Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(Van onze correspondent)

DEN HAAG — Als de prijsstijgingen in februari en maart ook zullen meevallen, is de vakbeweging bereid de eis te laten vallen om de prijscompensatie voor sterk gestegen prijzen vier maal per jaar uit te betalen. Evenals de werkgevers is de vakbeweging blij met het feit dat de prijzen van 15 december tot en met 15 januari met niet meer dan 0.6 pet zijn gestegen. Dat was tegen ieders verwachting in. Over het algemeen werd rekening gehouden met een prijsstijging van bijna 3 pet. De werkgevers gaven als commentaar hierop, dat de regering voor wat betreft het scherpe prijsbeleid niet aan paniekvoetbal moet doen. „We hebben nu gelijk gehad toen we zeiden dat de ondernemingen zich over het algemeen goed aan de prrjsgedragsregels houden", aldus een woordvoerder van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen.

Door de psychose van de oliecrisis was iedereen in Nederland het er over eens dat de prijzen begin van dit jaar zeer sterk zouden stijgen, aldus een woordvoerder van het NW. „Daarvan kan niemand de schuld worden gegeven, want we hebben er allemaal aan meegedaan". Toen op het ministerie van Economische Zaken vorige week bekend werd, dat de prijsstijging slechts 0.6 pet zou bedragen, wilde niemand dat geloven. Het Centraal Bureau voor de Statistiek kreeg toen de opdracht alles opnieuw te berekenen. Naar buiten werd gezegd dat de computer stuk was en dat het eindcijfer op zich liet wachten. De computer kwam echter met geen ander stijgingspercentage dan 0.6. „We hebben met zn allen de gevolgen van de oliecrisis wel verkeerd getaxeerd. Dat is nu wel duidelijk gebleken", aldus het NW. „Door de psychologische werking van deze oliecrisis zei de vakbeweging dat alles veel en veel te duur zou worden. We zijn echter nog niet aan het uitsteken van de vlag toe, want het jaar is nog lang niet om". NW voorzitter Wim Kok meent dat er nu alle aanleiding voor werkgevers en werknemers is om rond de tafel te gaan zitten om de positie van de lager betaalden te bezien. De werkgevers zetten nu een vraagteken achter de verscherping van het prijsbeleid van de regering. „We moeten eerst eens afwachten wat er de komende maanden uit de bus komt. In ieder geval zit er nog wel een aantal prijsverhogingen in de pijplijn . ,Dit is een geweldige meevaller", aldus premier Den Uyl gisteravond voor de televisie. Maar hij voegde er aan toe: „We moeten de dag niet prijzen voordat het avond is". De minister-president — op het ogen-

blik ook waarnemend minister van Economische Zaken — verwacht wel dat februari er minder fraai uit zal zien. De doorwerking van de hogere olieprijzen gaat geleidelijk en door het scherpere prijsbeleid ontstaat een opschuiving van prijsstijgingen. Over de verwachtingen voor het gehele jaar durfde Den Uyl niets te zeggen. Zoals meestal heeft het uitverkoopeffect in de eerste weken van het jaar een gunstige invloed uitgeoefend op het totale cijfer.. Daardoor daalden de prijzen van kleding en schoeisel. Bij de levensmiddelen gingen aardappelen, fruit en eieren omlaag. De belangrijkste stijgingen werden genoteerd voor brood, koek en gebak, groenten, alcoholische dranken, margarine, materialen en arbeid voor het onaerhoud van woningen, vloerbedekking, vloeibare brandstoffen, gas, elektriciteit, water, medische verzorging, dagbladen, benzine, autoreparaties en schadeverzekering. Stabiel bleven diensten als PTTen vervoerstarieven, huren en een artikel als sigaretten.

Het brood zou binnenkort wel eens flink duurder kunnen worden. De Nederlandse Bakkerijstichting is met het ministerie van Economische Zaken in overleg over een p-ijsverhoging van 5 a 6 cent per brood die nodig zou zijn om de gevolgen van een sterke prijsstijging van tarwe op de wereldmarkt op te vangen.

BEETSTERZWAAG — Onder enorme belangstelling is maandagmiddag in Beetsterzwaag het stoffelijk overschot begraven van de woensdagavond doodgeschoten hoofdagent Wijtze de Jong. Een kleine zevenhonderd familieleden, vrienden en bekenden volgden hem bij zijn gang naar het kerkhof. Bij het graf werden bloemen en kransen gelegd, onder andere door hoofdinspecteur Staal. Links op de foto het Opsterlandse politiekorps met daar vóór v.l.n.r. kabinetschef mr. Hartung, officier van justitie mr. Nubé, procureur generaal mr. Van Binsbergen, hoofdagent Siebenga, die bij zn doodgeschoten collega in de auto zat. en burgemeester Posthuma. Rechts op de voorgrond de weduwe, omringd door haar dochters, ds. Oranje (gedeeltelijk zichtbaar) en de broer van de overledene. Zie verder pag. 9.

