Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

LONDEN — Dr. Michael Ramsey, aartsbisschop van Canterbury en geestelijk hoofd van de Engelse staatskerk, heeft aangekondigd, dat hij op 15 november zal aftreden. Dr. Ramsey is 69 jaar oud. Hij werd aartsbisschop van Canterbury en primaat voor heel Engeland in 1961. Hij maakte zijn plan tot aftreden bekend in een boodschap tot koningin Elizabeth, wereldlijk hoofd van de Anglikaanse kerk. De opvolgers van de aartsbisschop worden door de vorstin benoemd met advies van de eerste minister.

Dr. Ramsey was voor hij aartsbisschop van Canterbury werd, van 1956 tot 1961 aartsbisschop van Vork. Zijn invloed op de eucumenische beweging leidend tot een hechter worden deiinterkerkelijke betrekkingen, is zeer groot geweest. Zijn werk voor de eenheid onder de kerken bereikte een symbolisch hoogtepunt tijdens zijn historische bijeenkomst met paus Paulus de zesde in Rome, in 1966. De aartsbisschop heeft de datum van 15 november uitgezocht om dat hij de dag ervoor zeventig jaar wordt.

AMSTERDAM — Het zogenaamde „Groot Miljeuspel", het verkiezingswapen van de Politieke Partij Radikalen, is gisteren in Amsterdam gepresenteerd. PPR-fractieleider Bas de Gaay Fortman ontwierp het spel met Roel van Duyn en Eeltje Tatstra. Op de foto van links naar rechts minister Boy Trip (Wetenschapsbeleid), Bas de Gaay Fortman, Roel van Duyn, minister Henri van Doorn (CRM) en Alexander Pola.

SOESTDIJK — De internationale aktie „Stop vogelmoord", heeft zich tot ministeries, Kamerleden en universiteiten gewend om opnieuw aandacht te vestigen op de „schrikbarende slachtte. gen" onder de Europese trekvogels. Achter deze aktie staan natuurbeschermingsorganisaties uit acht Europese landen waar de vogelstand als gevolj van „moordpartijen" wordt gedecimeerd. Deze organisaties zijn gevestigd in Bejgië, Engeland, Duitsland. Frankrijk, Italië, Skandinavië, Spanje en Zwitserland.

In Nederland hebben zich met de aktie belast de Nederlandse afdeling van de Internationale raad voor vogelbescherming (ICBP), de Nederlandse vereniging tot bescherming van vogels, de Nederlandse vereniging tot bescherming van dieren, de Stichting Mondiaal alternatief en het Wereldnatuurfonds (Nederland).

Van trekvogels, die op het ogenblik uit Noord-Afrika en Zuid-Europa onderweg zijn naar het noorden zullen er wellicht honderden miljoenen hun bestemming niet bereiken als gevolg van de slachting die jagers onder hen aanrichten. Hierdoor dreigen veel vogelsoorten te verdwijnen zoals de grauwe klauwier, winterkoninkje, roodstaart en grasmus. Insekten krijgen door het uitroeien van hun natuurlijke vijanden gelegenheid zich tot plagen te ontwikkelen, omdat het ecologisch evenwicht is verstoord, aldus „Stop vogelmoord".

Onze weerkundige medewerker meldt: verwachting voor het Noorden, geldig tot woensdagavond: bewolkt met vooral aanvankelijk wat regen of motregen en plaatselijk mist, daarna overwegend droog. Zwakke of matige wind uit zuidoostelijke richtingen. Temperatuurmaxima 7 a 8 graden, 's nachts geen of heel weinig vorst. Verdere vooruitzichten: wat wisselvallig en veranderlijk.

Langzaam maar niet te stuiten drong een warmtefront uit Frankrijk in noordelijke richting op. Dit gaf gisteren al aanleiding tot lichte of matige regen in een uitgebreid gebied over Noord-Frankrijk, België en Zuidoost-Engeland. Ook de westelijke helft van Nederland kreeg nattigheid. In het Brabantse Fijnaart viel tussen vier en zeven uur maandagmiddag 7 millimeter. Vlissingen kwam tot 9 en Zierikzee zelfs 14 millimeter, gisteravond gemeten. Vanmorgen meldde het Oostbelgische Florennes zich met 12 millimeter, Reims 8 millimeter. Voor Barcelona was er andere thee 34 millimeter, het betrof hier een geïsoleerde Spaanse neerslag.

