Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) MIJN KAT WIL BIJ DE POLITIE WAT NU? Heel begrijpelijk, meneer v. O. te 8., want daar zitten vaak erg mooie poezen bij! Mocht u overigens ook wat willen weten over zn eten, vraag dat dan bij de dierenspeciéalzaak. Alleen déér ligt trouwens het uitstekende Witte Molen POEZEDINER, een nieuwe komplete puur-natuur maaltijd. Met 2 x zoveel vleesbrokken als andere diners. Warm water of bouillon dr over en klaar is Kees, of Miep, of Flip, 0f... Voedertal wat blaft, mauwt, piept, fluit, koert of knort.

LEEUWARDEN — De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie wil dat Friesland als provincie behouden blijft. Dit staat in het verkiezingsprogramma, waarmee de WD in maart de verkiezingen voor de Provinciale Staten in gaat. Die goed bewerktuigde provincie zou gemeenten van voldoende formaat (10.000 tot 15.000 inwoners minimaal) moeten hebben. Dit kan worden bereikt door vergroting van gemeenten door samenvoeging of herindeling.

Aan gewestvorming heeft de WD geen behoefte, hetgeen overeenkomt met het standpunt van de landelijke partij, die heeft doen weten gewesten in die gebieden waar zij niet nodig zijn, ook niet te willen maken. De noordelijke samenwerking — inclusief de bestuurscommissie Noorden des Lands — acht de WD-Friesland een goede zaak, samenwerking met andere provincies (Noord-Holland wordt in dit verband genoemd) zou nagestreefd moeten worden. Voor het Waddengebied, zo vindt de WD, is niet een apart bestuurslichaam nodig: „de bestaande wettelijke regelingen zijn voldoende om de belangen van dit unieke gebied te behartigen".

De VVD heeft in haar verkiezingsprogram het streven naar één overkoepelend waterschap staan. Een waterschap, wat dan zal zijn onderverdeeld in verschillende boezemwaterschappen. Het kan zich ook bezighouden met de zeedefensie. Het vervallen van de grondbelasting met zijn opcenten zal een nadere studie van de hele waterschapsstructuur in Friesland nodig maken; in die studie moeten worden betrokken het boezembeheer en eventueel de waterzuivering. Lijstaanvoerder drs. Lammert Hilarides legde gisteren aan de pers uit, dat het bij dit laatste gaat om een langere termijn. Gedeputeerde ir. Lieuwe Eringa gaat met zijn conceptie van één waterschap in Friesland dus een stapje verder.

De WD voelt ook voor één provinciaal energiebedrijf (electriciteit, gas, maar ook water), waarbij de NV-vorm de voorkeur verdient. De WD ziet op deze manier meer mogelijkheden voor de onrendabele gebieden, waar het gaat om aansluiting op het gasnet. De nutsbedrijven behoren volgens de WD volgens economische beginselen te worden geleid: geen winstonttrekking voor andere bestemmingen.

De economische situatie van geheel Nederland is niet zo gunstig, aldus drs. Hilarides, maar de WD in Friesland wil er toch naar streven de economische positie van deze provincie zoveel mogelijk te versterken. Het verkiezingsprogram geeft daarvoor een aantal mogelijkheden aan: meer steun voor uitbreidende bestaande Industrieën, maatregelen in de sociale sector voor het midden- en kleinbedrijf, versterking van de dienstensector en het streven naar een gevarieerd bedrijfsleven. Veel van deze zaken zullen trouwens landelijk gerealiseerd moeten worden. De provincie, zo is de overtuiging van de WD, zou op haar terrein trouwens ook wel het een en ander kunnen doen.

Zowel de actieve als de passieve sportbeoefening dienen gestimuleerd te worden, zo vindt de WD. De passieve sportbeoefening wordt namelijk niet alleen gezien als een stimulans om ook actief sport te gaan beoefenen, maar ook als een kijkspel, te vergelijken met vormen van passieve cultuurbeoefening. In dit kader wordt het geven van een redelijke bijdrage aan het betaalde voetbal als een mogelijkheid genoemd.

De WD stelt zich in haar program geheel achter de pogingen om op het terrein van de maatschappelijke dienstverlening te komen tot schaalvergroting. De VVD noemt daarbij districten van ongeveer 100.000 inwoners. Het op elkaar afstemmen van medische en maatschappelijke dienstverlening en een goed functionerend centraal opnamebeleid bij verzorgings- en verpleegtehuizen — samen met goede contacten met de ziekenhuizen — zouden een betere „beddenverdeling" in de hand kunnen werken.