OOSTERBEEK — In Oosterbeek komt een reservaat voor wilde ganzen, dat vooral is bedoeld om de grauwe gans weer een broedplaats i Nederland te geven. Deze vogels komen thans nog zelden voor, omdat ze zijn uitgeroeid of weggejaagd. Het voor ons land unieke reservaat komt te liggen aan de voet van de Hemelseberg en wordt beheerd door de gemeente Renkurn, waarvan Oosterbeek deel uit maakt. In het park, dat vrij toegankelijk wordt voor het publiek, is ook plaats voor een achttal andere ganzesoorten, waaronder de in Nederland eveneens zeldzame sneeuwgans.

DEN HAAG — Koningin Juliana en prins Bernhard vertrekken zondag aanstaande voor een tiendaags staatsbezoek aan West-Afrika. Eerst gaat het koninklijk paar naar Ivoorkust, daarna naar Liberia, waar koningin Juliana zal worden uitgeroepen tot erestamhoofd. In Ivoorkust worden de gasten ontvangen door president F. Houphouet-Boigny, die hen onder meer naar zijn uitgestrekte plantages zal voeren. Aan het staatsbezoek aan Afrika wordt ook deelgenomen door de minister van buitenlandse zaken, mr. Max van der Stoel.

Landelijke computervooruitzichten van het KNMI voor woensdag en donderdag: aanvankelijk regen en vrij zacht. Meer over het weer op pagina 4.

I Gurbe: Frjemd dat wy al bliid binne mei in bytsje djurder.

FRANEKER — Minister Jaap Boersma heeft gistermiddag in zijn geboorteplaats Franeker de sociale werkplaats „Westergo's Bedrijven" officieel geopend. Tijdens de rondgang door het bedrijf sprak de bewindsman enige tijd met de heer Albert Schaap uit Franeker, die op de werkplaats werkzaam is. Op de voorgrond de heer Piet Slager uit St. Jacobiparochie. Links burgemeester Jan Dijkstra met daarnaast gedeputeerde mr. Emile van Krevelen. „Boven" de heer Schaap mevrouw Boersma. Zie .verder pagina 9.

(ADVERTENTIE 1.M.) WAARDE 3300.--voor I s!^ m"™ desgewenst zonder aanbetaling voor 45.» per maand p.l. TCHAIKA-PIANO'S WAARDE 5700.--voorOJ^^ WT ■ "" Gratis thuisbezorging. Vijf jaar garantie. Stemmen door geheel Nederland. Il'lr\lM * I I ft ,j^m_.i^a J 11» Uvlß

(ADVERTENTIE 1.M.) meubelen Jon cfejoncj rchran/ 23-25 leeuwarden tel. 27415

(ADVERTENTIE IM., Van offerte tot en met uitkering kunt u terecht bij /cf Friesland Bank Assurantiën bv A& Voor al uw verzekeringen xk<&

AMSTERDAM — De meeste Nederlanders, namelijk 90 pet, hebben wel iets gemerkt van de prijsverhogingen van de afgelopen tüd. Vüf pet heeft zelf niets van prijsverhogingen gemerkt en eenzelfde percentage wilde geen antwoord geven op de betreffende vraag bij een Nipo-enquête op 28 en 29 januari. Volgens 65 pet van de Nederlanders die wel iets van de prijsverhogingen hebben gemerkt vielen de verhogingen tegen, 7 pet vindt dat zij wel meevielen en 18 pet had de prijsverhogingen wel verwacht.

Vervolgens gaf 67 pet van de ondervraagden te verstaan de prijsverhogingen onredelijk te vinden. Een kwart van de ondervraagden vond de prijsstijgingen wel redelijk, omdat de grondstoffenprijzen nu eenmaal gestegen zijn en 8 pet had geen oordeel. Bij de enquête kwam ook vast te staan dat 64 pet scherp op do prijzen let (67 pet bij de vrouwen, 60 pet onder de mannen), 27 pet houdt bij het inkopen doen de prijzen niet zo scherp in het oog, 7 pet nauwelijks en 2 pet wilde geen antwoord geven op deze vraag. Ook werd de geënquêteerden de vraag voorgelegd of zij de prijzen bij verschillende concurrerende zaken vaak vergelijken; 57 pet doet dat wel, 26 pet niet zo vaak, 16 pet zelden of nooit en 1 pet gaf geen antwoord.

AMSTERDAM — De 75-jarige mevrouw M. Beverwijk, bewoonster van een achterkamertje aan de Zeedijk in Amsterdam is gisteravond bij een kleine brand om het leven gekomen. De alleenwonende vrouw is door rookverstikking overleden. De brand is volgens de brandweer ontstaan toen dicht bij een butaangaskachel staand meubilair vlam vatte.

„EEN OLIEPEST heeft het ideaal van een waarachtig en onafhankelijk Europa bezoedeld. Onze leiding is in verwarring uiteengevallen. Wij hebben ons in een onderlinge wedstrijd gestort, waarbij wij Israël haastig in de steek laten, de Europese eenheid opgeven en de samenhang van het Westen prijsgeven, slechts om de welwillendheid van het ene sjeikdom na het andere bij elkaar te bedelen." Deze bittere aanklacht heeft de Franse politicus Jean- Jacques Servan-Schreiber vorige week in een conferentie van Europese parlementariërs in West-Berlijn laten horen.