Gisteravond in Gaasterland en vanmorgen vroeg in andere delen van Friesland werd ook lichte regen opgemerkt. Het neerslaggebied dat samenhangt met een kleine, nu opvullende depressie in Het Kanaal blijft vandaag het weer in onze omgeving beïnvloeden, maar de neerslagintensiteit is wel aan het afnemen. Het grote Scandinavische hogedrukgebied van 1040 millibar heeft op deze weersontwikkeling geen antwood kunnen vinden. De zondag in de vooravond aan de zuid tot zuidwestelijke horizon opkomende wolkenbank, is gebleken een betrouwbare voorbode te zijn geweest. Het weer veranderde ook in het Noorzich op het zuidelijk deel van de den wel degelijk. Verwacht wordt dat Noordzee een nieuw minimum van 1015 millibar vormt, en dat een ander, tot 10C8 millibar uitdiepend minimum zich van het zeegebied ten zuidwesten van lerland in de richting van de Golf van Biskaje verplaatst. Het weer blijft daardoor de komende dagen wat wisselvallig en veranderlijk.

Onze medewerker in Wognum rapporteert dat daar de eerste dekade van maart met een etmaaltemperatuur van gemiddeld 2,4 graden Celsius (Gorredijk 2,5) de koudste dekade van het hele winterseizoen is geworden. De heer F. IJnsen haakt ook nog even in op het koudste maart-uiteinde van de eeuw in 1952. Ook op Ameland was de sneeuw toen tot grote bulten opgewaaid, herinnert hij zich en bij windkracht 8 uit het Oosten'zal het onder meer op de kale vlakten van Noord-Friesland bijna niet te harden zijn geweest.

Waarnemingen Gorredijk vanmorgen acht uur: barometerstand 1021 millibar (766 millimeter), tendens langzaam dalend, maximum temperatuur 7.1 gr. (7), minimum temperatuur 2.6 gr. (minus 0.9). Neerslag: geen. Wind: OZO 2. Weer: motregen. Ballum: maximum temperatuur 5.5 gr., minimum tempratuur 1 gr Weergeheel bewolkt. Wind: oost 3 tot 4' Neerslag: voelbaar. Koudum: maximum temperatuur 6,8 gr., minimum temperatuur 2.5 gr. Wind gisteren: oost 2 to\ 4. Weer gisteren: eerst zonnige perioden, 's avonds lichte regen. Gemiddelde vochtigheid gisteren overdag 78 procent. Neerslag: 3 millimeter.

12 mrt zon op 7.02 onder 18.38 maan op _._ onder 8 u 13 mrt zon op 7.00 onder 18 40 maan op 0.22 onder 843

Hoog water Harlingen, maart 11 12.18 12 0.18—12.46 13 0.54^13.14 14 1.26—13.39 Terschelling (haven) 24 min. vroeger; Vlieland (haven) 58 min. vroeger; Ameland (Nes) 25 min. later. Schiermonnikoog (west) 43 min. later; Lauwersoog 21 min. later.

Overzicht van het weer en de temperatuur in Europa volgens b» KNMI-rapport. In de eerste kolom * minimum-temperatuur van gisteren! in de laatste kolom de neersla? *»" het afgelopen etmaal. Aberdeen regen 3 C °° Athene et ontvangen Barcelona niet ontvangen Berlijn onbewolkt -2 C Bordeaux niet ontvangen Brussel niet ontvangen 7 Frankfort zwaar bew. 1 fIJ Genève regen 1 L n Helsinki half bew. -5 £ u Innsbruck onbewolkt "3 X 0 Kopenhagen licht bew. 1 c wssabon niet ontvangen «j Locarno onbewolkt -2 £ » jonden zwaar bew. 3<- Luxemburg niet ontvangen Madrid niet ontvangen Malaga niet ontvangen Mallorca niet ontvangen fl Munchen mist "4 c N'ce niet ontvangen 0 Oslo licht bew. -6 c £anjs „iet ontvangen Rome niet ontvangen ö gPlit onbewolkt _ o Stockholm mist -° ~ 0 Wenen zwaar bew- ° ° Ziirich t ontvangen

(ADVERTENTIE 1.M.) Htechn.-bup.eau ■^VAMPÉH.STR.S-8 POMPEN VERKOOP run. ren verhuur Tel. 05100—30249 Na 6 uur 34871, 22361

WIM GIJSEN — Over dood en hiernamaals. Dialogen met vertegenwoordigers van de Anthroposofie, het Boeddhisme, het Hindoeïsme, het Humanistisch Verbond, de Islam, de Jehovah's Getuigen, de Jezus Beweging, het Jodendom, een Protestants Christelijke Kerk, de Rooms-Katholieke Kerk, de Rozekruizers, de Soefi-Beweging en het Theosofisch Genootschap. Uitgave. Ankh-Hermes, Deventer; 466 blz., gebonden f 29.50.

