroei. „Wy litte üs net kisf de heer Auke Osinga (Chr. Groep.) strijdvaardig. „Gjin brieven, mar dieden", merkte de heer Heeringa (FNP) op. „Hwat bidoele jo der mei", wilde de Sijbrandy (Chr. Groep) weten. „Sille wy itdcr letter mar oer ha", was hi -ird.

HEERENVEEN — Bü de FRAM is besloten om ook na 4 februari, als de benzinedistributie is opgeheven, twaalf extra bussen aan te houden. Op het ogenblik rijden er dagelijks nog 26 extra bussen op een aantal drukke lijnen. Het zijn er 35 geweest.

De heer Jans Waalkens van de Fram zegt, dat er ten eerste door het uitstellen van de ingangsdatum van de distributie aanmerkelijk minder mensen per bus hebben gereisd dan de Fram had verwacht. Nu reeds bekend is wanneer de distributie weer zal worden afgeschaft, zal dat aantal nog wel verder teruglopen.

Omdat januari en februari per definitie drukke maanden zijn voor het Friese vervoersbedrijf, is besloten twaalf extra bussen aan te houden, speciaal voor de spitsuren op bepaalde drukke lijnen om daarmee te voorkomen dat mensen moeten staan. Hoewel het totale reizigersaanbod de Fram wel wat is tegengevallen, gelooft de heer Waalkens dat het inzetten van extra bussen wel degelijk zin heeft gehad.

Volgens de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Transport Ondernemingen reizen er in Friesland en Groningen ongeveer 10 procent meer mensen met het openbaar vervoer. In het Westen is volgens de KNVTO sinds 14 januari een geleidelijke stijging merkbaar van het aantal reizigers met openbaar vervoer. In het Zuiden en Oosten vervoeren de busondernemingen niet of nawuelijks meer mensen dan anders, aldus deze cijfers.

FRANEKER — De stemming in de landbouw is een stuk verbeterd. De boeren zien het weer zitten. Dat is niet alleen een gevolg van de betere bedrijfsuitkomsten, maar er wordt ook anders over de landbouw gepraat dan een jaar geleden. Men hoort weer verhalen, dat de landbouw zo nodig is voor de voedselvoorziening. De boeren worden niet meer beschouwd als mensen die leven op kosten van de belastingbetaler. „Dat forhael is fordwoun", zei drs Rinse Zijlstra gisteravond in de Koornbeurs te Franeker, waar hij sprak voor de leden van de standsorganisaties uit Franeker en de Bjirmen.

Bij het begin van zijn toespraak zei de voorzitter van de Nederlandse CBTB, die afkomstig is van Oosterbierum: „Ik moat net tichter by Easterbierum komme to sprekken hwant dan leauwe se my net mear. Ik leau dat Frjentsjer krekt fiergenóch ófleit".

Het is de vraag of die gunstige situatie voor de landbouw blijft. Er zijn aanwijzingen, dat de behoefte aan voedsel blijvend toeneemt, terwijl het ook beschikbaar komt van mensen, die het niet zelf zullen kunnen betalen. De EEG en de FAO zijn daar met voedselplannen bezig. Wel heeft er in Amerika en Brazilië een grote uitbreiding plaats van het akkerbouwareaal, die de gunstige vooruitzichten onzeker maken, aldus drs. Zijlstra.

Over de prijsontwikkeling in de EEG zei de heer Zijlstra, dat het dagelijks bestuur van het Landbouwschap, waar hij deel van uitmaakt, de door ir. Lardinois voorgestelde prijzen te laag vindt. Vier procent bij de richtprijs van de melk betekent dat de Nederlandse boer er niets beter van wordt. En dat is de bedoeling niet van de landbouwpolitiek. In april zal nog bezien worden in hoeverre de boeren nog een claim hebben op de overheid inzake een eventuele ondercompensatie als gevolg van de verlaging van de landbouwprijzen bij de opwaardering van de gulden vorig jaar.