Volgens Servan-Schreiber, bestaat er verband tussen de Klaagmuur in Jeruzalem en de Berlijns* muur, tussen Israël en West-Berli.jn: Beide worden omspoeld door een „zee van schijnbaar onverzoenlijke vijandigheid" en beide zijn even kwetsbaar. Van muur tot muur moet een appèl weerklinken om waakzaam te blijven. De Europsee landen moeten zich niet laten intimideren door de groeiende financiële macht van de Arabische sjeiks en evenmin door de toenemende militaire macht van de Russische commissarissen. Eensgezind kan Europa blijven bestaan; verdeeld zal het ondergaan, zei Servan-Schreiber.

„Europa ligt in duigen," heeft de Franse oppositieleider Mitterand vorige maand in de Franse Nationale Vergadering gezegd. De Europese Commissie heeft onder leiding van haar president Ortoli een alarmkreet laten horen. Er heerst, volgens Ortoli. in de EEG een vertrouwenscrisis, een crisis in de politieke wil en een crisis in helder oordeelsvermogen. Er heerst verwarring en twijfel aan de wil van de regeringen om met elkaar verder te gaan en aan het vermogen van de Europese instellingen om hun taken te vervullen. Hallstein heeft eens gezegd, dat het met de Europese éénwording is zoals met fietsen: zodra je stilstaat val je om. De Europese fiets dreigt om te vallen.

De grootste psychologisch slag voor de Europese samenwerking is het bijna verraderlijke Franse besluit geweest om de frank te laten zweven. Die stap heeft de andere EEG-leden de lust danig benomen, verder te gaan met de economische, agrarische, monetaire en politieke éénwording. Men is ook niet meer bereid, haast te maken met het fonds voor achtergebleven gebieden in de EEG. De Europese organen hebben onvoldoende politieke macht, de regeringen onvoldoende politieke wil en de leiders onvoldoende politieke moed en gezag om de éénwording door te zetten.

De Europese landen bieden een triest toneel: Engeland stort zichzelf in een economische, sociale en politieke crisis zonder weerga, sinds de oorlog. Frankrijk zit met een zieke president en een verziekt systeem. België heeft een kabinetscrisis, die het zoveelste symptoom is van een staatscrisis tussen Vlamingen en Walen. Italië wordt door corruptie, extremisme en politieke en sociale malaise rijp voor een staatsgreep. In de Scandinavische landen zijn volk en socialisme elkaar moe, zonder alternatief. Portugal blijft koloniale oorlogen in Afrika voeren. Spanje en Griekenland hebben dictatoriale regiems. In Duitsland daalt het prestige en gezag van Brandt en begint de sociale onrust om zich heen te grijpen.

De toestand in Engeland betekent een nieuw groot risico voor Europa. Als premier Heath de verkiezingen op 28 februari wint is er niet veel opgelost. Echte sociale en economische hervormingen zullen uitblijven. Het Europese vasteland mag mee de prijs voor de ellende betalen. Als Wilson wint krijgt Engeland een regering, die in beginsel tegen het Britse lidmaatschap van de EEG is. Dit innerlijk verdeelde Europ:. staat politiek vrij machteloos tegenover de beide supermachten en de macht van de internationale concerns.

Het vrije Europa dreigt in twee delen uiteen te vallen: een zuidelijk, Latijns Europa, dat zich op de Middellandse Zee concentreert en een noordelijk, Germaans Europa, dat zich op de Noordzee en de Atlantische Oceaan richt. Het Germaans Verbond tussen Duitsland, de Benelux-landen en Scandinavië heeft zich al gemanifesteerd na het gaan zweven van de Franse frank. De Franse minister van Buitenlandse zaken Jobert is koortsachtig bezig, de Franse positie in de Arabische wereld te versterken.

Duitsland krijgt zo de rol toebedeeld, leiding te geven aan het noordelijke

„Germaanse" Europa. De Duitse mark is de sterkste munt, waarom heen de Nederlandse gulden, de Scandinavische kronen en de Belgische frank als satellieten draaien. De oude droom, of nachtmerrie, van het grote Germaanse rijk krijgt weer vastere contouren. Het enige reële tegenwicht tegen de Duitse overmacht in Europa is voor Nederland een hechte band met de VS.

De EEG verkeert in de ernstigste crisis van zijn bestaan. De éénwording stagneert op het moment dat eenheid meer dan ooit geboden is. De schuld ligt in Europa zelf. Het dreigt zichzelf zo te reduceren tot óf een economisch-politiek bruggehoofd van Amerika, óf een aanhangsel van het Euroaziatische continent, dat onder de politiek-militaire invloed van Rusland staat. Het „Europa der vaderlanden" wordt een „Europa der praterlanden". De staatslieden die het Europa van morgen moeten bouwen lijken het te gaan begraven. Europa spat niet luid uitelkaar; het zakt langzaam inelkaar. Het wordt schemerig in het Avondland. N.

.. . U hebt onze volledige medewerking.