Het enige waarvan ieder mens zeker kan zijn is de dood. En omdat ons aller einde vaststaat is het eigenlijk helemaal niet zon gekke gedachte om je eens bezig te houden met de Vraag of er na de dood nog wat anders te wachten staat dan alleen een begrafenis of een crematie. Sommige mensen, waaronder ikzelf, denken dat er na de dood niets meer zijn zal. Gewoon omdat dood dood is. Uiteraard zijn ook andere opvattingen mogelijk. In grote lijnen komen die hierop neer dat de dood het einde niet is en dat er daarna wat anders volgt. Over dat „wat anders lopen de meningen dan echter uiteen. De een rekent na de dood met hemel, hel of vagevuur; de ander verwacht een wedergeboorte, een reïncarnatie. En zo zijn er nog meer veronderstellingen. Zoveel dat Wim Gijsen twee forse boeken nodig zegt te hebben om er verslag van te kunnen doen. Het eerste deel is kortgeleden verschenen en het bevat, behalve een vrij uitvoerige inleiding van de auteur, dertien stukken, zijnde de letterlijke weergave van even zovele op de band opgenomen vraaggsprekken met vertegenwoordigers „niet alleen van de christelijke kerken, maar ook die van andere wereldgodsdiensten en die van kleinere mystieke of occulte groeperingen". Enfin, boven dit stukje staat al vermeld om welke kerken en groepen en sekten het precies gaat. Het deze zomer te verschijnen tweede boek — dit even tussen haakjes — biedt „uitsluitend de mening (...) van individuen die meenden dat zij terecht of ten onrechte iets uit eigen ervaring over de dood en het hiernamaals konden vertellen." Gezien de curieuze persoonlijkheden die onder ons verkeren kan dat best interessante lektuur opleveren. Te zijner tijd zal daarover worden bericht. Vooreerst heb ik de handen vol aan Gijsens eerste boek. Het lijkt nuttig uit de inleiding een paar regels aan te halen: „tijdens de interviews werd ik mij in toenemende mate bewust van het feit dat het intellekt nooit moe wordt om steeds maar nieuwe vragen te stellen. Dat er nergens eensluidende antwoorden te vinden zijn en dat ik nog twintig jaar kon doorgaan met nieuwe vragen en nieuwe antwoorden, nieuwe ervaringen opdoend, maar dat er diep in mij iets leefde dat aan al die antwoorden geen zekerheid ontleende. Samenvallend met dat langzamerhand duidelijker wordende inzicht begon ik ineens, na vijf jaren van stilzwijgen, weer gedichten te schrijven in een volkomen andere trant dan toen ik mijn debuut maakte in literaire tijdschriften (...). Het werden nu sonnetten en wanneer ik ze achteraf analyseer dan handelen ze allemaal over één ding: het vermoeden dat er iets is dat het intellekt te boven en te buiten gaat (...)." Misschien betekent dit citaat voor sommigen iets als een waarschuwing, in elk geval tekent het voor een ieder de intensiteit waarmee Wim Gijsen aan het werk is geweest. Hierna kennis nemend van zijn boek werd me al gauw duidelijk dat de lezer zich al even sterk zal moeten inspannen en dat hij er verstandig aan doet het boek in fasen te verwerken. In het tegenovergestelde geval zie je anders door de talloze bomen het theologische bos niet meer. En bovendien bestaat de kans dat de humor die soms, ongewild wellicht, tussen allerlei gewichtige betogen is ondergebracht, je ontgaat. Kostelijk is, om althans één voorbeeld te noemen, de mededeling van studentenpastor Theo Buysman. Op aandrang van zijn huisgenoten aanvaardde hij een kat als huisdier. Op voorwaarde dat poes Lea zou gaan heten — naar de ongewenste vrouw van Jacob. Natuurlijk zijn er ook ernstiger zaken opmerkelijk in diverse stukken. Zo trof mij dat Gijsen in zijn gesprek met de boeddhist Indra Kamadjojo deze dan eens met u dan weer met jij aanspreekt. Wat ik nu graag zou willen weten is welke intelligentie zich daarbij heeft gemanifesteerd. Het zou echt de moeite waarde zijn om ettelijke van Gijsens vraaggesprekken hier gedetailleerd te noemen. Er is in bijna al zijn stukken wel het een en ander aan te wijzen dat je, om de uiteenlopendste redenen meestal, treft. Ik moet me beperken tot het verhaal dat het meeste over Wim Gijsen zelf bevat. Hij heeft een min of meer mislukt gesprek gevoerd met Mahatma Gyan Yoganand Ji, die een apostel genoemd wordt van de ongeveer 15 jaar oude Guru Mahahaj Ji. Na een kwartier wist Gijsen niets meer te vragen; hij raakte gewoon in de war. Wel, hij heeft zich gerevancheerd met een vervolgverhaal over zijn jacht naar „De Kennis" waarvoor hij eerst per auto naar Arnhem en vervolgens naar Schiphol reed en naderhand zelfs naar Londen reisde. Nu, in de Britse hoofdstad werd hem dan „De Kennis" toebedeeld en het lijkt er alleszins op dat Gijsen een overtuigde aanhanger en werker van de Divine Light Mission is geworden.