In de paragraaf „Verkeer en waterstaat" noemt de WD de wegverdubbeling Dronrijp-Afsluitdijk en Leeuwarden-Meppel (met name het gedeelte na Heerenveen) als eerste prioriteit. De WD stelt zich achter het door de provincie voorgestane beleid om een grofmazig wegennet in stand te houden, waarbij de secundaire wegen in beheer en onderhoud dienen t.e zijn bij de provincie. De WD pleit verder voor een verdubbeling van de provinciale weg Leeuwarden-Drachten.

Het gaat daarbij om de werkgelegenheid. Zo ook bij de ideeën van de WD om de werkgelegenheid in de bouwnijverheid te behouden, als het rijkswoningbouwprogram wordt ingekort, door het werk aan eanerings- en renovatieplannen ter hand te nemen of door de bouw van nieuwe scholen te stimuleren. De WD voelt ook voor het stimuleren van het eigen woningbezit. Niet alleen door gunstige fiscale regelingen, maar ook door het zo laag mogelijk houden van de grondprijs, hetgeen onder meer verwezenlijkt kan worden door geen zeer kostbare bestemmingsplannen te, maken. De bevordering van het eigen woningbezit, zo vindt de WD, werkt ook de doorstroming in de hand.

Een van de wensen van de WD is ook, dat er zo spoedig mogelijk streekplannen worden gemaakt. Dat is geen kritiek, aldus de heer Hilarides, op de tegenwoordige gang van zaken, omdat die zeer verklaarbaar is. Wèl moet er nu naar worden gestreefd, zo gauw mogelijk streekplannen klaar te maken. De vraag of dat moet gaan om één streekplan voor de hele provincie of om verschillende streekplannen, wil de VVD op dit moment nog in het midden laten. Friesland, zo zegt het program verder in de paragraaf „Ruimtelijke ordening", moet streven naar het behoud van de natuurlijke bevolkingsaanwas, de centrumfunctie van Leeuwarden als provinciale hoofdstad moet worden versterkt.

In het program wordt verder onder meer gezegd, dat „massale en buitensporige recreatieve ontwikkelingen" afgeremd moeten worden „in bepaalde delen van onze provincie". Nieuwe recreatieprojecten alleen daar stimuleren, waar dit planologisch verantwoord is. In deze sector vraagt de WD meer aandacht voor de belangen van de zelfstandige ondernemer, die er niet zoveel geld in kan steken. Kamperen op de boerderij bijvoorbeeld zou ook in ruime mate mogelijk moeten worden. De overheid — de WD zegt dit meermalen in haar program — moet niet te veel zelf willen doen, maar zich beperken tot het scheppen van gunstige voorwaarden.

De VVD is van mening, dat het rijk de kosten van de friestalige cultuur voor een belangrijk deel voor haar rekening behoort te nemen. Tryater, aldus het program, moet in de komende vier jaar de kans krijgen haar bestaansrecht aan te tonen. Het Frysk Orkest zou moeten streven naar een zo groot mogelijke samenwerking met andere regionale orkesten. „Wy wolle it Frysk Orkest graech sa lang müglik halde," zei de heer Hilarides hierover, „mar it kostet in soad jild. It soe miskien hwat noflikker sitte, as der mear gearwurking mei oare orkesten komme soe".

24 januari — Bergumerdam 19 (14); Leeuwarden 20 (15); Nesserzijl 14 (10); Sneek 11 (il); Scharsterbrug 11 (9); Woudsend 10 (11). Gemiddeld 12,6 (11,2). Neerslag 5.7 mm. De sluizen zijn voor de afstroming geopend.

DRACHTEN — De VARA-aktie „Van Harte" ten bate van de Stichting Kinderboerderij Maartenswouden-Drachten had gisteravond tot ongeveer half acht een bedrag van f 135.000 opgebracht. Er waren daarnaast nog een aantal toezeggingen „in natura", terwijl te verwachten was dat de stroom van giften nog een tijdje zou voortduren. Voorzitter Tjeerd Koningsberger noemde het resultaat „fenomenaal". Hü zei: „Ik had wel door de telefoon willen kruipen om Henk (van Stipriaan, red.) te bedanken". Hü had tijdens de aktie, die van kwart over zes tot half acht duurde, al menige jonge Drachtster over de bol geaaid en ouderen erg hartelijk bedankt voor hun gulheid.

In de hal van De Lawei zat Ellis Berger, ook bekend van de tv, achter de mikrofoon en een „süpenbrijbuske", waarin de giften gedeponeerd werden. Talloze Drachtsters maakten van de gelegenheid gebruik om hun instemming met de plannen van dé stichting door middel van een geldsbedrag tot uitdrukking te brengen. De eerste was de heer Rein Couperus, die namens een garagebedrijf wat kwam brengen. Daarna volgden Jacqueline (12) en Louise ten Cate (0) en nog geen halve minuut later hield de vierjarige Rudolf van der Velde, die in gezelschap was van zijn grote broer Andries (9) zijn spaarpot op de kop boven het busje. De klap op de vuurpijl kwam toen het Nederlands Comité voor Kinderpostzegels de toezegging deed f 75.000 te willen afstaan voor dit doel. Het totale bedrag steeg daardoor meteen tot ?_hm f 105.0 W. De Vereniging van Drachtster Fabrikanten droeg vlotweg f 2000 af en zo waren er zeer velen die blijk gaven van hun waardering voor het streven van de stichting.