Naar aanleiding van een vraag van Pieter Anema van Dongjum, zei drs. Zijlstra, die ook voorzitter is van de Zuivelbond FNZ dat er geen zicht op is om in Nederland alle melk in een onderneming onder te brengen. „Miskien is it ek wol de fraech of dat de beste opset is", voegde hij er als coöperator enigszins revolutionair aan toe. Het is beter waar mogelijk de samenwerking te stimuleren en na te gaan wat mogelijk is, want er zijn wel zwakke punten aan te snijden in de zuivelcoöperatie.

Een neef van de inleider, de heer Heerke Zijlstra, vroeg hem naar de juistheid van de berichten alsof de EEG overleden zou zijn. Het was wel een puinhoop, maar er waren nog tekenen van leven. Dêr moatte wy üs mar oan test halde", antwoordde drs. Zijlstra.

LEEUWARDEN — De ophoging van een deel van het Aldlan-oost is aan zienlijk duurder uitgevallen dan de raming aangaf. In 1972 was een bedrag van f 1.4 miljoen uitgetrokken voor ophoging van 13.75 ha en voor de instandhouding van een gronddepót in dit gebied. De credietoverschrijding bedraagt bijna drie ton, een gevolg van o.a. stijging van de zandprijs en de BTW. Het bouwrijp maken van 30 ha grond in het Aldlan-oost heeft bijna zes ton meer gekost dan was geschat: f 3.750.000 was de raming, f 4.340.000 het eindbedrag.

Dit jaar en in 1975 wil de gemeente in het Aldlan-oost vijftien ha bouwrijp maken. B. en w. vragen een crediet van f 2.310.000. De nog overblijvende achttien ha komt in 1975 en 1976 aan de beurt. De kosten van dit project worden nu geraamd op f 2.916.000. In totaal hebben b. en w. voor Aldlan-oost een credietaanvrage gedaan van f 6.1 miljoen.

Poeki, de geheel zwarte kater van de fam. A. J. C. Veenstra, Mariniersespel 83, is een week spoorloos. Het dier is ongeveer een half jaar oud-

De fam. Balk, Schroeder van der Kolkstraat 1, tel. 34002, zoekt al enige tijd naar de weggelopen poedel Beerke. De reu is zwart met wat wit aan kop, staart en poten, en bijna een jaar oud. Wie?

Bij mejuffrouw Koerts, Merelplein 6, Leeuwarden, is dinsdag een zwarte bastaardpoedel aangelopen. De nog jonge reu is voorzien van witte sokken, een witte snuit en hals en ook is de staartpunt wit. De hond droeg een gele halsband. Waar hoort hij thuis?

Sinds maandag j.l. zoekt de familie Postma, Mr. P. J- Troelstraweg 149, Leeuwarden, tel. 26203, naar de kater Polly. Zijn kleuren zijn zwart-wit: hij heeft een witte streep over de neus, een witte bef en buik en dito pootjes. Voor de rest is Polly zwart. Wie helptt hem terugbrengen?

GRONINGEN — Aan de Rijksuniversiteit te Groningen slaagde voor het doctoraal examen pedagogiek (cum laude) de heer Th. Balt te Aduard, voorheen woonachtig te Sivit Jacobiparochie.

BOLSWARD — De Verenigde Levensmiddelen Fabrieken in Bolsward gaan in april van dit jaar beginnen met de bouw van een nieuwe koffie- en theefabriek. Het complex, dat ontworpen is door het Bolswarder architectenbureau Van der Zee, Beyert en Alting, gaat inclusief de inventaris tien miljoen gulden kosten. De fabriek komt te staan aan de Hichtumerweg bij garage Bruinsma. De nieuwbouw zal mogelijk in maart volgend jaar in gebruik genomen kunnen worden.