Het antwoord op alle vragen dat hij nu blijkbaar heeft gevonden en waarvan het rustgevende hem, omdat hij het kennelijk zelf graag wil, van harte is gegund zal overigens de lezer van zijn boek niet zo snel ten deel vallen. Het is ermee zoals Gijsen het zelf in zijn inleiding al zei: al die antwoorden op de vragen omtrent dood en hiernamaals, antwoorden die begrijpelijkerwijs ook nog „verpakt" zijn in theologische redeneringen, bieden geen zekerheid. Persoonlijk zal me dat een zorg zijn — twijfel is de essentie van mijn leven — maar het laat zich denken dat anderen er zich teleurgesteld door zullen voelen. Desondanks heeft Wim Gijsen voor het vaak met hartstocht theologiserende deel van het Nederlandse volk toch een heel lezenswaardig boek geschreven.

(Van onze parlementaire correspondent)

DEN HAAG — Mr. A. W. Rosingh, hoofdofficier van justitie in Den Haag, ontkent dat hij krachtens een afspraak met Haagse verpleeghuis-artsen deze medici goedkeuring zou hebben gegeven om actieve euthanasie te plegen op patiënten die lijden aan een ongeneeslijke ziekte. „Ik heb geen vrijbrief gegeven voor actieve euhanasie", zei hij desgevraagd. Mr. Rosingh zal, als artsen hem benaderen, hen er op wijzen wat de gevolgen van een dergelijk ingrijpen kunnen zijn.

In Leeuwarden zei vorige week de Haagse huisarts, onze medische medewerker Boris Bouricius, dat mr. Rosingh een dergelijke overeenkomst zou hebben gemaakt met de verpleeghuisartsen. Voorwaarden zouden zijn dat het de uitdrukkelijke wil (van de patiënt is en dat tevoren met de officier van justitie wordt overlegd- Nader gevraagd, blijft dokter Bouricius bij zijn mening. „De officier heeft bedoeld een immuniteit voor de verpleeghuis-artsen te creëren, zoals dat ook gebeurt met abortus e.d., mits van tevoren gemeld."

Mr. Rosingh heeft, naar hij meedeelde, inderdaad in een bijeenkomst met Haagse verpleeghuis-artsen deze problematiek besproken. „Ik heb mij daarbij niet gebonden aan enige toezegging dat een soepel beleid zou worden gevolgd in gevallen waarover van tevoren contact zou zijn geweest en waarover klachten komen." Wel had de officier de artsen er op gewezen dat in bepaalde gevallen achteraf mogelijk geen aanleiding tot strafvervolging zou bestaan.

We kennen in het Nederlandse strafrecht het opportuniteitsbeginsel, aldus mr. Rosingh, er is geen verplichting tot vervolging. Het staat een officier vrij op gronden, die aan het algemeen belang worden ontleend, een strafbaar feit dat vaststaat, toch niet te vervolgen. Maar dat houdt niet in dat ik tegen deze artsen heb gezegd, dat ze hun gang kunnen gaan. Als de arts een verklaring van „natuurlijke dood" tekent en er komen geen klachten binnen, zal er geen vervolging komen.

Of de arts in een dergelijk geval die verklaring tekent, is zijn eigen verantwoordelijkheid, stelde mr. Rosingh. Hij heeft de artsen over dit onderwerp in het algemeen van voorlichting gediend en hun daarbij gezegd dat zij, als zij contact met de officier zouden opnemen, op eventuele consequenties zouden worden gewezen. Maar dat houdt geen goedkeuring vooraf in van hun eventueel optreden.

Volgens dokter Bouricius heeft mr. Rosingh de artsen gezegd dat zij er, wanneer zij actieve- euthanasie willen plegen, verstandig aan doen hem op te bellen. Mocht er dan later over een hem gemeld geval wel een klacht komen, dan zegt hij: „Ik weet nog niet wat ik dan ga doen."