Dat streven, althans het doel dat de stichting zich voor ogen heeft gesteld, is uniek in Nederland. Het gaat om de bouw of aanleg van een kinderboerderij, inmiddels omgedoopt in „inspeelplaats", waarin zowel de greestelük gehandicapte kinderen van „Maartenswouden" als de rest van de jeugd van Drachten zich kunnen vermaken. Daarbij leeft op de achtergrond de gedachte dat er een integratie zal tot stand komen tussen de beide groepen.

De eerste fase van het plan dat de inrichting van twee hektare terrein omvat kan hierdoor worden afgerond. Er ligt dan nog eens vijf hektare te wachten, die ook bij het totale plan betrokken zal worden. Centraal in het plan staat het tot vorig jaar bewoonde boerderijtje van de heer Wieger Baron. Hierin wordt een deel van de levende have van de „inspeelplaats" ondergebracht. De stichting had al enkele Vietnamese hangbuikvarkens, maar kreeg er in de uitzending van gisteravond nog een aantal kippen, ganzen, schapen, geiten, een varken en een paard bij. De Drachtster volièreverenigdng bood aan de inrichting van de vogelkooien voor haar rekening te nemen en Thijs Schaafsma kwam twaalf kilo centen brengen, die met elkaar een bedrag van zon f 120 vertegenwoordigden. Om kort te gaan: de aktie slaagde volkomen en dat was voor wethouder Teije Blauw, ook zijn kollega wethouder Jan Kroes gaf blijk van zijn belangstelling, voldoende reden om voorzitter Koningsberger „Van Harte" geluk te wensen met het resultaat van de aktie. De heer Blauw is voorzitter van de Raad van Toezicht van de stichting.

Het bestuur en de rest van de medewerkers genoten na een inspannend uurtje van een lunch in de bar van De Lawei. De heer Koningsberger bracht ook de Evangelische Omroep dank, die een deel van haar zendtijd voor het goede doel ter beschikking had gesteld en vergat niet het gironummer van de stichting nog even te vermelden. Het is 609.300 ten name van „Van Harte" te Hilversum.

LEEUWARDEN — De Democratische Socialisten '70 zijn bedroefd, dat het Tweede Kamerlid van de Partij van de Arbeid E. R. Wieldraaier op 7 februari in Leeuwarden niet in debat zal treden met jonkheer de Brauw van DS'7O. Deze partij zal nu proberen een tegenspreker uit de Politieke Partij Radikalen bereid te vinden voor de openbare vergadering van 7 februari, als de heer de Brauw naar Leeuwarden komt. De heer Wieldraaier, aldus DS'7O was bereid te komen, maar de toestemming van het gewestelijk bestuur van de PdvA was niet te krijgen.

Gewestelijk secretaris Bennie Odinga van de PvdA zegt er van: „Wieldraaier is zo vrij als een vogel, wij hebben hem geen toestemming te geven om met de Brauw of wie dan ook in debat te treden. Hij mag daar wat ons betreft ook voor naar Leeuwarden komen. Maar Wieldraaier heeft gezegd, dat hij er geen behoefte aan had, als het Gewest of de Federatie Leeuwarden de debatavond niet mee zou organiseren". En dat willen Gewest en Federatie niet. De heer Odinga: „Wij hebben er geen behoefte aan om DS'7O aan publiek te helpen. Bovendien zien wij helemaal niets in een debat van een van onze mensen met DS'7O".

DRACHEN — Jong en oud kwam gisteravond in de hal van de Lawei zijn bijdrage storten voor de „inspeelplaats" van Maartenswouden in het daar opgestelde „süpenbrijbuske". Terwijl Ellis Berger (rechts, op de rug gezien) toeziet, helpt stichtingsvoorzitter Tjeerd Koningsberger hier een van de vele jongere geefsters bij het storten van haar gift voor het goede doel.

Mr. Rijpstra waarschuwde tegen incidentele grenswijzigingen, die in Den Haag vaak op tegenkanting stuiten, als niet allebei de betrokken gemeenten er voor honderd procent achter staan. Dit in antwoord op een vraag van de fractie van ARP-CHU-KVP, die de mogelijkheden overwoog van samenvoeging van Franeker met Franekeradeel op het moment dat burgemeester Jan Dijkstra (ongeveer over een jaar) met pensioen gaat. De beide gemeenten weten dus wat hun te doen staat, als ze deze samenvoeging willen.