Tot dusver zat het bedrijf midden in de stad en hulde Bolsward dikwijls in een koffiegeur, die de een wel en de ander niet als hinderlijk ondervond. Mogelijk mede daarom krijgt elk Bolswarder huisgezin een pakje koffie ter gelegenheid van de nieuwbouw. Het hoofdkantoor van de VLF blijft aan de Marktstraat gevestigd, de produktie van margarine en halvarine aan de Gasthuissingel. Bij de VLF werken 250 mensen. Het bedrijf is een zelfstandige dochteronderneming van Theodorus Niemeyer in Groningen en heeft een omzet van 70 miljoen gulden per jaar. Met Douwe Egberts en Van Nelle behoort de VLF tot de drie grootste koffie en theebedrijven van ons land. Niemeyer heeft sinds kort een samenwerking aangegaan met het Britse Gallaher Concern.

De getuige Sietse Cnossen, 20 jaar, los-werkman uit Sneek, momenteel ook logerend in een huis van bewaring, was samen met Van Rijs achter de tegels aan geweest en had — eenmaal gepakt — aan de officier meegedeeld, dat Jan de buit aan R. had overgedaan. Sietse wist van die opmerking nu echter geen zier meer af.

„Ik heb gezegd, dat ik meende, dat Van Rijs ze wel aan R. zou hebben verkocht. Hij zei tegen mij, dat ie ze aan een particulier had verkocht." —

„U heeft tegen de officier dus maar wat gezegd?" vroeg de president — „Ja" zei Sietse „Ik wou van het politiebureau af en ik zat tot over mijn oren en neus in de zenuwen." Van de opbrengst van de handel had hij f3OO ontvangen. „Ik kreeg gewoon mijn poen en dan interesseert het me niet waar die tegels heen gegaan zijn" deed Sietse onverschillig maar zijn mogelijk voorgewende en diepgaande onbevangenheid in de affaire deed de president opmerken, dat alles drommels onwaarschijnlijk klonk en met een meineed niet te spotten valt.

De verdachte vertelde desgevraagd, dat hij aan Jan niet gevraagd had waar de spullen vandaan kwamen. Hij deed dat überhaupt maar niet meer in zijn zaken omdat je dan steevast te horen kreeg, dat je dat niets aanging omdat je er dan zelf op af zou gaan en er voor de verkoper niets meer te verdienen viel. Uiteraard weersprak hij volstrekt, dat hij Van Rijs een hint had gegeven over de betere waar, die in Balk viel op te diepen. „Als ik geweten had, dat er een luchtje aan die tegels zat dan had ik ze niet gekocht" zei hij bewogen. „Daar heb ik geen belang bij."

De officier achtte opzettelijke heling bewezen en eiste zeven maanden gevangenisstraf met aftrek tegen R.. die al meermalen wegens vermogensdelicten is veroordeeld. Mr. Nubé herinnerde aan de woorden van R. tot de rechter-commissaris: „Het beroep van tegelhandelaar is levensgevaarlijk werk. Ze stelen als de raven en de tegelhandelaar wordt de dupe. Althans zo zijn mijn ervaringen".

„Desondanks koopt hij van Jan van Rijs bij wie hij weet welk vlees hij in de kuip heeft." Mr. Nubé ging de opgenoemde feiten nogmaals na en hechtte uiteraard veel belang aan de aanvankelijke verklaringen van Van Rijs en Cnossen al waren ze allengs steeds meer op die verhalen terug gekomen. Dat laatste schreef de officier toe aan de angst, welke men voor R. koestert, een vrees, die al diens relaties direct doet toeklappen als er herrie dreigt.

Het was logisch, dat R. als tegelkunner par excellence rommel van kwaliteit kan onderscheiden en het was onaannemelijk, dat de verdachte niet direct de tweede partij tegels uit Balk had herkend als eigendom van Mandemaker, die immers een zeer eigen trant van restaureren heeft.

LEEUWARDEN — Een niet alledaagse situatie deed zich gisteren voor ter zitting van de Leeuwarder rechtbank toen een officier van justitie, mr. Hendrik W. Kuipers, in dc getuigenbank plaats nam bij de behandeling van de zaak tegen de 43.jarige Sneker koopman Rein R. die ervan werd beschuldigd in augustus, september en oktober '73 grote partijen gestolen, dure tegels en estriken te hebben opgekocht.