„Wat is dan de zin van het melden." aldus dokter Bouricius, „als er geen vrijheid van vervolging tegenover staat? De officier heeft kennis van een misdrijf, maar als er geen klachten over komen, gaat hij niet tot vervolging over. Ik vind het wel van belang dat er eventueel zulke afspraken bestaan, maar niet op de manier die mr. Rosingh naar mijn mening heeft bedoeld. Als de officier het zo uitlegt, is het voor de arts geen houdbare situatie."

VILLENNES-SUR-SEINE — De Italiaanse arbeider die zich zondag had verschanst in het huis van een collega, in de Parijse voorstad V Mennes-sur - Seine. heeft diens echtgenote en 7-jarig zoontje om het leven gebracht en daarna de hand aan zichzelf geslagen. De politie verklaarde dat Santo Grasso (38) slaaptabletten had ingenomen en zich daarna door het hoofd had geschoten, kort voordat de politie gistren het huis bestormde. Bij hun tocht door het huis vonden de agenten de reeds koude lijken van mevrouw Gaumer en haar zoontje, waaruit duidelijk werd dat Grasso hen waarschijnlijk reeds zondag, kort nadat hij in huis binnendrong, heeft doodgeschoten.

Grasso, bij de autoriteiten als een psychopaat bekend staande, verschanste zich zondag in het huis na een dubbele moord die hij even tevoren had begaan. Hij schoot zijn buren Robert Marschal (45) en diens 42-jarige echtgenote dood, omdat die teveel lawaai zouden maken. Volgens de politie had Grasso alvorens zelfmoord te plegen nog de woorden „Het spijt me" op een blaadje uit een schoolschrift gekrabbeld en deze boodschap op het lijk van de 7-jarige Jacques Gaumer gelgd. Politiewoordvoerders verklaarden steeds het vermoeden te hebben gehad dat Grasso zijn gijzelaars onmiddellijk na het binnendringen in hun huis had omgebracht. Vanaf een observatiepost op het dak kon men een been van het jongetje juist onder een tafel zien uitsteken. Toen dit vanaf het moment dat het beleg begon, roerloos bleef vreesde men het ergste.

Politiemannen, niet gasmaskers op gooien een traangasgranaat in het appartement, waar de 38-jarige Italiaan Santo Grasso zich met twee gijzelaars verschanste. Men ging tot actie over, nadat er een schot was gehoord. De psychopaat, de vrouw en haar zoontje werden dood aangetroffen.

PARIJS — Dit is een nieuw voorjaarskapseltje; een uiterst strak gehouden kopje, waarbij de voorpartij in verhouding erg lang is gehouden. Slechts één krul verlevendigt dit kapsel.

DEN HAAG — Op de Defensiebegroting-1973 kon een bedrag van f 8 miljoen bezuinigd worden door in grotere mate over te gaan tot het verstrekken van weinig gebruikte bovenkleding en uitrusting, en door snellere reparatie en reiniging van ingeleverde gebruikte kleding. Hierdoor behoefde vorig jaar niet tot aanschaffing van bepaalde artikelen te worden overgegaan. Dit heeft minister Vredeling van Defensie gisteren aan de Tweede Kamer meegedeeld in zijn antwoord op een aantal vragen vanuit de Kamer over de voor 1973 noodzakelijk geachte bezuinigingen op het defensiebudget en de aanschaf van zestig stuks mobiel luchtafweergeschut.

De bestelling van het geschut voor de landmacht was onder meer mogelijk door te putten uit fondsen, waarin geld gereserveerd was voor de aanleg van militaire oefenterreinen. In totaal was hiervoor in de jaren 1969 tot en met 1972 f 50 miljoen gereserveerd. Het gebruik van de gelden, bestemd voor de oefenterreinen, betekent niet dat de bewindsman reeds een standpunt heeft ingenomen wat de verwerving van nieuwe terreinen betreft. In hoeverre in de toekomst tot die verwerving zal worden overgegaan zal mede afhangen van de financiële ruimte.

Om over de gelden voor de aankoop van het mobiele luchtafweergeschut te kunnen beschikken moesten binnen de defensiebegroting verschuivingen worden aangebracht. Naar een latere datum werden verschoven: betaling van radioapparatuur, de automatisering van het algemeen verbindingsstelsel van de landmacht, aankoop van een boordwapen voor pantservoertuigen van de cavalerie, aanschaffing van vliegtuigen en afleveringen van springstoffen en mv-