Overigens komt het nieuwe rapport over de gemeentelijke herindeling in Friesland waarschijnlijk half maart in het publiek. Er kunnen dan door gemeenten (en anderen) reacties op worden gegeven. De provincie is van plan, zo vertelde de commissaris nog eens, de herindeling als één plan in Den Haag in te dienen. Hij verwachtte een goed onthaal voor de Friese plannen: „Eenheden van minimaal 10.000 inwoners „kan nog wel" is het standpunt".

In de toekomst zal rekening gehouden moeten worden met een selectief vestigingsbeleid, waar het het wonen betreft, zo bleek uit de woorden van de commissaris. De provincie is nog met de verwerking voor de commentaren op het ontwerp van de structuurschets voor Friesland bezig, zo maakte hij bekend, er zal rekening met die commentaren worden gehouden, maar de provincie houdt in elk geval vast aan het destijds opgesteld „dorpenplan": „Bestuurlijk kun je ook niet anders".

Mr. Rijpstra verwacht niet, dat het zuidelijke tracé van rijksweg 9 om Franeker een kans zal maken. „Dat noordelijke tracé zal wel worden aangehouden, maar ik ben bang dat de weg wel eens dichter langs Harlingen zou kunnen komen te lopen, dan hier gewenst wordt". De commissaris achtte de keus van een noordelijk verloop om Franeker echter niet zon ongunstige zaak als de fractie „Franeker Belang", die dacht dat de aantrekkelijkheid van de zone langs het Van Harin_n»aka_aal voor de industrie geringer zou worden, als de weg er verder vandaan zou komen te liggen.

Zo kwamen tal van vragen van raadsleden in de openbaarheid aan de orde. Voor het eerst tijdens een werkbezoek van de commissaris (in zijn functie van rijksambtenaar, zoals hij aan het begin van de vergadering duidelijk onderstreepte) aan een gemeente. Mr. Rijpstra waardeerde deze openbaarheiilzeer. Na de middag maakte hij met burgemeester en wethouders een rondrit langs het dienstencentrum voor bejaarden, waar hij de volksdansprestaties van de bejaarden met plezier bekeek, de jachtwerf P. Valk en de tapijtenfabriek Datap. Bij de jachtwerf toonde de commissaris grote belangstelling voor de bouw van de jachten, bij Datap werd niet alleen het bedrijf bezichtigd, ook kreeg de commissaris een wandtapijt met het wapen van Friesland aangeboden om er een plek voor te zoeken in het provincijehuis. Ook bij Datap waren vertegenwoordigers aanwezig van de Franeker middenstand en industrie.

FRANEKEK — Bij zijn werkbezoek aan Franeker heeft de commissaris der koningin in Friesland, mr. Hedzer Rijpstra, nog eens duidelijk uitgesproken dat hij „persoonlijk en bestuurlijk gezien" grote bezwaren heeft tegen de plannen van cte minister van binnenlandse zaken ten aanzien van de bestuurlijke herverkaveling van Nederland. „Het is onjuist een nieuwe bestuurlijke constructie te willen doorvoeren zonder daarbij het decentralisatieprobleem aan de orde te stellen," aldus mr. Rijpstra in antwoord op een vraag uit de PAK-fractie van Franekers gemeenteraad.

De con: venvacht, dat het ontwerp van de structuurschets gewesten in april of me: in. discussie zal worden gebracht. Het kan geen kwaad, zo zei hij desgevraagd dat de gemeenten tegen deze plannen protest aantekenen, maar het leek hem juister als de protesten werden gevoerd naar de fracties van de politieke partijen in de Staten Generaal. Overigens dacht de commissaris, dat niet het hele land overdekt zal worden met opgelegde gewesten, maar dat zij slechts op een aantal plaatsen, waar moeilijkheden dreigen, zullen komen.

Er zou wel een antwoord mogen worden gezocht op de vraag aldus, mr. Rijpstra, hoe een regionale samenwerking het beste georganiseerd kan worden. Deze zaak zou eens in studie moeten worden genomen. Het moet daarbij komen tot een harmonisatie, want in de tegenwoordige situatie lopen allerlei gemeenschappelijk regelingen geografisch doorelkaar. „Dat betekent geen gewestvornting, maar een zoeken naar een vorm van samenwerking".

Burgemeester Jan Dijkstra (staande) heet de commissaris der koningin in Friesland, mr. Hedzer Rijpstra, welkom. De commissaris bracht gisteren een werkbezoek aan Franeker, waarbij het gesprek met de gemeenteraad voor het eerst in het openbaar werd gehouden. Naast de burgemeester zit mr. Rijpstra, rechts van hem zit mr. George F. W. Hartung, kabinetschef van de commissaris.