De verdachte ontkende in alle toonaarden en had ter zijner verdediging de bekende Haagse strafpleiter mr. Zieleman ingeschakeld, die ogenblikkelijk probeerde mr. Kuipers als getuige a charge te wraken. „Ik ben zeer ontstemd. Het is in strijd met de procesgang" merkte de raadsman op. Hij meende, dat het openbaar ministerie één en ondeelbaar is en er dus helemaal geen eenling Kuipers bestaat. Bovendien achtte hij deze getuige partijdig. „Het openbaar ministerie is altijd partij." — „Ik begrijp er niets van" zei de officier, mr. Gerard R. Nubé „Meneer Kuipers is gedagvaard als verbalisant."

Na raadkamer deelde president mr. Holtz mee, dat het college mr. Kuipers bekwaam achtte om als getuige op te treden. In de wet staat alleen maar, dat leden van het koninklijk huis niet als getuigen mogen worden gehoord maar er staat niks in over officieren van justitie in zulk een rol.

De getuige Jan van Rijs, 30 jaar, zeeman van beroep en thans verblijvende in het Groninger huis van bewaring, vertelde, dat hij in augustus uit een kerk in Gerkesklooster estriken had gestolen en die aan R. had verkocht. Ook gepikte wandtegels uit een boerderij in Opeinde waren die weg gegaan. Uit de antieke tegelszaak van Mandemaker in Balk had hij ook een partij oude tegels ontvreemd, was ermee bij R. gekomen en had te horen gekregen, dat het „rotzooi" was. Direct daarna, het was avond, was de getuige naar Balk teruggekeerd en had er een partij tegels, gestolen, die kort daarna bij R. wel genade vonden. Hij betaalde er f 3600 voor.

Waarom hij precies opnieuw naar Mandemaker was gegaan kon de getuige niet zo best verklaren. Hij ontkende, dat R. had gevraagd waar Van Rijs die tegels altijd vandaan haalde en gaf toe, dat hijzelf van tegels geen draad verstand heeft. Maar bij zijn voorgeleiding aan de officier, mr. Kuipers, had hij verteld, dat hij ten tweede male op het dievenpad was gegaan nadat hij van R. de tip had gekregen waar bij Mandemaker aanzienlijk kostbaarder tegels te pakken waren. Dit nu bleek een episode welke volslagen uit de memorie van getuige Van Rijs was verdwenen. „Ik herinner het me niet meer" zei hij.

Mr. Kuipers wist het echter nog heel best. Toen Van Rijs bij hem was verschenen na een roofoverval met anderen op een middenstander in Franeker (een zaak, die nog berecht moet worden) was het gesprek ook op de tegelaffaire gekomen en daarover had de arrestant direct opgemerkt, dat hij daarover door R. was getipt. „Ik had de eerste keer de verkeerde meegenomen" zo had hij gezegd. De president: „Hij heeft u dus duidelijk zijn tipgever met name genoemd" — „Jawel" bevestigde getuige Kuipers.

Mr. • Zieleman bepleitte vrijspraak op alle punten na de stellingen van de officier minzaam en met pathos pleitend te hebben weggewuifd. Dat de twee tegeldieven na hun voorgeleiding verklaringen hadden afgelegd, die de officier als prettig ervoer was heel gewoon in die situatie, aldus de raadsman. Men wilde immers graag een lopend vonnis en dan zeg je maar wat om de andere partij gunstig te stemmen. De verdediger trof z.i. enkele gevaarlijke insinuaties aan in het requisitoir en eiste met klem het bewijsmateriaal, dat deze suggesties moest steunen.

Zwaar liet mr. Zieleman wegen, dat de rechtbank voornamelijk en in eerste instantie datgene moet laten gelden wat ter zitting door de getuigen wordt verteld, meer van waarde dan alles wat zij tijdens voorgaande verhoren hebben los gelaten. Ook sterk pleitend voor de onschuld van zijn cilënt was volgens mr. Zieleman de manier waarop deze de tegels (600 stuks) in Breda aan een Belg had overgedaan: de hele partij was open bloot op een parkeerterrein bij een motel aldaar uitgestald opdat de koper de zaak nog eens goed kon bezichtigen.

„Als je weet, dat het gestolen goed is dan doe je dat toch niet — of je moet rijp zijn voor de behandeling van een of meer psychiaters" aldus de raadsman, die het betreurde, dat deze episode niet in het politieverbaal was genotuleerd. Tenslotte verzocht hij de rechtbank zijn cliënt onmiddellijk in vrijheid te stellen. Na re- en dupliek ging de rechtbank in raadkamer. Teruggekeerd deel de de president mee, dat het verzoek om onmiddellijke invrijheidstelling was afgewezen.

Wegens een poging tot verkrachting hoorde de 35-jarige bouwvakarbeider Roelof V. uit Sneek een eis van negen maanden gevangenisstraf waarvan drie voorwaardelijk, proeftijd drie jaar, met aftrek van preventief

In de nacht van 16 op 17 november jl was hij met zijn auto zoekend door zijn woonplaats gereden om een tankstation te vinden dat nog open was Op die rit stopte om hij twee liftende meisjes van omstreeks negentien jaar te laten instappen. Toen zij hoorden, dat hij benzine nodig had, keken ze met hem uit en een der passagieres meende bijbeen pomp aan de Jousterweg nog een lichtje te zien schijnen. Nadat de auto hier stil had gehouden stapte ze uit om poolshoogte te gaan nemen en op dat ogenblik had V. het plots in zijn hoofd gekregen om er met de andere jongedame vandoor te gaan.

Hij reed met haar weg en kwam op het industrieterrein terecht waar hij, zeer langzaam rijdend, een mes trok en het beangstigde meisje beval zich uit te kleden. Zij ontdeed zich, bevreesd voor het mes dat op haar gericht bleef en zijn dreigementen van haar bovenkleding maar toen hij haar beval ook haar broek uit te doen werd zij zo ontzettend benauwd, dat zij het portier open rukte en zich naar buiten liet vallen.

Daar de wagen niet meer snelheid had dan een kilometer of twintig per uur liep zij geen verwondingen op en rende volkomen overstuur naar een fabriek waar mensen waren, terwijl de verdachte maakte, dat hij iceg kwam.

Ter zitting werd opgemerkt, dat V. al eerder met de justitie te maken heeft gehad en sinds 1958 zes maal wegens mishandelingen is veroordeeld. lets van deze aard als nu had hij evenwel nog nimmer uitgehaald en in het over hem uitgebrachte rapport werd zijn daad dan ook „volkomen onbegrijpelijk" genoemd. De verdachte zelf kon er evenmin een verklaring voor geven. „De verhoudingen thuis zijn goed" merkte de president op „En u had weliswaar die avond een vechtpartij gehad maar dat is dan nog geen reden om zoiets te doen."

„Een kwalijke zaak" meende de officier in zün requisitoir „Het lijkt wel of dit soort delicten toeneemt de laatste tijd." Ook hij kon geen verklaring voor verdachtes gedrag geven al noemde hij wel het drankgebruik van de voorafgaande avond. „Uit deze zaak blijkt wel weer hoe uitermate gevaarlijk het is voor meisjes om een lift te vragen, ook al zijn ze dan samen," merkte mr. Nubé op.

De raadsman van V., mr. Laagland, werd bij zijn serieuze poging enig licht te vinden in de duistere beweegredenen van zijn cliënt op die avond door deze ruwweg in zijn pleidooi gestoord met de opmerking, dat de advocaat probeerde om de zaak te verdoezelen en dat zoiets niet nodig was. V. wilde geen excuses voor zijn misslag aanvoeren en meende kennelijk, dat het beter was als zijn raadsman dat ook niet probeerde.

„De strekking van mijn betoog Is geenszins om de zaak te' verdoezelen" merkte mr. Laagland tot de rechtbank op. „Niemand heeft een verklaring voor het feit. Vandaar dat ik probeer de zaken op een rijtje te zetten". Overigens zag hij hierna af van verder pleiten.